Morgunblaðið - 16.01.1996, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 1996 43
Fyrir hönd Kvenfélags Alþýðu-
flokksins í Hafnarfirði,
Sigrún J. Sigurðardóttir.
Ingveldur Gísladóttir var mjög
náin móður sinni. Hún ólst upp með
móður sinni. Þegar hún stofnaði
eigið heimili bjó móðir hennar hjá
henni nær alla ævi sína og eftir að
móðirin var látin háöldruð hélt Ing-
veldur minningu hennar á lofti með
ýmsu móti.
Móðir Ingveldar, Guðrún Þor-
leifsdóttir frá Vatnsholti í Flóa, var
eftirtektarverð kona. Hugur hennar
stóð til mennta en efnahagurinn
leyfði ekki að sá daumur gæti ræst.
Þó komst hún í Flensborgarskólann
rétt fyrir aldamótin og var þar einn
vetur, en um áframhald gat ekki
orðið að ræða. í staðinn lærði hún
fatasaum og hafði af því nokkra
atvinnu næstu árin.
1906 hóf hún sambúð í Hafnar-
firði með Gísla Jónssyni listmálara.
Þau gengu ekki formlega í hjóna-
band en eignuðust saman þijá
drengi á næstu árum. Gísli var á
þessum árum yfirleitt að heiman á
sumrin við störf í hvalveiðistöðinni
á Asknesi við Mjóafjörð. En haustið
1911 brá svo við að hann kom ekki
heim á réttum tíma, hann -hafði
veikst af lungnabólgu og verið lagð-
ur á sjúkrahús á Seyðisfirði. Guðrún
var þá langt gengin með þriðja
barnið sem fæddist í október þetta
haust. Að tilstuðlan sveitaryfirvalda
fór Guðrún þá með drengina alla
austur í Gaulveijarbæjarhrepp rétt
fyrir jólin og þar í sveit dvaldist
hún fram á sumar 1912, en þá fyrst
kom Gísli að austan. Þau Gísli og
Guðrún fluttust þá aftur til Hafnar-
fjarðar, en drengina fengu þau ekki
að taka með sér. Oddviti hreppsins
neitaði að láta þá af hendi nema
allur kostnaður hreppsins þeirra
vegna væri endurgreiddur og auk
þess gefin út skuldbinding um að
þeir yrðu hreppnum aldrei framar
til byrði, en við hvorugri kröfunni
gátu þau Guðrún og Gísli orðið.
Þetta var fátækralöggjöf þess tíma
í framkvæmd.
Guðrún og Gísli tóku á ný upp
sambúð í Hafnarfirði, nú orðin
barnlaus á nýjan leik. Þau fluttust
fljótlega til Reykjavíkur, en 28.
september 1913 fæddist þeim dótt-
ir. Hún var heitin eftir Ingveldi
Gísladóttur föðurömmu sinni. En
eftir þetta fór sambúð þeirra Guð-
rúnar og Gísla að trosna og á árinu
1915 skilja þau að skiptum. Telpan
fylgdi Guðrúnu sem var kyrr í
Reykjavík og vann þar fyrir þeim
með saumaskap á vetrum og kaupa-
vinnu eða síldarsöltun á sumrin á
ýmsum stöðum.
Sögulegust varð dvöl hennar á
Kringlu í Grímsnesi, en þar réð hún
sig til ársvistar í júlí 1916. Er þang-
að kom var Guðrúnu sagt að auk
annarra verka væri í verkahring
hennar að annast um fatnað vinnu-
mannsins á bænum, „þjónusta"
hann eins og það var kallað. Þessu
neitaði Guðrún, taldi ekki sann-
gjarnt að hún bætti þessu verki við
sig í frítíma sínum auk þess sem
hún að sjálfsögðu þurfti að sjá um
sjálfa sig og barnið. Þessi afstaða
Guðrúnar varð til þess að 8. októ-
ber um haustið var henni fyrirvara-
laust vísað burt af heimilinu og
varð að fara þaðan með barnið
undir nótt í rigningu. En Guðrún
var þeirrar gerðar að taka á móti
þegar henni fannst á sig hallað.
Hún kærði bóndann fyrir vistarrof
og var málið til meðferðar hjá sýslu-
manni Árnessýslu fyrri hluta árs
1917. Því lyktað þó ekki með dómi,
heldur „sátt“ sem fól þó í sér nokk-
urn sigur fyrir hana, þar eð bóndinn
féllst á að greiða henni nokkrar
bætur. Þetta mál var kallað „hjúa-
málið“ og er kveikjan að leikriti
Svövu Jakobsdóttur sem sýnt var í
sjónvarpi fýrir nokkrum árum.
