Morgunblaðið - 08.03.1989, Blaðsíða 23

Ársæll Jónsson
„Ljóst er að við þann
niðurskurð sem stendur
til að framkvæma á
sjúkrahúsunum á næstu
mánuðum mun margt
af þeim verkefiium sem
bíða úrlausnar á sjúkra-
húsunum ýtast yfir á
einkareknar stofiir og
stofiianir úti í bæ, sem
telja má að séu of fáar
og smáar til að takast
á við þann vanda í dag.
I reynd er því fjármála-
ráðherra að boða að
laun kvenna skuli lækk-
uð á sjúkrahúsum og
starfsemi þeirra færð
meira yfir til einka-
stofiiana. Þettaþykir
góðra gjalda vert í
Bretlandi í dag en
manni er spurn: Hvort
er íjármálaráðherra að
boða félagshyggju eða
thatcherisma?“
usta hefur hjálpað mikið til að þetta
fólk hefur getað dvalið lengur
heima en álag á aðstandendur þess
er oft og tíðum mjög mikið. Á und-
anfömum árum hafa ýmsar sjúkra-
stofnanir getað létt byrðamar með
því að vista fólk um tíma með svo-
kölluðum hvfldar- eða sumarleyfis-
innlögnum. Þessar innlagnir hafa
oft skipt sköpum með að fólkið
hefur getað búið áfram heima.
Hjúkrunarheimilið að Sunnuhlíð í
Kópavogi er ein þeirra sjúkrastofn-
ana sem sinnt hafa þörfum aldraðra
á þessu sviði. Þar er fyrirsjáanlegur
samdráttur um 20 rúm í sumar og
enginn þorir í dag að hugsa það til
enda hvert sjúklingamir eiga að
útskrifast, hvað þá að hægt verði
að hjálpa öðrum. Sumarið 1988 gat
B-álma Borgarspítalans ekki sinnt
neinum hvfldarinnlögnum og sum-
arið 1989 stefnir á lokanir rúma,
ekki vegna manneklu heldur vegna
fyrirskipaðs spamaðar. Fyrirsjáan-
lega mun þetta valda því að meiri
vinna skapast fyrir heimavinnandi
konur sem annast aldraða á heimili
sínu, oft án umbunar, og mun meira
álag mun hvfla á bráðadeildum
sjúkrahúsanna, sem margar em illa
í stakk búnar að leysa flókinn heil-
brigðisvanda aldraðra einstaklinga.
Ljóst er að við þann niðurskurð
sem stendur til að framkvæma á
sjúkrahúsunum á næstu mánuðum
mun margt af þeim verkefnum sem
bíða úrlausnar á sjúkrahúsunum
ýtast yfír á einkareknar stofur og
stofnanir úti í bæ, sem telja má að
séu of fáar og .smáar til að takast
á við þann vanda í dag. í reynd er
því ijármálaráðherra að boða að
laun kvenna skuli lækkuð á sjúkra-
húsum og starfsemi þeirra færð
meira yfir til einkastofnana. Þetta
þykir góðra gjalda vert í Bretlandi
í dag en manni er spum: Hvort er
fjármálaráðherra að boða félags-
hyggju eða thatcherisma?
Höfundur er leeknir & lyúækn■
ingadeild Borgarapítalans.
i j i f ; \ 11 : /| i n *. H /! {n ■ H
_________________MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1989___
Utanríkisráðherra um veiðiheimildir til handa EB:
„Sjálfsagt að halda þess-
um viðræðum áfram“
„Ekki að ræða það,“ segir Svavar Gestsson, menntamálaráðherra
JÓN Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra telur sjálfsagt að ræða
við EB löndin og fá fram hveijar óskir þau hafa varðandi veiðiheim-
ildir innan íslenskrar fiskveiðilögsögu. Þetta telur hann geta greitt
fyrir markaðsmálum íslensks saltfisks í EB löndunum, en Svavar
Gestsson menntamálaráðherra telur fráleitt að heQa viðræður um
verzlim með veiðiheimildir innan íslenskrar landhelgi.
