Morgunblaðið - 07.02.1993, Blaðsíða 14

14 B
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. FEBRÚAR 1993
I sviösljósinu/ Hjalti Rögnvaldsson leikari er kominn til starfa í íslensku leikhúsi en hefur
Qarri því sæst við umhverfi þess
Einfarinn
á diskótekinu
ÞAÐ VAKTI athygli fyrir nokkrum árum
þegar Hjalti Rögnvaldsson leikari lýsti
skoðunum sfnum á íslensku þjóðlífi í
tímaritsviðtali. Meðal þess sem hann
gagnrýndi harðast var það, hvernig
búið væri að íslenskum listamönnum
og menningarlífi. Með það var hann
farinn. Fyrst til Svíþjóðar, en síðustu
ár hefur hann búið í Stafangri í Nor-
egi og starfað við leikhúsið þar. Og
nú er hann á förum þaðan til Ósló-
arborgar. „Það er allt klárt. Ég geymi
búslóðina í skemmu í Stafangri, leigi
þar undir hana pláss," segir hann.
Nú hefur Hjalti hins vegar dvalist um
skeið hér á landi. Hann lék Dunganon
í samnefndri sýningu Leikfélags
Reykjavíkur í haust, og nú er hann að
leika í sýningu Pé-leikhópsins á Hús-
verðinum eftir Harold Pinter ííslensku
óperunni. Við fundum Hjalta að máli
þar sem hann var að búa sig undir
aðra sýningu verksins, þá sem verið
skyldi hafa sl. mánudag en þorrinn sló
af með hriðarbyl.
eftir Hallgrím H. Helgason
Tú, jú, fólk er ennþá
að stoppa mig á götu
út af þessu viðtali,
einum sjö árum síð-
ar,“ segir Hjalti.
„Sumum fannst þetta full-
gróft. En maður hefur leyfi
til að bregðast við umhverf-
inu.
Það er alltaf verið að tala
við mig. En það er kannski
allt í lagi. Ég er farinn að
keppa við Hemma Gunn.“
- Hemmi Gunn: Er það
þannig sem íslenskt þjóðlíf
horfir við þér við heimkom-
una núna?
„Já, samfélagið er orðið
einn rosalegur skemmti-
staður. Yfírbyggt diskótek.
Ég hef að vísu ekki séð
þessa skemmtiþætti í sjón-
varpinu um hríð, en mér
heyrist þetta muni vera
svona feiknarleg stemmn-
ing,“ — og Hjalti grettir sig.
„Trúðslæti, án þess að vita
að almennilegur trúður er
djúpur. Það er allt í lagi að
tileinka sér léttlyndi, en ég
verð meiri og meiri einfari
í öllum þessum látum. Ófé-
lagslyndari."
- „Hjalti er kominn
heim,“ heyrir maður samt
og les þessa dagana, til að
mynda í tengslum við Pint-
er-sýninguna. Hvað segirðu
við því?
„Já, ég var að lesa þetta
í leikskránni okkar. En ég
er ekkert kominn heim. Ég
á ekki heima héma. Ég á
bara heima þar sem mér líð-
ur vel.
Að vísu hlýt ég að játa
að mér líður vel hér í Gamla
bíói. Hér er gott að vinna.
Hér er svo góður andi. Þetta
er dásamlegasta leikhús-
bygging sem hér hef komið
inn í. Hvað er þetta sem
heppnast svona vel við
byggingu eins húss?
Ég gæti líka hugsað mér
að leika Pinter í nokkur ár,
ekkert annað. Það er voða
gaman að vinna við þennan
höfund. Það gerir þessi af-
höggni stíll; hann er alltaf
að taka af manni aðra hönd-
ina. Þess vegna er erfítt að
ná línu í persónusköpunina.
Þetta er eins og að fara í
berjamó og tína eintóm ber,
þurfa svo að fara heim og
breyta þeim í melónu. Hnoða
einhveiju saman úr smá-
kögglum. það felst í því skól-
un sem er mjög holl. Það
er hollt að fleygja sinni eigin
rökhugsun.
„Betrayal (Svik) Pinters
var annars sýnt í Stafangri.
Það mislukkaðist."
- Hvers vegna?
„Þar kom til þessi norska
árátta að leika útskýringuna
líka. Að sætta sig ekki við
hálfsagðan hlut.
að er nefnilega
gaman að leika
innhverfan
mann. Sem aldrei
kemur með nema brot af
sjálfum sér eða sögu sinni.
Því andrúmsloftið hér í
þessu samfélagi er svo há-
vært, það er eitt öskur. Og
þá er sönn hvfld í því að
fara í svona innhverfa kar-
aktera."
- Nú hefurðu verið að
leika tvo býsna ólíka menn
frá því þú komst heim þetta
sinnið, nánast sem gestur.
Annars vegar er lífskúnstn-
erinn og ólíkindatólið Dung-
anon, hins vegar Aston Pint-
ers, þessi duli maður eins
og þú segir, sem auk þess
gengur kannski ekki heill til
skógar. Heldurðu að þessi
menn hafí haft áhrif á það,
hveiju þú veitir athygli í
þjóðlífínu hér nú?
„Það er fyrst og fremst
spennandi að leika þessa tvo
menn sökum þess hvað þeir
eru ólíkir. Það hefði verið
minna áhugavert að leika
svipaðar persónur hvora á
eftir annarri.
