Morgunblaðið - 31.10.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B
248. tbl. 77. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 31. OKTÓBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Grænland:
Setja Bandaríkja-
mönnum úrslitakosti
Kaupmamiahöfn. *Frá N.J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
GRÆNLENSKA heimastjórnin
liefur nú tilkynnt dönsku stjórn-
inni formlega að Grænlendingar
vilji bandarískt herlið á brott frá
Thule-herstöðinni hætti Banda-
V ar sj árbandalagið:
Aðild Ung-
verja sögð
þeirra mál
Washington. Reuter.
HÁTTSETTUR sovéskur emb-
ættismaður gaf til kynna á
sunnudag að Sovétmenn myndu
ekki skerast í leikinn þótt Ung-
verjar segðu sig úr Varsjár-
bandalaginu.
Sjónvarpsmaður bandarísku
sjónvarpskeðjunnar CBS spurði
formann Æðsta ráðs Sovétríkj-
anna, Jevgeníj Prímakov, hvort
Ungveijar gætu sagt sig úr Var-
sjárbandalaginu. „Stefna okkar er
að skipta okkur ekki af innanríkis-
málum annarra þjóða og virða
sjálfsákvörðunarrétt sérhvers
ríkis,“ sagði Prímakov. „Nei, ég
held að hermenn verði ekki sendir
þangað,“ svaraði hann þegar hann
var spurður hvort sovéski herinn
myndi taka í taumana.
Talsmenn Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO) fögnuðu þessari
yfirlýsingu í gær. Aðstoðarmaður
Edúards Shevardnadzes, utanrík'-
isráðherra Sovétríkjanna, sagði
hins vegar að engin ástæða væri
til þess að ræða þetta mál.
ríkin að greiða kostnaðinn af
rekstri flugvallarins i Syðri-
Straumfirði. Fyrir skömmu
skýrðu Bandaríkjamenn frá því
að þeir myndu hverfa irá Syðri-
Straumfirði á árinu 1992jafnframt
því sem flestar DEW-ratsjárstöðv-
arnar í landinu verða lagðar nið-
ur.
Reksturinn í Syðri-Straumfirði
kostar Bandaríkjamenn sem svarar
1.700 milljónum ísl.kr. á ári. Græn-
lendingar hafa sagt danska utanrík-
isráðherranum, Uffe Ellemann-Jens-
en, að þeir hafi ekki efni á að reka
flugvöllinn ef Bandaríkjamenn
hverfa þaðan. Öryggismálanefnd
grænlenska þingsins vill að samið
verði um bandarískar bækistöðvar á
Grænlandi í heild. Formaður nefnd-
arinnar, Lars Emil Johansen, segir
að hætti Bandaríkjamenn rekstrinum
í Syðri-Straumfirði verði þeir einnig
að hafa sig á brott frá Thule.
Moskvu-búar mótmæla við höfuðstöðvar KGB
Rúmlega 1.000 manns mynduðu hring umhverfis höfuðstöðvar sovésku leyniþjónustunnar KGB og héldu
á kertum til að minnast þeirra sem teknir voru af lífi á valdatíma Jósefs Stalíns. Lögreglan var með mik-
inn viðbúnað á torgi fyrir framan höfuðstöðvarnar en ekki mun hafa komið til átaka. Hún beitti hins
vegar kylfum gegn mótmælendum á Púshkín-torgi, sem er skammt frá höfuðstöðvum KGB.
Kosovo-hérað í Júgóslavíu:
Átök milli lögreglu og
þúsunda mótmælenda
Pristina. Reuter.
Júgóslavneska lögreglan átti í
gær í átökum við þúsundir Alb-
ana, sem efndu til mótmæla í
Kosovo-héraði. Sjónarvottar
sögðu að lögreglan hefði beitt
táragasi og kylfúm gegn Albön-
unum, sem mótmæltu réttar-
höldum yfir fyrrum leiðtoga
kommúnistafiokks héraðsins,
Azem Vlasi. Eru þau sögð mestu
pólitísku málaferli í Júgóslavíu í
þrjá áratugi.
Lögreglan skaut táragasi yfir
hópa ungmenna í miðborg Pristinu,
höfuðstaðar Kosovo, í gærkvöldi.
Spænskir sósíal-
istar unnu meiri-
hluta í þriðja sinn
Valdhroki sögð ástæða fyrir fylgistapi
Madrid. Keutcr.
Sósíalistaflokkur Felipe Gonzalezar forsætisráðherra hélt meiri-
hluta sínum í þingkosningunum á Spáni á sunnudag þrátt lyrir fylg-
istap og mun því fara áfram með stjórn þriðja kjörtimabilið í röð.
