Morgunblaðið - 25.09.1985, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. SEPTEMBER1985
17
Kór Öldutúnsskóla nýkominn úr tónleikaferð til Spánar
„Köllum þetta Baska-bjargið." Egill Fridleifsson stjórnandi
kórsins með massíva harðviðarklumpinn.
Kór Öldutúnsskóla ásamt stjórnanda, Agli Friðleifssyni.
Morgunblaðið/RAX
„Skiljum nú betur
vandamál Baska“
„Þetta var erfitt ferðalag og ég dáist að stúlkunum mínum, þær voru landi sínu til sóma,
bæði á tónleikunum og eins utan þeirra,“ sagði Egill Friðleifsson stjórnandi kórs Öldutúns-
skóla, en kórinn er nýkominn úr níu daga tónleikaferð til Spánar, en þar tók hann þátt í
alþjóðlegu kóramóti í Alava, einu af Baskahéruðum Spánar, en þetta er í fímmta sinn sem
slíkt mót fer fram.
Ragnhildur Þorgeirsdóttir, ein af
kórfélögum, með viðurkenningu til
kórfélaganna.
Meðal þátttakenda voru kórar frá
Bandaríkjunum, Portúgal, Finn-
landi, Sviss og Svíþjóð. Kórinn hélt
10 tónleika, kom fram í útvarpi og
sjónvarpi, söng inn á hljómplötur
og á torgum úti.
„Viðtökurnar voru framúrskar-
andi góðar, ég hef aldrei á ævi
minni upplifað annað eins, enda að-
stæður oftast alveg sérstakar,
sungið í gömlum kirkjum þar sem
hljómburður var frábær. Eg ætla
ekki að tíunda öll þau stóru orð sem
um okkur voru sögð, en nú standa
okkur allar dyr opnar. Það eina sem
er ákveðið er að ég mun fara til
Lissabon sem gestastjórnandi og
leiðbeinandi á námskeiði fyrir þar-
lenda kórstjóra.
Við komum heim hlaðin viður-
kenningum, gjöfum og vináttu. Ég
held við höfum öðlast betri skilning
á vandamálum Baska en við höfð-
um áður. Þeir eru lífgsglaðir, söng-
elskir og gestrisnir og vilja frið við
alla menn. Senior Javier Cameno
stjórnandi mótsins sagði í lokaræðu
sinni að hann vonaðist til að þessi
vika ætti sinn þátt í að breyta því
áliti sem fer af Böskum út á við, en
hann sagði að ekkert fengi breytt
óbifandi trú þeirra á frelsi og sjálf-
stæði. Tónlistin væri aiþjóðamál
sameiningar og gleði, — þess vegna
væri hún friðflytjandi og mikilvæg-
ari en.flest annað.“
Meðal verðlaunagripa var mass-
ívur harðviðarklumpur eftir frægan
spánskan listamann.
„Þetta köllum við Baska-bjargið
og á það að tákna þann þunga sem á
kórstjóranum hvílir við mótun
Kórinn fékk fjölda verðlauna og viðurkenninga eins og sji má.
kórsins. Ég var í talsverðum vand-
ræðum með að koma klumpnum
heim, og þegar ég hafði orð á því við
Cameno sagðist hann ekkert vor-
kenna mér fyrir að þurfa að hafa
þessa byrði í smá tíma, þetta væru
smámunir á við það sem Baskarnir
hefðu þurft að þola undanfarnar
aldir!
Kórinn fékk einnig aðra viður-
kenningu, en hún var ætluð þeim
sem þurfa að þjást undan kórstjór-
anum, kórfélögunum sjálfum."
— Hvað er minnistæðast úr ferð-
inni?
