Morgunblaðið - 29.10.1991, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29; OKTÓBER 1991
t
Ástkær eiginmaður minn,
BERGUR ÞÓRMUNDSSON
mjólkurfræðingur,
Austurvegi 51,
Seifossi,
lést í Sjúkrahúsi Suðurlands sunnudaginn 27. október.
Auður Sigurjónsdóttir.
t
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
GUÐNIÞORVALDSSON
fiskmatsmaður,
Faxabraut 71,
Keflavík,
andaðist þann 26. október sl.
Ingibjörg Guðnadóttir, Sverrir Jóhannsson,
Andrea Guðnadóttir, Kristján Jóhann Agnarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Ástkær móðursystir og fósturmóðir okkar,
GUÐNÝ ÞORKELSDÓTTIR, '
áður Blönduhlíð 3,
andaðist á öldrunardeild Borgarspítalans aðfaranótt 28. október.
Hallveig Halldórsdóttir,
Sigurþór Þorgrímsson,
Guðríður Axelsdóttir.
t
Móðir mín og systir okkar,
GUÐRÚN GUÐMUNDSDÓTTIR
Oddgen, lowa,
Bandaríkjunum,
andaðist 22. október.
Jarðarförin hefur farið fram.
Fyrir hönd aðstandenda.
Jóhann Gunnar Gíslason
og systkini hinnar látnu.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
KARL HANS BJÖRNSSON,
lést á heimili sínu mánudaginn 28. október.
Hulda Bjarnadóttir,
Asta Karlsdóttir, Þórður Örn Guðmundsson,
Emil B. Karlsson, Hallveig Thordarson,
Harpa Karlsdóttir, Lárus Róbertsson,
Björn Karlsson, Halla Óiadóttir,
Soffía Karlsdóttir Gunnar J. Árnason
og barnabörn.
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
KRISTMUNDUR GUNNARSSON,
Vfkurbraut 10,
Vík í Mýrdal,
lést á heimili sfnu 27. október.
Fyrir hönd aðstandenda,
Hrefna Hákonardóttir.
t
Eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir og afi,
KONRÁÐ GUÐMUNDSSON,
Norðurbrún 1,
er látinn.
Þuríður Baldvinsdóttir,
Ingibjörg Steina GuðmundsdóttiiGísli Tryggvason,
Hrafnhildur Konráðsdóttir,
Sólrún Konráðsdóttir,
Snorri S. Konráðsson,
Bryndís Konráðsdóttir,
Guðmundur G. Konráðsson,
og barnabörn.
Karl Valgeir Jónsson,
Soffía H. Bjarnleifsdóttir,
Kristján Ágústsson,
Elín Sigríður Bragadóttir
t
Bróðir minn,
MAGNÚS GUÐMUNDSSON,
Leifsgötu 21,
lést í Landspítalanum 8. október.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Fyrir hönd systkinanna og annarra vandamanna,
Vilhjálmur Guðmundsson.
Minning:
Hjálmar Vilhjálmsson
fv. ráðuneytisstjóri
Fæddur 16. júlí 1904
Dáinn 19. október 1991
í dag er til moldar borinn Hjálm-
ar Vilhjálmsson, fyrrverandi ráðu-
neytisstjóri í félagsmálaráðuneyt-
inu.
Hjálmar var Austfirðingur,
fæddur að Hánefsstöðum við Seyð-
isljörð. Hánefsstaðir eiga sér merki-
lega sögu. Þar, eða nánar tiltekið
á Hánefsstaðaeyrum, voru fyrstu
föstu verslanirnar á Seyðisfirði á
árunum 1792-1805.
Foreldrar Hjálmars voru Vil-
hjálmur, bóndi á Hánefsstöðum
Arnason, bónda að Hofi í Mjóafirði
Vilhjálmssonar, og kona hans Björg
Sigurðardóttir, bónda á Hánefs-
stöðum Stefánssonar. Vilhjálmur
faðir Hjálmars andaðist á árinu
1941, en Björg móðir hans lést
háöldruð, eða nærri 95 ára, árið
1965, en þá hafði hún um langt
árabil verið í heimili hjá Hjálmari
og Sigrúnu konu hans.
