Morgunblaðið - 29.04.1994, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1994
Guðmunda Gísla-
dóttir - Minning
Fædd 7. febrúar 1906
Dáin 19. april 1994
Hinn 19. apríl sl. lést á Elliheimil-
inu Grund föðursystir mín Guð-
munda Gísladóttir 88 ára að aldri.
Við andlát hennar leitar hugurinn
til liðins tíma.
Þitt bros og blíðlyndi lifir
og bjarma á sporin slær,
það vermir kvöldgöngu veginn,
þú varst okkur stjama skær.
Þitt hús var sem helgur staður,
hvar hamingjan vonir 61.
Þín ástúð til okkar streymir
sem ylur frá bjartri sól.
(F.H.)
Munda frænka, en það kallaði
ég hana, var mikilhæf kona og
mikið snyrtimenni. Hún var lágvax-
in og ákaflega fíngerð, kvik í hreyf-
ingum, með glettnisglampa í brún-
um augum og dökkt hár. Eg undr-
aðist þegar ég sá hana síðast að
varla sást grátt hár á höfði hennar.
Hún var fædd að Stekkum í Flóa
7. febrúar 1906. Foreldrar hennar
voru hjónin Sigríður Filippusdóttir
og Gísli Ólafsson. Þau eignuðust
sex börn. Elstur var Sveinbjörn,
faðir minn, d. 1978, Filippus, sem
drukknaði í Ölfusá um tvítugt, Gísli,
d. 1971, Gíslína, sem lést í febrúar
sl., Sigríður tvíburasystir Gíslínu,
sem dó í bemsku, og yngst var
Guðmunda, sem kveður þetta jarð-
líf síðust systkinanna.
Munda ólst upp að Stekkum og
fór fljótt að vinna þau verk sem til
féllu eins og þá tíðkaðist. Þetta kom
sér vel, þegar hún fór að sinna sínu
stóra heimili, því hún var ákaflega
verklagin og rösk til vinnu.
Þrátt fyrir að skólaganga Mundu
væri ekki löng, aðeins sú skóla-
skylda sem þá tíðkaðist, var hún
vel undirbúin fyrir húsmóður- og
móðurhlutverkið, sem varð hennar
aðalstarf. í veganesti hafði hún
fengið frá sínu bernskuheimili bestu
dyggðir; heiðarleika, vinnusemi og
trúmennsku, sem var svo áberandi
í fari hennar. Ekki get ég látið hjá
líða að minnast á hversu gott og
kjarnyrt mál hún talaði, og það
sama var að segja um hin systkini
hennar, sem ég kynntist.
Þegar Munda var 18 ára lést
faðir hennar og skömmu síðar brá
Sigríður móðir hennar búi og flutt-
ist til Reykjavíkur. Fjölskyldan bjó
á Grettisgötunni fyrstu árin, og
unnu systurnar þá m.a. við sauma-
skap og í fiskvinnu, en faðir minn
fór að læra múrverk.
3. júní 1933 urðu þáttaskil í lífi
frænku minnar er hún giftist Guð-
birni Pálssyni, miklum öðlings-
manni. Hann var sonur Guðlaugar
Ágústu Lúðvíksdóttur og Páls Haf-
liðasonar, skipstjóra, fæddur 15.
júní 1896 að Laugavegi 5 og bjó
hann alla sína ævi í Reykjavík.
Faðir hans byggði Pálshús við Sölv-
hólsgötu og þar ólst hann upp í
stórum systkinahópi.
Þau hjónin bjuggu allan sinn
búskap að Sólvallagötu 21. Mér er
það minnisstætt hversu samhent
þau voru, enda fór þar saman gagn-
kvæm virðing og væntumþykja.
Þau eignuðust íjórar dætur: Sig-
ríði, f. 1934, sem búið hefur með
foreldrum sínum alla tíð. Gyðu, f.
1937, sem gift er Stefáni Björns-
syni og eiga þau fjögur börn: Þór-
unni, f. 1957, hennar synir eru Stef-
án Viðar og Samúel Haukur. Maður
hennar er Þorsteinn Haukur Þor-
steinsson. Guðmundur, f. 1958.
Hann er kvæntur Sigríði Guð-
mundsdóttur. Þeirra synir eru Guð-
mundur Stefán og Guðbjörn Lárus.
Björn Ingi, f. 1966, unnusta hans
er Kolbrún Vilhelmsdóttir. Yngst
er Guðbjörg Ásta, f. 1979. Næst-
yngst dætra Mundu og Guðbjörns
var Ásta, f. 1943, d. 1960. Nafna
mín, Sigurlaug er yngst, f. 1945.
Hennar synir eru Guðni Diðrik, f.
1967, og Logi, f. 1985.