Jón Baldvin Hannibalsson segir
umræðuna um veiðiheimildir til
handa EB löndunum vera gamalt
mál, sem alltaf hafi komið upp á
yfírborðið öðru hvoru allt frá því
að fríverzlunarsamningur við Evr-
ópubandalagið varð virkur 1976 til
1977. „Það hefur frá upphafí verið
kunnugt um hina sameiginlegu
fískveiðipólitík Evrópubandalags-
ins, þ.e.a.s. veiðiheimildir eða kvóta
í efnahagslögsögu utan bandalagsr-
íkja, í staðinn fyrir tollfrjálsan að-
gang að þeirra mörkuðum," sagði
utanríkisráðherra.
Jón Baldvin sagði að oft hefði
verið rætt við EB áður um að íslend-
ingar væru reiðubúnir til viðræðna,
að því tilskyldu að meginreglan um
gagnkvæman rétt væri í heiðri höfð
- þ.e.a.s. tollfijáls aðgangur að
markaði, fyrir tollfíjálsan aðgang.
„Að svo miklu leyti sem um væri
að ræða óskir um veiðiheimildir, þá
værum við til viðræðu, gegn því að
veiðiheimildir aðrar kæmu í staðinn.
Þannig hefur það verið rætt frá
upphafi."
Utanríkisráðherra sagði það
liggja fyrir ekki væru uppi neinar
kröfur um veiðiheimildir í íslenskri
lögsögu af hálfu þeirra ríkja sem
samkvæmt gamalli hefði veiddu á
árum áður innan íslenskrar físk-
veðilögsögu. Þetta ætti við um
Breta, Frakka, Belga, Hollendinga,
Þjóðveija. „Reyndar á þetta við um
öll önnur ríki en Spán,“ sagði Jón
Baldvin.
„Við stöndum frammi fyrir erfíð-
um vandamálum á saltfiskmörkuð-
um á Spáni og í Portúgal, eftir að
þeir gengu inn í Evrópubandalagið
1986. Þá notuðu ýmis ríki tækifæ-
rið og sömdu sérstaklega við Evr-
ópubandalagið um betri hlut varð-
andi tollfíjálsan aðgang með salt-
físk, einkum Norðmenn, sem þá
sömdu um takmarkaðar veiðiheim-
ildir í stað aukins hlutar Norðmanna
á saltfískmörkuðunum," sagði Jón
Baldvin og bætti við að það hefðu
verið mistök hjá íslendingum að
taka þá ekki upp alvöru viðræður
við Evrópubandalagið, eins og nú
væri komið á daginn.
„Ég tel því sjálfsagt að halda
þessum viðræðum áfram og reyna
að bijótast út úr þessum vítahring,
ef við viljum fá lausn á þessu salt-
fiskmarkaðsmáli fyrir árið 1992.
Þá byggist það á því að hlusta á
óskir bandalagsins og ræða þær, i
stað þess eins að stinga höfðinu í
sandinn og segja við erum ekki tii
viðtals," sagði utanríkisráðherra,
„en við ætlum ekki að bjóða upp á
neitt, heidur heyra hvað þeir eru
að fara fram á. Er það eitthvað til
málamynda? Það þarf bara að meta
það, þegar það er komið í ljós hvað
þeir eru að fara fram á.“
Svavar Gestsson menntamála-
ráðherra er á öndverðum meiði við
utanríkisráðherra í þessu máli:
„Mín viðhorf í þessum efnum eru
mjög lík því sem ég hef séð höfð
OLÍS fékk á mánudag banka-
ábyrgð hjá Alþýðubankanum
fyrir olíufarmi frá Sovétríkjun-
um, en hlutur Olís í farminum
nam um 45 miljjónum króna. Er
þetta í annað skipti sem Alþýðu-
bankinn veitir Olis bankaábyrgð
vegna oiíufarms, en viðskipti
Olís hafa verið við Landsban-
kann.
Óli Kr. Sigurðsson forstjóri Olís
vildi ekkert segja um málið við
Morgunblaðið. Hann sagði hins veg-
eftir Eyjólfí Konráð Jónssyni. Ég
tel að það eigi ekki að opna fyrir
verzlun með veiðiheimildir innan
okkar landhelgi. Það á ekki að
ræða það. Þessi landhelgi er þvflik
forsenda allrar efnahagsiegrar til-
veru íslendinga að það er ekki
hægt að líta á hana og aðgang að
henni með sama hætti og landhelgi
og fískveiðar annarra ríkja, sem
byggja sitt á sjávarútvegi í miklu,
miklu minna mæli en við gerum."
ar aðspurður að Olís væri enn með
öll sín viðskipti í Landsbankanum
og ekkert væri vérið að ræða um
að færa þau í Alþýðubankann, þrátt
fyrir þetta.
