Morgunblaðið - 24.03.1999, Blaðsíða 52

52 MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1999
MINNINGAR
MOROUNBLABIB
JAKOB
TRYGGVASON
+ Jakob Tryggva-
son fæddist á
Ytra-Hvarfi í Svarf-
aðardal 31. janúar
1907. Hann lést á
hjúkrunarheimilinu
Seli á Akureyri 13.
mars síðastliðinn og
fór útfbr hans fram
frá Akureyrar-
kirkju 22. mars.
Mig langar að setja
á blað nokkur kveðju-
orð um Jakob
Ti-yggvason. Um það
bil sjö ára gömul lærði ég að spila á
orgel hjá Jakobi. A þeim árum var
stofuorgelið, eða orgelhannoníum
eins og það heitir, algengt hljóðfæri
á heimilum, og hafði því hlutverki
að gegna að leiða samsöng heimilis-
fólks. Sú hefð varð þess valdandi að
ég hóf orgelnám, og einnig vegna
skyldleika við Jakob sem rekja má
til Svarfaðardals. I fyrstu sótti ég
tíma á heimili hans og Unnar konu
hans í Helgamagrastræti, en seinna
lá leið mín í tónlistarskólann á
Akureyri þar sem Jakob var aðal-
kennari minn í fyrstu, auk þess sem
ég sótti tíma til hans í ýmsum hlið-
argreinum.
A uppvaxtarárum mínum á
Akureyri tók Jakob virkan þátt í
tónlistarflutningi af ýmsu tagi. Þeg-
ar ég lít til baka kemur orgelleikur
hans fyrst upp í hugann, og jafnvel
þótt orgel kirkjunnar hafi í þá daga
verið fremur lítilfjörlegt var orgel-
leikur Jakobs þrátt fyrir það fyrir-
mynd þeirra sem kunnu að meta
þetta hljóðfæri. Þar með opnuðust
nýjar víddir í tónlistinni sem orgel-
ið miðlaði, frá því að vera undir-
leikshljóðfæri í stofunni heima, til
þess að miðla tónbókmenntum org-
elsins, einkum tónlist frá barokk-
tímanum.
Margt af því sem Tónlistarskóli
Akureyi-ar hafði upp á að bjóða í
skólastjóratíð Jakobs var langt á
undan sinni samtíð, og var þess
langt að bíða að sambærilegir tón-
listarskólar hefðu jafn-
mikla framsýni og fag-
mennsku til að bera og
þar var að finna.
Hljómfræðikennsla
Jakobs reyndist góður
grunnur fyrir fram-
haldsnám í þein’i
grein, og eru hinar
fjölmörgu raddsetn-
mgar sem
liggja til
eftir hann
vitnis um
færni hans á því sviði.
I öllutn tónlistar-
flutningi þar sem Jak-
ob kom við sögu lagði
hann áherslu á vand-
aðan og músíkalskan flutning. Þeg-
ar tímar liðu og sjóndeildarhringur-
inn stækkaði, varð mér ijóst að
Jakob hafði þá hæfileika umfram
marga aðra tónlistarmenn að geta
látið lúðrasveit hljóma líkt og orgel.
Þar mátti heyra mjúkan og ávalan
samhljóm sem einungis góður tón-
listarmaður getur laðað fram. Með
sínu hæverska viðmóti og án
margra orða gat sérhver nemandi
hans fundið að Jakob studdi og leið-
beindi án þess að láta sína eigin
persónu í aðalhlutverk, því held ég
að tónlistin sjálf hafi alltaf verið að-
alatriðið í hans augum.
Það er einstök gæfa að hafa notið
leiðsagnar Jakobs. í byrjun var það
eitt lítið lag í orgelskólanum sem
vakti tilhlökkun og kom telpunni til
að gi'eikka sporið niður
Helgamagrastrætið. I dag upp-
götvast að orgelhljómurinn er arfur
frá tónlistaruppeldi, hljómur sem
er undirstaða og mælikvarði á allt
sem listir geta veitt.
Herdís Halblaub Oddsdóttir.
Okkur systkinin langar að þakka
samfylgd heiðursmannsins Jakobs
Tryggvasonar. Við kynntumst hon-
um og Unni konu hans, þegar for-
eldrar okkar keyptu íbúð við hlið
þein-a í raðhúsinu Byggðavegi 101
á Akureyri árið 1966. Frá fyrstu
stundu ávann Jakob sér virðingu
okkar.
t
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
GEIRMUNDUR JÓNSSON
fyrrverandi bankastjóri,
Hólmagrund 24,
Sauðárkróki,
sem andaðist á Sjúkrahúsi Skagfirðinga föstu-
daginn 12. mars, verður jarðsunginn frá Sauð-
árkrókskirkju laugardaginn 27. mars kl. 14.00.