Það var mannmargt heimilið á
Sólvallagötunni, því fyrir utan sex
manna fjölskyldu bjuggu þar einnig
Guðlaug, móðir Guðbjörns, Sigríð-
ur, móðir Mundu og Sigurlaug
móðursystir hennar, sem giftist
aldrei, en hafði átt heimili áður hjá
foreldrum hennar. Allar áttu þær
sitt heimili þar til dauðadags.
Amma mín, Sigríður, varð t.d. há-
öldruð, 91 árs er hún lést. Einnig
átti Gíslína föðursystir mín þar
heimili um tíma. Þar að auki var
Ásta, dóttir þeirra, sem lést 17 ára,
þroskaheft og þurfti hún því mikla
umönnun. Þegar ég lít til baka er
mér ofarlega í huga hversu mikla
ástúð og umhyggju frænka mín og
jafnaldra fékk frá foreldrum sínum,
systrum og ömmum. Hún var ham-
ingjusamt barn í faðmi fjölskyld-
unnar sína stuttu ævi.
Foreldrar mínir hófu sinn búskap
á Sólvallagötunni í sama húsi og
Munda og Guðbjörn. Faðir minn,
Sveinbjörn, og Guðbjörn voru mág-
ar og unnu þeir saman hjá Pípu-
gerð Reykjavíkurborgar í rúma tvo
áratugi. Mikill samgangur og vin-
átta var milli heimilanna. Minnis-
stæðar eru allar skemmtilegu beija-
ferðimar í boddýbílnum hans Guð-
björns. Einnig var farið í skíðaferð-
ir að vetrum. Ég man hvað við syst-
urnar hlökkuðum til þessara ferða,
því enginn var bíllinn á okkar heim-
ili. Fleiri ættingjum og vinum var
einnig boðið með og var þröngt
setinn bekkurinn. Var mikið sungið
í þessum ferðum. Ég hef oft hugsað
til þess síðan hversu þau hjónin
vom laus við þetta tímaleysi, sem
virðist vera svo allt of algengt nú
til dags. Þau höfðu alltaf tíma, þrátt
fyrir stóra fjölskyldu að treysta
vina- og tjölskylduböndin. í þessum
ferðum man ég hvað Munda frænka
var fróð - hún þekkti bókstaflega
hvern hól mað nafni, sveitabæi og
örnefni, enda var hún bæði víðlesin
og vel minnug. Því varð það henni
erfitt er hún núna síðustu árin fór
að tapa minni, en sinni góðu lund
hélt hún til hinstu stundar.
Mundu og Guðbirni var mjög
annt um velferð dætra sinna og fjöl-
skyldna þeirra, enda vom þau bæði
mjög bamgóð og höfðu yndi af því
að umgangast böm. Ég man til
dæmis frá því ég var barn hvað
Guðbjörn var viljugur að leika við
okkur og spila, og fékk ég stundum
að gista hjá þeim. Einnig voru það
eftirminnilegar ánægjustundir,
þegar Munda frænka settist við
orgelið og spilaði fyrir okkur. Þá
vom fjölskylduboðin um jól og ára-
mót árviss og ætíð tilhlökkunarefni.
Eftir að hún hafði skilað sínu
uppeldishlutverki vann hún um ára-
bil við ræstingar hjá Flugleiðum.
Munda var mjög áræðin og námf-
ús. Til marks um það vil ég nefna
að hún tók bílpróf um sextugt og
keyrði bíl þar til hún fór að tapa
sjón. Þá fór hún að læra ensku um
sjötugt, til að geta bjargað sér á
ferðum erlendis. Þau hjónin fóm
m.a. Norðurlandaferð og í sex landa
Evrópuferð. Þau minnust oft þess-
ara ferða. Einnig fór hún tvisvar
til Bandaríkjanna með Sigurlaugu
dóttur sinni, sem er flugfreyja, og
heimsótti þá í annarri ferðinni syst-
ur mína Björgu, sem er þar búsett.
Frænka mín var mikill náttúm-
unnandi og hafði ferðast mikið um
landið sitt. Fegurð fjallahringsins
frá bernskustöðvum hennar í Flóan-
um, með útsýni til Skálafells á
Hellisheiðinni, Ingólfsfjalls, jökl-
anna, að ógleymdri Heklu, hefur
trúlega verið upphafið að þeirri
ferðaþrá og löngun hennar til að
skyggnast bak við fjöllin.
Eftir að Guðbjörn missti heils-
una, en hann var hjartasjúklingur
síðustu ár ævinnar, annaðist
frænka mín mann sinn af mikilli
alúð. Guðbjörn lést árið 1986.
