Morgunblaðið - 06.08.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 1992
Ferð
Atlantis
lengist
TALSMENN bandarísku geim-
ferðamálastofnunarinnar sögðu
í gær að ferð geimfeijunnar
Atlantis yrði lengd um einn dag
svo að áhöfnin fengi aftur tæki-
færi til að reyna að koma ítölsk-
um gervihnetti á braut en það
mistókst á þriðjudag. Örmjó
taug milli feijunnar og hnattar-
ins flæktist á vindu en vonir
stóðu til að hægt yrði að lag-
færa hana. Samanlagt eru feij-
an og gervihnötturinn stærsti
hlutur sem menn hafa komið á
braut umhverfis jörðu.
Friður í Mós-
ambík?
VONIR um að árangur náist
fljótlega í friðarviðræðum
stjómvalda og skæmliða Ren-
amo-hreyfíngarinnar í Mósam-
bík jukust í gær eftir að fyrsta
fundi deiluaðila lauk í Róm.
Utanríkisráðherra Ítalíu, Emilio
Colombo, hafði milligöngu um
fundinn. Milljón manna hefur
týnt lífí í átökunum í Mósambík
sem hófust 1976 og hungurs-
neyð er nú yfirvofandi vegna
uppskembrests.
Reagan ekki
ákærður
LAWRENCE Walsh, sérstakur
rannsóknardómari í íran-
contramálinu bandaríska, hefur
skýrt Ronald Reagan, fyrrver-
andi forseta, frá því að þáttur
hans í málinu sé ekki undir
smásjánni. í bréfí til lögfræðings
Reagans segir Walsh að hann
líti á forsetann sem vitni en
ekki sakboming.
Frakkar styðja
Maastricht-
samning
MEIRIHLUTI Frakka mun
greiða atkvæði með Maastricht-
samningnum um nánara sam-
starf aðildarríkja Evrópubanda-
lagsins, ef marka má nýja skoð-
anakönnun. 56% þeirra sem tek-
ið hafa afstöðu lýstu yfír stuðn-
ingi en 44% vom á á móti. Kos-
ið verður 20. september.
Deilt um kosn-
ingareglur
YFIRMAÐUR bráðabirgða-
stjómar Sameinuðu þjóðanna í
Kambódíu, Japaninn Yasushi
Akashi, ákvað í gær að sam-
þykktar hefðu verið reglur um
tilhögun kosninga í landinu,
enda þótt talsmenn Rauðu
khmeranna hefðu lýst andstöðu
sinni við þær. Aðrir deiluaðilar
í landinu vom samþykkir regl-
unum.
Lögreglu-
menn fyrir
rétt
Alríkisdómstóll í Bandaríkj-
unum hefur ákært þijá lögreglu-
menn í Los Angeles fyrir að
misþyrma blökkumanninum
Rodney King á síðasta ári.
Mannskæðar óeirðir urðu í sum-
ar er kviðdómur sýknaði menn-
ina en myndbandsspóla þótti
sanna sekt þeirra.
.. mi X'Tfrnimá

fy; ■ Jg
Reuter
Hátt í hundrað þúsund blökkumenn kröfðust lýðræðislegra stjórnarhátta í Suður-Afríku í gær. Á mynd-
inni sést kröfugangan í stjórnaraðsetrinu Pretoriu.
Farsímar
varasamir?
London. Reuter.
BRESK stjórnvöld hyggjast í
samvinnu við nokkur rafeinda-
vörufyrirtæki láta kanna hvort
farsímar gefi frá sér svo sterkar
hátíðnibylgjur að hættulegt geti
reynst fólki. Könnunin mun vara
í þijú ár.
Talið er að hættan á heilsutjóni
sé afar lítil en opinber stofnun er
annast vamir gegn hátíðnibylgjum
segir að athugað verði hvort tíð
notkun tækjanna geti aukið vöxt
krabbameinsvalda. Talsmaður
stofnunarinnar sagði að bráða-
birgðarannsóknir bentu ekki til þess
að símar sem nú eru í notkun væm
varasamir en nýjar gerðir, sem
væri verið að hanna, notuðu hærri
tíðni og þær þyrfti að kanna betur.
„Sem stendur þarf enginn farsíma-
eigandi að hafa áhyggjur," sagði
talmaðurinn.
Einn fjölmennasti fundur blökkumanna í Suður-Afríku:
Þjóðarráðið krefst bráða-
birgðastj órnar og kosninga
Pretoriu. Reuter.
„ÞETTA er sigur fólksins í Suð-
ur-Afríku. Ríkisstjórnin sér að
við viljum frið, hnarreist, ekki
skríðandi á hnjánum,“ sagði Nel-
son Mandela leiðtogi Afríska
þjóðarráðsins (ANC) við þátttak-
endur í einni fjölmennustu kröfu-
göngu í sögu landsins í gær. Milli
60 og 100 þúsund blökkumenn
fylktu liði að stjórnarráðinu í
Pretoríu til að knýja á um breyt-
ingar á stjórnarháttum. Mandela
sagði að þjóðarráðið setti ákveð-
in skilyrði fyrir því að snúa aftur
til viðræðna við stjórnvöld.
Lát varð í gær á innbyrðis átök-
um blökkumanna í Suður-Afríku.
Bjartsýni einkenndi fjöldafundinn í
Pretoríu og aldrei kom til kasta
lögreglumanna sem stóðu milli
mannhafsins og stjómarráðshúss-
ins. Fáni þjóðarráðsins var dreginn
að húni við aðsetur stjórnarinnar
og fundi blökkumanna lauk með
boðum um að næst _ kæmu þeir
þangað til að vera. Í Höfðaborg
flykktust um 20 þúsund manns úr
úthverfum til að mæla gegn minni-
hlutastjóm hvítra og skólar í Sow-
eto, útborg Jóhannesarborgar,
tæmdust þegar kennarar fóm í
kröfugöngu.