Guðríður Guðjónsdóttir,
Erna Geirmundsdóttir, Einar Jóhannsson,
Vilhjálmur Geirmundsson,
Sveinn Geirmundsson, Anna Pálsdóttir,
Jón Geirmundsson, Anna Björk Arnardóttir,
Ingvi Geirmundsson, Halla Tulinius,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim sem
sýndu okkur samúð, hlýhug og vináttu við and-
lát og útför eiginkonu minnar, móður okkar,
tengdamóður, ömmu og langömmu,
ÖNNUJÓNSDÓTTUR,
Stóru-Ökrum,
Skagafirði.
Sigurður Hólm Jóelsson,
Hólmfríður Sigurðardóttir, Kristján Steingrímsson,
Ingibjörg Sigurðardóttir, Rögnvaldur Árnason,
Sólveig Sigurðardóttir,
Jón Sigurðsson,
Helga Sigurðardóttir,
Ragna Sigurðardóttir,
Katrín Sigurðardóttir,
barnabörn og barnabarnabörn
Björn Björnsson,
Hulda Ásgrímsdóttir,
Einar Pálmi Árnason,
Rúnar Magnússon,
„Tónafióð" er ef til vill orðið sem
best lýsir tilveni okkar á þessum
árum. Dagurinn hófst á orgelæfing-
um Jakobs og svo tóku við skalar
og fingraæfingar á flygilinn og í
kjölfarið fylgdi svo fiutningur á ótal
verkum tónbókmenntanna. Þannig
veitti Jakob okkur, með eljusemi
sinni og vandvirkni, innsýn í töfra-
heim tónlistarinnar sem og sjálf-
saga tónlistarmannsins. Ollu þessu
var svo svarað úr okkar íbúð með
öllum tegundum tónlistar og ærsla-
gangi sem fylgir börnum og ung-
lingum. Þegar við systkinin vorum
að spila ómarkvisst á píanóið í okk-
ar stofu leiðrétti hann okkur og
leiðbeindi með tóndæmum í gegn-
um vegginn. Við þökkum nú á
kveðjustund að undirleikur við
æsku okkar var ein samfelld tón-
listarveisla. Við þökkum að hafa
ætíð verið velkomin á heimili Unn-
ar og Jakobs, þau tóku okkur alltaf
opnum örmum þegar við gerðum
okkur heimakomin hjá þeim, hvort
sem það var í garðinum eða inni á
heimili þeirra. Við deildum tilhlökk-
un þeirra er góðra gesta var að
vænta að sunnan og fögnuði yfir
heimsóknum barna og barnabarna.
En nú eru kaflaskil á Byggðavegin-
um.
Við leyfum okkur að vona að vera
megi, að gamlir grannar hafi nú
sest saman undir suðurvegg í sól-
skininu og hlusti saman í þögulli
lotningu á Bach. Minningin um
heiðurshjónin Unni og Jakob verð-
ur alltaf órjúfanlegur hiuti af okkar
bernsku- og æskuminningum. Við
og móðir okkar þökkum nú á
kveðjustund vinarþel og einstakt
umburðarlyndi þeirra. Börnum og
ástvinum öllum sendum við okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Guðný Björk, Inga Dagný, Asdís
Eynín og Ingimar Eydal.
Mikill öðlingur, Jakob Tryggva-
son söngstjóri og orgelleikari, er
iátinn í háiri elli. Hugurinn hvarfl-
ar aftur í tímann, að árinu 1967.
Akureyri var stundum nefnd „Gaul-
verjabær“ og var sú nafngift dregin
af því hversu margir kórar voru hér
starfandi. A þeim tíma sem um
ræðir bar bærinn þó varla nafn
með rentu, stór blandaður kór,
Kantötukórinn, hafði þá nokkrum
árum fyrr lagt upp laupana, en
tveir stórir karlakórar sungu raun-
ar enn við raust.
A sönglofti Akureyrarkirku
blómgaðist líka sönglíf. Þar sat org-
anistinn, Jakob Tryggvason, við
orgelið og stjórnaði kirkjukór. Sig-
urður Demetz Fransson var nýlega
kominn sem söngkennari við Tón-
listarskólann, þar sem Jakob var
skólastjóri, og hafði hann verið
fenginn til að raddþjálfa kirkjukór-
inn. Konum í kirkjukórnum sem
sóttu þessa söngtíma þótti dapurt
að ekid fengju fleiri konur að láta
sínar þýðu raddir hljóma líka og
upp úr þessu var farið að tala um
að stofna kvennakór. Það er ekki að
orðlengja það - stofnfundur var
boðaður, ekki færri en 50 konur
mættu. Þá þegar var búið að ráða
Jakob Tryggvason sem söngstjóra
og Sigurð Demetz sem raddþjálf-
ara að kór sem ekki var orðinn til.
