Morgunblaðið - 06.06.1996, Blaðsíða 35
34 FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 1996 35
JitirgiimM&liií
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
HAGSÆLD OG
KAUPMÁTTAR-
ÞRÓUN
ISLENDINGAR bæta sér upp lægri laun með lengri vinnu-
degi en tíðkast í helztu nágrannalöndunum. Þetta er með-
al þess sem fram kemur í skýrslu Þjóðhagsstofnunar um laun
og lífskjör, sem stofnunin vann fyrir forsætisráðherra.
Hagsæld hér á landi er á svipuðu stigi og í þeim löndum
þar sem hún er hvað mest en íslendingar hafa meira fyrir því
að afla gæðanna, en þjóðir á áþekku hagsældarstigi.
Skýrslan fjallar um laun og lífskjör á íslandi, í Danmörku
og víðar. Fullvinnandi fólk á Islandi vinnur að jafnaði 50 klst.
á viku en 39 stundir í Danmörku. Tímakaup í dönskum iðnaði
er 97% hærra en í íslenskum iðnaði. Skýrsluhöfundar segja
að helsta skýringin á þessu sé lítil framleiðni hér á landi.
Eflaust eru ástæður fyrir lítilli framleiðni margvíslegar.
Smæð markaðarins hér innanlands er áreiðanlega ríkur þáttur
í því að hún er ekki jafn mikil og í nágrannalöndunum, þar
sem fyrirtæki geta selt vörueiningar sínar í mun meira magni
en hér. Framleiðslukostnaður á einingu fyrir h'tinn markað
hlýtur og að vera mun hærri en ef unnt er að selja á stærri
markaði. Þess vegna er nauðsynlegt að skapa fyrirtækjunum
tækifæri til þess að sækja á erlenda markaði og þá þarf einn-
ig gjaldmiðillinn að vera trúverðugur.
Hannes Sigurðsson aðstoðarframkvæmdastjóri Vinnuveit-
endasambandsins hefur bent á þetta áður og telur að leiðin til
að auka framleiðni sé að viðhalda stöðugleika og sæmilegu
rekstrarumhverfi fyrir fyrirtækin, þannig að þau hagnist og
geti fjárfest í nýrri tækni og nýjungum, sem skapað geti ný
tækifæri og byggt upp hálaunastörf. Það gerist ekki með því
að auka launakostnað umfram gjaldþol fyrirtækjanna. „Eina
leiðin er að sýna biðlund og vinna markvisst, hægt og bít-
andi, að því að bæta kjörin en taka ekki neinar kollsteypur.“
Vaxandi skilningur hefur einnig verið á því meðal aðila í
verkalýðshreyfingunni, að leiðin til bættra lífskjara sé ekki
endilega að krefjast hærri krónutölu við útborgun launa. Verzl-
unarmannafélag Reykjavíkur og Félag járniðnaðarmanna hafa
á undanförnum mánuðum sett fram hugmyndir um kjarasamn-
inga til langs tíma, sem hefðu það að markmiði að jafna þann
launamun sem er hérlendis og á Norðurlöndunum. Félag járn-
iðnaðarmanna vill þegar hefja undirbúning að gerð kjarasamn-
ings til aldamóta, þar sem á samningstímanum verði leitazt
við að jafna þann launamun sem nú er.
Gylfi Arnbjörnsson, hagfræðingur Alþýðusambands íslands,
hefur og tekið undir svipuð sjónarmið og vill skilgreinda áfanga
á næstu fimm árum til þess að ná kaupmáttarstigi nágranna-
þjóðanna. Hann segir: „Við teljum að það séu forsendur til
þess að gera það. Það þarf að fara saman efnahagslegur stöð-
ugleiki, atvinnustefna, framleiðni, breyting á skipulagi vinn-
unnar og nútímalegri vinnubrögð við undirbúning og gerð
kjarasamninga".
Samanburður Þjóðhagsstofnunar í umræddri skýrslu á hag-
sæld t.d. á íslandi og í Danmörku er miðaður við árið 1993.
Þá var efnahagslíf hérlendis á botni mikillar lægðar. Á þeim
tíma sem liðinn er frá því er viðmiðunartölurnar giltu hefur
þó kaupmáttaraukning á íslandi orðið eilítið meiri en í Dan-
mörku. Því getur verið að mismunurinn sé eitthvað minni nú.