Tvisvar sinnum naut ég þess að
eiga helgi með Mundu frænku í
sumarbústað mínum, en Sigga dótt-
ir hennar var með henni. Þessir
dagar verða mér eftirminnilegir, því
frænka mín miðlaði mér eins og
ávallt áður af sínum fróðleiks-
bmnni. Hún sagði okkur m.a. frá
mótekjum fyrri tíma. Einnig sýndi
hún okkur ýmsar lækningajurtir,
en hún þekkti ótrúlega margar ís-
lenskar plöntur.
Dætur þeirra hjóna eiga mikinn
arf frá æskuheimilinu, sem hlýtur
að fylla huga þeirra ást og virðingu
og blessa hveija stund, sem þar var
lifuð.
Á skilnaðarstundu koma upp í
hugann ótal minningabrot, en efst
í huga mér er þakklæti fyrir sam-
vemstundir sem ekki gleymast, hlý
orð og óskir á tímamótum, gaman-
yrði á gleðistundum og huggunar-
orð_ á erfiðleikastundum.
Ég hef þá trú að hún frænka
mín hafi náð endurfundum við ást-
vini, sem á undan vora farnir.
Háa skilur hnetti
himingeimur,
blað skilur bakka og egg,
en anda, sem unnast,
fær aldregi
eilífð að skilið.
(J.H.)
Kæm systur og fjölskyldur, megi
bjartar minningar um yndislega
móður og ömmu ylja ykkur um
ókomin ár.
Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir.
Amma mín, Guðmunda Gísla-
dóttir, lést á Elliheimilinu Grund
hinn 19. apríl sl. Á Gmnd dvaldi
hún síðustu tvö æviárin er heilsan
fór að bila.
Amma var fædd hinn 7. febrúar
1906 að Stekkum í Flóa. Hún var
yngst sex barna hjónanna Sigríðar
Filippusdóttur og Gísla Ólafssonar.
Systkini hennar sem upp komust
vom: Sveinbjörn, Filippus, Gísli og
Gíslína. Em þau nú öll látin. Hún
ólst upp við venjuleg sveitastörf og
naut sín alla tíð best úti í náttúr-
unni. Hún hafði gaman af að rifja
upp liðna tíma. Hún sagði vel frá,
talaði sérlega fallegt mál, glettnin
og gáskinn litaði frásagnir hennar.
Eg fékk að heyra um störfin í
sveitinni. Eldað var á hlóðum. Dag-
lega voru bakaðar flatkökur og yfir
nóttina voru brauð bökuð í hlóðun-
um. I sláturtíðinni vora vambirnar
þvegnar í ísköldum bæjarlæknum,
grasið var slegið með orfi og ljá
og vitjað var um net í Ölfusá. Allir
kepptust við að nýta hveija vöku-
stund, m.a. gekk Sigurlaug móður-
systir ömmu (sem bjó að Stekkum)
ætíð pijónandi á engjar, hafði hríf-
una í handarkrikanum og dró hana
á eftir sér.
Skemmtilegt var að heyra um
samskipti manna og dýra, m.a.
hundinn Kol sem sinnti ekki störf-
um sínum vegna ástar á húsmóður-
inni og vék ekki frá henni ef hún
veiktist. Einnig talaði hún um he-
staferðir — bæði sendiferðir og
stuttar ferðir á Eyrarbakka að
ógleymdum skemmtiferðum upp að
írafossi.
Átján ára gömul fór amma í vist
til Hafnarfjarðar til frænda síns,
Einars Sveinssonar múrarameist-
ara, og Huldu Bergmann konu
hans. Þegar Gísli faðir ömmu lést
var jörðin seld og fluttist fjölskyldan
á Grettisgötu í Reykjavík. Næstu
árin stunduðu þær systur Gíslína
og amma ýmis störf, s.s. saumaskap
og fiskvinnu og eitt sumar voru þær
í síldarvinnu á Siglufirði.
Hinn 3. júní 1933 giftist amma
afa mínum Guðbirni Pálssyni sem
fæddur var hinn 15. júní 1896,
dáinn hinn 30. september 1986. Þau
eignuðust fjórar dætur, Sigríði,
Gyðu, maki Stefán Björnsson, Ástu,
sem lést 1960, og Sigurlaugu.
Barnabömin eru sex og barna-
barnabörnin eru fjögur.
Hjónaband ömmu og afa var
kærleiksríkt. Þau stóð þétt hvort
við annars hlið, virtu og elskuðu
hvort annað. Mér þótti gott að dvelj-
ast í nærveru þeirra. Þeim fylgdi
friður, gleði og umhyggja. Afi var
hjartveikur seinni árin og annaðist
amma hann af stakri umhyggju og
var hans sárt sáknað er hann lést
níræður að aldri fyrir átta árum.
Heimilið á Sólvallagötu var fjöl-
mennt, því þar dvöldu einnig móðir
ömmu, móðursystir og tengdamóð-
ir.
Amma var sjálfstæð og dugleg
og þjónaði ijölskyldu sinni af gleði.
