Morgunblaðið - 20.02.1997, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 20. FEBRÚAR 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGURGEIR OSKAR
SIGMUNDSSON
+ Sigurgeir Óskar
Sigmundsson
fæddist í Syðra-
Langholti í Hruna-
mannahreppi 16.
mars 1938. Hann
varð bráðkvaddur
9. febrúar síðastlið-
inn og fór útför
hans fram frá Skál-
holtskirkju 15. febr-
úar.
f í fámennu samfélagi
setur hver maður
sterkari svip á um-
hverfi sitt, en gerist að
öðru jöfnu í margmenni. Þessu er
kannski ekki svo gott að lýsa, en
engu að síður er þetta staðreynd.
Þannig hefur kaupmaðurinn á
Grund á Flúðum um áratugaskeið
sett sterkt svipmót á kauptúnið og
verið hluti af ásýnd þess. Með fram-
ansagt í huga er mér til efs að per-
sónuleiki Sigurgeirs Óskars Sig-
mundssonar hefði til fullnustu notið
sín í margmenni í Breiðholtinu í
henni Reykjavík. En aftur á móti
er samfélagið í Hrunamannahreppi
^ með þeim hætti að þar fékk Sigur-
geir vel notið sín og var þar svip-
sterkur persónuleiki, sem engum
mun gleymast. í þessari sveit átti
hann allar sínar rætur. Þekkti hvern
hól, laut og læk, sem og fólkið og
það langt út fýrir öll hreppamörk.
Mér var illa brugðið að frétta við
að heyra lát góðvinar míns Geira á
Grund. Svo var maðurinn ævinlega
kallaður og skal ekki vikið frá þeirri
nafngift hér. Það var fyrir um sjö
árum sem ég fyrst kynntist Geira
og þau kynni þróuðust síðar til
' ágætrar vináttu. Á ferðum um upp-
sveitir Árnessýslu hef ég oft haft
viðkomu í versluninni Grund á Flúð-
um, þó ekki sé nema til að taka
bensín. En kaupmaðurinn hefur líka
viljað spjalla við mig, einsog alla sem
leið eiga um. Oft hefur mér verið
boðið í kaffí og bakkelsi og stundum
mat.
En mikilsverðari hafa þó verið,
og hátt rísa í minningunni, skraf-
stundir um það sem hæst bar innan
sveitar og utan. í spjalli við Geira
hafa mér gefist tækifæri til að
kynna mér mannlíf og málefni í
uppsveitunum, sem nýst hefur mér
á ýmsa lund.
Kaffikrókurinn á Grund hefur í
-*» gegnum árin verið eins konar fé-
lagsmiðstöð á Flúðum, og þar hefur
hjarta þeirra og sveitarinnar allrar
slegið. í gamni var Geiri stundum
nefndur félagsmálamaðurinn, því
oft dvaldist honum lengur í kaffinu
en annir dagsins ef til vill heimil-
uðu. En kaupmaðurinn hafði bessa-
leyfi til félagsstarfa þessara. Og
tómlegra verður að koma á Grund
héðan í frá, þegar hans nýtur ekki
lengur við.
Hann Geiri stóð ekki efnn í lífinu.
Eiginkona hans var Sólveig Ólafs-
dóttir úr Borgamesi, og eignuðust
þau fjögur börn, sem öll em upp-
komin. Fjölskyldan var samhent og
þar til vitnis er verslunin á Gmnd,
sem fráleitt hefur verið átakalaust
verk að koma til þess vegs sem hún
er á í dag. Þessu fólki votta ég hér
mína dýpstu samúð við óvænt frá-
fall Geira.
Einsog ég sagði hér að framan
var kaffikrókurinn góði einskonar
félagsmiðstöð, og í raun og vem
miðjupunktur alls mannlífs í Hmna-
mannahreppi. Þar höfðu margir við-
komu og þar flugu sögur af ýmsu
tagi, enda hafa sannkallaðir lista-
menn frásagnarinnar oft átt í hlut.
Ég minnist þess, og geri að frásagn-
^ arefni hér, að á liðnu sumri að ég
hitti í kaffikróknum vinina og hesta-
mennina Magnús Hákonarson og
Geira. Glatt á hjalla hjá þeim tveim-
ur, enda skrafhreifnir menn á ferð.
