Morgunblaðið - 16.05.1991, Blaðsíða 1
72 SIÐUR B
108. tbl. 79. árg.
FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Reuter
Baker ræðir friðartillögur
við Israela
James Baker (fyrir miðju), utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
ræðir hér við þá Moshe Arens (t.v.), varnarmálaráðherra ísra-
els, og Yitzhak Shamir forsætisráðherra á skrifstofu hins síðast-
nefnda í Jerúsalem í gær. Baker gerir nú úrslitatilraun til að
fá Israela og araba til að setjast að samningaborðinu en líkur
á samkomulagi eru taldar hafa dvínað undanfarna daga, eink-
um vegna ósættanlegs ágreinings ísraela og Sýrlendinga.
Hundruð Serba komu saman við þinghúsið í Belgrad í gær til að mótmæla því að Króati yrði kjörinn
forseti Júgóslavíu.
Kona í fyrsta sinn skipuð for-
sætisráðherra Frakklands
að hann hefði sagt af sér að beiðni
Mitterrands. Talið er að forsætis-
ráðherrann fyrrverandi stefni að
framboði í forsetakosningunum árið
1995 og samkvæmt nýlegum skoð-
anakönnunum er hann nú líklegast-
ur til að taka við af Mitterrand.
Franskir íhaldsmenn hafa að
undanförnu krafist þess að boðað
verði tafarlaust til kosninga þar sem
stjórnin nýtur ekki meirihluta á
þinginu. Rocard þui-fti að draga
þijú stjórnarfrumvörp til baka í síð-
asta mánuði.
Kommúnistar hafa einnig haldið
uppi harðri gagnrýni á Rocard, sagt
hann of hægrisinnaðann, og boðist
til þess að styðja stjórn sósíalista
taki hún upp róttækari vinstri-
stefnu. „Stefna Rocards kom fyrir-
tækjunum og atvinnurekendunum
til góða, en hún kom illa niður á
launþegum og atvinnulausum,"
sagði Georges Marchais, leiðtogi
kommúnista. Hann bætti þó við að
sósíalistum nægði ekki að skipta
aðeins um forsætisráðherra til að
tryggja sér þingmeirihluta. Komm-
únistar áttu ráðherra í fyrstu stjórn
Mitterrands árið 1981 en slitu sam-
starfinu þremur árum síðar er
stjórnin hvarf frá róttækri vinstri-
stefnu.
Cresson varð landbúnaðarráð-
herra árið 1981 og var síðan skipuð
utanríkisviðskiptaráðherra en sagði
af sér vegna ágreinings við Rocard
um efnahagsstefnu stjórnarinnar.
Þykir hún lengra til vinstri en for-
sætisráðherrann fyrrverandi. Leið-
togi sósíalista í efri deild franska
þingsins sagði að búast mætti við
uppstokkun á stjórninni.
Verðbréf lækkuðu í verði í kaup-
höllinni í París vegna afsagnar
Rocards. Fréttaskýrendur sögðu að
fjárfestar myndu halda að sér hönd-
um þar til ljóst yrði hvort Pierre
Berovoy fjármálaráðherra héldi
embætti sínu. Berovoy hefur gripið
til harðra'efnahagsaðgerða til að
stemma stigu við verðbólgu.
Sjá „Harðsnúin baráttu-
kona ...“ á bls. 29.
París. Reuter.
EDITH Cresson, fyrrverandi ráðherra í stjórn Sósíalistaflokksins í
Frakklandi, varð í gær fyrsta konan til að gegna embætti forsætis-
ráðherra landsins eftir að Michel Rocard sagði af sér.
Rocard hafði gegnt embættinu í
þrjú ár. Afsögnin kom ekki á óvart
því hann hefur að undanförnu sætt
gagnrýni Francois Mitterrands
Frakklandsforseta, sem hefur
áhyggjur af vaxandi atvinnuleysi í
landinu. Mitterrand sagði í sjón-
varps- og útvarpsávarpi í gærkvöldi
að Cresson væri best til þess fallin
að leiða Frakka inn í innri markað
Evrópubandalagsins.
Samstarfsmenn Rocards sögðu
Hugmyndir í framkvæmdastjóm EB:
Rammasamning-
ur við Islendinga
HUGMYNDIR eru um það innan framkvæmdastjórnar Evrópu-
bandalagsins (EB) að leysa megi ágreining um sjávarútvegsinál
í viðræðunum um evrópskt efnahagssvæði með því að íslending-
ar og bandalagið geri samning um samstarf við veiðar og vinnslu.