Það eitt sýnir þó aðeins, að sá stöðugleiki, sem verið hefur í
efnahagsmálum hérlendis, er að skila sér smátt og smátt.
Þótt mismunur sé æði mikill á launatekjum í krónutölu, 38,8%,
er hann ekki eins mikill þegar tekið er mið af ráðstöfunartekj-
um, 14,9%. Er skýringuna m.a. að finna í hærri sköttum í
Danmörku. Einstaka stéttir á íslandi koma þó vel út úr saman-
burðinum og má þar nefna verkfræðinga í einkaþjónustu, hjúkr-
unarfræðinga og héraðsdómara.
ÓHEPPILEG
TÍM ASETNIN G
FRIÐRIK Sophusson, fjármálaráðherra, undirritaði samning
um afnám tvísköttunar milli Islands og Kína í Peking
síðastliðinn mánudag, en hann var þar í opinberri heimsókn.
Þetta mun vera fyrsti samningur sinnar tegundar, sem ísland
undirritar við Asíuland.
Auðvitað er ekkert athugavert við undirritun þessa samn-
ings í sjálfu sér. Hann á að auðvelda íslenzkum fyrirtækjum
að hasla sér völl á þeim gríðarstóra markaði sem Kína er og
nú er óðum að opnast Vesturlöndum.
Hins vegar verður það að segjast að heldur var tímavalið
óheppilegt, þar sem í fyrradag voru 7 ár liðin frá því er kín-
versk stjórnvöld réðust með vopnavaldi gegn vopnlausum
mótmælendum á Torgi hins himneska friðar og myrtu hundruð
manna.
*
Hans van den Broek sem situr í framkvæmdastjórn ESB í opinberri heimsókn á Islandi
Alþingi samþykkti fjármagnstekjuskatt
HANS van den Broek, sem
fer með utanríkismál í
framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins, var í
opinberri heimsókn á íslandi í gær.
Meðan á íslandsdvölinni stóð átti
hann m.a. fundi með Halldór Ás-
grímssyni utanríkisráðherra, Davíð
Oddssyni forsætisráðherra og utan-
ríkismálanefnd Alþingis. Þá flutti
hann í gær erindi á hádegisverðar-
fundi hjá Alþjóða verslunarráðinu. Á
þriðjudag ræddi hann við þátttak-
endur á ráðherrafundi EFTA á
Akureyri.
Hans van den Broek sagði að
þrátt fyrir að Evrópusambandið
væri nú upptekið af fyrirhugaðri
stækkun bandalagsins og breyting-
um á innra skipulagi hefði það ávallt
hugfast að utan Evrópusambandsins
stæðu ríki sem væru í hópu nánustu
og mikilvægustu samstarfsaðila
ESB í Evrópu. ísland væri í þeim
hópi ásamt öðrum EFTA-ríkjum.
„Það var því gott að fá þetta tæki-
færi til að ítreka mikilvægi sam-
skipta okkar sem vissulega hafa
þegar verið stofnanabundin að miklu
leyti með samningum á borð við
EES-samninginn. Á sama tíma fáum
við tækifæri til að skiptast á upplýs-
ingum og fullvissa samstarfsaðila
okkar í EFTA um að við viljum við-
halda þessum tengslum."
Hann sagðist hafa átt mjög góð
skoðanaskipti á fundum sínum með-
al annars um sjávarútvegsmál og
hann hefði fræðst mikið um ísland
og afstöðu íslendinga. „Almennt séð
má segja að ég haldi heim ánægður
og jafnframt sannfærður um að
Norðurlandasamstarfið geti reynst
Evrópusambandinu hagnýtt," sagði
van den Broek.
