Morgunblaðið - 21.02.1988, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. FEBRÚAR 1988
HildurS. Svavars-
dóttir — Minning
Fædd8.júní 1913
Dáin 12. febrúar 1988
Hildur Sigríður var fædd og upp-
alin í Reylqavík, dóttir Svavars B.
Svavars og Jónu Bjamadóttur.
1938 giftist hún Armanni Jakobs-
syni fyrrv. bankastjóra og eiga þau
2 syni, þá Jakob og Svavar.
Didda, eins og hún var kölluð,
og ég kynntumst fyrst sem smá-
stelpur við Laugaveginn. Við urðum
strax vinkonur 5—6 ára gamlar og
höfum haldið þeim trygga vinskap
æ síðan. Didda var með afbrigðum
kát og skemmtileg manneskja alla
tíð og allir höfðu ápægju af að vera
í návist við hana. Á uppvaxtarárum
okkar leið aldrei sá dagur að við
ekki hittumst, enda vorum við
heimagangar hvor hjá annarri. Hún
ólst upp á glaðværu og góðu heim-
ili ásamt þrem bræðrum, Garðari
og Bjama (sem báðir eru látnir) og
Stefáni. Sem dæmi um tryggiyndi
Diddu langar mig að nefna að eitt
sumarið á bamaskólaárunum þegar
ég var í sveit skrifaði hún mér dag-
lega m.a. svo ég færi ekki varhluta
af því sem gerðist í hverfínu heima.
Frændfólk mitt sem ég var hjá var
agndofa yfír þessum bréfum sem
ég fékk daglega með mjólkurbíln-
um.
Minningar okkar Diddu frá æsku
og unglingsárunum voru okkur
mikill ^ársjóður sem við höfðum
skemmtun af að rifja upp alveg
fram á síðustu ævidaga hennar.
Segja má að við samlokumar Didda
og ég höfúm oft verið eins og sam-
viska hvor annarrar, ef önnur okkar
ætlaði að gera eitthvað sem hinni
leist ekki á, þá greip hún í taumana
og sagði: „Nei, þetta gerir þú ekki,“
og þar við sat. Þannig áttum við
þátt í uppeldi hvor annarrar.
Stuttu eftir að þau Didda og
Armann giftust fluttu þau til Akur-
eyrar og síðar til SigluQarðar og
bjuggu þar í u.þ.b. þijátíu ár. Vin-
skapurinn hélst allan þennan tíma
og gladdist ég innilega þegar þau
fluttu aftur til Reykjavíkur. Báðir
synir þeirra voru þá þegar fluttir
suður.
Didda var afar hamingjusöm í
hjónabandinu og allur heimilis-
bragur til fyrirmyndar og gestrisni
í hávegum höfð. Ekki minnkaði
ánægjan eftir að bamabömin komu
til sögunnar. Didda var ein af þeim
konum sem hægt var að segja með
sanni um að væri fyrirmyndar hús-
móðir og helgaði sig heimilinu. Hún
var í eðli sínu afar bjartsýn og það
var sama hve dökkt var framund-
an, alltaf eygði hún sólskin ein-
hverstaðar.
Eftir að Didda flutti suður og
meðan hún var frísk hittumst við
oft og t.d. spiluðum saman og áttum
margar ánægjustundir. Mig langar
að þakka henni allar samverustund-
imar og segja henni hve sárt ég
sakna hennar.
Við Carl vottum Armanni, sonum
þeirra og fjölskyldum innilegustu
samúð. Aldrei hef ég vitað neinn
mann vera eins umhyggjusaman
við eiginkonu sína og Annann hefur
verið við Diddu í hinum löngu og
ströngu veikindum hennar.
Þuríður Billich
Er mér barst andlátsfrejjn Hildar
Svavarsdóttur renndi ég huganum
ósjálfrátt til Siglufjarðar og þeirra
ára sem ég umgekkst hana mest.