Spænska blaðið E1 Pals, sem sagt er hlynnt sósíalistum, túlkar úr-
slitin með þessum hætti: „Spánveijar vilja greinilega áfram lúta
stjórn sósíalista en segja einnig jafnskýrt, að þeir eigi að taka upp
aðra siði.“ Blaðið E1 Mundo segir að kjósendur hafi sent sósíalistum
þau skilaboð, að þeir eigi að hverfa frá hroka sínum og taka tillit
til sjónarmiða annarra.

SOE
Felipe Gonzales, forsætisráðherra Spánar, heldur á rauðu drottn-
ingarblómi, tákni spænska Sósíalistaflokksins, er hann fagnaði
úrslitum þingkosninganna í gær.
Þjóðarflokkurinn, sem er hægri-
sinnaður og langstærstur stjórnar-
andstöðuflokkanna, bætti lítillega
við sig þvert ofan í kosningaspár
en einna mesta athygli hefur vakið
fylgisaukning kommúnista og
bandamanna þeirra. Talsmenn við-
skipta- og atvinnulífsins hafa al-
mennt fagnað úrslitunum og segja
þau munu tryggja áframhaldandi
stöðugleika.
Allt fram á síðustu stund var
mikil óvissa um hvort sósíalistar
fengju þau 176 sæti, sem þarf til
að mynda meirihluta á spænska
þinginu, og það var ekki fyrr en
síðustu atkvæðin höfðu verið talin,
að ljóst var, að Gonzalez yrði áfram
forsætisráðherra. Tapaði flokkur-
inn um einni milljón atkvæða og
átta þingmönnum og er það rakið
til klofnings og deilu milli flokks-
forystunnar og verkalýðsarmsins
um auknar félagslegar bætur.
Þjóðarflokki hægrimanna hafði
verið spáð fylgistapi en hann fékk
106 þingmenn, bætti við sig einum,
og er það umtalsverður sigur fyrir
verðandi formann flokksins, Jose
Maria Aznar. Það var fylgisaukn-
ing kommúnista og bandamanna
þeirra, sem vakti mesta athygli,
en þeir fóru nú úr sjö mönnum í
17. Er ástæðan aðallega sagður
fyrrnefndur klofningur innan Sós-
íalistaflokksins og sú gagnrýni, að
aukinn hagvöxtur hafi farið fyrir
ofan garð og neðan hjá fátækasta
hluta þjóðarinnar.
Gonzalez boðaði til kosninganna
átta mánuðum áður en kjörtímabil-
ið rann út og vildi með því tryggja
sér meiri tíma til að fást við þær
mikilvægu breytingar, sem verða
samfara innri markaði Evrópu-
bandalagsins 1992. Hagvöxtur hef-
ur óvíða verið meiri en á Spáni,
um 5% jafnaðarlega síðustu ár, og
forystumenn í atvinnu- og fjár-
málalífi segja úrslitin munu tryggja
áframhaldandi stöðugleika.
Sjá: „Úrslit spænsku kosning-
anna“ á bls. 25.
Hundruð manna höfðu verið á
skemmtigöngu á svæðinu og tóku
felmtri slegin til fótanna er gasský-
in svifu eftir götunum.
Áður hafði lögreglan beitt tára-
gasi og kylfum gegn um þúsund
mótmælendum á aðaltorgi bæjarins
Podujevo. Mótmælendurnir voru
margir hveijir grímuklæddir og
grýttu lögregluna. Heyra mátti
kröfur um að Kosovo yrði gert að
sjálfstæðu lýðveldi. Lögreglan
hrakti mótmælendurna af torginu,
nokkrir þeirra voru handteknir, en
ekki var vitað í gær hvort einhveij-
ir hefðu orðið fyrir meiðslum.
Azem Vlasi og 14 aðrir hafa
verið ákærðir fyrir að kynda undir
óeirðum í nóvember og febrúar til
að reyna að koma í veg fyrir stjórn-
arskrárbreytingar, sem miðuðu að
því að draga úr sjálfstjórn Kosovo
og auka völd Serba í héraðinu. 25
manns biðu bana í óeirðum í mars
og maí þegar Albanar, sem eru í
miklum meirihluta í héraðinu, risu
upp gegn þessum áformum.
Vlasi var leiddur fyrir rétt í borg-
inni Titova Mitrovica í gær. Hann
var sakaður um að hafa lagt á ráð-
in um „gagnbyltingu" og á dauða-
dóm yfir höfði sér. Hann sagði að
júgóslavnesk stjórnvöld hefðu sett
á svið pólitísk réttarhöld yfir sér.
Hann sakaði Slobodan Milosevic,
forseta Serbíu, og Rahman Morina,
leiðtoga kommúnistaflokks Kosovo,
um að hafa beitt sér fyrir réttar-
höidunum.
Albanar hafa einnig efnt til mót-
mæla í að minnsta kosti þremur
borgum í Króatíu og Slóveníu á
undanförnum tveimur dögum.