Góð reynsla af EES
Van den Broek var spurður hvern-
ig Evrópusambandið mæti reynsluna
af samningnum um Evrópska efna-
hagssvæðið sem grundvöll sam-
starfs ESB- og EFTA-ríkja og
hvernig hann teldi æskilegt að þetta
samstarf myndi þróast í framtíð-
inni. „EES-samningurinn hefur
reynst mjög vel og í þeim viðræðum
sem við áttum á þriðjudag kom
greinilega í Ijós að við eigum mikla
og góða samvinnu á sviði efnahags-
mála auk pólitískra viðræðna. Auð-
vitað hefðum við viljað að Svisslend-
ingar hefðu ákveðið að taka þátt í
þessu samstarfi líkt og svissnesk
stjórnvöld stefndu að. Svissneska
þjóðin tók hins vegar sjálfstæða
ákvörðun um annað og hana virðum
við. Við reynum því að þrýsta ekki
á Svisslendinga um EES-aðild þó
svo að ég voni að sá tími muni koma
að þeir gerist aðilar að EES.“
Reglulega hafa komið upp vanga-
veltur um það hvort EFTÁ og jafn-
vel Evrópska efnahagssvæðið gæti
reynst heppileg biðstöð fyrir ríki sem
stefna á aðild að Evrópusamband-
inu. Van den Broek sagðist telja
ólíklegt að þetta ætti eftir að verða
rætt af alvöru ekki síst þar sem að
þessar þjóðir væru þeirrar skoðunar
að með því væri verið að tefja fyrir
aðild þeirra. „Við eigum nú í undir-
búningsviðræðum við íjögur ríki sem
sótt hafa um aðild og í þeim viðræð-
um hefur það ekki komið til tals að
nota EES eða EFTA sem biðstöð."
Erfitt að brúa bilið
í sjávarútvegsmálum
Van den Broek var einnig spurður
að því hvort að hann teldi líklegt,
eftir að hafa heyrt viðhorf íslenskra
ráðamanna í sjávarútvegsmálum, að
hægt yrði að brúa bilið milli sjónar-
miða íslendinga og Evrópusam-
bandsins þannig að ESB-aðild kæmi
til greina fyrir Island. „í hreinskilni
sagt þá sé ég það ekki gerast eins
og stendur. Hins vegar skulum við
ekki gera of mikið úr því atriði. Ég
held að íslensk stjórnvöld geri sér
fyllilega grein fyrir því hvert sé
mesta hagsmunamál íslendinga,
nefnilega að geta haldið uppi eigin
sjávarútvegsstefnu. Því gerir Evr-
ópusambandið sér einnig grein fyrir.
Þetta mál íþyngir heldur ekki á
neinn hátt samstarfi okkar heldur
AF FUNDI framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins í Brussel.
Ríkur
skilningur
á sérstöðu
Islands
Hans van den Broek hefur ver-
ið í tveggja daga heimsókn á
íslandi en hann fer með sam-
skipti Evrópusambandsins við
önnur ríki innan framkvæmda-
stjórnarinnar. Steingrímur
Sigurgeirsson fylgdist með
heimsókn van den Broeks og
spurði hann um mál er varða
samskipti íslands og ESB.
Morgunblaðið/Sverrir
Hans van den Broek
metum við það á sama hátt. íslend-
ingar telja það best þjóna hagsmun-
um sínum að framfylgja óbreyttri
stefnu. Evrópusambandið hefur full-
an skilning á því og viðurkennir jafn-
framt að það yrði erfitt að ná sam-
komulagi um aðildarsamning er
gerði ráð fyrir sérstakri sjávarút-
vegsstefnu fyrir ísland.“
Rétt þróun í Austur-Evrópu
Van den Broek flutti í gær erindi
á hádegisverðarfundi Alþjóða versl-
unarráðsins þar sem að hann rakti
áform Evrópusambandsins um fjölg-
un aðildarríkja og þær umræður er
ættu sér stað á ríkjaráðstefnunni
er hófst fyrir skömmu. Hann sagðist
almennt vera mjög ánægður með
þá þróun í átt að markaðshagkerfi
er hefði átt sér stað í flestum ríkj-
anna í Mið- og Austur-Evrópu. Hag-
kerfi þeirra flestra hefðu tekið
stakkaskiptum þó að enn væri margt
ógert varðandi endurskipulagningu
fyrrum ríkisfyrirtækja.
