Morgunblaðið - 14.09.1991, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 1991
Stofnendur nýs félags um ullar- og bandvinnslu:
Tugmilljóiia samn-
ingar í hættu
á næstu dögum
STOFNAÐ hefur verið undirbúningsfélag að nýju fyrirtæki um ullar-
þvott og bandvinnslu sem tæki við starfsemi Álafoss hf. í Hvera-
gerði og Mosfellsbæ. Aðilar með hliðstæða eignaraðild að félaginu
eru fjórir fyrrverandi starfsmenn Álafoss hf., Stéttarsamband bænda,
Landssamtök sauðfjárbænda, aðilar sem annast ullarmóttöku og ull-
armat auk þýskra aðila. Hlutafé hins nýja félags verður 60 milljón-
ir kr. Samningar fata- og vefnaðardeildar á Akureyri upp á tugi
milljóna króna við erlenda aðila eru í hættu verði ekki af endur-
reisn ullar- og bandvinnslu á næstu dögum, að sögn stofnenda félags-
ins.
Morgunblaðið/RAX
Fjórir af fimm listamönnum sem eiga verk í Listhúsinu. F.v.: Erla Magnúsdóttir, Ragnheiður Ágústs-
dóttir, Odd Stefán og Þórdís Ágústsdóttir.
Listhúsið:
Sýning „ An sýnilegs titils“
„ÁN sýnilegs titils“ er heiti sýningar sem opnuð verður á grímum,
ljósmyndum, leirlist og myndverkum í Listhúsinu Vesturgötu 17
sunnudaginn 15. september kl. 16. Sýningin er haldin í boði frönsku
sendiherrahjónanna, Jacpueline og Jack Mer, og hafa allir listamenn-
irnir dvalist í Frakklandi um lengri eða skemmri tíma. Sýningin er
opin milli kl. 12 og 18. Henni lýkur 22. september.
Guðjón Kristinsspn, einn fyrrver-
andi starfsmanna Álafoss, sagði að
gengið hefði verið til samninga við
eigendur véla og húsnæðis Álafoss
um leigu og jákvæð viðbrögð hefðu
borist frá nokkrum aðilum. Helsti
kröfuhafi þrotabúsins er Lands-
bankinn, sem hefur stofnað félag
um rekstur búsins til áramóta. Já-
kvæð viðbrögð hefðu fengist hjá
Landsbankanum um yfirtöku hins
nýja félags á rekstrinum. Samning-
ar við atvinnutryggingadeild
Byggðastofnunar væru einnig langt
komnir. Hins vegar strandi samn-
ingar á því sem Guðjón kallaði
„óraunhæfar" hugmyndir Fram-
kvæmdasjóðs um leigu á húsnæði
bandvinnsludeildar Álafoss í Mos-
fellsbæ, sem er í eigu sjóðsins.
Framkvæmdasjóður hefur hafnað
tilboði félagsins, en það hljóðaði upp
á 10 milljónir kr. á ári, sem dygði
til greiðslu á fasteignagjöldum,
tryggingum og viðhaldi hússins, að
sögn Guðjóns. Gagntilboð Fram-
kvæmdasjóðs hljóðar upp á 24 millj-
óna kr. í leigu á ári.
Guðjón sagði að um væri að
ræða stofnun lítils iðnfyrirtækis
með lágmarksyfirbyggingu. Starfs-
menn yrðu alls 57, þar af 53 við
framleiðslustörf. Rekstrarhorfur
væru taldar nokkuð góðar og áætl-
anir byggðar á þeim mörkuðum sem
taldir væru tryggir. Áætluð fram-
leiðsla yrði um helmingi minni en
verið hefði hjá Álafossi og öll um-
svif minni. Rekstur ullar- og band-
vinnslu væri forsenda þess að fata-
og vefnaðarfyrirtæki verði endur-
reist á Akureyri, og áætlanir sýndu
að reksturinn gæti skilað arði en
þar réði um mestu lægri fjármagns-
kostnaður en var hjá Alafossi. Guð-
jón sagði að bæjarstjóm Mosfells-
„Að gefnu tilefni er nauðsynlegt
að taka af tvímæli um afgreiðslu
ríkisstjórnar og þingflokks Alþýðu-
flokksins á tillögum menntamála-
ráðherra um hvemig heimildir gild-
andi laga um gjaldtöku í framhalds-
skólum og háskólum megi nýta á
fjárlagaárinu 1992.
