Morgunblaðið - 20.04.1997, Blaðsíða 14

14 B SUNNUDAGUR 20. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
■+
r
i
LÚÐRASVEIT Reykjavíkur á vorum dögum.
voru t.d. karftöflugeymsla barna-
skólans, fangahúsið og smákytra í
gamla Alþýðuhúsinu. Það er því ljóst
að bygging Hljómaskálahússins
skipti verulegu máli fyrir framtíð
Lúðrasveitar Reykjavíkur.
Fyrsti stjórnandi Lúðrasveitarinn-
ar var þýskur, Otto Böttcher. Hann
var stjórnandi til 30. mars 1924 eða
í tæp þjú ár. Hann var hornaleikari
að mennt og annaðist kennslu á
blásturshljóðfæri hjá sveitinni. Eftir-
maður hans var Páll Isólfsson og
stjórnaði hann lúðrasveitinni í næstu
tólf ár. Hann var þá nýkominn heim
frá orgenleikaranámi í Leipzig í
Þýskalandi og það hefur auðvitað
verið ómetanlegt fyrir hljómsveitina
á fyrstu starfsárum hennar að geta
fengið að njóta krafta og hæfileika
Páls ísólfssonar sem alla tíð var
traustur stuðningsmaður sveitarinn-
ar og hann er sá sem lúðrasveitin
stendur í mestri þakkarskuld við eins
fram kemur í bókinni. Á stjórn-
andaárum Páls ísólfssonar var fyrst
leikið í Ríkisútvarpið og í nokkur
ár var leikið þar 10 sinnum á ári
og alltaf í beinni útsendingu. Nokkur
hlé urðu á stjórnandaferli Páls, en
þá stóðu við stjórnvölinn Emil Thor-
oddsen í nokkra mánuði, Frederiksen
og H. Fiddicke í skamman tíma hvor.
Vegna anna Páls fyrir hátíðarhöldin
1930 var dr. Franz Mixa fenginn til
að æfa og stjórna Lúðrasveitinni frá
febrúar þ.á. og fram yfir alþingishá-
tíðina.
Formenn Lúðrasveitar Reykjavík-
ur þann tíma _sem Páll ísólfsson
stjórnaði voru: Óskar Jónsson prent-
ari, frá 1923-1927, Björn Jónsson
og Karl 0. Runólfsson sitt árið hvor,
Tómas Albertsson í tvö ár, þá Guð-
Skært
lúðrar
hljóma
Lúðrasveit Reykjavíkur heldur upp á 75 ára
afmæli sitt nú í ár með ýmsu móti. Stofn-
fundurinn var í Iðnaðarmannahúsinu við
Vonarstræti 7. júlí 1922. ítilefni af tíma-
mótunum kynnti Olafur Ormsson sér
sögu Lúðrasveitar Reykjavíkur og ræddi við
Halldór Einarsson, einn af eldri félögunum,
og Heiðu Dögg Jónsdóttur úr hópi nýrri
félaga Lúðrasveitarinnar.
HEIMILDIR um sögu
Lúðrasveitar Reykjavíkur
er að finna í kafla í bók
Atla Magnússonar,
Skært lúðrar hljóma, sem gefm var
út af Sambandi íslenskra lúðrasveita
árið 1984. Þar kemur fram að stofn-
dagurinn hafi verið 7. júlí árið 1922
og að í Reykjavík höfðu þá verið
starfandi tveir lúðraflokkar, „Lúðra-
félagið Harpa“, stofnað annan hvíta-
sunnudag 1910 og „Lúðrafélagið
Gígja“ stofnað 29. júlí 1915 í hegn-
ingarhúsinu við Skólavörðustíginn.
Stofnendur Lúðrasveitar Reykjavík-
ur voru 31 talsins, 16 úr Hörpu og
15 úr Gígju.
I fyrrnefndri bók er þess getið að
sameining félaganna hafi átt nokk-
urn aðdraganda þó ekki væri hann
langur. Snemma árs 1922 komu-
saman sex menn, þrír frá hvoru fé-
lagi, þó án umboða frá félögum sín-
um. Þess er ekki getið í heimildum
hverjir þeir voru, en þeir munu hafa
verið Björn Jónsson, Óskar Jónsson
prentari og Pétur Helgason frá
„Hörpu“ og Karl O. Runólfsson,
Tómas Albertsson og Eiríkur Magn-
ússon frá „Gígju“. „Fundarefnið var
það, á hvern hátt yrði bætt úr þeirri
kyrrstöðu sem undanfarið hafði ver-
ið út á við og innan félaganna" og
úrbætur þar á.