„Það var þegar við sungum Agl-
epta fyrir áheyrendur í einni lítilli
sveitakirkju í Laguardia. I verkinu
Aglepta er reynt að nýta alla mögu-
leika mannsraddarinnar auk söngs-
ins, hvísl, hvæs, 6p, urr, öskur,
gleði, — eða allar þær tilfinningar
sem búa með fóiki. Og þegar við
sungum þetta í kirkjunni var slökkt
á öllum ljósum, kirkjan var troðfull
af fólki sem sat þarna í daufu skini
tunglsins. Viðbrögðin voru stór-
kostleg. Til mfn kom gamall Baski
með tárin í augunum og sagði: „Ég
er orðinn 83 ára gamall, hef tekið
þátt í heimsstyrjöldum og hræði-
legri borgarastyrjöld, en ég hefði
aldrei getað ímyndað mér að slikt
byggi í mannsröddinni."
Ég vil að lokum ítreka þakkir
mínar til kórfélaga og fararstjóra,
ennfremur til bæjaryfirvalda í
Hafnarfirði sem gerðu okkur þessa
ferð mögulega svo og þeim fjöl-
mörgu einstaklingum, félögum og
fyrirtækjum sem lögðu okkur lið í
þessu máli.“
þó heyrt enn frekar frá öðrum sem
betur þekkja og meira hafa notið.
Ritstörf Stefáns eru mikil og
merk, tíu skáldsögur, átta
barnabækur, tvær smásagnabæk-
ur, barnaleikrit, unglingasaga,
ævisagnaþættir, minningarþættir
og sjónvarpskvikmynd. Mér telst
svo til að útgefin verk séu 25 tals-
ins. Eru þá fjölmargar greinar
ótaldar. Þetta eitt er ærið ævi-
starf, en þó einungis brot af lífs-
verki Stefáns.
Lengst af var hann jafnframt
kennari í fullu starfi, lengstum
sem yfirkennari. Þeir sem höfðu
hann að kennara, en þess naut ég
reyndar aldrei, mátu hann mikils
og allir sem ég hef hitt eru sam-
dóma um að hann hafi verið af-
bragðskennari. Félagsstarfið í
skólanum var Stefáni líka hjart-
fólgið. Því lenti margt af því á
hans herðum og það eins og annað
leysti hann svo vel af hendi að
hvorki krakkar né aðrir kennarar
gátu hugsað sér annan þar í for-
svari.
Síðar varð Stefán forstöðumað-
ur Fræðslumyndasafns ríkisins og
þar á eftir bókafulltrúi ríkisins. I
þeim störfum haslaði hann sér
völl á nýjum sviðum, og hafði trúi
ég ánægju af, um leið og aðrir
nutu þar hollráða hans og leið-
beininga.
Allar götur hefur Stefán verið
einstaklega virkur í félagsmálum
og til svo margs trúað í þeim efn-
um að ég treysti mér ekki upp að
telja. Skal aðeins nefna trúnaðar-
störf fyrir kennara og rithöfunda,
stjórnarstörf og stjórnarfor-
mennsku í Kaupfélagi Hafnfirð-
inga, stjórnarstörf í Barnavernd-
arfélagi Hafnarfjarðar, í Styrktar-
félagi aldraðra og i Leikfélagi
Hafnarfjarðar meðan það var og
hét.
Á vegum bæjarins sat hann í
mörg ár í skólanefnd og arftaka
þess, fræðsluráði. Þá átti hann
sæti í stjórn bókasafns Hafnar-
fjarðar og gegndi þar löngum for-
mennsku.
Stjórnmálum sinnti Stefán jafn-
framt ötullega. Hann var löngum
í miðstjórn Alþýðuflokksins og í
forystusveit flokksins í Hafnar-
firði. Oft var hann í framboði fyrir
flokkinn, sat á Alþingi sem vara-
maður um skeið og sömuleiðis í
bæjarstjórn. Jafnframt naut Al-
þýðuflokkurinn Stefáns á ritvelli
í bæjarmálgagninu, í Alþýðublað-
inu og Alþýðubrautinni.
Þetta framtal á verkum Stefáns
er aðeins yfirlit og mörgu sleppt,
en það má vera til marks um fjöl-
hæfni hans og undraverð afköst.
Þó man ég aldrei eftir því að Stef-
án hafi borið þess merki eða haft
á orði að hann væri neitt sérlega
upptekinn eða ætti annríkt.