Erfitt væri að segja til um hvenær
fyrstu ríkin gætu gerst aðilar að
sambandinu en fyrir lægju yfirlýs-
ingar pólitískra leiðtoga á borð við
Helmut Kohl um að stefnt væri að
því að niðurstaða lægi fyrir árið
2000. Þá ætti hins vegar eftir að
staðfesta fyrirliggjandi aðildar-
samninga á öllum þjóðþingum ESB
og á Evrópuþinginu. Hans mat væri
að raunhæft væri að ætla að fyrstu
ríkin myndu ekki fá formlega aðild
fyrr en árið 2002. Enn væri líka
óljóst hvort að samningaviðræður
hæfust við öll ríkin í einu og hvort
að gengið yrði frá öllum aðildar-
samningum á sama tíma eða hvort
það yrði gert í bylgjum.
Hann sagði það vissulega vera
rétt að Evrópusambandið væri þessa
stundina mjög upptekið af innri
málefnum en þó bæri að hafa hugf-
ast að það væri öðru fremur sökum
þess að sambandið hefði orðið að
bregðast við breytingum sem hefðu
orðið utan þess og aðlaga sig breytt-
um aðstæðum.
Sameiginleg mynt í EES?
Vilhjálmur Egilsson alþingismað-
ur lagði á fundinum nokkrar spurn-
ingar fyrir van den Broek. Spurði
þingmaðurinn m.a. hvort að hann
teldi hugsanlegt af hálfu Evrópu-
sambandsins að láta hina sameigin-
legu mynt ná einnig til ríkja Evr-
ópska efnahagssvæðisins eða hvort
að sambandið myndi hafa einhveijar
athugasemdir við það að einstök
EES-ríki, til dæmis Island, myndu
einhliða ákveða að taka upp hina
sameiginlegu mynt sem ESB-ríkin
áforma að taka upp. Þá spurði Vil-
hjálmur hvernig van den Broek
mæti stöðu Sviss en Svisslendingar
höfnuðu aðild að EES árið 1992 og
eiga nú í tvíhliða viðræðum við ESB
á sex sviðum. Einnig hvort hann
teldi að hætta væri á að evrópsk
NATO-ríki utan ESB myndu ein-
angrast ef VES vrði að Evrópustoð
NATO. Loks spurði hann hvort að
hugsanlegt væri að Islendingar
gætu hugsanlega fengið undanþágu
frá sameiginlegu fiskveiðistefnunni
á forsendum neðstastigsreglunnar í
ljósi þess að fiskistofnarnir á ís-
landsmiðum væru fyrst og fremst
staðbundnir stofnar.
Van den Broek sagðist fagna því
að fyrsta umsóknin utan ESB hefði
nú borist um aðild að hinum efna-
hagslega og peninglega samruna,
EMU. Það væri aftur á móti eins
og stendur mjög erfitt að meta
hvernig þessi mál myndu þróast og
satt best að segja væri þetta atriði
sem menn væru lítið farnir að velta
fyrir sér. Fyrst yrði að koma í ljós
hvort að nægilegur ríkjafjöldi yrði
til staðar til að byija að framkvæma
EMU-áformin árið 1999 og að því
búnu yrði að skilgreina samskipti
ríkja innan Evrópusambandsins, þar
sem að fyrstu árin mætti búast við
að hópur hugsanlega sex eða sjö
ESB-ríkja tæki þátt í EMU en önn-
ur ekki. Einnig yrði að ákveða hvaða
aðgerða ætti að grípa til gagnvart
ríkjum er kynnu að uppfylla skilyrð-
in fyrir EMU-þátttöku árið 1999 en
síðan skyndilega ekki árið 2002. Sú
umræða yrði mjög erfið.
Hann sagðist þó mjög auðveldlega
geta ímynda sér að einhvern tímann
í framtíðinni væri hugsanlegt að ríki
myndu óopinberlega eða opinberlega
tengjast sameiginlegu myntinni,
hugsanlega undir áþekkum for-
merkjum og ríki tengdu í dag gjald-
miðla sína við t.d. þýska markið eða
Bandaríkjadollar.
Hvað Sviss varðar sagði van den
Broek að segja mætti að ríkisstjórn
landsins væri komin skrefi á undan
íbúum Sviss í Evrópumálum. Stjórn-
in stefndi að fullri ESB-aðild en þjóð-
in hefði hafnað jafnvel EES-aðild.
Það væri í sjálfu sér ekki slæmt þar
sem að það væri hlutverk stjórnvalda
að sýna forystu.
