Morgunblaðið - 21.08.1994, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 21. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
Þj óðhetj a
fallin frá
Margt varð fleygt í
fyrsta þorskastríð-
inu, ekki síst biblíu-
deilan mikla; um
hana var skrifað í heimspress-
unni. Frá öðru hefur ekki verið
sagt á prenti fyrr en nú, eins og
til dæmis baráttunni um baujurn-
ar, en af henni er svolítið kúnstug
saga. En víkjum fyrst að Biblíu-
stríðinu.
Þegar Anderson situr uppi með
varðskipsmennina níu, bregð ég
mér inn til Norðfjarðar og ræð
nýja menn í stað þeirra sem dúsa
máttu í herleiðingu hjá breska
heimsveldinu.
Kvöld eitt heyrist í talstöðinni,
þegar Anderson er að senda
skýrslu um viðburði dagsins til
flotamálaráðuneytisins í Lundún-
um. Hann hnýtir aftan við klausu
úr biblíunni, en það mun gjaman
hafa verið gert í breska flotanum.
Tilvitnunin er úr Orðskviðum
Salómons, 29. kafla, 16. versi, og
hljóðar svo: „Þegar óguðlegum
fjölgar, fjölgar og misgjörðum, en
réttlátir munu horfa á fall þeirra.“
Ég hnippi í Norðfirðingana,
þegar við heyrum þetta, því að
þeir komu frá rauða bænum, þar
'sem flestir voru trúlausir sósíalist-
ar.
„Þetta er ætlað ykkur,“ segi ég.
Mér þótti tilvitnunin smellin hjá
Anderson og ákvað því að gjalda
honum í sömu mynt. Daginn eftir
mætast Eastbourne og Þór og við
heilsumst með ljósmerkjum eins
og venjulega. Jafnframt sendi ég
honum tilvitnun í Orðkviðuna sem
svar við orðsendingu hans kvöldið
áður. Ég vel með aðstoð Stefáns
fréttamanns svohljóðandi klausu
úr 1. kapítula, 17.-19. versi: „Því
að til einskis þenja menn út netið
í augsýn allra fleygra fugla, og
slíkir menn sitja um sitt eigið líf,
liggja í launsátri fyrir sjálfum sér.
Þannig fer öllum þeim, sem fíknir
eru í rangfenginn gróða; fíknin
verður þeim að fjörlesti."
Þar með er Biblíustríðið svokall-
aða hafið, en því miður get ég
ekki rakið það ýtarlega. Gaman
hefði verið að birta allar tilvitnan-
irnar sem fóru millum okkar And-
Eiríkur Kristófersson, skipherra, lést hinn
16. ágúst síðastliðinn, 102 ára að aldri.
Eiríkur var skipherra hjá Landhelgisgæsl-
unni um nær fjögurra áratuga skeið og varð
þjóðhetja í þorskastríðinu 1958 til 1961,
-----------------——■
þegar Islendingar færðu fískveiðilögsöguna
út í 12 sjómílur. Morgunblaðið vottar minn-
ingu Eiríks Kristóferssonar virðingu sína og
birtir hér kafla úr endurminningum hans,
„Eldhress í heila öld“, eftir Gylfa Gröndal,
með góðfúslegu leyfí útgefanda, bókafor-
lagsins Forlagsins. Kaflinn sem við birtum
ber heitið „Baujur og biblíustríð“.
EIRÍKUR Kristófersson, skipherra. Þetta er síðasta myndin sem
tekin var af honum í fullum skrúða.
EIRÍKUR á yngri árum í ein-
kennisbúningi stýrimanns hjá
Landhelgisgæslunni.
EIRÍKUR og Barry Anderson takast í hendur að loknu þorska-
stríðinu fyrsta, þar sem þeir elduðu grátt silfur saman. Síðar
bauð Anderson Eiríki í heimsókn til Edinborgar.
ELDHRESS í heila öld. Eirík-
ur á Hrafnistu árið 1993.
ersons, en ég glataði þeim fyrir
slysni.
