Morgunblaðið - 08.10.1991, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. OKTÓBER 1991
33
Guðbjörg BjömS’
dóttir Bjarman
Fæda 13. maí 1895
Dáin 29. september 1991
Núna hefur hún elsku amma mín
kvatt þennan heim. Langri göngu
er lokið. Minningarnar sem streyma
í gegnum huga minn eru margar
en þó er ein mér efst í huga. Þá
var ég aðeins lítil stelpa og amma
Guðbjörg var í nokkurra vikna
heimsókn á heimiii mínu. Lítil
stelpuhnáta bankaði á dyrnar hjá
henni ömmu sinni og alltaf voru
heimsóknir hennar velkomnar.
Margt var um spjallað og með
ömmu tók ég fyrstu skrefín á lestr-
arferli mínum.
Ævintýrahallir voru byggðar og
ímyndunaraflið lifði góðu lífi. Þann-
ig mun ég ætíð minnast hennar
ömmu minnar. Hjarthlý og bros-
mild. Ég veit að núna er hún í góð-
um höndum hjá Guði og lítur niður
með gleði til allra sinna afkomenda.
Og ekki erum við fá sem eftir stönd-
um. Því er það hlutverk okkar að
halda á lífi minningunni um merkis-
konuna Guðbjörgu Bjarman.
Guðrún Margrét Snorradóttir
Einhvern tímann fyrir ekki svo
löngu, kannski einu eða tveimur
árum síðan, sagði amma okkur
draum sem hana hafði nýlega
dreymt. Hún og afi sátu á stóru,
tvíbreiðu rúmi, hann öðrumegin og
hún hinum megin. Hún sagði við
afa: „Mér er svo kalt, Sveinn minn,
má ég ekki koma yfir til þín?” Afi
svaraði og sagði: „Ekki strax, Guð-
björg mín, þú verður að bíða dálítið
lengur.”
Þegar við fæddumst var amma
búin að vera ekkja í mörg ár. Hún
átti heima hjá okkur og því tengj-
ast flestar bemskuminningar okkar
henni að miklu leyti. Það gerðist á
sama tíma og við fórum að muna
eftir okkur að amma missti heils-
una. Hún hætti að geta lesið og
átti erfitt með gang. Utvarpið varð
þá mjög mikilvægt og í endúrminn-
ingunni finnst okkur eins og við
höfum alltaf verið inni hjá ömmu
að dunda okkur við að lita eða leika
okkur, með útvarpið í bakgrunnin-
um.
Amma elskaði allt sem var fal-
legt. Hún elskaði tónlist og hún
kenndi okkur að meta tónlist á þess-
um árum þegar við sátum í rökkr-
inu inni hjá henni og hlustuðum á
Mozart, Bach og Beethoven.
Amma elskaði líka bókmenntir.
Hún hafði alltaf lesið mikið og því
varð það henni mikið áfall að hætta
að geta lesið. Um svipað leyti vorum
við að verða læsar og á þeim árum
fékk amma að heyra „Dagfinn dýr-
alækni” og „Palli var einn í heimin-
um”, en seinna gátum við lesið
henni til skemmtunar. Þá bað hún
okkur oftast að iesa dagblöðin því
að hún vildi fylgjast með öllu sem
var að gerast.
En amma sagði okkur líka sög-
ur. Við þreyttumst aldrei á að heyra
sögur frá Miklabæ þegar amma var
lítil. Sögur eins og þegar Gunna
datt og meidddi sig á eyranu og
sögur af kettinum Vippi. Hún sagði
okkur frá lífinu á Miklabæ og
hvernig það var að vera lítil stelpa
í stórum systkinahópi á fjölmennu
prestsheimili í byrjun aldarinnar.
Hún hafði alltaf áhuga á öllu sem
við vorum að gera, fylgdist vel með
og hafði gaman af að ræða við
okkur um allt milli himins og jarð-
ar. Hún hvatti okkur til að læra og
gladdist þegar okkur gekk vel.
Sérstaklega gladdist amma þeg-
ar von var á börnunum okkar, eins
og reyndar yfir öllum nýjum börn-
um í fjölskyldunni. Yngsti afkom-
andinn, Þór Michael Bergur, fædd-
ist hér í Englandi aðeins þremur
dögum áður en amma dó, um það
leyti sem hún veiktist. Við erum
fegnar að ömmu skyldi endast
heilsa til að geta glaðst yfir þessum
atburði.
Nú þegar við kvðjum ömmu okk-
ar í síðasta sinn fínnst okkur eins
og ákveðnum kafla í lífí okkar sé
lokið. Hún veitti okkur öryggi þeg-
ar við vorum litlar og hafði alltaf
tíma til að spjalla við okkur. Hún
kenndi okkur að meta það sem fag-
urt er og veitti okkur innsýn í líf
kynslóðar sem nú er horfín. Við
erum þakklátar fyrir að hafa átt
ömmu að í öll þessi ár, en við kveðj-
um hana í þeirri trú að nú sé hún
komin á hlýjan stað með Svein afa
sér við hlið.