Hann sagðist fljótlega eftir niður-
stöðu þjóðaratkvæðagreiðslunnar
hafa lagt til að reynt yrði að leysa
málið með tvíhliða viðræðum og
samningum um samskipti ríkjanna.
Hann hefði þó jafnframt lagt til að
stjórnin myndi á sama tíma ekki tjá
sig mikið um hugsanlega ESB- eða
EES-aðild þar sem ella væri hætta
á að allt í einu stæði ESB frammi
fyrir því að þeir tvíhliða samningar
sem skiptu Svisslendinga máli yrðu
samþykktir en þeir sem skiptu ESB
máli yrðu felldir í þjóðaratkvæða-
greiðslum.
Van den Broek sagðist ekki sjá
að staða Svisslendinga í Evrópumál-
um myndi breytast í bráð.
Ávallt samráð við NATO
Hvað varnarmál varðar sagði van
den Broek að skiljanlegt væri að
NATO-ríki á borð við Island, sem
ekki ætti aðild að Evrópusamband-
inu, hefði áhyggjur af því að Vestur-
Evrópusambandið yrði að Evrópu-
stoð Atlantshafssamstarfsins. Mjög
erfitt væri hins vegar að segja til
um hvernig þessi mál myndu þró-
ast. Hafa bæri í huga að nú væru
tíu ESB-ríkjanna aðilar að VES en
fimm stæðu fyrir utan. Óháð því
hvernig mái þróuðust yrði ísland
hins vegar fullgildur aðili að NATO
og allar mikilvægari aðgerðir þyrftu
samþykki NATO í heild þó að ein-
ungis Evrópuríkin stæðu að þeim.
Van den Broek sagði að það gæti
orðið mjög erfitt að yfirfæra neðsta-
stigsregluna yfir á íslensk sjávarút-
vegsmál, þar sem ef henni yrði al-
mennt beitt með þessum ætti yrði
lítið eftir af þeirri samræmingu er
átt hefði sér stað í viðskipta og efna-
hagsmálum innan Evrópusambands-
ins. „Sjávarútvegsmál skipta ekki
einungis máli á íslandi þó að íslend-
ingar hafi vissulega mikla sérstöðu,
þar sem að 75% útflutningstekna
þeirra má rekja til sjávarafurða. Ég
hef því fullan skilning á því að ís-
lendingar geti ekki sýnt samstarfi
áhuga ef það hefði í för með sér að
þeir hefðu ekki fullan yfirráðarétt
yfir sjávarútvegnum,“ sagði van den
Broek og bætti við að hann teldi að
mjög ríkur skilningur væri á sér-
stöðu íslendinga innan Evrópusam-
bandsins. Samvinnan milli íslands
og Evrópusambandsins væri mikil
og náin og íslendingar væru aðilar
að EES sem væri nánasta tenging
sem hægt væri að fá við sambandið
án þess að ganga í það. „Ég er hins
vegar hræddur um að síðasta skref-
ið gæti reynst erfitt ef kraftaverk
gerist ekki eða við teygjum hug-
myndaflug okkar til hins ítrasta
þannig að niðurstaða finnist sem er
viðunandi fyrir báða aðila. Neðsta-
stigsreglan er hins vegar ekki full-
nægjandi í því sambandi.“
Olafur B. Thors forstjóri spurði
hvort að EES-ríkin gætu verið
fullviss um að hagsmuna þeirra yrði
gætt þrátt fyrir að mjög hefði dregið
úr hlutfallslegu vægi þeirra
gagnvart Evrópusambandinu.
Van den Broek sagði að jafnvel
þó aðildarríkjum ESB hefði eftir um
áratug fjölgað um allt að tíu yrði
reynt að koma til móts við þarfir
EES-ríkjanna, þó að þau væru
einungis þrjú til fjögur. „Ég held
að til þessa hafi þetta gengið upp
og ég vona að það verði ekki fjöldi
aðildarríkja ESB sem ráði úrslitum
heldur sá andi samstöðu og
samvinnu sem hefur einkennt
samstarfið,“ sagði van den Broek.
Hann sagði að skipulag ESB
kæmi í veg fyrir að utanaðkomandi
aðiiar tækju þátt í ákvarðanatöku.
