Morgunblaðið - 27.04.1996, Blaðsíða 46

46 LAUGARDAGUR 27. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
GUÐRÚN
EINARSDÓTTIR
+ Guðrún Guð-
björg Einars-
dóttir fæddist á
Sellátrum í Tálkna-
firði 5. janúar 1917.
Hún lést á sjúrahúsi
Patreksfjarðar 16.
apríl síðastliðinn.
Móðir hennar var
Ingibjörg Kristj-
ánsdóttir f. 9.6.
1886 á Bijánslæk á
Barðaströnd, d.
12.12. 1963 í
Reykjavík. Faðir
Ingibjargar var
Kristján Amgríms-
son bóndi og sjómaður er var
sonur Amgríms Bjarnasonar
prests, en hann var sonur sr.
Bjama Amgrímssonar að Mel-
um í Borgarfirði, f. 1737, d.
1815. Bjami var þekktur fyrir
ræktunartilraunir, m.a. rækt-
aði hann kartöflur í Borgarfirði
á sama tima og Björn Ilalldórs-
son í Sauðlauksdal, Patreks-
firði. Kristján var kvæntur Þór-
eyju Eiríksdóttur bóndadóttur
frá Miðjanesi í Reykhólasveit
en móðir Þóreyjar var Ingi-
björg Friðriksdóttir dóttir sr.
Fríðriks Jónssonar á Stað í
Reykhólasveit. Móðir Kristjáns
Arngrímssonar var Málmfríð-
ur, f. 18.7. 1830, Ólafsdóttir af
stórri ætt og stórbrotnu kyni
frá Skutulsfirði. Faðir Guðrún-
ar var Einar Jónsson, f. 14.11.
1866 að Bijánslæk á Barða-
strönd, d. 6.6. 1935. Foreldrar
hans vom Jón Bjarnason, bóndi
í Hvammi, Barðaströnd, f. 1802,
og Guðrún Bjarnadóttir, f.
1846, og var vinnukona á
Brjánslæk er Einar fæddist.
Systkini Guðrúnar Einarsdótt-
ur vom Guðrún, f. 31.8. 1906,
d. 10.12. 1925, Þóreey, f. 12.6.
1908, d. 11.9. 1908. Jón Björn
Einarsson, sjóm., f. 17.1. 1910,
fórst með amerískum togara í
okt. 1945. Guðlaug Jóna Aðal-
björt, f. 21.9. 1926, áður versl-
unarkona, maki Siguijón Dav-
íðsson, eftirlaunamaður. Þau
eiga 2 syni lifandi. Guðleif Jóns-
dóttir, fóstursystir og á hún 3
böm. Þorleifur Viggó Ólafsson,
látinn, átti 7 böm. Guðrún gift-
ist Ólafi H. Finn-
bogasyni, f. 31.1.
1910, í Krossadal í
Tálknafirði, d. 24.6.
1939. Börn Guðrún-
ar og Ólafs em:
Ingimar Einar,
verslunarmaður, f.
6.2. 1936, áður
kvæntur og á 6
börn. Guðjóna Ól-
afsdóttir, hús-
freyja, f. 6.3. 1937,
maki Einar Ár-
mannsson, eiga 7
börn. Gunnbjöm
Ólafsson, verk-
stjóri, f. 18.3. 1938, maki Björg
Þórhallsdóttir, tvígiftur, á 4
böm (eitt dáið). Guðrún Ólöf,
verslunarkona, f. 18.7. 1939,
maki Bjöm Sveinsson, á tvö
böm. Guðrún Einarsdóttir
missti mann sinn Ólaf Helga
mjög snögglega vorið 1939,
hann dó úr botnlangabólgu.
Hinn 21.8. 1942 giftist hún síð-
ari manni sínum Davíð Davíðs-
syni, f. 21.8. 1903 í Kvígindisd-
al í Patreksfirði, verkstjóra á
Patreksfirði. Þeirra böm: Sig-
urlína Davíðsdóttir, f. 13.11.
1942, sálfræðingur í Reykjavík,
maki Ragnar Ingi Aðalsteins-
son, skáld og kennarí, eiga 1
bam. Sigurlína var áður gift
Tómasi Tómassyni, verslunar-
manni. Þau eiga saman 3 böm.