Nelson Mandela sagði á fundin-
um í gær að þjóðarráðið setti þau
skilyrði fyrir að taka aftur upp þráð-
inn í viðræðum við stjómvöld að
bundinn yrði endir á ofbeldi og
komið á bráðbirgðastjóm fram að
Stuðningur við samninginn með-
al almennings hefur dvínað undan-
famar vikur. Andstæðingar hans
hafa barist að krafti og orð þeirra
fallið í fijóan jarðveg. Þjóðþingið
almennum kosningum. Hann sakaði
forseta landsins, F.W. de Klerk, um
að reyna að sundra hreyfíngunni
gegn kynþáttamisrétti til þess að
halda völdum.
Viðræður Afríska þjóðarráðsins
kemur saman eftir 10 daga á auka-
þingi til að íjalla um samninginn,
en það þarf að breyta 50 til 60 lög-
um í samræmi við EES. Stuðnings-
menn samningsins óttast að tíminn
og stjómvalda fóm í hnút í júní.
Ríkisstjóm Suður-Afríku viður-
kennir að binda verði enda á minni-
hlutastjóm hvítra en vill heíja um-
ræður að nýju áður en breyting
verði gerð á stjómháttum.
eftir aukaþingið fram í byijun des-
ember nægi ekki til að undirbúa
og heyja nógu sannfærandi kosn-
ingabaráttu til að tryggja samn-
ingnum nægan stuðning. Þeir vita
að hinir aðilamir að honum, aðildar-
ríki Evrópubandalagsins og Frí-
verslunarbandalags Evrópu, vilja
að EES geti tekið gildi sem fyrst
en telja mikilvægt að tillit sé tekið
til innanríkisaðstæðna og þrýsting-
ur erlendis frá ekki látinn ráða
hraða Sviss á afgreiðslu Evrópu-
mála.
Þjóðaratkvæði um
EES seinkað í Sviss?
Zíirich. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
FULLTRÚAR svissnesku stjórnarflokkanna fjögurra hafa rætt í al-
vöru þann möguleika að seinka þjóðaratkvæðagreiðslunni í Sviss
um aðild að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið (EES) fram
á næsta vor. Nú stendur til að halda atkvæðagreiðsluna 6. desember
en stuðningsmenn aðildar óttast að tíminn þangað til sé of naumur
til að sannfæra meirihluta þjóðarinnar um ágæti EES. Endanleg
ákvörðun um hugsanlega seinkun verður tekin 24. ágúst þegar þjóð-
þingið kemur saman til að fjalla um samninginn.
Skipasmíðahneykslið í Færeyjum:
Fjármálamenn hafa
blekkt stjómvöld
—segir Atli Dam lögmaður
Kaupmannahöfn. Frá N. J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
FÆREYSKIR lögmenn, endurskoðendur, bankamenn og útgerðar-
menn beittu blekkingum í mörg ár til að sannfæra sljórnvöld um
að nægar tryggingar væru fyrir opinberri fyrirgreiðslu til smíða á
togurum, hefur danska blaðið Barsen eftir Atla Dam, lögmanni
Færeyja. Réttarhöld eru hafin í Þórshöfn í máli sem kennt er við
togarann Ileygadrang er kostaði um milljarð ISK og smíðaður var
í Skála Skipasmiðju sem fór á hausinn 1989.
Eigandi togarans, sem nú er
gerður út frá Orkneyjuni, var Finn-
bogi Christiansen og voru það bú-
stjórar skipasmíðastöðvarinnar eru
bentu á að eitthvað væri gruggugt
við viðskiptin er þeir könnuðu bók-
haldið. Christiansen og forsvars-
menn skipasmíðastöðvarinnar eru
sakaðir um að hafa logið til um
eiginfjárstöðu útgerðarfyrirtækis-
ins; bókhaldstölur hafi verið lag-
færðar um hríð til að hægt væri
að sýna fram á væna bankareikn-
inga. Það sem gerir málið mikilvæg-
ara en ella er að heimildarmenn
segja nokkra tugi færeyskra togara
hafa verið smíðaða með sams konar
ríkisábyrgð og bókhaldsbrellum og
Heygadrangur. Margir telja að
háttsettir stjómmálamenn úr öllum
flokkum hafi vitað hvernig málin
voru í pottinn búin.
Atli Dam
Dam, sem er eitt af vitnum máls-
ins, fullyrðir að fjármálamenn hafí
margsinnis tjáð yfírvöldum að allt
væri í lagi með tryggingamar.
Stjórnmálamenn hafí ekki talið
ástæðu til að rengja ummæli þeirra.
Fóstureyðingar
í Þýskalandi:
Gildistöku
laga frestað
Bonn. Reuter og Daily Telegraph.
ÞÝSKUR stjómlagadómstóll
kvað á þriðjudaginn upp úrskurð
sem kom á síðustu stundu í veg
fyrir að ný fóstureyðingalög
ta-kju gildi í gær.
Úrskurðurinn er til bráðabirgða,
en síðar á þessu ári mun dómstóll-
inn skera endanlega úr um, hvort
nýju lögin, sem gilda áttu í öllu
landinu, stangast á við stjómar-
skrána. Í lögunum, sem samþykkt
vora í þinginu með 357 atkvæðum
gegn 284, er veralega slakað á
skilyrðum til fóstureyðinga frá því
sem er í löggjöf vesturhluta Þýska-
lands, þar sem fóstureyðingar era
bannaðar nema af heilsufarsástæð-
um. í austurhlutanum, sem laut
stjóm kommúnista, hafa konur
sjálfar haft úrskurðarvaldið.