Morgunblaðið - 04.06.1995, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 04.06.1995, Blaðsíða 18
18 SUNNUDAGUR 4. JÚNÍ 1995 MÚMÍA Ramsesar II er nú til sýnis á Egypska safninu í Kaíró. RflMSES hinn mikli EGYPTAR kalla Ramses II ekki því nafni, heldur Rames- ses-al-Akbar, Ramses hinn mikla. Hann sló hvert met faraóa af öðru: lét byggja fleiri hof, reisa fleiri brodd- súlur og minnismerki en nokkur annar faraó. Enginn átti fleiri eiginkonur (þær urðu átta talsins og hjákon- urnar óteljandi), og börn, hann fuUyrti að þau væru 162. Ríki hans afmarkaðist af því sem nú er Líbýa í vestri og írak í austri og náði frá Tyrklandi í norðri til Súdans í suðri. Talið er að faraóinn í annarri Mósebók sé Ramses n. Ramses II ríkti í 67 ár, komsttil valda árið 1304 fyr- ir Kristsburð, að talið er, og léstárið 1237 f.Kr., 92 ára. Talið er að meðalaldur þessa tima hafi verið 40 ár og því hlýtur Ramses II að hafa þótt nær eilífur. Ramses II gerði friðar- samning við Hittíta, höfuð- andstæðinga Egypta, sem var innsiglaður með hjónabandi Ramsesar og dóttur konungs Hittíta, Maat-Hor-Neferure. Hann gekk síðar að eiga syst- ur hennar og urðu þær 7. og 8. eiginkona hans. Meðal annarra eigin- kvenna má nefna Nefertari og Istnofret en hún var móð- ir Memeptah sem tók við af föður sínumlátnum. Hann var 13. sonurinn, en talið er að Ramses II hafi lifað hina tólf. Af öðrum eiginkonum Ramsesar má nefna systur hans Henutmire og þrjár dætur hans: Bint-Anath, Meryetamun og Nebettawy. Þrátt fyrir að konur hafi ekki átt mikið val þegar að hjónabandi kom, vom konur af konungaættinni valda- miklar og taldar jafningjar karla. Tvö grafhýsanna í Konungadalnum era grafir kvenkyns faraóa, Hatseheps- ut og Twosret. Piparkorn i nefió Þegar Ramses lést, voru innyfli hans fjarlægð og sett í krukkur. Líkami hans var smurður og vafður varlega inn í klæði, svo varlega að piparkomum var stungið inn í nasir hans til að koma í veg fyrir að nefið flettist út. Líkinu var komið fyrir í steinkistu, og með fylgdi allt það sem hinn látni var talinn þurfa til fararinnar, m.a. Bók hinna dauðu, sem átti að veita honum aðgang að undirheim- um og iitlar styttur sem áttu að hjálpa faraónum að vinna fyrir guðinn. Gröf Ramsesar hefur ekki verið að fullu grafin upp en franskir forn- leifafræðingar vinna nú að því að kanna hanatil fulls. MORGUNBLAÐIÐ F STYTTA Ósíris, guðs undirheimanna, er við enda miðgangsins. Andlitið vantar á styttuna en talið er að leifar þess liggi í hrúgunum við hana. LEYNDARDOMUR TYNDU GRAFANNA Ætlunin var að leggja bílastæði þar sem nú hefur fundist gríðar- stórt grafhýsi sona Ramsesar II. Fram kemur í umfjöllun Urðar Gunnarsdótt- ur að hann er talinn einn mesti faraó sem uppi hefur verið. Hann varð 92 ára og talið er að hann hafí átt allt að 162 böm. KONUNGADALURINN. Inngangur að grafhýsinu, sem talið er geyma jarðneskar leifar sonar Ramsesar II, er fyrir miðri mynd, um 40 metra frá þeim stað sem vegurinn endar. t i I i i FORNLEIFAFRÆÐINGAR og sagnfræðingar höfðu fyrir löngu misst allan áhuga á frekari uppgreftri á svæði 5 í Kon- ungadalnum nærri Luxor í Egypta- landi enda var talið að hann væri fullkannaður. í dalnum hafa fundist grafir fjölda faraóa og prinsa og þangað leggja forvitnir ferðamenn leið sína. Full þörf var talin á því að stækka bílastæðið í Konunga- dalnum og var ætlunin að leggja það þar sem