Á því væri ekki hægt að finna lausn.
Hins vegar hefði ekki einungis tekist
að taka tillit til hagsmuna
EES-ríkjanna heldur jafnframt að
leyfa þeim að hafa áhrif á
ákvarðanamótunarstiginu.
10% skattur á sölu-
hagnað hluta-
bréfa á þessu ári
ALÞINGI samþykkti í
gærlögum að 10%
staðgreiðsluskattur
leggist á allar fjár-
magnstekjur frá næstu
áramótum. Skiptar
skoðanir voru um málið
meðal þingmanna og
riðluðust flokkslínur í
atkvæðagreiðslum
skrifar Guðmundur
Sv. Hermannsson frá
Alþingi.
RSK
SKATTFRAMTAL 1996
Ilögunum, sem samþykkt voru
um fjármagnstekjuskatt í
gær, felst að vaxtatekjur
verða skattlagðar, en þær eru
nú skattfijálsar. Hins vegar lækkar
skattur á öðrum fjármagnstekjum,
svo sem arði, söluhagnaði og leigu-
tekjum úr 42-47% í 10%.
Þak er sett á söluhagnað hluta-
bréfa þannig að einstaklingar
greiða 10% skatt af söluhagnaði upp
að 3 milljónum og hjón upp að 6
milljónum. Umframtekjureru skatt-
lagðar með venjulegu skatthlutfalli
en hægt er að fresta þeim skatt-
greiðslum og nýta söluhagnaðinn
til að fjárfesta aftur í hlutabréfum,
á svipaðan hátt og nú gerist með
söluhagnað í fasteignaviðskiptum.
Við lokaafgreiðslu málsins á Al-
þingi í gær var síðan samþykkt
breytingartillaga um að sölu-
hagnaður hlutabréfa á þessu ári
verði skattlagður með 10% skatt-
hlutfalli en ekki 42% eins og nú er
og var það gert til að koma í veg
fyrir að drægi úr viðskiptum með
hlutabréf það sem eftir er ársins.
Áætlað er að þessi skattlagning
fjármagnstekna geti skilað ríkis-
sjóði um 1 milljarði króna í tekjur
árlega.
Sjálfstæðismaður á móti
Lögin voru samþykkt með 30
atkvæðum þingmanna Framsóknar-
flokks, Sjálfstæðisflokks, Kvenna-
lista og tveggja þingmanna Alþýðu-
bandalags gegn atkvæði Tómasar
Inga Olrich, Sjálfstæðisflokki.
16 þingmenn sátu hjá, þar af
allir þingmenn Alþýðuflokks, Þjóð-
vaka, 5 þingmenn Al- --------------
þýðubandalags og Guðjón
Guðmundsson, Sjálfstæð-
isflokki. Árni M. Mathies-
en, Sjálfstæðisflokki, sem
lýst hefur andstöðu við
skattlagningu vaxta, var
fjarverandi við atkvæðagreiðsluna.
Margir þingmenn skýrðu atkvæði
sitt. Jóhanna Sigurðardóttir, Þjóð-
vaka, sagðist styðja fjármagns-
tekjuskatt sem jafnaði skattbyrðina
og legði skatt á raunverulegar fjár-
magnstekjur. Þessi útfærsia á fjár-
magnstekjuskatti væri hins vegar
skattur á sparifjáreigendur en ekki
á stóreignafólk. Lagðir væru skatt-
ar á líknarfélög og íþróttafélög,
aldraðir og öryrkjar væru tvískatt-
aðir og búið væri í haginn fyrir
mikla peningatilfærslu til eigna-
fólks frá ríkissjóði og launafólki.
Kristín Ástgeirsdóttir, Kvenna-
lista, sagði að þessi lög væru um
margt göliuð enda málamiðlun milli
andstæðra sjónarmiða sem nefnd
allra stjórnmálaflokka hefði gert á
sínum tíma. En þrátt fyrir annmark-
ana teldi Kvennalistinn mjög mikil-
vægt að fjármagnstekjuskatti væri
komið á og taka yrði á því síðar
ef alvarlegir gallar kæmu fram á
lögunum.
