Morgunblaðið - 09.08.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. ÁGÚST 1991
Minninff:
Steinn Stefáns-
son - skólastjóri
Fæddur 11. júlí 1908
Dáinn 1. ágúst 1991
Það er einkennilegt með dauð-
ann, að hann kemur svo oft á óvart.
Þessi atburður sem er öldungis viss.
Jafnvel þótt til eyrna berist andláts-
fegn manns á níræðisaldri og mað-
ur viti að heilsu hans hafi hrakað,
hrekkur maður við og verður orð-
fall. Ekki hvað síst verða viðbrögð-
in þannig þegar um er að ræða
góðan vin og langvarandi kynni og
mann sem eignast hefur digran sjóð
í minningunni.
Þannig urðu viðbrögð mín, er
mér barst til eyma andlát Steins
Stefánssonar fyrrum skólastjóra á
Seyðisfirði. Mig setti hljóðan. Þetta
er sennilega vegna þess að maður-
inn er svo lifandi í huga manns og
dauði hans því svo fjarlægur þar.
Svo er um Stein Stefánsson í huga
mínum. Hann er einn þeirra manna
sem ég hef kynnst og verður mér
ljóslifandi fyrir hugskotsjónum svo
lengi sem mér gefst líf og ræna.
Við áttum samleið og samvinnu
á þriðja tug ára. Ég var skólanefnd-
arformaður allan þann tíma og
hann var organleikari í kirkju minni
12 ár af þeim tíma og söngstjóri
kirkjukórsins. Samskipti okkar voru
því ærin. Þau samskipti voru yfir-
leitt með ágætum, þótt ekki værum
við ætíð sammála um alla hluti.
Við fundum jafnan leið til lausnar
og nánari skilnings á viðhorfum.
Hann var maður einlægur og hrein-
skiptinn.
Steinn Stefánsson var fæddur að
Reynivöllum í Suðursveit og voru
foreldrar hans Stefán Jónsson
hreppstjóri og bóndi á Sævarhólum
í Suðursveit og kona hans Kristín
Eyjólfsdóttir hreppstjóra á Reyni-
völlum.
Steinn lauk kennaraprófí frá
Kennaraháskólanum 1931. Gerðist
hann þá kennari við Barnaskólann
á Seyðisfírði og varð skólastjóri við
sama skóla 1946 og síðar gagn-
fræðaskólann. Steinn kvæntist árið
1937 Arnþrúði Ingólfsdóttur, mætri
konu, sem studdi hann í starfí og
skóp með honum hlýtt og gott
menningarheimili. Hún lést árið
1964 og varð Steini mikill harm-
dauði svo og vandamönnum öllum
og fjölda vina þeirra hjóna. Þau
hjónin eignuðust 5 böm. Eru þau
talin í aldursröð: Séra Heimir, þjóð-
garðsvörður á Þingvöllum, Iðunn
og Kristín rithöfundar, Ingólfur
kennari og Stefán læknir.
Steinn var mjög nýtur starfsmað-
ur að hverju sem hann gekk. Sam-
viskusamur með afbrigðum, vand-
aður maður til orðs og æðis og
hafði þann metnað að leysa hvert
mál af alúð. Hann var sífellt að
afla sér aukinnar þekkingar í skóla-
málum og tónmennt, sem var hans
eftirlætisiðja. Honum var kappsmál
að iðka tónlist, æfa sig á orgelið
og sækja til þess námskeið, æfa
söngkóra sem hann stjómaði ára-
tugum saman, blandaða kóra og
barnakóra. Auk skyldukennslu í
bóklegum greinum kenndi hann
söng í bamaskólanum og tók að
kenna börnunum blokkflautuleik.
Þetta holla uppeldisstarf hans tel
ég alveg ómetanlegt og ég held
hann hafí unnið það mest sem þegn-
skylduvinnu þ.e. án nokkurs endur-
gjalds nema ánægjunnar og vitund-
ar þess að hann væri að vinna þarft
verk. Auk þess fékkst hann nokkuð
við tónsmíðar og hygg ég að nokk-
uð af lögum hans muni lifa hann
lengi.
Steinn var ágætur kennari og
hef ég fyrir því orð margra nem-
enda hans. Skólastjórn fór honum
vel úr hendi. Hann stjómaði með
festu, hélt aga án hörku, leiðbeindi
af þrautseigju. Auk aðalstarfsins
og þegnskaparvinnu að söngmálum
tók hann þátt í margvíslegum fé-
lagsmálum. Tímafrekast hefur
eflaust verið að hann átti sæti í
bæjarstjórn Seyðisfjarðar um ára-
raðir og þar af leiðandi í ýmsum
nefndum, sem eflaust hefur rænt
hann margri tómstund.
Það verk sem mun þó trúlega
halda nafni Steins lengst á lofti er
mikið ritverk um sögu skólans á
Seyðisfírði frá fyrstu tíð og því sem
næst til vorra daga. Þessu fróðlega
ritverki um merkan þátt í sögu
Seyðisfjarðar tókst Steini að ljúka
áður en heilsu hans tók að hraka.