Sjálfsagt hafa hestar og hestamenn
verið til umræðu. Með skömmu
millibili hafa þeir Magnús og Geiri
horfið yfir móðuna miklu. Eftir
.. í stendur minningin ein um ógleym-
anlega menn. En hitt er annað að
líkast til eru þeir nú
komnir á gott skeið á
glófextum gæðingum
sínum og fara þar svo
mikinn að eftir er tekið
um gjörvallan ódá-
insakur.
Sigurður Bogi
Sævarsson.
Kynni mín af fólkinu
í Syðra-Langholti má
rekja allt aftur til ársins
1959, en þá vann ég
með Sigurði bróður
Sigurgeirs í Lýsi og
mjöli í Hafnarfirði við Loðnu-
bræðslu. Það var síðan um 10 árum
seinna að ég hóf störf hjá Glóbusi
hf. í Reykjavík við sölu á fóðri til
bænda að þessi kynni endumýjuð-
ust. Tíðar heimsóknir til bænda í
Hreppunum urðu einnig til þess að
heimsóknum mínum fjölgaði í
Syðra-Langholt. Það má segja að
Syðra-Langholt hafi orðið að mið-
stöð til frekari aðgerða á þessu
svæði því þar naut ég gestrisni for-
eldra þeirra bræðra, Sigmundar og
Önnu, sem voru sannkallaðir
bændahöfðingjar í lund. Á þessum
árum er Sigurgeir að koma sér fyr-
ir með verslun sína Gmnd á Flúðum
sem hann æ síðan hefur verið
kenndur við. Það var greinilegt að
Sigurgeir hafði tekið gestrisni for-
eldra sinna í arf og átti ég eftir að
njóta þess hjá þeim hjónum Sigur-
geiri og Sólveigu.
Verslunin Grund varð smám sam-
an miðpunktur bændasamfélagsins
á þessum slóðum og ekki spilltu
fyrir næm augu og eyru Sigurgeirs
fyrir mannlegum háttum, skemmti-
legum tilsvömm og skondnum uppá-
komum sem era eðlilegur þáttur í
samfélögum sem þessum. Það urðu
því ófáar gleðistundirnar sem ég
átti á Grund þar sem ég naut þess
að hlusta á Sigurgeir lýsa þessu
samfélagi í gleði og þraut sem hann
unni falslaust og vildi veg þess sem
mestan. Samfélag þetta minnti mig
oft á Skagafjörðinn þar sem ég
eyddi stórum hluta æsku minnar
því söngur, gleði og hestar em ríkj-
andi þáttur í menningu þeirra
Hreppamanna og þetta þrennt veitti
Geira vini mínum mikla lífsfyllingu.
Það er ekki nema hálfur mánuður
síðan leiðir okkar Sigurgeirs lágu
saman hér í Reykjavík og við tókum
tal saman. Eins og ævinlega gætti
sömu hlýjunnar og áhuga á því hvað
ég væri að gera sem hann hnykkti
á með jákvæðum hvatningarorðum.
Ég hafði orð á því að ég hefði áhuga
á að renna austur þegar voraði.
„Já! endilega láttu sjá þig,“ svaraði
hann að bragði. Mig renndi ekki í
gmn þá að svo skammt væri í leiðar-
lok. Ég finn mig því knúinn til að
senda þessi fátæklegu kveðjuorð og
þakka honum fyrir þær samvera-
stundir sem okkur gafst kostur á
að eiga saman.
Ég sendi bræðrum og fjölskyldu
Sigurgeirs mínar dýpstu samúðar-
kveðjur og bið Guð að styrkja ykkur
í sorg ykkar.
Gunnar Páll Ingólfsson.
Geiri vinur minn er dáinn, skyndi-
lega og fyrir aldur fram. Fréttin um
andlát hans kom eins og reiðarslag
yfir okkur, þrátt fyrir að við vissum
að hann hefði í mörg ár ekki verið
eins heilsugóður og hann vildi vera
láta, en hann hafði fyrir nokkrum
ámm undirgengist mikla hjartaað-
gerð. Við héldum og trúðum að
Geiri hefði unnið bug á sjúkdómi
sínum og ætti enn eftir mörg góð
ár. Okkur varð ekki að þeirri ósk.
Geiri var traustur vinur. Hafi lík-
amlegt hjarta hans verið veiklað var
hjartahlýja hans þeim mun meiri og
hún vermdi vini hans og í yfir-
færðri merkingu má segja að hjarta
hans hafi slegið fyrir vini hans.
Hann var alla tíð reiðubúinn að
gera okkur greiða. Hann var ekki
einungis alltaf tilbúinn að taka á
móti okkur, heldur einnig öllum
þeim gestum, sem við leiddum að
dymm heimilis hans á Flúðum til
að heimsækja hann og Sólveigu.
