Morgunblaðið - 01.12.1985, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 01.12.1985, Blaðsíða 14
14 B MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR1. DESEMBER1985 Enn einn stóráfangi Hitaveitunnar Virkjunarsvæði Hitaveitu Reykjavíkur séð ofan úr Henglinum í átt til Þingvallavatns, sem er ofarlega á myndinni. T.h. sjást bústaðir starfsmanna, en fjær birgða- og tilraunastöðin, þar sem ýmiskonar prófanir og rannsóknir fara fram. 100 MW Nesjayallayirkiun árið 1989 Jarðhiti nokkra kflómetra undir byggðu bóli er íbúum á svalri eyju í norðurhöfum mikil búbót. Stærsta hitaveita landsins, Hitaveita Reykjavíkur, ræður nú yfir 570 megawatta afli með varaafli kyndistöðvanna og þjónar með því 54 % landsmanna, 128 þúsund manns í 8 sveitarfélögum. En aflþörfín slagar líka orðið hátt upp í það sem þessi hitaveita hefur yfír að ráða nú eða um 550 MW, og er þá varaaflið meðtalið. Er nú verið að bregðast við því. I fullum gangi undirbúningsvinna við enn einn stóráfanga í hitaveitumálum höfuðborgarsvæðisins með virkjun á Nesjavöllum í Grafningi. Þar fara fram umfangsmiklar rannsóknir og djúpboranir, sem hafa gefíð svo góða raun að þegar er komið vatns- og gufuafl fyrir 250-300 MW hitavirkjun. Miðað að því að fyrsti áfangi virkjunarinnar verði tekinn í notkun í árslok 1988 og endist fram um 1995 og nægt vatnsmagn til að bæta þá við, að því er Jóhannes Zoega hitaveitustjóri sagði okkur er til hans var leitað um upplýsingar um þessi mál. Þess er vænst að framkvæmdir hefjist á virkjunarstað og við lögn hitaveituæðar á næsta ári. Fifmm stórir áfangar Saga Hitaveitu Reykjavíkur nær um 55 ár aftur í tímann en af henni má sjá hvernig jafnt og markvisst hefur miðað. Má skipta fram- kvæmdum í 5 áfanga. Nú er í gangi eitt stærsta átakið, virkjun á nýju háhitasvæði, á Nesjavöllum, þar sem tryggð voru jarðhitaréttindi fyrir 20 árum. Það mun hafa verið árið 1923 að fyrst var farið að ræða í bæjarstjórn Reykjavíkur um notkun heita vatns- ins í Þvottalaugunum til upphitunar húsa í bænum og fyrsta holan til að auka vatnsmagnið var boruð 1928, en Þvottalaugarnar, Landspít- alinn, Austurbæjarskólinn, Sund- höllin og um 70 íbúðarhús þar í grennd nutu m.a. góðs af þessum hitaveituframkvæmdum á árinu 1930. Eftir þetta var farið að undirbúa það stórvirki að leggja hitaveitu í alla meginbyggð Reykjavíkur. Voru keypt hitaréttindi á Reykjum í Mosfellssveit árið 1933. Og var vatn- ið frá Syðri Reykjum notað þegar hitaveita var lögð í mestallan bæ- inn. Voru í framhaldi af því keypt hitaréttindi af flestum bæjum í Mosfellssveit, en mest munaði um jarðhitann frá Reykjahlíð, þannig að hægt var teygja sig með virkjanir að Norður Reykjum. Kom sú viðbót upp úr 1950. Um það leyti sem fullnýtt var heita vatnið í Mosfellssveit um 1955 hófst nýr áfangi með borunum í Reykjavík. En þá opnuðust nýir möguleika með kaupum ríkis og Reykjavíkurborgar á stórum gufu- bor á árinu 1958. Hófst mikið bor- unarátak í sjálfri Reykjavík 1962, fyrst á Laugarnessvæðinu og í fram- haldi af því á Elliðaársvæðinu. Þá náði hitaveitan ekki orðið nema til helmings borgarbúa og ekki meira vatn til. En boranir í borgarlandinu á árunum 1962 til 