Samkvæmt heimildum í Bruss-
el eru menn þar svartsýnir á
lausn sjávarútvegsdeilunnar en
eins og kunnugt er krefst Frí-
verslunarbandalag Evrópu
(EFTA) tollaívilnana fyrir sjávar-
afurðir. Framkvæmdastjórn EB
hefur hins vegar einungis heimild
frá ráðherraráðinu til að semja
um að í staðinn komi veiðiheim-
ildir innan lögsögu EFTA-ríkja.
Norðmenn og íslendingar hafa
hafnað því algjörlega.
Þrátt fyrir svartsýnina eru
hugmyndir innan framkvæmda-
stjórnarinnar um málamiðlun
sem fælist í því að EB gerði
rammasamning við íslendinga.
Þar yrði gert ráð fyrir að fyrir-
tæki innan EB gerðu samninga
við íslenska aðila um samstarf
við veiðar og vinnslu. Verkefnin
yrðu bundin hámarkskvótum, t.d.
þorskígildum. Talað hefur verið
um 15-30 þús. tonn. Ekki þyrfti
að einskorða verkefnin við hefð-
bundna fiskistofna heldur væru
og möguleikar á tilraunaveiðum
og nýtingu vannýttra stofna.
Sjá „Af erlendum vettvangi“
á bls. 28.
Noregur:
CNN bann-
að vegna
áfengis-
auglýsinga
Ósló. Reuter.
OPINBER nefnd í Noregi, sem
fjallar um leyfi til útvarps-
sendinga, hefur bannað út-
sendingar bandaríska frétta-
sjónvarpsins CNN í landinu
vegna sýninga þess á
áfengisauglýsingum.
Bannið nær til kapalkerfis
sjónvaipsins, sem hefur um
50.000 áskrifendur, en ekki út-
sendinga um gervihnött. Hægt
er að áfrýja þessari ákvörðun til
menningarmálaráðuneytisins.
Carl Hagen, leiðtogi Fram-
faraflokksins, fordæmdi bannið
og líkti því við tilraunir stjóm-
valda í kommúnistaríkinu Norð-
ur-Kóreu til að stemma stigu við
erlendum áhrifum.
Áfengis- og tóbaksauglýsing-
ar eru bannaðar í Noregi en þótt
erlend tímarit birti slíkar auglýs-
ingar eru ekki líkur á að innflutn-
ingur þeirra verði bannaður.
Forsetakjör í
Júgóslavíu:
Fulltrúa
Króatíu
hafnað
Belgrad. Reuter.
SPENNAN í Júgóslavíu fór enn
vaxandi í gær er forsætisráð
landsins hafnaði Króatanum
Stipe Mesic í embætti forseta.
Mesic sagði að Króatia myndi
segja sig úr júgóslavneska sam-
bandsríkinu fengi hann ekki
embættið.
Forsætisráðið er skipað fulltrú-
um lýðveldanna sex og tveggja
sjálfstjórnarhéraða og skiptast þeir
á um að gegna försetaembættinu.
Stipe Mesic átti að taka við embætt-
inu af Serbanum Borisav Jovic, en
kjörtímabil hans rann út í gær.
Mesic þurfti fimm atkvæði til að
ná kjöri en fékk aðeins fjögur. Full-
trúar lýðveldisins Serbíu og sjálf-
stjórnarhéraðanna Vojvodinu og
Kosovo greiddu atkvæði gegn hon-
um. Fulltrúi lýðveldisins Svart-
fjallalands sat hjá. Serbar óttast
að Mesic geri Júgóslavíu að laus-
tengdu sambandi sjálfstæðra ríkja
en þeir vilja að landið lúti áfram
miðstýringu frá Belgrad.
„Atkvæðagreiðslan verður
endurtekin. Verði úrslitin þau sömu
tel ég óhjákvæmilegt að Júgóslavía
sundrist,“ sagði Mesic. Nái hann
kjöri verður hann fyrsti forseti
landsins sem ekki er kommúnisti.
Verði hann hins vegar ekki kjörinn
kemur upp algerlega ný staða og
forsætisráðið, sem er æðsta stjóm-
arstofnun ríkisins, verður
óstarfhæft.
Forsætisráðið og forsetinn hafa
meðal annars yfirstjórn hersins með
höndum. Herinn hefur hótað að
grípa í taumana upp á eigin spýtur
takist stjórnvöldum ekki að draga
úr þjóðaólgunni í landinu.