Morgunblaðið - 09.12.1992, Blaðsíða 1
_____________Islandsbók eftir Knut Ödegard 2 Sæfari Þorsteins frá Hamri 4/5______________
Tröllakirkja Olafs Gunnarssonar 4 Bréf Jóhanns Jónssonar 6
Ringlaðar regnbogadætur 7 Listin og lífsgleðin 7 Hreinleiki eða fjötrar? 8 Frá Aþenu til Efesos 8
MBMNIIMCt
LISTIRH
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS MIÐVIKUDAGUR 9. DESEMBER 1992
BLAÐ
Bókaútgáfan
T íðindi
og minni
tíðindi
eftir Jóhann Hjálmarsson
S ATT AÐ segja á maður að verða bjartsýnn og líklega þakklát-
ur þegar íslensk bókatíðindi 1992 berast manni í hendur (útg.
Félag islenskra bókaútgefenda). En það er með nokkrum efa-
semdum og jafnvel tortryggni sem þessari bókaskrá bókmennta-
þjóðarinnar er flett.
Ótrúlega mikið af veigalitlum
bókum er á ferðinni eins og oft
áður. Upp úr standa bækur sem
lýsa í senn metnaði höfunda og
útgefenda; ný skáldverk, þýðingar,
fræðibækur af ýmsu tagi.
í þessum gæðaflokki eru fáeinar
skáldsögur og nokkrar Ijóðabækur,
umtalsverður fjöldi þýddra skáld-
verka og vandaðra innlendra fræði-
rita. íslensk skáldverk fyrir börn
og unglinga og þýdd skáldverk fyr-
ir sömu lesendur eru óvenju mörg
og eru þar á meðal endurútgáfur
sígildra bóka.
Þýðingum meiriháttar erlendra
skáldverka fjölgar enn, en reyfurum
fækkar. Hæst gnæfir útkoma þýð-
ingar Sigurðar A. Magnússonar á
Ódýsseifí James Joyce, kunnustu
og um leið umdeildustu skáldsögu
þessarar aldar. Þetta er bókin sem
margir hafa heyrt talað um, en
fáir lesið.
Meðal þeirra sem aldrei lásu
Ódysseif var Nora, kona skáldsins.
Hún taldi söguna „svínarí11 og hafði
meiri trú á manni sínum sem söngv-
ara en skáldi. Það var einkum á
síðkvöldum á kránni sem Joyce
söng, en þangað varð honum oft
reikað eftir að hafa setið við skrift-
ir og var uppáhaldsdrykkur hans
hvítvín sem ekki var neytt í hófi.
Joyce sneri ungur baki við fæð-
ingarborg sinni, Dyflinni á írlandi,
en Ódysseifur lýsir sólarhring (16.
júní 1904) í lífí Dyflinnarbúa. Hún
kom fyrst út í París 1922. Lengst
bjó Joyce í Trieste þar sem hann
kenndi í málaskóla, Zúrich og Par-
ís. Verst kunni hann við sig í Róm,
en þar vann hann á tímabili í banka.
James Joyce og bandaríska skáldið Ezra Pound í París 1923. Vin-
átta þeirra var náin. Pound áleit Ódysseif meðal höfuðverka enskrar
tungu og gerði Sitt til að stuðla að útgáfu sögunnar.
Þótt Nora Joyce læsi ekki Ódys-
seif, þessa bannfærðu sögu sem
siðapostular hötuðu en aðrir elsk-
uðu (höfuðskáld íra, William Butler
Yeats, og breska nóbelskáldið T.S.
Eliot voru meðal þeirra sem lofuðu
söguna óspart og bandaríska skáld-
ið Ezra Pound stappaði í höfundinn
stálinu. Eliot gekk svo langt að líka
Joyce við Dante), á hún meira í
sögunni en flesta grunar. Það hefur
komið á daginn að James studdist
mjög við djarfleg og óhefluð bréf
(klámfengin er orð sem notað hefur
verið um þau) sem Nora skrifaði
honum, einkum í eintölum og sam-
ræðislýsingum sögunnar. Nora var
lítið fyrir greinarmerki. Sumir bók-
menntamenn halda því fram að
hugflæðisstíll eiginmanns hennar
(stream of consciousness) sé Noru
að einhverju leyti að þakka. Þannig
hafí Nora Joyce tekið þátt í form-
byltingu skáldsögunnar. Hún var
oft spurð að því hvort hún væri
fyrirmynd Molly Bloom og svarið
var alltaf eins: „Nei, hún var miklu
feitari."
Það er ekki að efa að Nora Joyce
hefur haft áhrif á skáldskap eigin-
manns síns eins og fleiri eiginkonur
skálda. Engu að síður hefur verið
bent á það að James hafí ekki ver-
ið upphafsmaður flæðistíisins, fyrri
til hafi verið Virginia Wolf.
ÍSLENSK SKÁLDVERK FYRIR BÖRN OG UNGLINGA
ÞÝDD SKÁLDVERK/ ÍSLENSK SKÁLDVERK/ LJÓÐ
ORÐABÆKUR/ HANDBÆKUR/ÆVISÖGUROG
ENDURMINNINGAR/ BÆKUR ALM.ENNS EFNIS
ALLAR
TÓLABÆKURNAR
..AUtíeinni ferð
I t
% 4-
1932-1992
HALLARMULA 2
Sími 91-813211 • Fax 91-689315
KRINGLUNNI
Sími 91-689211 • Fax 91-680011