Ég mun hafa verið 6 ára gamall
þegar ég hitti Hildi fyrst og hreifst
samstundis af hlýju viðmóti hennar
og óviðjafnanlegu skopskyni. Vandi
ég komur mínar á heimili Hildar
og Armanns og fór svo að hún réð
Benedikt Jóns-
son — Minning
Fæddur 28. júní 1895
Dáinn 30. janúar 1988
Aðalból í Miðfirði, Vestur-Húna-
vatnssýslu, er innsti bær í Austur-
árdal. Jörðin er víðlend og grösug
og liggur að Amarvatnsheiði. Hér
ólst afi okkar, Benedikt'Jónsson,
upp og átti heima í um 70 ár. Hann
lést þann 30. janúar síðastliðinn á
nítugasta og þriðja aldursári og var
jarðsettur á Steðarbakka í Miðfírði
6. febrúar. Ömmu okkar, Ólöfu
Sigfúsdóttur, missti afí fyrir fímm
árum eftir rúmlega 60 ára hjúskap.
Foreldrar afa vom hjónin Jón
Benediktsson og Sigrfður Magnús-
dóttir. Eftir nokkurra ára búskap í
Austurárdal fluttu þau að Aðalbóli
aldamótaárið. Annan son áttu þau,
Magnús, en hann lést úr bamaveiki
aðeins 10 ára að aldri. Þótt Sigríð-
ur og Jón væm blásnauð er þau
hófu búskap urðu þau fljótlega vel
efnum búin á þeirra tíma mæli-
kvarða. Mun gott beitiland, ná-
grennið við gjöfula heiðina og ráð-
deild þeirra hafa ráðið þar miklu
um. Reist var stórt og myndarlegt
íbúðarhús á Aðalbóli árið 1913 sem
prýtt var fallegum húsgögnum.
Ævintýralegar þóttu okkur systr-
únum frásagnimar af því hvemig
efniviðurinn í húsið var fluttur á
sleðum utan af ströndinni inn í
dalinn að vetrarlagi um 37 km veg.
Ekki þótti okkur minna til um frá-
sögnina af flutningi dönsku út-
skomu húsgagnanna sem sett vom
um borð í Goðafoss 1916 í
Reykjavík. Skipið strandaði við
Straumnes og tókst björgun manna
giftusamlega. Einnig tókst að
bjarga vamingi sem um borð var,
þar á meðal húsgögnunum. Þau
vom síðan flutt að Hvammstanga
og þaðan á sleðum á áfangastað
og nutu sfn á Aðalbóli f áratugi.
Eftirminnilegar em einnig lýs-
ingar manna á uppljómuðu heimil-
inu á Aðalbóli meðan sveitir lands-
ins höfðu enn ekki fengið rafmagn.
Afi byggði heimarafstöð sem var
mikið og óvenjulegt framtak á árinu
1929. Ljósin á bænum, sem loguðu
dag og nótt, lýstu um dalinn og
buðu þá velkomna sem leið áttu
þangað heim.
Afí og amma eignuðust tvo syni,
Jón bónda í Höfnum á Skaga og
Aðalbjöm héraðsráðunaut og bónda
á Grandarási, Miðfírði.
Afí og amma undu sér vel á
Aðalbóli. Þar var margt fólk í heim-
ili sem eftir dvöl sína þar sýndi með
ævilangri tryggð að því hafði liðið
vel hjá húsbændunum.
Gestkvæmt var hjá afa og ömmu
og nutu þau slíkra samverustunda.
Gestrisni þeirra var rómuð. Með
hlýju og vinarhug var fólki vísað í
bæinn. Veitt var af rausn og mynd-
arskap og framreiddi amma ætíð
sérlega ljúffengan mat. Glatt var á
hjalla og mörg vináttubönd knýtt
sem héldust æ sfðan. Afí var góður
sögumaður, glettinn og stálminnug-
ur. Svo vel var atburðunum lýst að
hvergi skeikaði og þeim sem á
hlýddu þótti sem þeir hefðu sjálfír
verið viðstaddir. Hann var fljótur
til svars og svo orðheppinn að mörg
tilsvör hans lifa á vömm manna.