Hulda og Guðbjörg Hjartardætur
Þegar ég rifja upp æskuárin á
Akureyri hlýnar mér um hjartaræt-
ur. Fyrir þessi ár vil ég þakka
ömmu minni Guðbjörgu. í Ham-
arstíg 2 stjórnaði hún í 30 ár.
Fyrst þegar ég man eftir bjugg-
um við fjögur í húsinu, amma, við
mæðgur og Árni frændi. í minning-
unni er húsið samt sem áður þétt-
setið fólki. Börn ömmu og barna-
börn dvöldu í húsinu á sumrin og
sum barnabörnin dvöldu þar á vetr-
um. Ættingjar úr Skagafírði, vinir
og kunningjar alls staðar að af land-
inu komu til Akureyrar í heimsókn
og voru allir velkomnir á Ham-
arstíginn. Allir hlutu góðar viðtökur
hjá ömmu, sem stjómaði heimilinu
af festu og metnaði. Heimilislífíð
var í föstum skorðum og fátt gat
raskað ró hennar hvað það varðaði.
Veturinn var okkar tími, þar sem
lífíð gekk sinn gang. Amma var
ætíð til taks þegar komið var heim
úr skólanum. Hún gaf að drekka
og spjallaði síðan um gang mála
hvers dags. Að loknum vinnudegi
va'r sest að kvöldverði, hlustað á
. útvarpsfréttir og slökkt á viðtækinu
á meðan vaskað var upp. Síðan var
gengið til stofu, kveikt á útvarpsvið-
tækinu á ný og hlustað með andakt
á dagskrána. Amma og mamma
með handavinnu, en við Arni spiluð-
um ÓlsenÓIsen.
Skemmtilegust af öllu voru jóla-
boðin til Stefáns frænda. Þá fór
amma í upphlutinn og setti á sig
franska sjalið. Það var gengið heim
til Þóru og Stefáns, upp Bjark-
arstíginn og upp á Þórunnarstræti,
þar sem Stefán beið eftir okkur og
kyssti okkur á tröppunum. Þá vár
amma sem oftar aðalskona í mínum
augum.
Hinn sautjánda júní fór hún
amma enn í upphlutinn sinn. Þá var
gengið. eftir Munkaþverárstræti,
niður í Brekkugötu inn á íþróttavöll-
inn. Sest á grasbala og hlustað á
hátíðardagskrá. Þar sé ég ömmu
sem oftar í drottningarskrúða sín-
um, Ijúfa* og stolta.
Hún amma var rómantíker. Hún
elskaði tóna og orð. Ljóð góð-
skálda, innlendra og erlendra voru
henni nærtæk. Ómar tónskálda
voru henni þekkir. Hún var raunsæ.
Hún fann til í bylgjum sinnar tíðar.
Að leiðarlokum við ég þakka
ömmu samfylgdina, leiðbeiningarn-
ar, tillitssemina og umburðarlyndið.
Kristin Pálsdóttir
í Prédikaranum standa þessi orð:
Indælt er ljósið og ljúft er fyrir
augun að horfa á sólina. Því lifi
maðurinn mörg ár, þá á hann að
vera glaður öll þau ár og minnast
þess, að dagar myrkursins verða
margir. Og mundu eftir skapara
þínum á unglinsárum þínum, áður
en vondu dagarnir koma, áður en
sólin myrkvast og ljósið og tunglið
og stjörnumar og áður en skýin
koma aftur eftir regnið ... og þegar
tíminn kemur fer maðurinn burtu
til síns eilífðarhúss og grátendumir
ganga um strætið, áður en silfur-
þráðurinn slitnar og gullskálin
- brotnar og skjólan mölvast við lind-
ina og hjólið brotnar við brunninn
og moldin hverfur aftur til jarðar-
innar, þar sem hún áður var og
andinn til Guðs, sem gaf hann ...
Amen.
„Indælt er ljósið og ljúft er fyrir
augun að horfa á sólina”. Þessi orð
komu fyrst í hug minn er ég rifja
upp ljúfar minningar um Guðbjörgu
Bjarman, frænku mína, og heimili
hennar á Akureyri, þar er bjart ljós
yfir.
í dag leggjum við þreyttan lík-
ama til hinstu hvíldar. Hann hefir
þjónað göfugri sál um öll hin mörgu
æviskeið, frá bernsku til hárrar elli
og nú hverfur moldin aftur til jarð-
arinnar, þar sem hún áður var og
andinn til Guðs, sem gaf hann.