Slíkir gestir hafa alls ekki verið
fáir um dagana. Það liggur við að
ég hafi misnotað gestrisnina á
Gmnd. Ég hef ekki aðeins teymt
helming fjölskyldu minnar, heldur
einnig heilu kórana og flokka hljóð-
færaleikara til að sýna þeim hvemig
ósvikin íslensk gestrisni og vinátta
er. Alltaf var okkur tekið opnum
örmum með laxi og lambakjöti á
borðum, að ógleymdri hestaskálinni.
Einu sinni kom ég með tíu óperu-
söngvara að Grund. Innan lítillar
stundar var hlaðið hátíðaborð fram
borið, sem stóðst samanburð við
„gildi" Islendingasagnanna. Er við
nokkrum stundum seinna héldum
áfram för okkar og kvöddum Geira
og fjölskyldu áttu þessir tíu söngv-
arar ekki orð til að lýsa hrifningu
sinni yfir þessum höfðingsskap og
gestrisni. Þá varð Geira að orði:
„Fólkið verður að forláta, en þetta
var alls ekki nógu gott hjá mér, en
næst skal það verða betra!“
Sólveigu og Geira á ég að þakka
eina faliegustu endurminningu lífs
míns. Sumarið 1991 buðu þau mér
í nokkurra daga ferð á hestum.
Leiðin lá um Fljótshlíð, Emstrur,
Landmannahelli, Þjórsárdal og end-
aði á Flúðum. Þetta var hreinrækt-
uð, ævintýraleg íslensk hestaferð í
félagsskap með mörgum af bestu
hestamönnum úr héraðinu og vinum
Geira. Seint líður mér úr minni leið-
in yfír ólgandi Markarfljót. Geiri var
snjall hestamaður, og að auki þekkti
hann íslenskt landslag eins og lóf-
ann á sér. Minningarnar ryðjast
fram í hugskoti mínu, t.d. þegar við
áðum í snjónum fyrir ofan Rauða-
fossaijall í skini gullinnar aftansól-
ar. Ágreiningur kom upp um hvaða
leið skyldi fara, og ferðalangarnir
ræddu af kappi og nokkurri ákefð
hver væri rétt stefna. Geiri leit til
fjalla, skoðaði umhverfi, sneri svo
hesti sínum og tók stefnuna í aðra
átt en flestum hafði sýnst. Allir
fylgdu. Geiri hafði auðvitað valið
bestu leið og sparað okkur hinum
marga kílómetra.
Kæri Geiri, góði, trausti vinur!
Þú stóðst fyrir góð íslensk mann-
gildi, varst stór í sniðum og það
færa ekki allir í fötin þín. Ég sé þig
nú fyrir mér sitjandi á afbragðs ís-
lenskum gæðingi í himnesku lands-
lagi, syngjandi í karlakómum þar í
sveit! Þú munt aldrei líða okkur
Siggu úr minni. Hugur okkar er nú
hjá Sólveigu og börnunum þínum,
sem mest hafa misst. Við þökkum
allt, sem okkur hlotnaðist með stór-
brotinni vináttu þinni. Endurgjaldið
var svo lítið. „Forláttu, það var ekki
nógu gott hjá okkur, næst skal það
verða betra!“
Blessuð sé minning Sigurgeirs
Sigmundssonar.
Steen Lindholm,
Holte, Danmörku.
Alltaf kemur dauðinn okkur á
óvart. Við emm aldrei viðbúin. Þó
er það hann sem er hið eina óumflýj-
anlega í lífinu, við fæðumst og við
deyjum. Við sem þekktum Sigurgeir
vissum að hann gekk ekki heill til
skógar, en hann kaus að lifa lífínu
lifandi uns yfir lyki.
Það var árið 1979 að við í hjóna-
klúbb nokkrum sem kallar sig Helgi-
dóminn, hófum vetrarferðir okkar
austur að Flúðum. Leigðum við þá
Skjólborgina og blótuðum þorra
viku áður en hann hófst. Þó að
nokkrir í hópnum þekktu þegar
kaupmanninn á Grund, óraði okkur
ekki fyrir þeirri vináttu og höfðings-
skap sem við urðum aðnjótandi ár-
visst eftir það. Hjónin á Gmnd,
Sólveig og Sigurgeir, tóku svo vel
á móti okkur, þegar við mættum á
föstudagskvöldi í janúar, bæði með
mat og drykk, að við konurnar vor-
um alveg í öngum okkar yfir allri
fyrirhöfninni. Fljótt urðum við þss
áskynja að þetta var bara háttur
Gmndarhjóna. Svona vom þau, allir
vom boðnir velkomnir hvenær sólar-
hringsins sem var. Ekkert var nógu
gott fyrir gestina. Þarna var í heiðri
hafður hinn dæmigerði íslenski
höfðingjabragur.