íslendingasögumar vom honum
hugleiknar og vitnaði hann oft í
söguhetjur þeirra. Halldór Snorra-
son mun hafa verið í hvað mestu
uppáhaldi hjá honum en lundarfar
þeirra mun hafa verið um margt
lfkt. Afí flíkaði ekki tilfínningum
sínum og ekki sást honum bregða
þótt á móti blési. Þessum skap-
gerðareinkennum, stakri hugarró
og æðmleysi hélt hann til dánar-
dægurs.
Afí var félagslyndur og hafði alla
mig á fostu vikukaupi til sendi-
starfa. Vom launin í raun vísitölu-
tryggð því hún hækkaði þau jafnan
til jafns við hækkun á þijúbíómiða.
Á þessum ámm hafði fólk jafnan
betra tóm og meiri kyrrð í kringum
sig en nú tíðkast og var faðir minn
langt kominn með að lesa allar ís-
lendingasögumar fyrir mig. Gat ég
því státað mig við Hildi af kunnáttu
í Njálu, Laxdælu, Grettissögu, Eglu
og fleiri sögum og bmgðið fyrir
mig setningum úr þessum ritum.
Einkanlega hafði ég á reiðum hönd-
um hver var banamaður hvers.
Sjálfsagt hefir Hildi ofboðið trú mín
á þessar sögur því hún blés á ágæti
þeirra Gunnars, Kjartans, Grettis
og Egils. Gerði hún óspart grín að
þessum köppum, sem mér fannst
hin mesta óhæfa, og fannst lítið til
um afrek þeirra. En þegar hún fór
að taka málstað Hallgerðar og
Guðrúnar Ósvífursdóttur fannst
mér umræðan komin f óeftii. í við-
ræðum okkar um sannleiksgildi
Njálu — sem ég trúði frá orði til
orðs — fannst mér hún koma með
rök sem ekki væri að fínna í sög-
unni. Þegar ég bar þetta á hana
svaraði hún að bragði: „Jú, Gylfí
minn — þetta má lesa á milli
línanna." Og ég sem kunni ekki að
lesa! Þetta sýnir einnig skopskyn
hennar því hún vissi vel að ég kunni
ekki að lesa, þótt ég hefði reynt
tíð afar gaman af að ferðast um
byggðir og óbyggðir landsins, kynn-
ast fólki og skoða sig um. Hann
var oft beðinn að fylgja ferðamönn-
um yfír Tvídægm. Osjaldan reikaði
hugur hans til þessara ferða, sem
hann hafði yndi af. Þá var hann
tíðum gangnaforingi á Aðalbóls-
heiði og spannaði það starf meira
en hálfa öld svo að margs var að
minnast.
Hann var mikill hestamaður og
átti marga og fallega hesta. Menn
komu víðs vegar að til að líta á
stóðið og falast eftir gæðingsefn-
um. Þótt afí ætti mörg hross var
hann hestasár og vildi ekki að við
krakkamir væmm að brúka hest-
ana að „óþörfu". Ekki sagði hann
þó neitt við því þegar amma tók til
sinna ráða og setti undir okkur
hesta.
Margar góðar minningar eigum
við systumar sem litlar stelpur frá
Aðalbóli. Þegar von var á komu
okkar fjölskyldunnar að Aðalbóli
og við komin í sjónmál við bæinn
kom amma út á tröppumar og beið
okkar þar. Stuttu síðar birtist afi
líka í bæjardyrunum. Þennan hátt-
inn höfðu þau ætíð á við að bjóða
okkur velkomin og þótt nú séu um
20 ár liðin frá því að þau hættu
búskap stendur myndin af afa og
ömmu á tröppunum okkur skýrt
fyrir hugskotssjónum. Hlýlegri
móttökur gátum við ekki fengið.
að Ieyna hana því. Auðvitað vom
þessar rökræður við mig til þess
gerðar að ég fengi dýpri skilning á
sögunum og glæða áhuga minn.