Það eru margir sem eiga Stefáni
margt að þakka og hugsa til hans
í dag, nemendur, fyrrum samkenn-
arar, samherjar í félagsmálum og
pólitík, að ótöldum öllum lesendum
bóka hans og ritverka. Ég veit að
allur þessi skari tekur undir ósk
mína til Stefáns og fjölskyldu hans
um heill og hamingju á komandi
árum.
Kjartan Jóhannsson
Stefán Júlíusson rithöfundur er
sjötugur í dag. Ég vil í tilefni
dagsins senda honum bestu ham-
ingjuóskir frá mér og fjölskyldu
minni um leið og ég set nokkur orð
á blað, sem hvorki verður upptaln-
ing athafna hans og orða né heldur
æviágrip af einhverju tagi. Skrif
þetta verður í besta falli stutt
hugleiðing og afmæliskveðja.
Maðurinn er enn svo ungur og
verkin vonandi mörg sem hann á
eftir að vinna.
Stundum kemur það manni ger-
samlega á óvart, hve ungir menn
eru orðnir gamlir að árum, hvað
almanak og afmæli eru langt frá
skynjun og tilfinningu hins líðandi
dags. Þanng var það, þegar ég nú
á dögunum uppgötvaði að félagi
minn og samferðamaður, Stefán
Júlíusson rithöfundur, væri að
verða sjötugur. Hann ber það svo
sannarlega ekki með sér að eiga
slíkan árafjölda að baki.
Ég varð fyrst var við Stefán
Júlíusson sjö ára gamall drengur
norður á Akureyri. Þá fékk ég bók
í jólagjöf sem hét Kári litli og
Lappi. Höfundur hennar var Stef-
án Júlíusson. Það fór ekki fram
hjá ungum dreng, að þar var góður
maður á ferð. Og sögurnar af Kára,
sem á eftir komu staðfestu þetta
viðhorf.
Þar eins og svo oft og víða
annars staðar rataði Stefán Júlíus-
son til hjarta samferðamannsins.
Þar spilaði saman tungutak hans,
tilfinning og skynsemi.
Það var ekki fyrr en löngu síðar
sem ég kynntist Stefáni Júlíussyni
hér suður í Hafnarfirði. Oft vill
það verða, að ímynd þeirra persóna
sem bðrn og unglingar hafa sett
sem goð á stall í vitund sinni, vill
fölna og blikna við nálægð og
raunveruleg kynni. Þannig varð
það ekki um Stefán Júlíusson. Því
betur sem ég kynntist honum, því
meir sem ég reyndi kosti hans og
hæfni, því meiri virðingu bar ég
fyrir manninum. Þetta er stórt
sagt í lítilli grein sem á að vera
afmæliskveðja — en það er engu
að síður satt.
Leiðir okkar Stefáns hafa legið
saman í skólamálum, i starfi kaup-
félagsins og í starfi Alþýðuflokks-
ins og nú situr eftir þakklæti til
samferðamannsins Stefáns Júlíus-
sonar og góðar minningar.
Stefán er eldhugi og hugsjóna-
maður. Hann gekk ungur jafnað-
arstefnunni á hönd og samvinnu-
hugsjónin var honum einnig hug-
leikin. Félagsvitundin, sam-
ábyrgðin og réttlætistilfinningin
setja mark sitt á manninn. Þar
sem Stefán Júlíusson fer, þar fer
líka traustur og sannur félags-
málamaður í þess orðs beztu merk-
ingu.
Og sú staðreynd situr rótgróin
í vitu'id minni og verður ekki
haggað, að hverju því verki er vel
borgið sem Stefán hefur tekið að
sér.
Ég er þakklátur Stefáni fyrir
allar samverustundir og samvinnu
oggóðan félagsskap.
A merkum afmælisdegi hans
sendi ég bestu árnaðaróskir og
þökk fyrir öll samskipti. Ég bið
þess og vona að lengi enn megum
við njóta ylsins frá hugsjónaeldi
hans, njóta tungutaks hans og
penna og atorku og skynsemi til
góðra verka.
Lifðu heill og lifðu lengi Stefán
Júlíusson.
Hörður Zóphóníasson
E.S. Stefán verður að heiman
í dag.