* Á ríkisstjómarfundi 3. september
sl. voru útgjaldarammar mennta-
málaráðuneytis hækkaðir um 50
millj. króna.
* Skólum er því ætlað að brúa bil
áætlaðra rekstrarútgjalda og ríkis-
framlaga, annaðhvort með frekari
spamaði eða með því að nýta heim-
ildir laga til gjaldtöku, allt að 250
millj.
* Upplýst var að gjaldtaka af nem-
endum í umræddum skólum hefði
á sl. skólaári verið á biiinu 300 til
350 millj. króna. Hér er því um að
ræða lækkun áþeirri gjaldtöku, sem
viðgengist hefur.
* Ríkisstjórnin ákvað að skipa
bæjar hefði samþykkt að aðstoða
þetta fyrirtæki með framlagi upp á
10 milljónir kr. á fyrstu tveimur
starfsámm þess. Fyrir bæjarstjórn
Hveragerðis liggi samsvarandi
beiðni.
„Náist samningar ekki um leigu
á eigum sjóðsins er okkur vandi á
höndum. Eg er fullviss um að fram-
tíð fataiðnaðar hér á landi byggist
á því að hér verið framleitt band
áfram. Mikið framboð er af notuð-
um vélum til þessa iðnaðar um alla
Evrópu sem fást á lágu verði svo
við myndum skoða þann möguleika
að setja upp bandfyrirtækið annars
staðar á landinu. „Ég trúi því ekki
að óreyndu að Framkvæmdasjóður
ætli að koma í veg fyrir að þessi
iðnaður verði áfram í Mosfellsbæ,"
sagði Guðjón.
Haukur Halldórsson, formaður
Stéttarsambands bænda, sagði að
gert væri ráð fyrir því að sauðfjár-
bændur afsöluðu sér ákveðnum hlut
af ullarandvirði sem þeir fái greitt
í formi hlutafjár. Haukur benti á
að tíminn væri naumur og hætta
væri á því að mikilvægir viðskipta-
samningar við útlönd glatist. Fyrir
skömmu hefðu japanskir aðilar ver-
ið hér á landi til að ganga úr skugga
um hvort framhald yrði á þeim
samningum sem þeir höfðu við fata-
og "vefnaðarfyrirtæki Álafoss á
Akureyri. Ekki hefði verið hægt að
gefa ákveðin svör við því, þar sem
ekki lægi fyrir hvort ullar- og band-
vinnslan yrði endurreist. Þeir vilji
fá staðfestingu á því strax eftir
helgi hvort af þessum samningum
verði eður ei. Samningarnir eru upp
á 50 milljónir kr. og muni þeir snúa
sér annað geti ekki orðið af þessu.
Hann sagði að fleiri slíkir samning-
ar væru í hættu.
nefnd til að „samræma fyrirkomu-
lag um eigin tekjuöflun skóla, svo
sem innritunar- og efnisgjöld, sem
lög heimila og lengi hafa viðgeng-
ist“.
* Nefndin á að skila niðurstöðum,
m.a. um lagaheimildir til ráðstöfun-
ar á innheimtufé til reksturs skóla,
fyrir lok fjárlagaafgreiðslu.
* Að því er varðar Ijárlagaaf-
greiðslu verður því ekki svarað,
fyrr en nefndin hefur lokið störfum,
að hve miklu leyti heimilt er að
ráðstafa innheimtufé til reksturs
skóla (sbr. minnisblað menntamála-
ráðuneytis um kostnaðarþátttöku
nemenda í framhaldsskólum dags.
3.9.91). Endanlegar tölur um
rekstrargjöld framhaldsskóla verða
endurskoðaðar í ljósi niðurstöðu
nefndarinnar.
* Þar sem hér er um heimildar-
ákvæði að ræða, en ekki kvöð eða
fyrirmæli, er það síðan í höndum
skólanna sjálfra, að hve miklu leyti
Erla Magnúsdóttir sýnir grímur
sem eru eins konar blanda af mál-
verki og skúlptúr. Hún segir að
hugmyndirnar að grímunum kom
til hennar eftir ólíkum leiðum.