Guðný, f. 13.2. 1944, verslunar-
maður í Reykjavík, maki Jón
H. Ólafsson málarameistari,
eiga 4 börn. Höskuldur, f. 1.1.
1948, húsameistari, nú í Nor-
egi, ókvæntur en átti 3 böm
með konu sinni Bjarneyju Frið-
riksdóttur, verslunarmanni.
Hreggviður, f. 8.2. 1953, hú-
sameistari, nú í Svíþjóð, maki
Fjóla Benediktsdóttir og eiga 2
syni. Stjúpbörn Guðrúnar em
Benedikt Davíðsson, forseti
ASÍ, Ólafur, sjómaður, Sand-
gerði, og Davíð Jóhannes,
starfsmaður Sundhallar Kópa-
vogs.
Utför Guðrúnar fer fram í
dag frá Stóra-Laugardals-
kirkju í Tálknafirði og hefst
athöfnin klukkan 14.
Fegurð vorsins birtist er lífgrös
og blóm jarðar vakna úr vetrar-
dvala og blómstra á ný af krafti
hlýju og skini sólar. Hluti blómanna
er þó háður því lífsins lögmáli að
hafa lokið hlutverki sínu og hverfa
aftur í þann jarðveg, sem hann óx
úr. Söknuður þeirra sem eftir
standa er því dýpri sem fegurð
þeirra sem hverfa er meiri og hafa
prýtt lífsins akur meira en aðrir
einstaklingar.
í byijun sumars er listakonan og
húsfreyjan Guðrún Einarsdóttir á
Sellátrum í Tálknafirði borin til
grafar í heimabyggðinni, sem hún
tileinkaði sér frá bamæsku til síð-
ustu lífsstundar. í Stóra-Laugar-
dals kirkjugarði hvílir ættfólk henn-
ar og ástvinir og allmargir aðrir,
sem hún deildi ást sinni með á langri
lífsleið. Eftir erfitt stríð við ólækn-
andi sjúkdóm allt síðastliðið ár
Sérfræðingar
i l>ioiu:isUr<‘\(iiiifinii
\ ii> öll Li-UíIjtí
Skólavörðustíg 12,
á hurni Bergstaðastrætis,
sími 19090
kvaddi hún hljóðlátt þennan heim
í fullri vissu að koma í annan heim
þar sem ástvinir hennar fögnuðu
komu hennar.
Hin hljóðláta menningarbylting,
sem gekk yfír landið fyrrihluta
þessarar aldar, náði hvarvetna að
festa rætur, jafn til sveita og þétt-
býlisstaða. Guðrún tileinkaði sér
strax í æsku margskonar menning-
aráhrif. Á unglingsárunum sótti
hún menntun á Húsmæðraskólan-
um á Staðarfelli í Dölum, sem hún
vitnaði oft til með mikilli virðingu.
Hennar eigið listamannseðli leiddi
hana snemma inn á eigin brautir
og skarpskyggni hennar á fegurð
og uppbyggingu náttúrunnar var
henni ótæmandi uppspretta fyrir-
mynda til að mynda sérstök lista-
verk. Jafnvel kuðungum sem tíndir
voru í fjörunni var raðað af ná-
kvæmni í skipulegt form á ljósa-
lampa og fagurlega fóðraða kassa
svo úr varð skartgripaskrín og eitt
slíkt gefið til Bessastaða á forseta-
setrið. Þá þurrkaði hún blóm á sér-
stakan hátt, felldi í kassa, sem síð-
an var notað sem kennslugagn í
framhaldsskólum á blómjurtum ís-
lenskum. Jafnframt þessu óf hún
margskonar dregla og tjöld úr ís-
lensku bandi, sem hún sjálf litaði
Erfidrykkjur
Kiwanishúsið,
Engjateigi 11
s. 5884460
með íslenskum jurtum. Síðan hóf
hún að þurrka og steypa hvers kon-
ar blóm í gagnsætt plast. Þar kem-
ur formskyn hennar, lita- og
blómaval ásamt uppsetningu
gleggst í ljós og er öllum yndisauki
að eiga blómaplatta frá henni. Þá
hafði Guðrún mikið yndi af að saga
margskonar steina í flögur og njóta
litbrigða þeirra. Allt fram á síðasta
dag mótaði hún jafn fínlega og
áður smáfugla úr leir og bjó þá
undir brennslu.