Ég skoða sífellt fólk í
kringum mig. Ég get t.d.
einhvern tíma, ef til vill eftir
10 ár, sagt frá því hveija
ég hafði í huga varðandi
túlkunina á Dunganon, það
voru nokkrir menn, ennþá
lífs.
Auðvitað tek ég alltaf inn
umhverfíð. Aðalatriðið er
hins vegar að fara inn í heim
persónunnar og taka henni
eins og hún er. Muna t.a.m.
að Aston er ekki fæddur í
Hveragerði eins og ég sjálf-
ur. Það er sama hversu
skrýtinn heimur persónunn-
ar er, það er ekki mitt verk
að gagnrýna hann. Um Ieið
og ég fer að slá utan um
persónuna einhverri skyn-
semisgirðingu — ja, þá er
ég ekki fyrr kominn af æf-
ingunni og út á götu en ég
sé mann sem veldur því að
þessi girðing tekur að
hrynja. Eg er löngu hættur
að segja: Svona gerir enginn
maður, svona er enginn.
Þetta er bara spumingin um
það, hvort hægt sé að gera
úr persónunni gott leikhús.
Enda er ég farinn að efast
um að skáldskapur sé til —
bara mismunandi vel skráð-
ar heimildir.“
Hjalti heldur áfram að
búa sig undir sýninguna:
„Það er mikil vítamín-
sprauta að vinna með Andr-
ési Sigurvinssyni. Ég ber
djúpa virðingu fyrir honum.
Ég vildi bara óska að menn
gætu fengið svona drauma
eins og hann og framkvæmt
án þess að þurfa að veðsetja
nærbolinn af sér.“
- Þér varð einmitt tíðrætt
um aðbúnað listamanna á
íslandi í viðtalinu forðum.
Hvað fínnst þér um hann nú?
„Ég fínn hræðilega fyrir
þenslunni í leikarastéttinni.
Að það er minna næði til
að vinna hlutina. Það er
meira span á fólki. Það er
ekki lengur hægt að voga
sér að hugsa um að lifa á
föstu starfí eingöngu. Til að
mynda er þannig greitt fyrir
leik í útvarpi, að ég hef heyrt
að það sé borin von fyrir
ungar leikkonur með böm
að fást við það, því launin
geri ekki nema hrökkva fyr-
ir bamapössuninni. Ég man
hvernig það var síðustu árin
sem ég bjó héma. Þá vann
ég allan sólarhringinn, en
endaði á því að þurfa að
hringja í Félagsmálastofnun
til að biðja um styrk. Til
matarkaupa.
Eg'er að reyna að
koma mér upp
trú á annað líf.
Og þegar þar að
kemur hyggst ég starfa sem
matvinnungur."
- Og núna þegar þú stíg-
ur upp í flugvél á leið til
Islands, hugsarðu þá: Þarna
er þetta tiltekna ástand, ég
ætla bara að fara þangað
og vinna mína vinnu og
hirða kaupið en ekki að sam-
lagast því að öðru leyti?
„Já. Ég vil ekki taka þátt
í þessum látum. Það getur
ekkert dregið mig hingað
nema gott verkefni. Gallinn
er bara sá að eitt verkefni
nægir ekki til framfærslu.
Ég var sjálfur í mörgum
ágætum aukastörfum með-
fram leiklistinni hér áður.
En menn þyrftu að geta
leyft sér þann munað að
hafa ráð á að vera í einu
verki í senn. Hið sorglega í
þessu máli er nefnilega það,
að ef þú rænir listamann
einbeitingunni, þá ertu að
taka frá honum verðmæt-
asta vopnið hans.“
- En listrænt, hver er þá
samanburðurinn á norsku
leikhúsi og íslensku?
„Það er ekki hægt að
segja að við stöndum illa í
leikhúsinu miðað við Noreg,
þótt svo illa sé búið að lista-
fólkinu hér. Þar var til dæm-
is verið að frumsýna í fyrra
verk sem var mikið blásið
upp sem það nýjasta nýja,
en þetta sama verk var sýnt
hér á landi fyrir fímm árum.
Mér fínnst ísland vera meira
leikhúsland en Noregur.
Þótt undarlegt sé, ef við lít-
um á það að þeir eru til
dæmis með Svíana við hlið-
ina á sér.“
- Hvemig var þetta í
Stafangri?
„Stafangur er 100 þús-
und manna bær. Þetta er
kristilegt Klondike. Þetta er
TORK
Mölnlycke í
Tissue
m.
MIKIÐ URVAL AFTORK OG EDET HANDÞURRKUM,
SALERNISPAPPÍR, SÁPU, IÐNAÐARPAPPÍR OG
ÖÐRUM PAPPÍR FYRIR ALLAR TEGUNDIR
FYRIRTÆKJA.
HAFIÐ SAMBAND VIÐ SÖLUMENN
ÍSLENZKA VERZLUNARFÉLAGIÐ HF
LOFTALAND
SKÚTUVOGI 12c - P.O. BOX 8016
104 REYKJAVÍK - SÍMI 687550
30%
AFSLÁTTUR
of úrum og klukkum
út næstu viku
Hermann Jónsson
úrsmiöur
Veltusundi 3b (v/Hallærisplan),
sími 13014.