Ég stend í mikilli þakkarskuld
við Stein, bæði vegna samstarfs í
skólanum og kirkjunni. Þessvegna
rita ég þessi fátæklegu kveðjuorð.
Ég kenndi hjá honum alla tíð með-
an við áttum samleið á Seyðisfírði.
Við byijuðum skólastarfíð morgun
hvern með söng og bæn og okkur
kom saman um að blessun hafí fylgt
þessum sið okkar. Ég er þakklátast-
ur er ég Steini fyrir samstarfíð í
kirkjunni. Ég held ég geti talið á
fingrum annarrar handar þau skipti
sem hann gat ekki sest að orgelinu
við guðsþjónustu.
Fyrir þetta ómetanlega starf í
þágu kirkjunnar hlaut hann sama
sem engin laun miðað við þann tíma
og ástundun sem hann lagði af
mörkum. Söfnuðurinn var fátækur.
Steinn skildi það. Vann eins og
áður segir af þegnskap og ást á
A ■P11" r-L\LBO0 k
\ ($ö 1

ELGARTILBOÐ
HÚSASMIÐJUNNAR
föstudag 9. ágúst og
laugardag 10. ágúst
Tilboðsverð Áður
Bosch borvél 8.950 10.530
Leður smíðasvunta ... 2.296 2.870
Handsög 417 490
Garðúðari 1.297 1.729
Slönguupphengi 237 338
Malarskófla 1.283 1.604
Opið laugardag frá kl. 9:00-13:00

HÚSASMIÐJAN
Skúluvogi 16 Slmi 68 77 10
viðfangsefninu. Þegar ég lít til baka
finn ég að ég á ekki nema hugljúf-
ar minningar um Stein og öll okkar
samskipti. Seyðisijarðarsöfnuður
og við prestarnir sem hann hefur
aðstoðað í starfi eigum honum mikl-
ar þakkir að gjalda. Að leiðarlokum
koma mér í hug orð úr einni dæmi-
sögu Jesú: „Gott þú góði og trúi
þjónn." Með þau orð í huga kveð
ég góðan vin og blessa minningu
hans. Börnum hans og öðrum vand-
amönnum votta ég einlæga samúð
og bið þeim blessunar með kærri
kveðju frá mér og mínum.
Erlendur Sigmundsson
Tengdafaðir minn, Steinn Jósúa
Stefánsson, er borinn til moldar í
dag. Hann varð bráðkvaddur 1.
ágúst 1991, 83 ára að aldri. Þá var
hann að búa sig undir sjúkrahúsvist
því slæmska hijáði hann m.a. í
fæti. En fyrst vildi hann afgreiða
öll mál í sínum banka því ekkert
vildi hann láta standa upp á sig í
þessu lífí. Að loknu verki gekk hann
út úr bankanum við hlið sambýlis-
konu sinnar og þá kom kallið.
Steinn Jósúa fæddist 11. júlí
1908 í Suðursveit í Austur-Skafta-
fellssýslu. Þar var faðir hans, Stef-
án Jónsson, lengst af bóndi á Kálfa-
felli, smiður og hreppstjóri, kvæntur
Kristínu Eyjólfsdóttur. Fimm börn
þeirra hjóna komust á legg. Systk-
ini Steins sem lifa hann öll eru:
Eyjólfur, áður bóndi á Kálfafelli og
vegaverkstjóri, Regína húsfreyja á
Höfn í Homafírði, Magnea hús-
freyja á Höfn og Guðný húsfreyja
og talsímakona á Akranesi og í
Reykjavík.
Steinn ólst upp við öll almenn
bústörf í Suðursveit. Kálfafell var
menningarheimili að fornum og
nýjum hætti. Fornar sögur og nýjar
frásagnir voru lesnar vetrarlangt á
vökunni. Húslestrar fóru fram á
helgum dögum og passíusálmamir
vom lesnir daglega á föstunni.
Húsmóðirin hafði gengið í Kvenna-
skólann og einnig aflað sér tón-
menntunar. Orgelharmóníum var á
heimilinu, á það lærðu börnin og
umhverfís það safnaðist fjölskyldan
og söng.
Steinn var bókhneigður í æsku
og hugði fljótlega á skólagöngu
umfram það sem J)á stóð börnum
almennt til boða. Arin 1926-27 var
hann í unglingaskóla hjá Sigurði
Thorlacius á Djúpavogi.
Árin 1927-29 var hann farkenn-
ari í Suðursveit. Eftir það hleypti
hann heimdraganum að fullu og
settist í Kennaraskólann í Reykja-
vík og lauk þaðan kennaraprófi
1931.