Einar Jónsson faðir Guðrúnar var
mjög fyrirhyggjusamur bóndi, hæ-
verskur og geðprúður og barst lítið
á, en ráðhollur og heill hveijum sem
til hans leitaði. Hann var kappsam-
ur sjómaður enda var sjósókn undir-
staða búrekstursins. Hann hafði
gott bú og sat ráðdeild hans þar í
fyrirrúmi sem annars staðar.
Ingibjörg Kristjánsdóttir kona
Einars og móðir Guðrúnar var fyrir-
mannleg, glaðsinna og kurteis og
hafði fagra söngrödd. Hún var björt
yfírlitum og var mikil fríðleikskona.
Hún var skapmikil og lét að jafnaði
ekki hlut sinn, ef því var að skipta.
Öllum minnimáttar var hún hjálpar-
hella, enda átti hún mörg fóstur-
börn sem hún reyndist sem besta
móðir.
Guðrún Einarsdóttir erfði bestu
eiginleika foreldra sinna og mótað-
ist hugarfarslega af venjum og
háttsemi á heimili þeirra. Öll samfé-
lagsmál, sem horfðu til framfara,
voru Guðrúnu hugleikin og lét hún
ekkert aftra sér að koma mikils-
verðum málum fram fyrir byggð
sína, eins og kostur var á. Framan
við Sellátra á Patreksfjarðarflóa
stundar fjöldi báta og skipa veiðar.
Guðrúnu hraus hugur við að engin
aðstaða var skipsbrotsmönnum til
hjálpar ef ólán henti þá. Hún herti
því kröfuna að koma upp skipbrots-
mannaskýli í Kópavík og fór sjálf
á staðinn til eftirlits meðan það var
í byggingu.
Árið 1966 vildi það ólán til að
bærinn á Sellátrum brann til kaldra
kola á svipstundu, en hann var þá
um 40 ára gamalt timburhús. Guð-
rún var ein með fíölda barna í hús-
inu, en allt fólkið bjargaðist giftu-
samlega. Davíð, maður Guðrúnar,
var að heiman, en hann var þá
oddviti og sveitarstjóri sveitarinnar.
Þau fluttu þá inn í þorpið og lögðu
niður búskap. Þorpið var þá í mik-
illi uppbyggingu og tók Guðrún
mikinn þátt í að koma upp menning-
arstofnunum í sveitarfélaginu. M.a.
vann hún að því að stofnsetja tón-
skóla. Lýsir það vel hugarheimi
hennar fyrir gildi menningar í fióru
mannlífsins, en sjálf hafði hún tak-
markaða tónlistargáfu.
Guðrún var í íjölda ára formaður
Skógræktarfélags V-Barðastrand-
arsýslu og hélt sambandi við skóg-
ræktarfólk um allt land eins og
kostur var á. Hin frjálsa náttúra
var Guðrúnu afar hugleikin og inn-
an nokkurra ára höfðu þau hjónin
reist nýjan bæ á Sellátrum. Þrátt
fyrir að bærinn sé á sveitarenda,
hafa hundruð fólks á hveiju ári lagt
leið sína að Sellátrum til viðræðna
um margskonar málefni, enda tóku
hjónin, Guðrún og Davíð, hveijum
sem kom sem kærkomnum gesti
og varð mörgum þar dijúg dvölin.
Við sem nutum vináttu og ástar
Guðrúnar á Sellátrum langan tíma
kveðjum hana nú hrygg í huga en
erum jafnframt glöð að hún hverfur
frá okkur eins og blómið, sem
hneigir höfuð sitt til jarðar og sam-
lagast uppruna sínum.
Innilegar samúðarkveðjur til
allra aðstandenda.
Guðlaug Einarsdóttir,
Sigurjón Davíðsson.
Á björtum og fögrum sumardegi
man ég fyrst eftir Guðrúnu frænku
minni. Ég mun þá hafa verið tæp-
lega sex ára gamall, en hún tíu eða
ellefu ára. Það var boltaleikur í
sandfíörunni niður af bænum - og
Guðrún hljóp hraðara en nokkur
annar viðstaddur og ég undraðist
hvað hún gat hlaupið hratt. Engum
þýddi að etja kappi við hana.