í staðinn gátum við boðið þeim
að taka þátt í fyrirþorrablótum okk-
ar. Ymislegt var nú brallað gegnum
tíðina og alltaf var Sigurgeir hrókur
alls fagnaðar. Hann hafði fallega
söngrödd og tók oft lagið með okk-
ur. Árið 1992 fórum við svo saman
í mikið ferðalag til Bandaríkjanna
og í siglingu um Karíbahafið. Sú
ferð var okkur öllum ógleymanleg.
Að leiðarlokum viljum við þakka
Sigurgeiri samfylgdina og gestrisni
þeirra Sólveigar í öll þessi ár.
Við vottum Sólveigu, börnum
þeirra og barnabörnum innilegustu
samúð og biðjum þeim guðs bless-
unar.
Nú legg ég augun aftur,
ó guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
mér yfír láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(Svbj. Egilsson.)
Fyrir hönd Helgidómsins,
Guðfinna Gröndal.
Hann Kaupi er látinn!
Sigurgeir Sigmundsson kaup-
maður á Grund lést síðastliðinn
sunnudag langt um aldur fram,
tæplega fimmtíu og níu ára. Sigur-
geir hafði um árabil átt við van-
heilsu að stríða og meðal annars
gengist undir erfiða aðgerð erlendis
en enginn átti von á hinu snögga
fráfalli Geira.
Við Hrunamenn erum fátækari
þegar jafnlitríkur persónuleiki og
Geiri á Grund er horfinn úr okkar
röðum. Geiri var vinamargur og
setti sterkan svip á umhverfið.
Geiri hafði mikla ánægju af ferða-
SIG URBJÖRG SNÆ-
BJARNARDÓTTIR
+ Sigurbjörg Snæbjarnar-
dóttir fæddist á Grund í
Höfðahverfi 13. ágúst 1905.
Hún lést á Dvalarheimilinu
Hlíð á Akureyri 15. nóvember
1996. Foreldrar hennar voru
lijónin Snæbjörn Helgason og
Jóhanna Jóhannesdóttir, sem
bjuggu á Grund. Sigurbjörg
var ein af fjórum systkinum,
sem öll eru nú látin.
Hinn 11. júlí 1926 giftist
Sigurbjörg Sigurbirni Bene-
diktssyni frá Jarlsstöðum í
Höfðahverfi. Þau byrjuðu bú-
skap á Grund en reistu fljót-
lega nábýli í Grundarlandi og
nefndu það Ártún. Sigurbjörg
og Sigurbjörn eignuðust fimm
syni. Sigurbjörn lést 6. apríl
1987.
Útför Sigurbjargar fór
fram frá Laufáskirkju 23.
nóvember síðastliðinn.
Mig langar til að minnast ömmu
minnar sem kvaddi þetta jarðlíf í
nóvember á síðasta ári. Veikindi
vom búin að hrjá hana í nokkrar
vikur og því var hún fegin að fá
hvíldina og fara til afa sem hún
saknaði svo mikið. Hún sagði mér
það í sumar þegar ég heimsótti
hana í síðasta skiptið. A elliheimil-
inu var vel um hana hugsað og
veit ég að hún þakkar það.
Margar yndislegar minningar á
ég um hana ömmu mína en hún
og afi tóku mér sem einu af barna-
börnunum sínum, þegar við
mamma fluttum í Skarðshlíðina
til stjúpföður míns Benedikts. Þá
var ég á öðru ári. Amma og afi
áttu stóran þátt í uppvaxtarárum
mínum og þakka ég þeim af hlý-
hug. Það var nú mikið búið að
bralla þarna á efri hæðinni í
Skarðshlíðinni, læra að pijóna,
spila vist, læra þulur og vísur og
spila á munnhörpuna og harmón-
lögum um landið og hafði sérstakt
lag á að kynnast fólki enda hugsa
ég að fáir eigi jafn stóran kunn-
ingjahóp í öllum landsfjórðungum.