Því það heillar meir sem það er
torskildara. Varð þetta til þess að
ég fór að líta með meiri gagnrýni
á hetjumar mínar án þess að bams-
trúin væri af mér tekin.
Þegar Hildur afhjúpaði ólæsi
mitt — mér til mikillar háðungar —
vildi hún ráða bót á því. Samdist
okkur svo að Armann tæki að sér
lestrarkennslu í eina klukkustund á
dag en þó með því skilyrði að spilað
ytði við mig rommý í aðra klukku-
stund á eftir.
Eins og nærri má geta var mikið
á þessi heiðurshjón lagt að kenna
6 ára gömlum óstýrilátum strák að
lesa. Kennslan var þó ekki eingöngu
bundin við lestur því jafnframt var
margt fært til betri vegar í fram-
komu minni og siðum sem ég held
að ég búi enn að. Er nemandinn
fór að ná tökum á lestrinum lét
umbunin ekki á sér standa. Það var
ólýsanleg tilfínning að læðast með
Hildi i bókaleiðangur upp á háa-
loft. Valdi hún þar bælóir er hún
taldi hæfa kunnáttú minni og
þroska úr bókum sem stálpaðir syn-
ir hennar áttu.
Langt er nú um liðið síðan þessi
kennsla í lestri og almennum
mannasiðum fór fram í „bankan-
um“ á Siglufírði. Mér hefir oft síðan
verið hugsað til þess hve mikinn
tíma þau hjónin höfðu aflögu fyrir
strákling frá Reykjavík. Var ómet-
anlegt fyrir aðkomudreng sem var
að festa rætur í nýjum heimkynnum
að eiga fastan samastað utan heim-
ilis. Einhvem veginn hagaði svo til
að ég náði aldrei að gjalda Hildi
fósturlaunin meðan hún lifði. Þessi
stutta uppriQun sýnir þó að vinkona
mín frá æskudögum á Siglufírði
stendur mér enn lifandi fyrir hug-
skotssjónum.
Með þessum orðum vil ég þakka
Hildi samvemna og um leið votta
Armanni og hennar nánustu mína
innilegustu samúð.
Gylfi Gautur Pétursson
Kvöldstundimar em ógleymanleg-
ar. Þær höfðu yfír sér sérstakan
blæ. Fólkið sat og spjallaði, t.d. um
„gamla daga“, frostaveturinn
mikla, hestaferðir, flárrekstur við
erfiðar aðstæður, spaugileg atvik
og alltaf var stutt í tilvitnánir í ís-
lendingasögumar og Laxness. Þá
var skrafað, fræðst, hlegið og
skemmt sér.
Spilin vom óijúfanlegur hluti
heimilislffsins og mun varla hafa
liðið sá dagur að ekki væri tekið í
spil. Afí var sterkur spilamaður.
Menn spiluðu bridge eða lomber,
en þegar meðspilarar vom lágir í
loftinu var gefíð í spil af léttara
taginu, vist, rommí eða kasínu.
Alltaf var gaman að fylgjast með
undirbúningi heiðarferðanna hvort
sem afí var að fara að veiða eða
fylgja mönnum. Nesti var vel útilát-
ið hjá ömmu og vandað var til að
búa upp á hestana í upphafí ferð-
ar. Ekki var eftirvæntingin minni
þegar komið var ofan og tekið af
trússhestunum. Þá gat að líta væna
silungsbreiðu á hlaðvarpanum. Afí
sagði frá grasatínslu, bátsferðum,
tófu, himbrima og álftahreiðri í
hólmanum í Amarvatni. Víst er um
_______________________________
Hildur Svavarsdóttir fæddist í
Reykjavík 8. júní 1913 og lést þar
12. febrúar sl.