1923 fluttust þær mæðgur til
Hafnarfjarðar þar sem Guðrún
réðst til þjónustustarfa í Flensborg,
bæði í þágu skólans og búreksturs
Ogmundar Sigurðssonar skóla-
stjóra. Þar mun hún hafa starfað
fram undir 1930, en eftir það starf-
aði hún við fiskvinnslu og önnur
almenn störf. Ingveldur þurfti líka
snemma að taka til hendinni. Hún
gekk í barnaskóla en af frekari
skólagöngu varð ekki hjá henni,
heldur vann hún á unglingsárunum
við ýmiss konar störf, fiskvinnslu,
síldarsöltun og sveitastörf.
Haustið 1930 fluttust þær
mæðgur í stærsta íbúðarhúsið í
Hafnarfirði, svo kallað Siglfirðinga-
hús. Húsið var tveggja hæða timb-
urhús með kjallara og risi og voru
í því alls 14 íbúðir. 25. febrúar
1931 bjuggu alls 37 manneskjur í
húsinu, en þann morgun kom þar
upp eldur sem breiddist svo ört út
að húsið brann til ösku á þremur
stundarfjórðungum. Þrír fórust í
þessum bruna, en öðrum tókst að
bjarga, þar á meðal þeim mæðgum
Guðrúnu og Ingveldi. Um þennan
atburð hefur Ingveldur skrifað
greinargóða frásögn sem birtist í
bók hennar Myndir og minninga-
brot sem kom út 1973 og er það
mér vitanlega eina frásögnin um
þennan atburð sem til er eftir íbúa
í húsinu sem lifði atburðinn sjálfur.
Ingveldur giftist seint á árinu
1933 Guðmundi Gissurarsyni. Guð-
mundur var Árnesingur að uppruna
en fluttist ungur til Hafnarfjarðar,
stundaði nám í Flensborg og lauk
síðan kennaraprófi frá Kennara-
skólanum. Þegar Emil Jónsson varð
bæjarstjóri í Hafnarfirði 1930 fékk
hann Guðmund, sem þá var orðinn
kennari í Grindavík, til að taka við
störfum sem aðstoðarmaður sinn
hjá Hafnarfjarðarbæ. Eftir það varð
Guðmundur allt til dauðadags einn
af máttarstólpum Alþýðuflokksins
í Hafnarfirði og átti áreiðanlega
meiri þátt en margur annar í því
hve lengi Alþýðuflokkurinn hélt
meirihluta sínum í bæjarstjórn.
Hann var lengi skrifstofustjóri bæj-
arins og varabæjarstjóri, en síðustu
árin forstjóri Sólvangs. i bæjar-
Jarðarförin auglýst síðar.
stjórn sat hann frá 1934 til dauða-
dags.
Hjónaband Ingveldar og Guð-
mundar var mjög farsælt. Þau
bjuggu lengst af á Tjarnarbraut 15
og áttu tvær dætur, Guðrúnu og
Margréti, og auk þess var Guðrún
móðir Ingveldar til heimilis hjá
þeim. Sá skuggi var þó á að yngri
dóttirin var haldin skæðum ofnæm-
issjúkdóimi sem margir tiöldu
ólæknandi en sá sjúkdómur hvarf
þegar hún fór að nálgast unglings-
árin. Taldi Ingveldur að þar hefði
verið að verki æðri máttur og skrif-
aði um það bók sem hún kallaði
Lækningin og kom út 1951.
Ég ólst upp í næstnæsta húsi við
þau Guðmund og Ingveldi og milli
heimilanna var talsverður samgang-
ur. Systur mínar urðu vinkonur
dætranna og þær urðu heimagangar
hver hjá annarri. Og fullorðna fólkið
þurfti oft að hittast, enda voru þeir
Guðmundur og faðir minn, Ólafur
Þ., samherjar í pólitíkinni og góður
kunningsskapur með þeim. Þau
góðu kynni sem þá tókust milli
fjölskldnanna hafa haldist að meira
eða minna leyti allar götur síðan.
Guðmundur andaðist skyndilega
6. júní 1958 aðeins viku eftir að
hann hafði sem forseti bæjarstjórn-
ar stjórnað með röggsemi hátíðar-
höldum í tilefni 50 ára kaupstaðar-
afmælis Hafnarfjarðar. Dæturnar
voru þá báðar uppkomnar og farnar
að heiman og nokkrum misserum
síðar fluttist Ingveldur til Reykja-
víkur þar sem hún hélt heimili með
Sigurði Bjarnasyni bifreiðarstjóra.