„Stundum þarf fólk ekki að segja
við mig nema eitt orð og ég fæ
hugmynd að grímu,“ segir hún og
nefnir sem dæmi grímuna Heilbrot.
Sjaldnast segist hún hafa í huga
ákveðin þemu. Engu að síður eru á
sýningunni þijár grímur sem allar
tengjast peningum. „Sú fyrsta seg-
ir frá málshættinum „Margur verð-
ur að aurum api“ en næsta er af
hagfræðingi að tala í sjónvarpið.
Síðustu grímuna nefni ég Hermang-
arann.“ Af fleiri grímum má nefna
Hjartadrottninguna, Kleópötru og
Sólmyrkva en sú mynd er sérstak-
lega gerð fyrir frönsku
sendiherrahjónin.
Á sýningunni eru skrautleg leir-
listaverk eftir Ragnheiði Ágústdótt-
ur sem lauk 5 ára listanámi í Frakk-
landi nú í sumar. „í verkum mínum
bý ég til ímyndaðan heim útfrá því
hvemig ég upplifi sjóinn, dularfulla
hyldýpið,“ segir Ragnheiður. „Ég
reyni að koma á framfæri upplifun
minni en verkin eru einnig ,að hluta
þeir mæta útgjaldaþörf sinni með
spamaði og að hve miklu leyti með
nýtingu lagaheimilda um gjaldtöku
á fjárlagaárinu 1992 að settu há-
marki 250 millj. króna.
* Á þessum forsendum samþykkti
þingflokkur Alþýðuflokksins
gjaldahlið íjárlaga, þ.m.t. mennta-
málaráðuneytis. Allir þingmenn Al-
þýðuflokksins (að undanskildum
einum, sem var fjarverandi) hafa
því skuldbundið sig til að styðja
fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinn-
ar, á þessum forsendum, að því er
menntamálaráðuneytið varðar.
í bókun 3 þingmanna Alþýðu-
flokksins, þeirra Rannveigar Guð-
mundsdóttur, Sigbjörns Gunnars-
sonar og Össurar Skarphéðinsson-
ar, við afgreiðslu málsins, segir
m.a. eftirfarandi:
„Með þessum fyrirvörum getum
við fallist á þann ramma fjárlaga
sem snýr að menntamálaráðuneyt-
inu, en áskiljum okkur rétt til að
hlutast til um breytingar á lögum
um framhaldsskóla til að tryggja
til, nytjalist," segir hún en bendir
á að engu að síður sé hún alfarið
á mót því að verkin séu lokuð inn
í skáp eins og stundum komi fyrir
nytjalist. „Ég vil að þau séu inn í
stofu. Séu alltaf á sýningu.“
Þórdís, systir Ragnheiðar, sýnir
litmyndasyrpu af stórmörkuðum á
sýningunni. „Ég vel stórmarkaði
vegna þess að þeir og umhverfi
þeirra eru sérstakur heimur útaf
fyrir sig, land í landinu,“ segir hún.
Áðspurð segist Þórdís taka litmynd-
ir framyfir svarthvítar myndir
HÚSVÍSK matvæli hf hafa verið
tekin til gjaldþrotaskipta en eng-
in starfsémi hefur verið á þeirra
veg^um frá 19. apríl s.l. að sögn
Einars Njálssonar fyrrum stjórn-
arformanns. Samkvæmt bráða-
birgðauppgjöri 31. maí voru
skuldir fyrirtækisins um 24,6
að í framtíðinni verði námsgjöld
ekki látin standa undir rekstri skóla
í meiri mæli en nú tíðkast.
* Loks skal tekið fram að sú full-
yrðing menntamálaráðherra að
þessi tillaga (þ.e. um gjaldtöku í
skólum) sé „upphaflega komin frá
formanni Alþýðuflokksins" er úr
lausu lofti gripin. Gildandi laga-
heimildir eru frá menntamálaráð-
herratíð Birgis ísleifs Gunnarsson-
ar. Þeim Iagaheimildum var við-
haldið af fv. menntamálaráðherra,
Svavari Gestssyni, við síðari laga-
breytingar. Innheimta skólagjalda,
á grundvelli þessara lagaheimilda,
hefur vaxið verulega á sl. árum.