Landsbankinn tapaði fyrir
skömmu máli, þar sem hann krafð-
ist þess að fá yfirráð yfír útistand-
andi skuldum Olís, til tryggingar
vanskilaskuldum Olís við Lands-
bankann. Síðan það mál var höfðað
hefur Alþýðubankinn tvívegis veitt
Olís ábyrgð vegna olíufarma.
SAL fund-
ar um vísi-
tölur og
vaxtamál
TUTTUGU manna aðalstjóm
Sambands ahnennra lífeyris-
sjóða, auk varamanna og for-
stöðumanna lífeyrissjóða í SAL
kemur saman til fimdar á morg-
un, fimmtudag, tíl að ræða þær
breytingar sem gerðar hafa ver-
ið á grunni lánskjaravísitölunn-
ar og þann ágreining sem uppi
er við stjómvöld vegna þess.
Vaxtamálin verða einnig til
umræðu á fundinum.
Skipuð hefur verið nefnd á veg-
um SAL, Alþýðusambands íslands
og Vinnuveitendasambands ís-
lands til að meta hver áhrif lækkun
vaxtatöku sjóðanna af skuldabréf-
um Byggingarsj óðs hefði almennt
á vexti í landinu, en framkvæmda-
stjóm Verkamannasambands ís-
lands hvatti til þessarar nefndar-
skipunar í ályktun fyrir skömmu.
í nefndinni eiga sæti Hannes Sig-
urðsson, hagfræðingur VSÍ, Lilja
Mósesdóttir, hagfræðingur ASÍ,
og Tór Einarsson, dósent við við-
skiptadeild Háskóla íslands og er
hann formaður nefndarinnar.
Hrafn Magnússon, fram-
kvæmdastjóri SAL, sagði að mikil
áhersla væri lögð á að nefndin
skilaði áliti hið allra fyrrsta með
tilliti til viðræðna við stjómvöld
um kaup sjóðanna á skuldabréfum
Byggingasjóðs, en gildistíma nú-
verandi samnings lýkur um næstu
mánaðamót. Þessar viðræður eru
ekki hafnar. Sjóðimir óskuðu eftir
viðræðum í síðustu viku, en svar
hefur ekki borist.
Morgunblaðið/Þorkell
Gengið til altarís að lokinni guðsþjónustu i Dómkirkjunni í gærkvöldi. Ólafur Skúlason vigslubisk-
up og hinn nýi prófastur sr. Einar Þór Þorsteinsson8t.v.) útdeila sakramentinu.
Prófastafiindur í Neskirkju:
Breytt framkvæmd
altarisgöngiinnar?
Prófastafundur hófet með messu i Dómkirkjunni í gærmorgun.
Fundir verða haldnir i Neskirkju og standa þeir til fimmtudags.
Alls eiga fimmtán prófastar seturétt á fundinum, en við upphaf
fundarins voru nokkrir ókomnir vegna ófærðar sums staðar á
landinu. Fundinum lýkur siðdegis á fimmtudag.
Við messuna í gærmorgun var ríkjandi reglum í þeim efnum.
sr. Einar Þór Þorsteinsson á Eið-
um vígður prófastur í Múlapróf-
astsdæmi. Aðalmál fundarins er
umræða um skipan I prestaköll
og prófastsdmæmi í kjölfarið á
ráðherratillögum um breytingar á
Auk þess sem getið hefur verið
um, verður fjaliað sérstaklega um
útfararsiði, fræðslumál, kirlqu-
tónlist og embættisklæði og
skrúða, en nokkurs misræmis er
farið að gæta þar, segir Bem-
harður Guðmundsson fjölmiðla-
fulltrúi Biskupsembættisins.
Síðasta málið á dagskrá er mjög
merkilegt að sögn Bemharðs, það
em umræður um hvemig skuli
útdeila sakramentinu við altaris-
göngu. „Það hafa alltaf verið sam-
eiginlegir kaieikar og bikarar, en
menn stinga upp á því að oblátun-
um skuli díft f vínið. Það sýnist
sitt hveijum í þessum efnum,"
sagði Bemharð Guðmundsson.
Alþýðubankinn:
Olís veitt önn-
ur bankaábyrgð