Að loknu kennaraprófi réð Steinn
sig til kennslu á Seyðisfirði og þar
átti hans starfsvettvangur eftir að
verða. Hann varð síðar skólastjori
barnaskólans, unglingaskólans og
iðnskólans og vann að uppbyggingu
þessara fræðslustofnana. Hann var
frumkvöðull í tónlistarmálum, var
kirkjuorganisti og stjórnaði kirkju-
kórnum, barnakór og samkórnum
Bjarma. Hann lét félagsmál til sín
taka, sat í bæjarstjóm í 16 ár og
var varaþingmaður.
LP þakrennur
I o
Þola allar
veðurbreytingar
LP þakrennukerfið frá okkur er
samansett úr galvanhúðuðu
stáli, varið plasti. Styrkurinn í
stálinu, endingin í plastinu.
Leitið upplýsinga
BLIKKSMIÐJAN
TÆKNIDEILD
SMIÐSHÖFÐA 9
112 REVKJAVlK
SlMI: 91 -685699
Um þetta allt saman var Steinn
ákaflega áhugasamur, aflaði sér
frekari menntunar og skrifaði
greinar í blöð og tímarit.
Á Seyðisfírði kynntist Steinn
konuefni sínu Amþrúði Ingólfsdótt-
ur, dóttur hjónanna Ingólfs Hrólfs-
sonar og Guðrúnar Eiríksdóttur.
Þau gengu í hjónaband 17. maí
1937 og festu nokkm síðar kaup á
litlu timburhúsi, Tungu.
Steinn og Arnþrúður eignuðust
fimm börn. Þau eru: Heimir, f.
1937, sóknarprestur og þjóðgarðs-
vörður á Þingvöllum, kvæntur Dóru
Erlu Þórhallsdóttur; Iðunn, f. 1940,
rithöfundur í Reykjavík, gift Birni
Friðfínnssyni, Kristín, f. 1946, rit-
höfundur á Akranesi, gift Jóni Hálf-
danarsyni; Ingólfur, f. 1951, fram-
haldsskólakennari og tónlistarmað-
ur í Reykjavík, og Stefán f. 1958,
heilsugæslulæknir í Búðardal,
kvæntur Bimu Eriingsdóttur.
Bamabörn Steins og Arnþrúðar
em orðin tólf að tölu og barna-
bamabörnin fjögur.
Tunga var bömunum kært æsku-
heimili. Þar ríkti menningarbragur,
og eins og á Kálfafelli forðum stóð
þar orgel sem frændur og vinir
söfnuðust um. Arnþrúður var
greind og skemmtileg kona, sem
var manni sínum stoð og stytta í
öllu því sem hann tók sér fyrir hend-
ur.
Arnþrúður lést langt um aldur
fram 1964 og varð það Steini og
ijölskyldunni þungt áfall. Yngstu
synirnir voru á barnsaldri og yngri
dóttirin innan við tvítugt. Steinn
bognaði en brotnaði ekki. Hann réð
til sín ráðskonur og hélt sitt heim-
ili. Þótt hann gæfi sig minna að
félagsmálum en áður, gekk hann
hart fram í baráttunni fyrir bættu
og auknu skólahaldi á Seyðisfirði.
Steinn kvæntist öðru sinni árið
1970 Ingu Jóhannesdóttur en þau
skildu eftir stutta sambúð.
Árið 1975 lét Steinn af störfum
og fluttist til Reykjavíkur. Seyðfirð-
ingar héldu honum kveðjuhóf. Árið
1980 hlaut hann Riddarakross
Fálkaorðunnar fyrir störf sín.
Eftir að Steinn flutti suður skrif-
aði hann Skólasögu Seyðisfjarðar
sem Seyðisíjarðarkaupstaður gaf
út 1989. Hann fágaði sönglög þau
sem hann hafði samið um ævina
og nokkur lög nánustu ættmenna
og vann að útgáfu þeirra í tveimur
heftum: „12 sönglög“ útgefíð af
Seyðisijarðarkirkju 1976 og „íjöl-
skyldusöngvar", útgefið í Reykjavík
1988.
Ég kynntist Steini þegar ég gekk
að eiga dóttur hans árið 1972.
Hann var alltaf aufúsugestur á
heimili okkar hvort sem var í Þýska-
landi eða seinna upp á Akranesi.
Hann lék fyrir börnin á píanó og
sagði þeim til á hljóðfæri. Hann
spilaði við þau og var þeim félagi.
Þótt Steini þætti oft horfa illa í
heimsmálunum og vildi ræða ýmsan
vanda í þungri alvöru var hann fljót-
ur að taka undir gamanmál og sjá
spaugilegu hliðamar á sér og mann-
lífinu. Alltaf var hann opinn fyrir
nýjungnm og aldrei lagði hann nein-
um illt til.
Niðri í bílskúr er enn gamla orf-
ið og ljárinn frá Seyðisfirði sem
hann tók með sér eina ferðina þeg-
ar garðurinn var kominn í óhirðu.
Aldrei varð úr að við gengjum með