Við undirbúning fjárlaga fyrir árið
1992 var hugmyndin fyrst sett á
blað í „hugmyndabanka" fjármála-
ráðuneytis þann 24. júní sl. Tillagan
um ráðstöfun innheimtra gjalda var
að sjálfsögðu sett fram að frum-
kvæði og á ábyrgð menntamálaráð-
herra, sem hluti af sparnaðartillög-
um hans ráðuneytis.“
vegna þess að með þeim hætti séu
myndirnar raunsærri og skili betur
alls kyns skiltum og skreytingum í
stórmörkuðunum og nágrenni
þeirra. Hún segist hafa áhuga á að
halda áfram með syrpuna, gera jan-
vel heila bók.
Odd Stefán sýnir svarthvítar
myndir úr daglega lífinu í Reykja-
vík á þessu og síðasta ári. Hann
tengir saman ljóðlist og mynd með
þeim hætti að hverri mynd fylgir
lína úr ljóði eftir Stein Steinar. „Ég
geri þetta þannig að ég hugsa mér
eina línu úr Ijóði og hef hana í
huga þegar ég tek myndina," segir
Odd Stefán. Hann segist ekki áður
hafa reynt að tengja ljóðlist og ljós-
myndir með þessum hætti.
Auk fjórmenninganna sýnir Yann
Hervé myndverk á sýningunni.
milljónir umfram bókfært verð
eigna.
25 aðilar áttu hlut í fyrirtækinu
en hlutafé þess var 27,6 milljónir.
Stærstu eigendur voru Þróunarsjóð-
ur lagmetis með 22,4%, Fisiðjusam-
lag Húsavíkur með 15,2%, Flóki hf
og Húsavíkurkaupstaður með
14,5% hvor.
I fyrrgreindu bráðabirgðaupp-
gjöri voru skuldir fyrirtækisins tald-
ar nema um 86,1 milljón króna, þar
af voru skammtímaskuldir 61,1
milljón króna, en stór hluti þeirra
voru vegna afurðalána hjá Lands-
banka íslands. Langtímaskuldir
námu um 25 miltjónum króna, þar
af 11,3 milljóna skuld við Lands-
banka og 5,4 milljóna skuld við
atvinnutryggingasjóð, að sögn Ein-
ars Njálssonar.
Bókfært verðmæti eigna var 61,5
milljónir króna. Vörubirgðir og
ógreiddur útflutningur voru taldar
48,4 milljóna virði, fasteign félags-
ins var bókfærð á 4,3 milljónir og
vélar og tæki á 8,2 milljónir.
Húsvísk matvæli framleiddi nær
eingöngu niðursoðna rækju hin síð-
ari ár og seldi afurðirnar í gegnum
Sölusamtök lagmetisiðnaðarins en
það háði félaginu, að sögn Einars
Njálssonar, að hafa ekki yfír pillun-
arvél að ráða heldur þurfa að kaupa
pillaða rækju til að vinna úr.
Allir 13 starfsmenn félagsins létu
af störfum 19. apríl og tókst flestum
þeirra strax að útvega sér aðra
vinnu, að sögn Einars. Hann kvaðst
ekki hafa heyrt um neinar þreifing-
ar til að endurreisa félagið eða heíja
starfsemi í húsakynnum þess.
Að sögn Halldórs Kristinssonar,
bæjarfógeta og skiptaráðanda á
Húsavík, hefur ekki verið tekin
ákvörðun um skipun bústjóra til að
fara með málefni búsins. Innköllun
krafna er ekki hafin.
Jón Baldvin Hannibalsson:
Tillaga um ráðstöfun skólagjalda
á ábyrgð menntamálaráðherra
Hér á eftir fer í heild fréttatilkynning Jóns Baldvins Hannibalsson-
ar utanríkisráðherra og formanns Alþýðuflokksins um skólagjöldin:
Húsvísk matvæli gjaldþrota:
Skuldir 24,6 millj. umfram
eigiiir samkvæmt bókhaldi