1970, þar sem nú var með betri bortækni hægt að sækja vatnið allt niður á 2 km dýpi, gerðu fært að leggja hitaveitu í allan þennan stækkandi bæ. Um 1970 var farið með stóra borinn í Mosfellssveitina. Holur endurboraðar og allt svæðið endur- virkjað á árunum 1970-1976. Við það var hægt að 6-7-falda aflið þaðan. Það byggðist á því að bora víðari og dýpri holur og setja dælur í allar holur i stað þess að áður varð að notast við sjálfrennsli. Og þar sem tiltækt vatn hafði margfaldast var á árunum 1973-1976 samið við ná- grannasveitafélögin um vatnskaup af Hitaveitu Reykjavíkur og voru öll sveitarfélögin komin með hita- veitu þaðan 1977, utan Seltjarnar- nes sem boraði og virkjaði til eigin nota. Seinna var gerður samningur við Mosfellssveitina um sölu á heiti’ vatni á árinu 1974, við Bessastaða- hrepp 1980 og loks við Kjalarnes 1984. Er nú svo komið að öll byggð- arlög frá Hvalfirði að Hvaleyri nota nær eingöngu jarðhita til húshitun- ar auk þvotta og baða, ylræktunar og í auknum mæli til iðnaðar og snjóbræðslu. „Þegar dælt er upp vatni gengur auðvitað á birgðir nema jafnmikið af vatni berist til jarðhitasvæð- anna,“ segir Jóhannes Zoega.“ „Að- streymi og dæling virðist nú í jafn- vægi ef ekki er aukin dæling. Vatns- borð lækkar þó dálítið, einkum af því að þörfin krefst þess að dæling sé aukin. Með lækkandi vatnsborði hækkar dælingarkostnaður og við- hald á dælum einnig. Næsti áfangi, framkvæmdir á Nesjavöllum, mega því greinilega ekki dragast ef þær eiga að taka við aukningunni." Komiö aö Nesjavöllum Reykjavíkurborg á jarðhitarétt- indi á Nesjavöllum og hægt að leiða þaðan heitt vatn um 26 km leið á notkunarstað. Sú forsjálni hafði verið höfð að kaupa Nesjavelli í Grafningi í þessum tilgangi á árinu 1964. Þá var raunar búist við því að fyrr þyrfti á heitu vatni þaðan að halda. En hinn góði árangur af borununum og dælingu úr holum í Jóhannes Zoega hitaveitustjóri. Reykjavík á árunum 1962-70 og Mosfellssveit 1970-1976, sem sex- földuðu afköstin, urðu til þess að ekki þurfti að fara strax til Nesja- valla eða annað og um leið var hægt að „leiða nágrannasveitarfé- lögin í sæluna", eins og Jóhannes Zoéga hitaveitustjóri orðaði það kíminn þegar hann var að útskýra málið fyrir blaðamanni Morgun- blaðsins. „En höfuðborgarsvæðið vex og hitunarþörfin um leið. Á undanförnum árum höfum við ekki getað aukið grunnaflið í takt við þörfina. Og ekkert nú síðustu árin.“ Á Nesjavöllum hafði undirbún- ingur hafist 1%7 þegar boraðar voru þar þrjár rannsóknarholur. Og því haldið áfram með einni stórri holu 1971 og annarri 1972. Fyrri holan reyndist svo öflug að hún gaus, þeytti stöngunum og mölbraut mastrið. En boranir höfðu heppnast þokkalega. Og nú vildu menn halda áfram. En 1970 hafði verið sett verðstöðvun og verðbólgan jókst nú hratt. Tekjur hitaveitunnar minnk- uðu og verðbólgu og verðstöðvunar- tímabilið varð til þess að stöðva rannsóknir Nesjavallasvæðisins árið 1972. Við stjórnarskiptin 1974 lagaðist aðeins í bili hagur hita- veitu, en það stóð ekki lengi. 1976 var alveg hætt og jafnframt stöðv- aðist nær alveg viðhald á lögnum nema það albrýnasta.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.