Skattur á neikvæða vexti
Guðjón Guðmundsson, Sjálfstæð-
isflokki, sagði að 10% skattur á
vaxtatekjur væri óviðunandi vegna
þess að verulegur hluti af sparifé
landsmanna lægi á venjulegum
bankabókum sem bæru innan við
1% vexti, lægri en verðbólgan í land-
inu. Því væri fráleitt að skattleggja
neikvæða vexti og sagðist Guðjón
vera andvígur því að taka upp fjár-
magnstekjuskatt með þessum for-
merkjum.
Ögmundur Jónasson, Alþýðu-
bandalagi, sagði að jaðarskattar á
almennar launatekur væru frá 42%
til 70% þegar bótaskerðingar væru
meðtaldar. En samkvæmt fjár-
magnstekjuskattsfrumvarpinu yrði
jaðarskattur á arð, vexti og sölu-
hagnað lækkaður í 10%. Skatt-
--------- leysismörk fyrir einstakl-
inga í launavinnu væru
700 þúsund á ári en skatt-
leysismörk fyrir vexti, arð
og söluhagnað væru allt
_____ að 3 milljónir fyrir ein-
stakling sem hefði engar
aðrar tekjur. Því væri frumvarpið
ekki í nokkru samræmi við þær
kröfur sem samtök launafólks hefðu
sett fram um skatt á fjármagnstekj-
ur.
Kristinn H. Gunnarsson, Alþýðu-
bandalagi, sagði að með frumvarp-
inu væri afnuminn sérstakur
skattaafsláttur til að mæta arði af
leigutekjum og afnumið skattfrelsi
vaxtatekna. Samanlögð áhrif af
þessu væri að skattfijálsar tekjur
lækkuðu þannig að þeir sem hefðu
tekjur af öðru en launavinnu væru
líklegri en áður til að greiða hærri
gjöld. Þá drægi þessi lagasetning
Flokkslínur
riðluðust við
afgreiðsluna á
þingi
úr þeim mun sem væri á skattlagn-
ingu launatekna og fjármagnstekna
og stefndi því í rétta átt. Loks stuðl-
aði frumvarpið að því að beina fjár-
magni til atvinnulífsins.
Merkilegt skref
Guðmundur Árni Stefánsson, Al-
þýðuflokki, sat í nefndinni sem stóð
að frumvarpinu, en fulltrúar stjórn-
arandstöðuflokkanna skrifuðu undir
nefndarálitið með fyrirvara um að
þeir og flokkar þeirra áskildu sér
rétt til að styðja aðrar tillögur.
Guðmundur sagði jákvætt að verið
væri að stíga merkilegt skref til
upptöku skatts af vaxtatekjum. En
meðhöndlun stjórnarflokkanna á
málinu og umtalsverð skattalækkun
á stóreignamenn, sem hefðu sölu-
hagnað og hagnað af arði og leigu,
hefði skekkt málið umtalsvert og
gæti að sumu leyti aukið mismuninn
í samfélaginu, íjármagnseigendum
í hag. Því gæti Alþýðuflokkurinn
ekki stutt málið.
Bryndís Hlöðversdóttir, Alþýðu-
bandalagi, átti einnig sæti í nefnd-
inni sem vann frumvarpið. Hún
sagði að nefndarmennirnir hefðu
lýst því yfir, að þeir myndu fyrii
sitt leyti sætta sig við tillögur nefnd-
arinnar og styðja þær að öðrum til-
lögum frágengnum. Formenn
þriggja stjórnarandstöðuflokka
hefðu lagt fram frumvörp um sama
efni sem væru í anda þess sem Al-
þýðubandalagið hefði talað fyrir.
Þá leið hefði ríkisstjórnin ekki viljac
fara og frumvörpin ekki fengist
afgreidd úr þingnefnd.
Stjórnarfrumvarpið væri umdeilt
og í því væru atriði sem gætu orkac
tvímælis en hitt væri jafnljóst ac
þrátt fyrir pólitíska samstöðu un
að koma á fjármagnstekjuskatt
hefði aldrei náðst pólitísk samstað;
um leið að markinu. Tillögur nefnd
arinnar hefðu verið tilraun til þesi
og því sagðist Bryndís styðja frum
varpið þótt hún myndi áfram beití
sér fyrir því að ná fram þeim mark
miðum sem Alþýðubandalagið hefð
haft í skattamálum.