Þannig var Guðrún lengst af
ævinnar, hraust, hörkudugleg, áköf
í því sem hún tók sér fyrir hendur.
Hún var við nám í húsmæðra-
skólanum að Staðarfelli - og það
var upphafíð að allskonar handiðn,
sem hún síðar lagði fyrir sig - og
sem birtist í margskonar fögrum
hlutum, sem hún vann að næstum
fram á síðasta dag ævinnar.
Listmunagerð Guðrúnar af
margskonar tagi ber fagurt vitni
næmum smekk, handlagni, ákaf-
lega fíölbreyttu ímyndunarafli - og
ekki hvað síst aðdáun hennar og
elsku til umhverfísins og óspilltrar
náttúrunnar.
Vinnan hennar næstum öll mið-
aði að því að glæða náttúrulega
hluti lífí og lit og varðveita þá í
ýmsu formi. Hugur hennar var
bundinn næsta umhverfí hennar -
jurtunum, blómunum, skeljunum og
kuðungunum í fjörunni, gijótinu -
ailt þetta varð henni að yrkisefni.
Hún var vinnandi og skapandi
skáld. Og það sem hún kom í verk
var ekkert smáræði.
Guðrún var átta barna móðir -
og meðan á uppeldi ungviðisins stóð
var tíminn til listsköpunar stundum
æði takmarkaður.
En þegar bömin voru horfín úr
hreiðrinu var ekkert lengur sem
tafði:
Allt sem hún kom nærri glæddist
lífí og litum. Blómamyndirnar henn-
ar vitna um nákvæmt fegurðar-
skyn. Þurrkuðu blómin, og allur
íjörugróðurinn, sem hún klæddi í
plastkápur, ber handbragði hennar
og miklu hugmyndaflugi fagurt
vitni. Blóma- og tijágarðurinn
framan við bæinn hennar geymir
óteljandi vinnustundir og ljúfa ást
hennar til alls sem grær, vex og
blómstrar.
Á Sellátrum við Tálknafíörð bjó
Guðrún allt sitt líf. Þó aðrir væru
horfnir af bænum, en hún orðin ein
eftir - kom aldrei til mála að flytj-
ast burt. Áfram kaus hún að búa
á Sellátrum, jafnt um fögur sumur
- sem hina hörðustu vetur. Það var
þá fyrst er kraftarnir voru með öllu
þrotnir - hún helsjúk orðin - að
tímabært þótti að færa sig um set.
Auðvelt er að skilja ást hennar
til staðarins - útsýnisins - fegurðar-
innar allt um kring. Frá glugganum
á miðloftinu blasti Tálkninn við
henni. Formfegurð hans og tign var
henni næstum heilög mynd. Eitt
sinn greypti hún þessa mynd á
framhlið tóbaksbauks - málaða og
brennda í leir. Ég á ekki marga
hluti sem mér þykir vænna um en
eina slíka mynd, sem hún gaf mér.
Hún átti oft leið í fjöruna niður-
og útaf bænum. Brimið við strönd-
ina færði á land marga fagra hluti,
kuðunga, ýmiskonar skeljar og
margskonar annan gróður, sem list-
rænt hugarflug gerði úr allskonar
myndir.
Fjölbreytni brimsins var á marg-
an hátt heillandi. Stundum brotn-
uðu smáar öldur á Hvalvíkurtang-
anum og léku sér innmeð landinu
uns þær hurfu í bláan sæinn. Þetta
voru léttar og glaðar sumarbárur.
Vetrarbrimið var stundum stór-
brotið og hrikalegt. Og það minnti
á hætturnar við ströndina - hætt-
umar sem mætt gátu sjómönnunum
á hafinu.
Guðrún beitti sér af miklum
dugnaði fyrir byggingu ljósvita ut-
arlega á Kópanesinu, í Kópavík. -
Einnig að reist yrði skipbrots-
mannaskýli á sama stað.
Oft var gestkvæmt á Sellátrum,
einkanlega á sumrin. Margir komu
að skoða hina handunnu skraut-
muni.
Guðrún var alla stund áhugasöm
um hin ólíkustu málefni - og kunni
góð skil á því sem bar til í um-
hverfi hennar. Hún átti ríka réttlæt-
iskend - var ræðin - og kunni ekki
að lúra á skoðunum sínum.