Greinilega var hér um að ræða
framtakssama menn sem gerðu sér
grein fyrir að sameina þyrfti kraft-
ana með stofnun Lúðrasveitar
Reykjavíkur sem hefur allt frá því
hún hóf starfsemi sína glatt Reyk-
víkinga við ótal tækifæri eða eins
-og fram komur i kafla í bókinni í

HLJÓMSVEITIN á stofnárinu 1922.
samantekt Halldórs Einarssonar:
„Af þeim árlegu hátíðarhöldum í
höfuðborginni, þar sem lúðrasveitin
kemur fram, ber fyrst að nefna 17.
júní. Þann dag þurftu lúðrasveitar-
menn lengst af að vera spilandi frá
því fyrir hádegi og langt fram á
kvöld, þótt hin seinni árin sé þetta
orðið mun minna. Af öðrum föstum
hátíðisdögum þar sem leikið er má
nefna sjómannadaginn, sumardag-
inn fyrsta og 1. maí, en fyrir göngu
þann dag lék sveitin í yfir 30 ár. í
desember ár hvert eru leikin jólalög
á Austurvelli við afhendingu norska
jólatrésins. Loks skal getið um það
sem minna fer fyrir, en það er heim-
sókn á Landspítalann að morgni jóla-
og páskadags, þar sem leikið er fyr-
ir sjúklinga. Það hefur komið í hlut
Lúðrasveitar Reykjavíkur að aðstoða
við öll opinber hátíðarhöld í Reykja-
vík og nágrenni, s.s við móttökur
erlendra þjóðhöfðingja, embætti-
stöku forseta Islands, vígslur mann-
virkja o.fl, og gegnir sveitin þannig
oft því hlutverki sem opinberar
lúðrasveitir annarra landa annast“.
Og eins og segir í kafla í bókinni
í samantekt Halldórs Einarssonar,
um tilgang fundar sexmenninganna.
„Ekki mun þó fundarefni þessara
-sexmenninga- eingöngu hafa verið
að auka starfsemina, heldur kom þar
einnig fram það, sem ávallt hefur
verið eitt höfuðmarkmið „Lúðra-
sveitar Reykjavíkur", að efla tónlist-
arþekkingu og hljóðfæraleik, „afla
þeim mönnum frekari kennslu í
hljómlist sem þegar eru byrjaðir, og
vekja áhuga almennings fyrir hljóml-
ist yfirleitt".
Stofnendur Lúðrasveitar Reykja-
víkur voru stórhuga menn. Fyrsti
aðalfundur sveitarinnar var haldinn
5. nóvember 1922 í Bárunni og þar
voru samþykkt lög fyrir félagið sem
enn gilda, þó smávægilegar breyt-
ingar hafi verið gerðar í tímanna
rás. Á fyrstu fjórum mánuðunum á
starfstíma Lúðrasveitarinnar hafði
hún leikið 32 sinum opinberlega.
Auðvitað varð að koma upp æfinga-
stað fyrir Lúðrasveitina og þá var
byggð glæsileg húsbygging í Hljóm-
skálagarðinum í Reykjavík sem reist
var árin 1922-23 og er fyrsta húsið
sem sérstaklega er byggt yfir tónlist
á Íslandi. Yfirsmiður við byggingu
Hljómskálans var Sigurður E. Hjör-
leifsson, múrarameistari og túbu-
leikari í Lúðrasveit Reykjavíkur.
Lúðrasveitin hafði haft mjög slæma
aðstöðu til æfinga eða nánast enga
og háði það mikið starfi sveitarinn-
ar. Æfingastaðir sem notast var við
jón Þórðarson í fjögur ár til 1935,
Óskar Jónsson póstafgreiðslumaður
í eitt ár og Óskar Þorkelsson 1936
til maí 1937, en þá tók Guðjón aftur
við við formannsstarfinu.
Albert Klahn tekur við stjórninni
í ágúst 1936 að tillögu Páls ísólfs-
sonar. Klahn var Þjóðveiji og vanur
lúðrasveitarstjórnandi. Við komu
hans til Lúðrasveitarinnar jókst
starfsemin mikið og einnig fjölgaði
hljóðfæraleikurum í sveitinni. Hann
útsetti mörg íslensk lög fyrir lúðra-
sveitina og aðlagaði aðrar útsetning-
ar hljóðfæraskipaninni hveiju sinni.
Klahn lét af stjórn sveitarinnar 1949
eftir 13 ára starf, að einu undan-
skildu en þá stjórnaði Karl 0. Run-
ólfsson. Þessi ár hafði Guðjón Þórð-
arson verið formaður, að undanskild-
um tveimur, er Guðlaugur Magnús-
son og Viggó Jónsson gegndu form-
annsstörfum. Guðjón Þórðarson var
formaður þegar Páll Pampichler
Pálsson er ráðinn stjórnandi haustið
1949, en hann hefur stjórnað lúðra-
sveitinni lengst allra eða til ársins
1975. Lúðrasveitin hefur ekki haft
fastráðinn stjóranda frá því er Páll
P. Pálsson hætti, nema um skamman
tíma í senn og þá til ákveðinna verk-
efna.
Með komu Páls Pampichlers.verða