Já, það er þakklæti í huga mínum
og okkar allra á þessari kveðju-
stundu, góð og göfug kona hefir
nú hvatt eftir langan lífsdag, hún
hafði veitt okkur öllum yl og birtu,
umhyggju og móðurást. Við, sem
eldri erum munum hana í blóma
lífs og starfs, árvakra, umhyggju-
sama, hógværa og hjartahlýja, með
opinn faðinn, ekki aðeins á móti
fjölskyldu sinni, heldur öllum vand-
amönnum, frændum og frænkum,
allir áttu þeir sitt rúm í hjarta henn-
ar. í lífi hennar og húsmóðurstai*fí
sönnuðust orðin: Þar sem er hjarta-
rúm þar er og húsrúm.
Og við minnumst hans á þessari
stundu, lífsförunautar hennar,
Sveins Bjarman, húsbóndans á hinu
stóra heimili, við minnumst hans
hins hæfíleikaríka manns, hann var
líka með opin faðminn og umvafði
vini og vandamenn. Þau voru sam-
valin hjónin og áttu að svo mörgu
leyti eitt hjarta og eina sál. Það
slær bjarma yfir minningarnar um
Bjarmanshús. Ég þakka þá gæfu,
sem mér hlotnaðist að fá í nokkur
ár að vera eins og sonur þeirra og
einn í góðum systkinahópi.
Ég minnist Guðbjargar líka á
„myrku dögunum” á sjúkarbeði.
Hógværðin var hin sama, þolgæði
og þrautseigja, ró hugans og friður
hjartans, minnið skýrt og hugsun
hennar öll var um stóra hópinn sinn
og hun hafði tölu á honum öllum.
Ég þakka þann lærdóm, sem hún
miðlaði mér þá.
Og nú hefir hún haldið til síns
eilífðarhúss, silfurþráðurinn er slit-
inn og gullskálin brotin. Lofum Guð
þegar góðir deyja, þeir berast til
betri heima.
Ég kveð ættmóðurina, frænku
mína blessaða, með þessu ljóði hins
norðlenska skálds:
Þó að margt hafi breyst síðan byggð var reist
geta bömin þó treyst sinni íslensku móður.
Hennar auðmjúka dyggð, hennar eilifa tryggð
era íslensku byggðanna helgasti gróður.
Hennar fóm, hennar ást, hennar afl til að þjást
skal í annálum sjást, veiða kynstofnsins hróður.
Oft mælir hún fátt, talar friðandi og lágt
Hinn fómandi máttur er hljóður.
(Davíð frá Fagraskógi.)
Ragnar Fjalar Lárusson
Guðbjörg Bjarman, móðursystir
mín, kvaddi þennan heim sunnu-
daginn 29. september síðastliðinn á
97. aldursári, fædd 13. maí 1895.
Var hún um fjölmargra ára bil
þrotin að líkamlegri heilsu, en hélt
hinni andlegu ótrúlega vel framund-
ir hið síðasta.
Guðbjörg var orðin ein á lífi hinna
ellefu barna prófastshjónanna á
Miklabæ í Blönduhlíð í Skagafirði,
þeirra sr. Björns Jónssonar og frú
Guðfinnu Jensdóttur.
Eflaust hefur Guðbjörg alla sína
tíð búið að þeim ríkulega menning-
ararfí, er hún hlaut í foreldrahúsum,
því mikla menningarheimili. Enda
var hún mjög svo hneigð fyrir lest-
ur fagurbókmennta meðan sjón
hennar leyfði. Var hún ágætur full-
trúi hins sjálfmenntaða Islendings.
Guðbjörg giftist ung að árum
Sveini Árnasyni Bjarman, fjölgáf-
uðum og listrænum manni. Hann
var og mikill unnandi fagurbók-
mennta, ekki sízt ljóða enda sjálfur
skáldmæltur vel. En þó var hann
um aðra hluti fram maður söngs
og tóna.
Heimili þeiira Guðbjarar og
Sveins var um langa hríð að Ham-
arsstíg 2 á Akureyri, fagurt og hlý-
legt, þar sejn hin ósvikna gestrisni
var aðall húsbændanna beggja, en
í þeim efnum voru þau næsta sam-
hent.
Þeim Guðbjörgu og Sveini varð
alls átta barna auðið, en þau eru:
Björn, Anna Pála, Ragnheiður,
Steinunn, Sigurlaug, Jón, Árni Að-
alsteinn og Guðbjörg. Eru börnin
öll fjölskyldufólk.