Skugga hefur nú borið yfír Sel-
látrabæinn. Guðrún er ekki lengur
til staðar. - Nærfærnar hendur
hennar hlúa ekki framar að við-
kvæmum vorgróðrinum í yndis-
reitnum á bænum.
Þannig er mannlífið.
En litli bærinn við ysta haf stend-
ur áfram, þótt Guðrún sé horfin.
Kunnugir halda áfram að unna
staðnum og þeir hugsa hlýtt til
fólksins, sem eitt sinn bjó þar og
skapaði honum fagurt mannlíf.
Fallegu hlutirnar hennar Guð-
rúnar minna á handbragð hennar
og listfengi. Vitinn í Kópavíkinni
og skipbrotsmannaskýlið halda
minningu hennar á lofti enn um
langa hríð.
Og brimið brotnar áfram við vog-
skorna ströndina - þar sem hún
Guðrún okkar og aðrir gengnir
ættliðir skildu sporin sín eftir í
sandinum.
Börnunum hennar Guðrúnar,
ömmubömunum, langömmubörn-
unum - og öllum þeim, sem henni
þótti vænt um - og sem þótti vænt
um hana - votta ég mína dýpstu
samúð.
Kristján Gíslason.
Elsku Gunna. Mig langar með
fáeinum orðum að kveðja þig og
þakka þér þann stuðning og þann
styrk sem þú áttir alltaf til að gefa
á erfiðum stundum, og það ljós sem
þú gast gefíð þegar allt virtist
dimmt.
Ég kveð þig með orðum Gísla
Halldórssonar, sem gætu verið þín.
Verði ljós frá háum himinsölum
himinveg er bendi mönnum á.
Sérhvert blóm í lífsins dimmu dölum
dýrðarbjarma gylli röðull sá.
Verði ljós, er guðdómsneistann glæði,
Guð er tendra réð í bijósti manns.
Verði ljós, er lífgi, veki’ og græði,
Ijós, er vermi hjarta syndarans.
Verði ljós, er lýsi öllum þjóðum,
lausnarans svo megi vegsemd sjá.
Verði ljós, svo Guðs á vegi góðum
gangi sérhver maður jörðu á.
Guð geymi þig.
Þinn systursonur,
Björn Sigurjónsson.
Þetta land geymir allt sem ég ann,
býr í ámiði grunntónn þíns lags.
Hjá þess urt veit ég blómálfs míns brags,
milli bjarkanna yndi ég fann.
Ber mér útrænan ilminn frá sjó,
blærinn angan frá lyngi í mó.
Djúpa hugró á fjöllum ég finn.
Meðal fólksins er vettvangur minn.
Þetta land skamma stund bjó mér stað.
Ég er strá þess í mold, ég er það.
(Kristján frá Djúpalæk.)
Þessar ljóðlínur fínnast mér eiga
vel við þegar ég minnist Guðrúnar
frá Sellátrum með nokkrum fátæk-
legum orðum. Hún var mér kær,
og af kynnum okkar lærði ég margt
sem ekki verður talið hér upp. Mér
er efst í huga þakklæti fyrir að fá
að kynnast henni.
Ég vil leyfa mér að þakka henni
fyrir það sem hún færði sveitarfé-
lagi sínu og okkur sem þar búum
með tilveru sinni. Öðrum, sem betur
vita, ætla ég að rekja lífshlaup þess-
arar merku konu.
Guð blessi minningu Guðrúnar
frá Sellátrum í Tálknafírði.
Við þökkum fyrir ástúð alla,
indæl minning lifir kær.
Nú mátt þú, vina höfði halla,
við herrans bijóst er hvíldin vær.
í sölum himins sólin skín,
við sendum kveðju upp til þín.
(H.J.)
Kristín Ólafsdóttir,
Tálknafirði.
Handrit afmælis- og minningargreina
skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æski<
legt, að disklingur fylgi útprentuninni.
Auðveldust er móttaka svokallaðra
ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár.
Ritvinnslukerfin Word og Wordperfect eru
einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má
greinar til blaðsina á netfang þess
Mbl@centrum.is en nánari upplýsingar
þar um má lesa á heimasíðum. Það eru
vinsamleg tilmæli að lengd greina fari
ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínu-
bil og hæfilega línuleng — eða 2.200 slög.
Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn
sín en ekki stuttnefni undir greinunum.