inngangur grafarinnar er. Bandarískur prófessor og sér- fræðingur í sögu og tungu Forn- Egypta, Kent Weeks, vildi þó vera alveg viss um að ekki væri verið að eyðileggja neinar fornminjar með lagningu bílastæðisins, hafði raunar óljósan grun um að grafhýsi kynni að vera í hlíðinni. Hann hóf því uppgröft árið 1988 og tókst að endingu að opna dyr sem höfðu verið luktar í árþúsundir. I síðustu viku tilkynnti hann svo umheimin- um að í ljós hefði komið eitt stærsta grafhýsi sem fundist hefur. „Við stóðum skyndilega á gangi,“ segir Weeks. „Á hvora hönd voru 10 dyr og við enda gangsins var stytta af Ósíris, drottnara undir- heimanna". Tveir gangar til viðbót- ar lágu út frá ganginum sem Weeks og hópur hans komu fyrst í og voru sextán klefar til viðbótar á hvorum gangi. Er Weeks sannfærður um að undir göngunum séu fleiri grafir og að alls um 100 klefar séu í graf- hýsinu. Reynist það rétt vera, er þetta stærsta grafhýsi sem fundist hefur í Egyptalandi. Taldi gröfina ekki merka Weeks hefur fundið áletranir sem benda til þess að allt að 50 synir Ramsesar II hafi hlotið hinstu hvílu í grafhýsinu. Vitað er með vissu að Ramses II eignaðist 52 syni en talið er að böm hans hafi getað verið 162 talsins. „Að finna stórt grafhýsi er merkilegt en að finna stað eins og þennan, þar sem tugir konunglegra útfara hafa farið fram er einstakt,“ segir Emily Teeter, sérfræðingur i sögu og tungu Forn- Egypta við Austurlandastofnunina í Chicago. Konungadalurinn stendur skammt frá borginni Luxor og við Níl. Dalurinn hefur verið fjölsóttur ferðamannastaður svo öldum skipt- ir, veggjakrot á grafhýsum þar sanna að Rómveijar og Grikkir komu þar til að líta veggmyndir og myndletur sem töldust ævagömul fyrir Kristsburð. Grafarræningjar og fornleifa- fræðingar hafa einnig verið tíðir gestir, þeir síðarnefndu í nokkrar aldir. Vitað er að Napóleon Frakka- keisari sendi lið til að vinna að uppgreftri árið 1798 og leiðangrar á 19. öld og í upphafi þeirrar 20. grófu upp hvert grafhýsið af öðru. Alls hafði 61 grafhýsi fundist árið 1820 þegar Bretinn James Burton hóf að grafa við innganginn að grafhýsi 5 eins og það hefur verið nefnt. Burton komst að þeirri niður- stöðu að ekkert væri fyrir innan það sem reyndist vera inngangur að gröfunum. Hinn heimsþekkti fomleifafræðingur Howard Carter, sem fann m.a. gröf Tutankhamons, komst að sömu niðurstöðu og not- aði staðinn sem geymslu fyrir þær minjar sem hann fann við uppgröft . á öðru grafhýsi skammt frá, á þriðja áratugnum. I Ómetanlegar upplýsingar Svo leið og beið þar til Weeks hófst handa árið 1988. Við inn- ganginn voru áletranir þar sem nafn Ramsesar II kom fram en gröf hans er aðeins 30 metra frá innganginum. Þá voru tveir synir hans nefndir. Þegar inn kom, reyndust grafar- k ræningjar hafa farið ránshendi um grafhýsið mörgum öldum fyrr. Nær I engir skartgripir hafa fundist og } Weeks gerir ekki ráð fyrir að finna mikil verðmæti. Gröfin er engu að síður stórmerkur fundur frá sjónar- hóli fomleifafræðinnar. Áletranir á veggjum og þúsundir smáhluta sem þekja gólf grafhýsis- ins, svo sem leifar af krukkum sem geymdu líffæri hinna látnu, líkams- hlutar múmía og ummerki um fórn- k argjafir til guðanna, geyma ómet- anlegar upplýsingar um Egyptaland v á tímum Ramsesar II sem er af | mörgum talinn einn merkasti faraó-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.