Hjálmar tók stúdentspróf frá
Menntaskólanum í Reykjavík vorið
1925 með hárri 1. einkunn, enda
var hann mjög góður námsmaður
almennt og frábær stærðfræðingur.
A skólaárum sínum las Hjálmar
mikið utan skóla. Embættisprófi í
lögfræði lauk Hjálmar vorið 1929
eftir aðeins fjögurra ára nám og
það með hárri einkunn. Ég held að
ég fari rétt með, að fyrir þann tíma
hafi aðeins þrír menn lokið embætt-
isprófi í lögum með hærri einkunn
en Hjálmar hlaut.
Á menntaskóla- og háskólaárum
sínum dvaldi Hjálmar á sumrum
heima á Hánefsstöðum hjá foreldr-
um sínum og systkinum. Hann átti
fjóra bræður og var þeirra yngstur.
Þeir eru nú allir látnir, svo og syst-
ur hans tvær, sem voru báðar yngri
en hann.
Öll voru þau systkin mikið mann-
kosta- og dugnaðarfólk. Hánefs-
staðaheimilið var á uppvaxtarárum
Hjálmars bæði stórt og glæsilegt,
og voru þar fleiri tugir manna í
heimili þegar flest var, einkum á
sumrum.
Hjálmar mun aðallega hafa sinnt
landbúnaðarstörfum þegar hann
var heima á Hánefsstöðum í leyfum
sínum á skólaárunum, enda þótt
hann hafi einnig farið á sjó, og
heyrt hef ég að hann hafi innan
við 10 ára aldur verið farinn að
beita línu.
Þegar Hjálmar kom heim til
Seyðisijarðar að loknu námi, gerð-
ist hann fyrst fulltrúi hjá sýslu-
manninum í Norður-Múlasýslu og
bæjarfógetanum á Seyðisfirði, en
gerðist bæjarstjóri á Seyðisfirði 1.
janúar 1930 og gegndi því starfi
þar til hann var skipaður sýslumað-
ur í Rangárvallasýslu 15. maí 1936.
Meðan hann var þar bjó hann í
Gunnarsholti og rak þar myndarieg-
an búskap. Hann var skipaður
sýslumaður í Norður-Múlasýslu og
bæjarfógeti á Seyðisfirði frá 1. júlí
1937 og jafnframt bæjarstjóri á
Seyðisfirði frá 1. mars 1938 til 15.
júní 1939.
Lausn frá sýslumanns- og bæjar-
fógetaembættunum fékk Hjálmar
31. janúar 1953 og var síðan ráðinn
skrifstofustjóri í félagsmálaráðu-
neytinu 1. febrúar sama ár. Hann
var skipaður ráðuneytisstjóri í því
ráðuneyti frá 1. janúar 1970 og
gegndi því embætti þar til hann,
að eigin ósk, fékk lausn frá því 1.
júli 1973.
í þau rúmu 20 ár, sem Hjálmar
veitti félagsmálaráðuneytinu for-
stöðu, hlóðust á hann hin margvís-
legustu störf, einkum þó á sviði
lagasmíða, enda var þar réttur
maður á réttum stað. Hann var frá-
bær júristi — vandvirkur og gagn-
rýninn. Hann var formaður í fjöl-
mörgum nefndum, sem unnu að
setningu eða endurskoðun löggjafar
á sviði almannatrygginga, sveitar-
stjórnarmálefna, húsnæðismála, or-
lofs, vinnumála o.m.fl.
Hjálmar var kjörinn í stjórn At-
vinnuleysistryggingasjóðs 1956, er
hann var stofnaður með lögum nr.
29/1956 um atvinnuleysistrygging-
ar, og jafnframt skipaður stjórnar-
formaður. Því embætti gegndi hann
til áramóta 1978-1979. Auk þéss
gegndi Hjálmar formennsku í stjórn
Islenskrar endurtryggingar um
langt árabil.
