Morgunblaðið - 06.04.1995, Blaðsíða 1

120 SÍÐUR B/C/D/E
81.TBL. 83.ARG.
FIMMTUDAGUR 6. APRIL1995
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Kohl kanslari á ráðstefnu SÞ í Berlín
Iðnríki
minnki
útblástur
Bcrlín. Reuter.
HELMUT Kohl, kanslari Þýska-
lands, hvatti iðnríki heims í gær til
þess að draga úr útblæstri þeirra
efna sem talin eru valda gróður-
húsaáhrifum. Kohl sagði þetta á
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna um
hækkandi hitastig sem haldin er í
Berlín. „Frá Berlín verða að berast
merki um það að eftir árið 2000
verði um enn frekari takmarkanir
að ræða á þeim efnum sem valda
gróðurhúsaáhrifum og þar með
breytingum á loftslagi,“ sagði Kohl.
„Sem fyrsta skref í átt að virkri
loftslagsvemd hvet ég öll iðnríki til
að fara að fordæmi Evrópusam-
bandsins. Takið þátt í þeirri ætlun
okkar að koma jafnvægi á magn
koltvísýrings í andrúmslofti fyrir
árið 2000, sagði Kohl. „Það eru
hættuleg mistök að telja að efna-
hagsbata verði, þegar til lengri tíma
er litið, náð á kostnað náttúrunnar
og umhverfisins."
Aðeins eru tveir dagar þar til
ráðstefnunni lýkur og vonast ráð-
herrar til þess að þeim takist að
ná samkomulagi þrátt fyrir að emb-
ættismönnum þjóðanna hafi mis-
tekist það.
Þróunarríki og iðnríki deila
Þróunarríki hafa lagt fram drög
að ályktun ráðstefnunnar þar sem
hvatt er til frekari viðræðna í kjöl-
far Berlínarráðstefnunnar. Vilja
ríkin að mjög verði dregið úr út-
blæstri koltvísýrings og notkun
eldsneytis sem unnið er úr jarðlög-
um, svo sem kolum og olíu, en segja
iðnríkin bera mesta ábyrgð á meng-
uninni og þau eigi því að ganga
skrefi lengra i þessum efnum en
þróunarríkih.
Iðnríki á borð við Bandaríkin,
Kanada, Nýja Sjáland og Ástralíu
þvertaka fyrir að samþykkja slíka
áætlun. Timothy Wirth, aðstoðarut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna,
benti í gær á að þróunarríkin ættu
að geta lært af reynslu iðnríkjanna,
nýtt orkuna mun betur með bættri
tækni og jafnframt mengað and-
rúmsloftið minna en þau gera nú.
Reuter
KOHL Þýskalandskanslari
flytur ávarp sitt á umhverf-
isráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna í Berlín í gær.
Aðildarríki Evrópusambandsins
hafa þegar samþykkt að draga úr
mengun sem ýtt getur undir gróður-
húsaáhrif. Hafa árangurslaus
fundahöld staðið yfir tvær síðustu
nætur í Berlín.
Viðræður Majors og bandarískra ráðamanna í Washington
Hugmyndir um frí-
verslun yfir hafið
Waahington. Reuter.
RÁÐAMENN í Bandaríkjunum
hafa rætt hugmyndir um fríversl-
unarsvæði er spanni Evrópu og
Norður-Ameríku við bandamenn
sína í V-Evrópu en viðræðurnar
eru enn á algeru frumstigi. „Þetta
er góð hugmynd en tími hennar
er ekki fyllilega runninn upp enn
þá,“ sagði Richard Holbrooke, að-
stoðarutanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, á fundi í gær, en hann
fer með málefni samskipta við
Evrópu.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
barðist af miklu kappi fyrir samn-
ingnum við Kanada og Mexíkó um
Fríverslunarbandalag Norður-
Ameríku, NAFTA, sem nú er orð-
ið að veruleika. Holbrooke sagði
hugmyndina um hliðstæða samn-
inga við Evrópulönd hafa verið
rædda í stjórn Clintons undan-
farna sex mánuði og hefði m.a.
verið fjallað um hana í heimsókn
Johns Majors, forsætisráðherra
Breta, til Washington í vikunni.
Heimildarmenn í stjórn Clintons
sögðu að Lane Kirkland, forseti
AFL-CIO, sem er öflugasta verka-
lýðssamband Bandaríkjanna, hefði
tjáð Major að hann væri því
hlynntur að Evrópusambandið,
ESB, yrði stækkað í vesturátt.
Candice Johnson, blaðafulltrúi
Kirklands, sagði að hann hefði
áður lýst þeirri skoðun sinni að
Bandaríkjamenn ættu að huga vel
að skipulagi ESB.
