Morgunblaðið - 08.04.1993, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1993
Ingibjörg Friðriksdóttir
Ingibjörg Friðriksdóttir við eitt verka sinna.
Kristmundur Þ.
Gíslason
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Ungt listafólk er sér misjafn-
lega meðvitað um hvaðan þau
áhrif koma, sem ráða mestu í list
þeirra, eins og hún birtist öðrum.
Oftast er um að ræða samruna
ýmissa þátta sem tengjast upp-
eldi, almennri menntun, listnámi
og persónulegum viðhorfum og
tengslum við umhverfið; jafn-
vægi þessara þátta er það sem
ræður útkomunni.
Nú stendur yfir í Gallerí einn
einn við Skólavörðustíg fyrsta
einkasýning ungrar listakonu,
Ingibjargar Friðriksdóttur, sem
leitast við að gera sér grein fyrir
hvaða þættir móta hennar verk.
Ingibjörg stundaði nám í Mynd-
listaskóla Reykjavíkur og síðan
í Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands, en þaðan útskrifaðist hún
úr höggmyndadeild 1990. Síðan
hefur hún stundað framhaldsnám
við Hochschule der Bildenden
Kunste í Saar í Þýskalandi, en
þar hefur það efni mótast, sem
sýningin byggist á, og listakonan
lýsir þannig:
„Skúlptúrdeild akademíunnar
í Saar er til húsa í gamalli jám-
Hann er nokkuð stór hópurinn,
sem segja má að starfí í útjaðrin-
um á hinum íslenskra myndlistar-
heimi, eins og hann kemur flestum
fyrir sjónir. Þetta eru oft lista-
menn sem margir hveijir hafa
skapað sér afar sérstæðan mynd-
heim, sem tæpast er hægt að
flokka til neinna þeirra megin-
hreyfínga myndlistarinnar, sem
em í gangi hveiju sinni. Einnig
sýna þeir verk sín ef til vill óreglu-
lega, en vekja ætíð nokkra at-
hygli, þegar þeir birtast á sviðinu
á ný.
Hér skal ekki fullyrt að Bjarni
Ragnar, sem sýnir um þessar
mundir í Listhúsinu í Laugardal,
fylli þennan flokk. En vissulega
er myndheimur þessa listamanns
nokkuð sérstakur, og þar sem
Bjarni hefur hin síðari ár farið
víða um lönd (og hefur nú búið í
Portúgal til nokkurra ára), þá
hefur sýningarhald hans hér verið
stopult hin síðari ár; á sama tíma
hefur hann m.a. haldið einkasýn-
ingar í Portúgal og tekið þátt í
samsýningum þar og í New York.
Á sýningunni í Listhúsinu em
tæplega fimmtíu verk, og eru
nokkur stór málverk mest áber-
andi þeirra; við nánari skoðun
draga þó stórar línuteikningar
fljótt að sér athyglina, og minni
blekteikningar draga ljóslega
fram hæfni listamannsins á sviði
teikningarinnar.
Myndheimur Bjarna Ragnars
birtir áhorfendum annars vegar
verksmiðju, sem starfrækt var
fram yfir síðari heimsstyijöld. I
þessari þöglu verksmiðju sem var
í senn heillandi og ógnvekjandi
fann ég myndefni mitt. Risa-
vaxnir tumar; heild samsett úr
einingum sem hver hefur sínu
mikilvæga hlutverki að gegna.
Sterk og hrein form sem skýrast
þegar ég horfí og hugsa, reyni
að skilja samhengi hlutanna. Um
stund er ég hluti af ókunnum
heimi. Seinna er þessi ókunni
heimur orðinn hluti af mér.“
Á sýningunni getur að líta stór
tréþrykk, sem eru unnin með
handafli, málmverk á gólfi og
loks litlar ljósmyndir af yfirgefn-
um verksmiðjum. Þau form, sem
birtast í verkunum, eiga öll rót
sína að rekja til þessa umhverfis;
þetta eru ímyndir risavaxinna
röra, verkfæra og tækja, sem í
formgerð sinni vitna um þá
hrömun, sem er óhjákvæmileg
örlög allrar okkar verka, hversu
sterkleg og glæst sem þau kunna
að virðast í upphafí.
Ljósmyndimar eru líkt og örlít-
il innsýn í eilífðina, þar sem ein-
faldri o g upprunalegri ljós-
myndatækni hefur verið beitt —
ljósnæmur pappír inni í lokuðum
hólki, þar sem opnað er lítið gat
furðuveröld eins konar fuglafólks
í dansi lífsins, en hins vegar jafn-
vel enn draumkenndari heimar af
öðru tagi, þar sem mannsmyndin
er umsköpuð í allar þær vemr og
form, sem listamanninum kemur
til hugar.