En það hefur ekki aðeins verið á
sviði stjórnsýslu og lagasmíða, sem
Hjálmar hefur lagt hönd á plóginn
svo um hefur munað. Styrktar- og
líknarmál áttu alla tíð mikinn hljóm-
grunn í huga hans og hjarta. Hann
var m.a. formaður Styrktarfélags
vangefinna frá stofnun þess 23.
mars 1953 fram á árið 1975. Þar,
sem víðar, vann hann ómetanlegt
brautryðjendastarf, sem þessi
ágætu og þörfu samtök munu lengi
að búa.
Þegar litið er yfir þann farna
veg, sem Hjálmar hefur gengið,
má ekki gleymast, að hann átti
önnur og fleiri áhugamál en getið
hefur verið hér að framan. Hann
hafði alla tíð mikið yndi af að spila
brids og tefla skák og hefur þá
snilli hans sem stærðfræðings
áreiðanlega komið honum að góðum
notum. Hann hafði líka gaman af
að renna fyrir lax. Loks má geta
þess að hann kynntist golfíþrótt-
inni, er hann var á miðjum aldri
og tók við hana miklu ástfóstri.
Hjálmari létu öll ritstörf sérstak-
lega vel, en hann gat ekki, meðan
hann var starfandi embættismaður,
sinnt þeim sem skyldi. Þó liggja
eftir hann, auk fjölmargra greina
og ritgerða í tímaritum, Manntals-
þing í Afmælisriti Ólafs Lárusson-
ar, prófessors 1955, Seyðfirskir
hernámsþættir, sem fluttir voru í
Ríkisútvarpinu, svo og Bændatal
og húsfeðra í Seyðisfjarðarhreppi
o.m.fl.
Kórónan í lífi Hjálmars var eigin-
kona hans, Sigrún Helgadóttir frá
Fossi á Síðu, sem hann kvæntist
12. apríl 1930 og reynst hefur hon-
um alla tíð traustur og umhyggju-
samur lífsförunautur. Sigrún missti
föður sinn mjög ung. Gyðríður
móðir hennar var systir Elínar konu
héraðshöfðingjans á Kirkjubæjar-
klaustri, Lárusar Helgasonar al-
þingismanns, og tóku þau Sigrúnu
í fóstur og var það mikil gæfa fyr-
ir þau öll.
Hjálm.ar og Sigrún eignuðust
fjögur börn, sem öll eru á lífi. Þau
eru Björg, gift Reimari Charles-
syni, Helgi arkitekt, kvæntur Maríu
A. Hreinsdóttur, Vilhjálmur arki-
tekt, kvæntur Borghildi Óskars-
dóttur og Lárus, sem er yngstur
þeirra systkina. Barnabörnin eru
sjö.
Nú eru liðin tæp 44 ár síðan
undirritaður réðist til starfa í fé-
lagsmálaráðuneytinu. Starfslið
ráðuneytisins var ekki fjölmennt í
þá daga, en þar ríkti góður andi
og gott samband var milli starfs-
fólks og húsbóndans, Jónasar Guð-
mundssonar, sem ráðinn var fyrsti
skrifstofustjóri félagsmálaráðu-
neytisins í september 1946. Jónas
lét af starfi skv. eigin ósk í janúar-
lok 1953 og gerðist framkvæmda-
stjóri Bjargráðasjóðs. Hann hafði
reynst starfsfólki ráðunejdisins
góður húsbóndi og hollráður leið-
beinandi. Eins og áður segir var
Hjálmar Vilhjálmsson ráðinn skrif-
stofustjóri í félagsmálaráðuneytinu
1. febrúar 1953 og er skemmst frá
því' að segja, að hann reyndist frá
fyrsta starfsdegi til hins síðasta
hinn ákjósanlegasti húsbóndi og
samstarfsmaður.