Bætt kjör verkalýðs
„Eitt af því sem olli okkur
áhyggjum í sambandi við NAFTA
var að með samningnum var ekk-
ert gert til að aflétta byrðum fá-
tæktar af verkalýðnum í Mexíkó,“
sagði Johnson. Hún benti á að ESB
hefði gripið til ráðstafana til að
tryggja að láglaunaríki á borð við
Spán og Portúgal hækkuðu laun
og lægstu laun yrðu þau sömu í
allri álfánni. Þetta væri gott dæmi
um að alþjóðaviðskipti gætu kom-
ið verkafólki til góða en ekki ein-
vörðungu fyrirtækjum.
Embættismaður í Hvíta húsinu
sagði að yrði komið á fríverslunar-
svæði er tengdi saman Evrópu og
N-Ameríku myndi sennilega reyn-
ast nauðsynlegt að undanskilja
sumt, t.d. landbúnað. Bandaríkja-
menn hafa sakað ESB-ríkin um
að beita allt of umfangsmiklum
niðurgreiðslum í landbúnaði.
Tímamót í könnun-
um á ljóstillífun
London. Reuter.
VÍSINDAMENN sögðust í gær
hafa gert tímamótauppgötvun
í rannsóknum á því hvernig
plöntur og sumir gerlar geta
virkjað sólarorku til að fram-
leiða lífræna næringu. Upp-
götvunin gæti rutt brautina
fyrir þróun nýs og betri sólar-
orkurafals, eða búnaðar til að
breyta orku sólgeislunar í raf-
orku.
Vísindamenn við Glasgow-
háskóla í Skotlandi sögðust
hafa gert þessa uppgötvun eftir
fímm ára rannsóknir á ljóstillíf-
un í gerlum sem lifa á botni
gruggugra tjarna.
Þeir komust að því að gerl-
amir notuðu prótín, blaðgrænu
og karótínsameindir til að fanga
ljósið, með 95% árangri. Þeir
sólarorkuraflar sem þróaðir
hafa verið til þessa ná aðeins
20% árangri.
Orkan frá ljósinu er síðan
geymd þar til hún er flutt í
svokallaða hvarfamiðstöð þar
sem henni er breytt í rafmagn.
Óttast fleiri
árásir múslima
Ipil. Reuter.
ÖFGAHÓPUR múslima, sem
myrti 45 manns í borginni Ipil
á Filippseyjum á þriðjudag,
hyggur á frekari árásir á borg-
ir í suðurhluta landsins, að sögn
opinberra embættismanna í
gær. Sögðu þeir að filippeysk
yfirvöld hefðu gripið til hertra
öryggisráðstafana vegna þessa.
Filippeyska leyniþjónustan
hefur fyrir því heimildir að
fleiri árásir, líkar þeirri sem
gerð var á Ipil, standi fyrir
dyrum. Árásin á þriðjudag var
gerð um hádegisbil er óvenju
margir voru á ferli. Talið er
að allt að 200 menn í herklæð-
um hafi ruðst inn í miðbæinn,
vopnaðir byssum og sprengju-
vörpum. Gerðu þeir fyrst árás
á lögreglustöðina þar sem son-
ur eins foringja hópsins var í
haldi. Þá réðust þeir á höfuð-
stöðvar hersins í borginni,
rændu banka og skutu á allt
og alla þá sem á vegi þeirra
urðu. Á myndinni sést miðbær
Ipil sem er ein rjúkandi rúst
eftir árásina, 45 manns liggja
í valnum og 40 særðust.
■ Árásarmenn fordæmdir/25
Yargöld
geisar í
Búrundí
Bujumbura, London. Reuter.
ÚTVARPIÐ í Búrundí skýrði frá
nýjum fjöldamorðum í landinu í
gær, aðallega í norðurhluta lands-
ins. Voru tútsímenn þar að verki.
Flóttamannastofnun Sameinuðu
þjóðanna skoraði í gær á stjórn-
völd í Tansaníu að opna landa-
mærin fyrir flóttafólki.
Að sögn útvarpsins voru 20
hútúmenn myrtir í bænum Mu-
hanga í gær og var sagt, að ástæð-
an hefði verið morð á sex tútsí-
mönnum úr sömu fjölskyldu. Frá-
sögn útvarpsins er þó ekki vel
treyst því að það hefur yfirleitt
dregið taum tútsímanna, sem eru
minnihluti í Búrundí.
750.000 í Tansaníu
Yfírvöld í Tansaníu segjast ekki
geta tekið við fleira flóttafólki en
þar eru nú fyrir 750.000 Rúanda-
menn, sem þangað flýðu eftir þjóð-
armorð og borgarastríð í Rúanda
á síðasta ári. Hafa tansanískir
hermenn rekið hundruð flótta-
manna aftur yfir landamærin.
„Þögul vitni“
Talsmaður mannréttindasam-
takanna Amnesty International
sagði í gær, að franskir hernaðar-
ráðgjafar hefðu verið „þögul vitni“
að pyntingum í Búrundí, aðallega
í fangelsum landsins. Sagði hann,
að herinn, sem tútsímenn ráða,
færi sínu fram og birti reglulega
„dauðalista", sem hann kallaði
svo, lista yfír hútúmenn, sem ættu
að koma til yfirheyrslu.