Hestamennska og öræfaferðir voru
ætíð efstar á vinsældalista Geira,
hann fór á fjall árlega meðan heilsa
entist og eftir að hann hætti að
treysta sér til að smala heila fjall-
ferð var hugurinn í fjallvikunni inná
afrétti og engu tækifæri sleppti
hann til að komast inná afrétti í
návígi við fjöll, fénað og fjallmenn.
Landgræðsla á afréttinum var sér-
stakt áhugamál Geira. Var hann í
forsvari hjá Kiwanisklúbbnum
Gullfossi fyrir stórátaki í upp-
græðslu í landgræðslugirðingu
fremst á afrétti okkar Hruna-
manna.
Ófáar ferðir fór hann til að fylgj-
ast með árangri framkvæmda og
bæta við sáningu I viðkvæma bletti.
Árlega fór flokkur ungmenna í ungl-
ingavinnu dagstund til uppgræðslu-
starfa og var Geiri sjálfsagður farar-
stjóri hópsins og að loknu dagsverki
bauð hann ævinlega uppá gosdrykki
og súkkulaði. Unglingunum eru
þessar ferðir mjög minnisstæðar,
ekki síst rausnarlegar veitingar
Geira og Ieiftrandi áhugi fyrir verk-
efninu.
Þau hjónin á Gmnd, Solla og
Geiri, hafa rekið verslunina Grund
frá árinu 1963 er þau keyptu býlið
af Konráði Guðmundssyni og tóku
við bensínafgreiðslu í sveitinni.
Verslunin hefur verið í stöðugri
uppbyggingu og þjónustar okkur
Hmnamenn vel með alla dagvöru
og ýmislegt fleira. Þegar búðin var
endurbyggð eftir bmna jókst rými
verslunarinnar verulega og lítil
kaffitería bættist við. Á Gmnd er
afgreiðsla sérleyfisbíla og pósthirð-
ing var þangað til afgreiðsla póst-
húss var opnuð á Flúðum fyrir rúmu
ári. Að reka verslun og bensínaf-
greiðslu í dreifbýli er erilsamt starf
og krefst mikillar þjónustulundar.
Þau hjónin á Gmnd hafa verið sér-
lega samhent við að leysa öll vanda-
mál og er ekki spurt um hvað klukk-
an sé eða hvort auglýstur af-
greiðslutími er ef afgreiða þarf
pakka sem kemur með rútu eða
bjarga manni um bensín. Geiri var
íjölfróður maður og naut þess að
ræða við þá er í búðina komu, var
hann alltaf reiðubúinn að segja
ókunnugum til vegar og fræða þá
um sveitina og næsta nágrenni.
Ófáa kaffibolla gaf hann kunningj-
unum þegar sest var niður við borð
í kaffikróknum og spjallað um dag-
inn og veginn. Hér er aðeins drepið
á örfá atriði er uppí hugann koma
þegar litið er um öxl við fráfall Sig-
urgeirs á Grund. Ég vil þakka fyrir
að fá að hafa notið vináttu Geira
og fengið að starfa með honum að
ýmsum framfaramálum fyrir sveit-
ina okkar. Kæra Solla, við Hanna
vottum þér, bömum þínum og fjöl-
skyldum innilega samúð.
Loftur, Haukholtum.
íkuna hans afa. Þetta var yndis-
legur tími.
Jólin voru alltaf stór þáttur hjá
ijölskyldunni og þá vom amma og
afi alltaf með. Þegar unglingsárin
tóku við fylgdist amma vel með
tískunni hjá okkur stelpunum á
neðri hæðinni og auðvitað varð að
sýna ömmu og fá álit hennar þeg-
ar keypt voru ný föt. Þá heyrðist
nú stundum sagt: „Ég held að ég
verði að fá mér svona líka, þetta
er svo fínt.“
Já, það var búið að hlæja mikið
að henni ömmu, því að hún átti
sínar stórkostlegu hliðar. Amma
gat nú verið skapmikil þegar
þannig lá á henni, en alltaf var
nú stutt í brosið. Nú þegar lúin
bein eru lögst til hvíldar er margs
að minnast en ég veit að þú ert
sæl og ánægð í faðmi afa. Þið
hvílið hlið við hlið í Laufáskirkju-
garði þar sem sveitin ykkar er.
Ykkar afa er sárt saknað en minn-
ingin lifir í hjarta okkar. Ég vil
þakka þér fyrir allar samveru-
stundirnar okkar, elsku amma
mín.
Elínrós Jóhannsdóttir,
Hornafirði.