Hún var gift móðurbróður
mínum, Ármanni Jakobssyni. Þegar
ég var bam bjuggu þau á Akureyri
og ég sá þau sjaldan. En það vai^
ævintýri þegar þau komu í bæinn
með strákunum sínum, Jakobi og
Svavari.' Didda var alltaf svo fín
og svo góð. Og seinna fór ég til
þeirra er þau bjuggu á Siglufirði
og var hjá þeim tvo vetur. Didda
tók mér sem dóttur og þennan tíma
tel ég með því besta sem fyrir mig
kom í uppvextinum; það er Diddu a
og Armanni að þakka.
Svo fluttu þau suður og bjuggu
á Skólavörðustíg 23. Þar var gott
að koma og þaðan fór maður léttur
í spori. Didda var mjög skemmtileg
kona; vél’ gefín, fyndin og orð-- —
heppin og sagði vel frá. Hún var
glaðlynd og hress og hafði góð og
jákvæð áhrif á umhverfí sitt. Hún
naut þess að vera innanum fólk og
var þá kátust allra. Hvar sem hún
fór var hátfð í kringum hana.
Hún var fríð, smávaxin, fíngerð
og kvik í hreyfingum. Alltaf óað-
finnanlega klædd og glæsileg.
Þannig er líka heimili þeirra; það
ber vitni einstakri snyrtimennsku
sem var henni í blóð borin. Hún var
örlát og rausnarleg í öllu sem hún
gaf og gerði; Didda skar ekkert við
nögl.
Þótt hún eltist að ámm var hún
síung, jafnt í útliti sem f anda. Hmw
var sterk, bjartsýn og kjarkmik!^:
kona, ekki síst í veikindastríði
sfðustu ára.
í lífínu var hún veitandi. Hún
gaf þvf lit og það verður dauflegrá
án hennar.
í huga mínum er framhaldslíf
það að lifa áfram í minningu eftiriif-
endanna um ókominn tíma. Didda
lifír áfram í góðum minningum —
hún var yndisleg manneskja sem
gott er að hafa kynnst og þekkt.
Armanni, Jakobi, Svavari og fiöl-
skyldum þeirra votta ég samu?-^'
mfna.
Bista
það að heiðin, Amarvatnsheiðin,
var hluti af tilvera afa og var hún
honum afar kær. Alla tfð fékk hann
blik í augun og var fljótur að snara
sér að orgelinu þegar við komum
saman og sungum:
Efst á Amarvatnshæðum
oft hef ég fáki beitt.
Þar er allt þakið í vötnum
þar heitir Réttarvatn eitt
Á engum stað ég uni,
eins vel og þessum mér.
fskaldur Eiríksjökull
veit allt, sem talað er hér.
(Jónas Hallgrímsson.)
Þessar minningar allar og sam-
veran með afa og ömmu er okkur
fjársjóður, sem við miðlum bömum
okkar af. Við munum ávallt minn-
ast þeirra með hlýju, virðingu og
þökk.
Starfsfólki á hjúkmnarheimilinu
á Hvammstanga þökkum við þá
góðu aðhlynningu sem það veitti
afa og létti þannig undir með hon-
um á ævikvöldi.
Blessuð sé minning afa.
Sigrún, Inga Hjördís
og Aldís
t
Hjartans þakkir fyrir allan hlýhug og samúð vegna andláts dóttur
okkar,
SIGRÚNAR LÁRU.
Sérstakar þakkir til séra Braga Friðrikssonar.
Þorey Danielsdóttir, Sigurður Ragnarsson.
Legsteinar Framleiðum allar stærðir og gerðir af legsteinum. Veitum fúslega upplýsingar og ráðgjof um gerð og val legsteina.
KS.HELGASONHF || STEINSMIÐJA ■■ SKBVIMUVEGI 4Ö SÍM176677