Þegar Guðbjörg Bjarman er nú
horfín af sviðinu, leita á hugann
minningar frá löngu horfnum dög-
um og svo sannarlega er bjart yfír
þeim öllum. Það var ekki lítið til-
hlökkunarefni, er svo bar við, sem
reyndar var ekki mjög oft, að ung-
ur drengur fékk að fara með for-
eldrum sínum að heimsækja frænd-
fólkið á Hamarsstíg 2 á Akureyri.
Slíkar heimsóknir, slíkar stundir
voru hátíð í huga drengsins, og enn
stafar birtu frá þessum löngu liðnu
stundum.
En þó eru vísast fyrirferðamestar
minningar frá menntaskólaárunum
nyrðra, en þá var Hamarsstígur 2
nánast eins og annað heimili okkar
frændanna þriggja: Björns Jónsson-
ar, Ragnars Fjalars og undirritaðs.
Og margt annað ungt fólk, sér í
lagi skólafólk, átti ósjaldan leið að
Hamarsstíg 2, enda sterk vináttu-
tengsl sumra barna þeirra Guð-
bjargar og Sveins við bekkjarsystk-
in og skólafélaga.
Maður gerði sér þess sízt grein
í þann tíð hvílíkt álag þessi gesta-
nauð hefur verið á heimili þeirra
Guðbjargar og Sveins. En allt um
það voru þau hjónin jafnan glöð og
reif og sýndu unga fólkinu ótrúleg-
an skilning og umburðarlyndi. Kom
þá ósjaldan vel í ljós hversu yfírveg-
uð og stillt kona Guðbjörg var. Á
heimili þeirra hjóna varð vart fund-
ið það fyrirbæri, er nefnt hefur
verið kynslóðabil.
Ég tel að þarna hafí átt ekki lít-
inn hlut að máli ríkur skilningur
þeirra beggja á hugsunarhætti og
högum ungs fólks að ógleymdri
ánægjunni yfír að hafa það nærri
sér.
PHIUPS Whirlpool
FRYSTIKISTUR
Góð tæki. Gott vert
• AFG015
138 lítra. h:88 b:60 d:66 cm
kr.stgr. 29.830.-
• AFG033
327 lítra. h:88 b:112 d:66 cm
kr.stgr. 42.655.-
• AFG 041
408 lítra. h:88 b:135 d:66 cm
kr.stgr. 45.505.-
Heimilistæki hf
SÆTÚNl 8 SÍMI691515 ■ KRINGLUNN! SlMI 6915 20
liSaMUMfUM,
Mér sýnist svona eftir á að
hyggja, að á þessu fjölmenna heim-
ili, þar sem heimsins auður var óef-
að sízt of mikill, hafi Guðbjörg ver-
ið kjölfestan, hún var eins og klett-
urinn, sem ekki haggast þó briHfc
og boðar skelli á honum.
Sveinn Bjarman hafði um langa
hríð ekki gengið heill til skógar og
hann lézt árið 1952.
Eftir lát Sveins hélt Guðbjörg
áfram heimili að Hamarsstíg 2 með
Steinunni dóttur sinni og eigin-
manni hennar, Hirti Pálssyni. Síðla
ársins 1963 fluttust þau öll suður
og eignuðust heimili að Smiðjuvegi
15 í Kópavogi. Þar varð svo at-
hvarf Guðbjargar í tæpa tvo tugi
ára, eða unz vaxandi heilsubrestur
knúði á um að hún yrði vistmaður
á öldrunarstofnun. Og í maí 19í?§~
var Guðbjörg svo annar vistmaður-
inn er flutti inn í Hjúkrunarheimilið
Sunnuhlíð í Kópavogi.
Og nú þegar Guðbjörg Bjarman
er kvödd kveðjunni hinztu, þessi
stillta og hógværa kona, þá færi
ég henni alúðarþakkir fyrir öll góðu
kynnin á liðnum árum.
Guð blessi henni sporið örlög-
þunga, er hún nú hefur stigið, það
er aliir verða einhvern tíma að stíga.
Guð gefi henni ríkuleg laun fórn-
fúsrar þjónustu, sívökullar um-
hyggju. Guð blessi minningu henn-
ar.
Stefán Lárusson
Fleiri greinar um Guðbjörgu
björnsdóttur Bjarman bíða
birtingar og munu birtast
næstu daga.
Blómaskreytingar
Skreyfingarþjónusta
Munið að
blóm gleðja
Miklatorgi sími 622040
Breiðholti sími 670690
Opið alla daga kl. 10-21
Öflug iyk$ggql
VS91153
Stillanlegur sogkraftur
(250- 1100 W).
4 fylgihlutir í inn-
byggðu hólfi.
Fjórföld sýklasía í
útblæstri.
Sjálfmndregin snúra
og hleðsluskynjari.
SIHMENS framleiðsla
tryggir endingu og gæði.
Verð kr. 17.400,- |L
SMITH&
NORLAND
Nóatúni 4 - Sími 28300