Þrátt fyrir verkefnin stór og smá
hafði hún tíma til að sinna hugðar-
efnum sínum, t.d. að leika á píanó.
Ljóðabækur vom hennar uppá-
haldslesefni og samdi hún sjálf
nokkuð af ljóðum. Aðalgleðibankinn
hennar ömmu alla ævi var náttúran
sjálf sem skartaði litfögram blóm-
um, fuglalífi, nytjajurtum og bless-
aðri sólinni sem öllu yljaði. Fyrstu
búskaparárin tók hún sig upp á
vorin með börn og tjald og fluttist
austur fyrir fjall, oftast í Hvera-
gerði og settist þar að sumarlangt.
Afí dvaldi hjá þeim um helgar.
Hann studdi ætíð sveitastúlkuna
sína og fylgdi henni er útþráin greip
hana. Þegar „blessaður" Kaninn
kom var ferðalögum hennar á eigin
spýtur lokið. Þá byggðu þau sér
sumarbústað í Kópavogi ásamt
hjónunum Gíslínu og Birni. Þar
dvöldu þau á sumrin næstu árin.
Þær systur Gíslína og amma voru
alla tíð afar samrýndar og höfðu
margt að spjalla er þær hittust. Það
er stutt á milli þeirra systra, en
Gíslína lést hinn 20. febrúar sl.
Þegar börnin vom orðin uppkom-
in ferðuðust þau afi og amma mik-
ið bæði innanlands og utan. Fyrstu
tvö árin mín bjó ég í kjallaranum
hjá þeim. Ég var varla farin að
ganga er ég prílaði upp tröppurnar
og klappaði á dyrnar hjá vinkonu
minni.
Árin liðu og alltaf sótti ég vel
að er ég kom. Ég fékk að fara með
henni í vinnuna en hún skúraði hjá
Flugfélagi íslands í Lækjargötu um
árabil. Oft dvaldi ég hjá þeim í
sumarfríum og fannst alltaf að ég
kæmi að fullu húsi kærleika og frið-
ar. Það var tími til að spjalla, spila,
gantast og leika. Ömmu var hjart-
ans mál að börnin væru aðalatriði.
Sannarlega geta börnin í fjölskyld-
unni staðfest það.
Já, hún var kát og glöð hún
amma mín. Hún hafði líka sterkar
skoðanir og var ófeimin að láta þær
í ljós. Hún var seig þó hún væri
smá. „Litlu“ ömmu kallaði ég hana
frá því ég óx henni yfir höfuð ell-
efu ára gömul. Hún var klettur í
mínu lífi sem alltaf hafði tíma fyrir
barnið, unglinginn og síðan konu
með sín börn. Hún var ævinlega
tilbúin að hlusta, uppörva, sam-
gleðjast og kenndi mér margt um
kærleika sem ég varðveiti í hjarta
mér.
Það er erfitt að skilja við hana,
en ég veit að henni líður vel og nú
leiðast þau afi um þúfurnar hjá
Guði.
Hafðu þökk fyrir allt, elsku vin-
kona mín. Guð blessi minningu
þína.
Vertu yfír og allt um kring
með eilífri blessun þinni.
Sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum)
Þórunn.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaöir og afi,
JÓHANNES HRAFN ÞÓRARINSSON
frá Krossdal,
Baldursbrekku 3,
Húsavík,
er látinn. Eva María Þórarinsson,
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
KRISTÍN KARLSDÓTTIR,
Melgerði 28,
Reykjavfk,
verður jarðsungin frá Bústaðakirkju mánudaginn 2. maí kl. 15.00.
Sigríður Jóhannesdóttir, Guðmundur Ragnarsson,
Egill Örn Jóhannesson, Steinunn Hallgrímsdóttir,
Kristinn Á. Jóhannesson, Katrin Kjartansdóttir,
Sæmundur K. Jóhannesson, Ester Guðlaugsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum hlýhug og vináttu vegna andláts konunnar minnar og
móður okkar,
ÁSTRÚNAR JÓNSDÓTTUR.
Haukur Dór Sturluson,
Tinna Hauksdóttir, Tanja Hauksdóttir.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð
og vináttu vegna andláts og útfarar
elskulegs eiginmanns míns, föður okk-
ar, tengdaföður, afa og langafa,
SVEINS KRISTJÁNSSONAR,
Seljahlfð 7C,
Akureyri.
Úndína Árnadóttir,
Rafn Sveinsson, Kristín Jónsdóttir,
Sveinn B. Sveinsson, Sigurlaug Hínriksdóttir,
Matthías Sveinsson, Sjöfn Magnúsdóttir,
Árni V. Sveinsson, Margrét Sigmundsdóttir,
Ingibjörg H. Sveinsdóttir, Pétur Kjartansson,
Kristján A. Sveinsson, Gullveig Kristinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.