Teikningin er greinilega sterk-
asta hliðin í listsköpun Bjarna
Ragnars. Jafnvel í málverkunum
er teikningin hinn áberandi þátt-
ur, en litun frekar sem endur-
speglun (stundum í daufara lagi)
af línuspilinu. Oft verður hin
flókna teikning til að ofkeyra
myndbygginguna, eins og í „Aug-
liti til auglitis" (nr. 27), en í nokkr-
um málverkum er þetta hæversk-
ara og myndin nær sér þá betur
á strik, eins og t.d. í „Rauðlínu-
dans“ (nr. 46), þar sem tákn hjóls-
ins verður áberandi þáttur í mynd-
byggingunni og því jafnvæg, sem
alltaf er leitað eftir.
Hinar stóm línuteikningar em
flestar léttleikandi í fletinum, þar
sem tvær fígúmr fléttast saman
í dansi eða leik, og má t.d. benda
á „Hringdans“ (nr. 41) sem gott
dæmi um þetta. Hins vegar er
efni myndanna ekki alltaf skýrt,
og þær virka fyrst og fremst sem
liðugar teikniæfingar; sú stað-
reynd, að margar þeirra vora unn-
ar í hinni fomfrægu borg Króatíu,
Dubrovnik, sem nú mun vera sem
næst rústir einar, gefur þeim þó
vissan andblæ söknuðar eftir
horfnu sakleysi, sem sagan hefur
nú sprengt til andskotans.
til að hleypa ljósinu inn. Þessi
aðferð fellur vel að myndefninu,
sem virkar fornt, úr sér gengið
og að hruni komið — og vísar
þannig ef til vill til örlaga hverr-
ar þeirrar menningar, sem ekki
nær að endumýja sig og efla á
hveijum tíma.
Styrkur sýningarinnar felst
ekki síst í samhenginu, þar sem
einingarnar í þrykkjunum, málm-
verkunum og ljósmyndunum
tengjast innbyrðist og styrkja
hver aðra, jafnframt því sem þær
em hver fyrir sig sjálfstæð í sín-
um miðli. Myndefni hinnar hrynj-
andi verksmiðju tengja annars
vegar saman tilvísanir í menning-
arminjar vélaaldar, sem um leið
minnir á fallvaltleika tímans, og
hins vegar í sterk form, sem eru
undirstaða allrar myndlistar, og
minna um sumt á myndheim
naumhyggjunnar. Urvinnsla lis-
takonunnar er góð, og ber vott
um gott auga hennar fyrir því
umhverfí, sem hún hrærist í
hveiju sinni.
Sýningu Ingibjargar Friðriks-
dóttur í Gallerí einn einn við
Skólavörðustíg lýkur miðviku-
daginn 7. apríl, og era listunn-
endur hvattir til að líta við.
Bjarni Ragnar: Rauðlínudans.
Litlu teikningamar em unnar
með bleki á pappír, og sýna ljós-
lega hæfni listamannsins á þessu
sviði. Fígúrurnar em oft á svört-
um gmnni, og í þeim koma fram
fjölbreyttar tilfinningar, og nægir
að benda á „í mömmuleik" (nr.
9), „Stefnumót“ (nr. 15) og
„Sveiflu" (nr. 25) sem dæmi um
hversu liðlega Bjarni Ragnar skil-
ar mismunandi viðfangsefnum í
þessum miðli.
í Menningarstofnun Bandaríkj-
anna, Laugavegi 26, fer senn að
Ijúka sýningu á verkum ungs
myndlistarmanns, Kristmundar Þ.
Gislasonar.
Eftir að hafa byijað myndlist-
arnám hér á landi stundaði Krist-
mundur nám um tveggja ára skeið
í Norður-Kaliforníu í Bandaríkj-
unum, og tók þar þátt í sínum
fyrstu samsýningum. Hann hefur
áður haldið nokkrar einkasýningar
í Reykjavík, m.a. í Galleríi 8 við
Austurstræti og í Hótel Lind á síð-
Sem-fyrr segir er það furðuleg-
ur myndheimur Bjarna Ragnars,
sem er mest áberandi þáttur sýn-
ingarinnar. Hann minnir á vís-
indaskáldrit eða heim martraða,
en jafnframt má sjá hér ljúfsára
veröld söknuðar og þrár eftir ein-
faldari og auðveldari tilvem, sem
er horfín og kemur aldrei aftur.
Sýningu Bjarna Ragnars í List-
húsinu í Laugardal lýkur væntan-
lega til þriðjudaginn 6. apríl.
asta ári.
Myndheimur Kristmundar er
nokkuð óvenjulegur fyrir ungan
listamann, en verk hans em fyrst
og fremst landslagsmyndir sem
birta fjallasýn úr fjarlægð, þar sem
einstök fjöll ber hátt við himin; hér
er það síðan hin brennandi kvöld-
sól,_ sem mótar myndflötinn.