Á árunum áður sagði ég í afmæl-
iskveðju til Hjálmars, að þau um-
mæli Snorra Sturlusonar í Heims-
kringlu um samskipti Erlings
Skjálgssonar á Jaðri og hjúa hans:
„Öllum kom hann til nokkurs
þroska,” mætti svo sannarlega yfir-
færa á Hjálmar og veit ég að ég
tala þar ekki aðeins fyrir sjálfan
mig, heldur einnig fyrir alla þá sem
áttu því láni að fagna að starfa
undir handleiðslu hans í skemmri
eða lengri tíma. Traustari og sam-
viskusamari embættismaður en
Hjálmar var og er vandfundinn og
kom þar til fleira en frábærar gáfur
hans og^góð menntun. Hann var
alla tíð maður hinna fornu dyggða,
vandur að virðingu sinni, samvisku-
samur og réttsýnn.
Síðustu æviár Hjálmars voru
honum á margan hátt erfið. Þverr-
andi þrek og heilsa, sem hann átti
erfitt með að sætta sig við. Hann
var mikill göngumaður, en einnig
sú heilsubót og sú gleði sem göngu-
ferðunum fylgdu voru frá honum
teknar síðustu árin. Fyrir um fimm
árum síðan gekkst hann undir upp-
skurð, sem einhvern veginn mis-
heppnaðist, þannig að frá þeim tíma
bar hann aldrei sitt barr hvað heils-
una snerti. Síðari árin varð Hjálmar
að styðjast við göngugrind, þannig
að hann gat ekkert farið nema út
á svalirnar á íbúð þeirra hjóna en
það gerði hann reglulega dag hvern
allt til hins síðasta.
Eiginkona Hjálmars, Sigrún, lifir
mann sinn í hárri elli. Hjúskapur
þeirra Hjálmars var einstakur og
farsæll. Ég held að ég hafi aldrei
þekkt samrýmdari hjón.
Fáa menn stend ég í meiri þakk-
arskuld við en vin minn Hjálmar
Vilhjálmsson. Hann var sá besti
lærifaðir, sem ég hefi átt um ævina.
Með Hjálmari er genginn óvenju-
lega heilsteyptur mannkostamaður.
Honum er þökkuð löng og góð sam-
ferð.
Við María sendum eftirlifandi
eingkonu Hjálmars, Sigránu, og
fjölskyldu hennar, okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Hallgrímur Dalberg
Mér er nær að halda að það sé
almennt meðal starfsmanna í Stjórn-
arráði ísiands, að þeir fyllist kvíða
við hverjar alþingiskosningar vegna
þess að svo fer iðulega, að ný stjórn
tekur við og nýir ráðherrar verða
yfírmenn í stað hinna gömlu. Þetta
á einkum við, ef starfsmenn hafa
komist í mjúkinn hjá seinasta yfir-
boðara sínum, en slíkt tekst mönnum
misvel. Reyndar tókst mér sjálfum
aldrei meðan ég vann í Stjórnarráð-
inu að vera í náðinni enda sóttist
ég ekki eftir því. Miklu minna mál
var að fá yfir sig nýjan ráðuneytis-
stjóra.
Þó var það með nokkrum kvíða,
að ég heilsaði Hjálmari Vilhjálms-
syni 1. febrúar 1953 sem nýráðnum
ráðuneytisstjóra í félagsmálaráðu-
neytinu. Hann hafði verið sýslumað-
ur austur á ljörðum og var þar að
auki sagður stækur framsóknarmað-
ur. Reyndar hafði ég ekkert verið
betur settur þótt við fyn-i yfirmaður
minn og ég værum flokksbræður,
en gat þá ekki hugsað mér neitt
hvimleiðara en forhertan framsókn-
armann.
Mér hlýnaði strax um hjartaræt-
urnar, er ég hafði heilsað Hjálmari
Vilhjálmssyni. Handtakið, fasið og
yfirbragðið gáfu strax til kynna að
þar færi velviljaður maður. Gríma
hins virðulega embætismanns féll
þó sjaldan af honum. Samviskusemi
hans var af gamla skólanum og
fannst mér hún stundum vera allt
að því um of. Spaugsemi hans var
sérstök.
Aðrir munu rekja æviferil Hjálm-