Á þessum árum fór Ingveldur að
leggja meiri rækt við ýmis áhuga-
mál sem höfðu lengi blundað með
henni. í henni var rík hneigð til
myndlistar og hún hafði áður eitt-
hvað fengist við að mála með vatns-
litum, en nú tók hún að sækja nám-
SJÁ NÆSTU SÍÐU
t
Föðursystir okkar,
GUÐRÚN GUÐBRANDSDÓTTIR,
Selfossi,
lést á hjúkrunarheimilinu Ljósheimum laugardaginn 13. janúar.
Elín, Anna María
og Brynhildur Tómasdætur.
t
Útför föður míns,
AXELS ÓLAFSSONAR
klæðskerameistara,
(G. Bjarnason og Fjeldsted),
fer fram frá Dómkirkjunni í Reykjavík á morgun, miðvikudaginn
17. janúar, kl. 13.30.
Ragnar Ólafur Axelsson.
t
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
SIGRÍÐUR ÞÓRÐARDÓTTIR,
Brennu,
Eyrarbakka,
lést í Vífilsstaðaspítala föstudaginn
12. janúar.
Kristján Þórisson, Þuríður Tómasdóttir,
Guðlaug Jónsdóttir,,
Magnús Þórisson, Elínborg Jóhannsdóttir,
Eygerður Þórisdóttir, Erlingur Bjarnason,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Móðir okkar, amma og langamma,
KRISTÍN ÞÓRÐARDÓTTIR
áður húsfreyja,
Fossi, Hrútafirði,
lést á elli- og hjúkrunarheimilinu Grund að morgni 14. janúar.
Þórhallur Eiriksson,
Sigurður Eiríksson,
barnabörn og barnabarnabarn.
t
Faðir okkar,
HALLGRÍMUR MAGNÚSSON
múrarameistari,
Lindargötu 57,
lést á gjörgæsludeild Landspítalans
13. janúar.
Júlfana Erla Hallgrímsdóttir,
Magnús Anton Hallgrfmsson,
Halla Helga Hallgrfmsdóttir,
Þorleifur Jónatan Hallgrímsson,
Elvar Hallgrímsson.
t
Okkar ástkæra eiginkona, móðir, tengda-
móðir og amma,
KRISTENSA (Stella)
ANDRÉSDÓTTIR
frá Risabjörgum,
Hellissandi,
Lyngbrekku 20,
Kópavogi,
lést í Borgarspítalanum 14. janúar.
Sigurður Þorkelsson,
Björgvin Andri Guðjónsson, Sigrún A. Júlíusdóttir,
Sveinbjörg Hrólfsdóttir,
Birgir Sigurðsson, Aðalheiður Guðmundsdóttir,
barnabörn og fósturbörn.
t
Bróðir okkar,
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON,
Dynskógum 7,
Hveragerði,
sem andaðist í Sjúkrahúsi Suðurlands 12. janúar sl., verður
jarðsunginn frá Hveragerðiskirkju laugardaginn 20. janúar
kl. 14.00.
Oddný Guðmundsdóttir,
Jóhannes Guðmundsson.
Elsku maðurinn minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
ALAN ESTCOURT BOUCHER,
Tjarnargötu 41,
Reykjavík,
verður jarðsunginn frá Kristskirkju,
Landakoti, miðvikudaginn 17. janúar
kl. 13.30.
Áslaug Þórarinsdóttir Boucher,
börn og barnabörn.
t
Elskulegur sonur okkar, fóstursonur og
bróðir,
HILMAR ÞÓR REYNISSON,
Hlíðarhjalla 71,
Kópavogi,
sem lést af slysförum þann 7. janúar,
verður jarðsunginn frá Kópavogskirkju
í dag, þriðjudaginn 16. janúar, kl. 15.00.
Reynir Bárðarson,
Guðbjörg Halla Björnsdóttir,
Marteinn Jónsson,
Jón Björn Marteinsson.
t
Elskuleg eiginkona mín, móðirokkar, tengdamóðir, amma og lang-
amma,
FREYJA GEIRDAL
Austurgötu 18,
Keflavfk,
sem andaðist á hjúkrunarheimilinu Víðihlíð þann 13. janúar 1996,
verður jarðsungin frá Keflavíkurkirkju laugardaginn 20. janúar
kl. 14.00.
Gfsli Sigurðsson,
Svanur Geirdal, Una Guðmundsdóttir,
Sigurður Geirdal, Ólafía Ragnarsdóttir,
Örn Geirdal, Þórhalla Stefánsdóttir,
Eygló Geirdal, Georg V. Hannah,
Ægir Geirdal, Lilja Jónsdóttir,
Jóhann Geirdal, Hulda Bjarnadóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.