Á sýningunni hér getur að líta
rúmlega tuttugu málverk, sem nær
öll eru böðuð í rauðum eldi sólar-
lags. Þessi kvöldbirta er afar þétt
og litsterk hjá listamanninum, og
í reynd yfimáttúraleg; hún minnir
fremur á þær ímyndir framtíðar-
veraldar sem vísindaskáldskapur
byggir mikið á, en raunvemleika
ljósaskiptanna á íslandi.
Þessi myndsýn gengur ágætlega
upp í sumum verkanna, þar. sem
litimir taka ekki alveg völdin, eins
og t.d. í „Hitauppgufun" (nr. 4).
í öðmm tekst þetta síður, og birt-
an verður ankannaleg í þessum
brennandi heimi, líkt og í „Haust-
hiti“ (nr. 8) og „Botnsúla á Þing-
völlum" (nr. 18).
Myndbygging verkanna er al-
mennt einföld, miðlæg og sam-
hverf. Þrátt fyrir hina dramatísku
litun verkanna örlar varla fyrir
spennu í fletinum; til þess er jafn-
vægið í allri myndbyggingu of
fastnjörvað, og fyrir vikið verða
myndimar oft næsta daufar,
hversu undarlegt sem það kann
að hljóma í ljósi þeirra lita, sem
hér ríkja.
Þetta er undarleg sýning sem
þrátt fyrir galla sækir á, sé hún
skoðuð nokkmm sinnum. Má
vænta þess að ef listamaðurinn
nær að hemja hina sterku liti og
kynna sér betur tónbrigði litanna,
geti verk hans með tímanum orðið
ágætt framlag í landslagsmynda-
hefðina í íslenskri myndlist.
Húsnæði Menningarstofnunar-
innar hentar tæplega undir al-
mennar listsýningar öllu lengur,
þar sem því hefur verið markað
annað meginhlutverk, sem ekki á
alltaf samleið með myndlistinni.
Hins vegar kæmi vel til greina að
sýna þarna grafíkverk, sem þá
fengju að vera uppi mun lengur
en þessari sýningu er ætlað.
Sýningu Kristmundar Þ. Gísla-
sonar í Menningarstofnun Banda-
ríkjanna á Laugavegi 26 lýkur
miðvikudaginn 7. apríl.
Bjarni Ragnar
UM HELGINA
Myndlist
Norræna húsið
Opnuð hefur verið málverkasýning
Einars Garibalda Eiríkssonar í sýning-
arsölum Norræna hússins. Á sýning-
unni eru verk sem unnin hafa verið á
s.l. tveimur árum. Opið er daglega á
milli klukkan 14-15, að hátíðisdögun-
um meðtöldum. Sýningunni lýkur
sunnudaginn 18. apríl. Verið velkomin.
Gallerí Úmbra
Höskuldur Harri Gylfason, heldur
myndlistarsýningu í Gallerí Úmbru
dagana 8. apríl - 28. aprfl.
Portið Hafnarfirði
Sýningin “Djásn“. Lárus Karl Inga-
son og Olafur Gunnar Sverrisson eru
með samsýningu á Ijósmyndum og
skartgripum. Sýningunni lýkur sunnu-
daginn 4. apríl.
Sýningu Jóns Baldvinssonar á mál-
verkum, lýkur sunnudaginn 4. apríl.
Portið, Strandgötu 50 í Hafnarfirði
er opið alla daga nema þriðjudaga frá
klukkan 14-18.
“íslenskt Landslag“ á
Kjarvalsstöðum
Mikil og góð aðsókn hefur verið allt
frá upphafi á tuttugu ára afmælissýn-
ingu Kjarvalsstaða, “íslenskt Landslag
1900-1945“ og hafa þúsundir lagt leið
sína á Kjarvalsstaði, bæði almennir
gestir svo og nemendur f safnaðaleið-
sögn.
Á sýningunni eru um 120 verk eftir
26 listamenn sem allir máluðu og túlk-
uðu íslenskt landslag, hver á sinn hátt,
á árunum 1900-1945. Mikil fjölbreytni
einkennir sýningu þessa, enda var að
stærstum hluta leitað í einkasöfn eftir
verkum á sýninguna þótt einnig séu
þar nokkur af kunnustu öndvegisverk-
um íslenskrar landlagslistar frá þess-
um árum. Sýningin verður opin alla
páskahelgina og ætti því öllum sem
ekki hafa séð hana nú þegar, að gef-
ast gott tækifæri til að sjá þessar perl-
ur íslenskrar langslagslistar.
Sýningin mun standa til sunnudags-
. „ . . ins 18. apríl.
Verk eftir Emar Garibalda Eiríksson er sýnir í Norræna húsinu.