Nokkru eftir þorskastríðið flyt
ég upp á Akranes Halvard Lange,
sem lengi var utanríkisráðherra
Noregs, Stefán Jóhann Stefánsson
og Agnar Klemens Jónsson ráðu-
neytisstjóra. Það er dimm þoka,
svo að ég get ekki vikið um hárs-
breidd úr brúnni alla leiðina. Þess-
ir höfðingjar munu hafa rætt mjög
um mig og landhelgisdeiluna við
Breta, og eitt sinn kemur Agnar
Klemens til mín og segir:
„Mikið væri nú gaman, Eirík-
ur, ef þú gætir látið Lange hafa
skrá yfir sendingarnar í Biblíu-
stríðinu."
Ég verð við beiðni hans — en
mér láist að láta afrita listann.
Eitt sinn gætir Anderson fjöl-
margra breskra togara fyrir utan
Patreksfjörð. Allt í einu færir
hann þá norður í ísafjarðardjúp
og skipar þeim með harðri hendi
að vera þar fyrir innan tólf míl-
urnar, en sannleikurinn var sá að
afli var tregur þar um slóðir, svo
að skipstjórarnir höfðu lítinn
áhuga á að veiða þar. Af þessu
tilefni sendi ég Anderson tilvitnun
í Orðskviðuna, 23. kapítula,
10.-11. vers: „Fær þú eigi úr
stað landamerki ekkjunnar, og
gakk þú eigi inn á akra munaðar-
leysingjanna. Því að lausnari
þeirra er sterkur — hann mun
flytja mál þeirra gegn þér.“
Anderson svarar um hæl, en
með heldur bitlausri tilvísun í
Orðskviðuna, 27. kapítula, 23.
vers: „Haf nákvæmar gætur á
útliti sauða þinna, og veit hjörðun-
um athygli þína.“
Fleiri orðsendingar ganga á
milli okkar, en Anderson móðgast
einhverra hluta vegna og hættir
að svara mér. Hann heilsar mér
ekki einu sinni, þegar skip okkar
mætast. Fyrir bragðið er hann
talinn hafa gefist upp í þessari
sérkennilegu viðureign okkar með
heilaga ritningu eina að vopni.
Þegar ég kem til Reykjavíkur
nokkru síðar, er þar fyrirliggjandi
svohljóðandi bréf til mín frá Þór-
arni Olgeirssyni, umboðsmanni ís-
lenskra togaraeigenda í Bretlandi:
„Það gleður mig að þið skuluð
hafa sigrað í Biblíustríðinu, þótt
hitt sé enn óunnið."
Alloft leggja bresku togararnir
út baujur, ef þeir komast í fisk
eða þar sem þeir vita af festum í
botni. Ég athuga þær ævinlega;
læt skoða þær vandlega og spyr
að því loknu:
„Er baujan merkt nokkru
skipi?“
Éf svo er ekki, segi ég:
„Takið hana inn fyrir, piltar!“
Sýknt og heilagt eru bresku
skipstjórarnir að kvarta undan
þessu við Anderson, og hann lofar
þeim að stöðva slíkan ósóma í eitt
skipti fyrir öll.
Eitt sinn er ég á siglingu fyrir
Austurlandi í blíðuveðri og ætla
norður fyrir; við eigum skammt
eftir að Glettinganesi.
Herskipið Hound er næstum
alveg í siglingaleið okkar, en eng-
inn togari. Eg bregð kíkinum á
loft og sé að nokkrir sjóliðar eru
að leggja út bauju einmitt í þá
stefnu sem við ætlum að fara. Að
svo búnu siglir herskipið fáa kíló-
metra í burtu og liggur þar.
Þegar við nálgumst duflið,
stansa ég og huga með mér. Það
er best að ég grandskoði það sjálf-
ur, svo að ekkert fari á milli mála.
Ég skoða baujuna í krók og kring,
en sé hvergi merki neins skips á
henni, þótt ég vissi að sjálfsögðu
hver ætti það.
„Kippið duflinu inn fyrir, pilt-
ar,“ segi ég; fer síðan á ferð, en
sigli löturhægt, svo að ekki sé
hægt að segja að ég hafi lagt á
flótta.
Jafnskjótt og við höfum farið
frá baujustaðnum, fæ ég hótunar-
skeyti frá skipstjóra herskipsins:
„Hafið þið tekið duflið?“
„Já,“ svara ég. „Við gerðum
það.“
„Ef þú skilar því ekki á sama
stað innan tíu mínútna, muntu
hafa verra af.“
„Ég þrautkannaði duflið sjálf-