Slík var bjartsýnin er Söngfélagið
Gígjan var stofnuð.
Síðan má segja að leiðir margra
þessara kvenna • og Jakobs
Tryggvasonar lægju meira eða
minna saman í 17 ár. Sumar færð-
ust líka til hans í kirkjukórinn. Eins
og gengur urðu breytingar, nokkr-
ar hurfu á brott en aðrar komu í
staðinn. Viss kjarni hélt þó tryggð
við félagsskapinn allt til endaloka,
sem urðu 1984, og „Lilli Kobbi okk-
ar“ eins og við stundum nefndum
hann okkar á milli í gælutón, hélt
líka tryggð við kórinn.
Ekki vitum við hversu mikið
þetta kórstarf hefur veitt Jakobi
því hann var aldrei mikið fyrir
stóru orðin, en eitt er víst, hann
stóð ekki í þessu stappi til að auðg-
ast á því. Fjárhagur kórsins var
oftast bágborinn og launin sem
Jakobi voru greidd voru ekki há.
Það er líka víst að oft hefur hann
þurft að taka á þolinmæðinni þegar
hans næma tóneyra nam annarlega
tóna frá kórkonum í stað hins eina
rétta tóns. Vandvirkni hans var
kapítuli út af fyrir sig. Það var ekki
mikið um útsetningar á lögum fyrir
kvennakóra og það sem til var var
yfírleitt fyrir þríradda kóra. Þetta
fannst Jakobi ekki nóg og hann út-
setti fyrir fjórradda kvennakór
megnið af því sem Gígjan söng og
tók aldrei krónu íyrir. Jakob
Tryggvason var gott tónskáld (nú
hefði hann veitt okkur átölur fyrir
að taka svona sterkt til orða), en
óhætt er að segja að fáir Islending-
ar voru slyngari við að útsetja kór-
lög. Allt þetta handskrifaði hann
með sinni snotru nótnaskrift. Verð-
ugt væri að gefa þetta safn út,
raunar munu ýmsir kvennakórar
síðari tíma hafa notið góðs af þess-
um útsetningum.
Ekki dettur okkur í hug að segja
að við höfum alltaf verið Jakobi
sammála, meira að segja stundum
afar ósammála, en hann var óum-
deildur stjórnandi og hafði oftast
sitt fram. Og að loknum vel heppn-
uðum tónleikum fór ekki á milli
mála hver stóð hjarta okkar næst
þá stundina. Það er óhætt að segja
að vel þyrfti að leita til að finna þá
Gígjukonu sem ekki þótti vænt um
Jakob og mat hann mikils.
Þá má ekki heldur gleyma Unni
konu hans sem með sínu hógværa
brosi samþykkti allar þessar konur
sem þóttust eiga eitthvað í manni
hennar, a.m.k. heilmikið af tíma
hans. Hún var einstök.
Einhverjum kann að finnast að
þessi pistill sé jafnmikið um Söng-
félagið Gígjuna og Jakob Tryggva-
son, en satt að segja getum við ekki
talað um Jakob án þess að Gígjan
komi jafnframt í hugann, svo voru
þau samtengd. Hann gerði þennan
kór að góðu hljóðfæri á örskömm-
um tíma. Og með þessum fátæk-
legu orðum viljum við votta minn-
ingu hans virðingu og þakka honum
fyrir öll þau góðu ár sem við áttum
samleið.
Börnum hans og fjölskyldum
þeiri-a sendum við hlýjar vinar-
kveðjur.
Fyrii- hönd Gígjukvenna,
Hólmfríður Jónsdóttir, Gunn-
fríður Hreiðarsdóttir.
Hann afi minn er dáinn og ljúfsár
söknuður fyllir hjarta mitt. Ég
sakna allra góðu stundanna okkar
eins og þegar ég var barn og hann
sat við rúmstokkinn hjá mér og hélt
í höndina á mér, alveg þangað til ég
sofnaði og traustið sem ég bar til
hans afa míns náði að sefa myrk-
fælnina svo ég næði að sofna. Svo
man ég líka þegar hann spilaði fyrir
okkur stelpurnar á flygilinn hin og
þessi lög, jafnvel eitt og eitt bítlalag
á meðan við dönsuðum af hjartans
lyst í stofunni.
Þegar ég fór svo að eldast og
unga stúlkan í mér vaknaði gleymi
ég aldrei fimm þúsund krónunum
sem hann afi minn gaf mér fyrir
snyrtivörum. Þetta var töluverð
upphæð þá, sennilegast svipað og
nú og að fá að eyða því öllu í snyrti-
vörur - vá!
Núna síðustu árin, eftir að
amma dó bjó ég um tíma hjá hon-
um afa meðan ég var að vinna hjá
LA. Ég er alin upp sem nútíma
kona sem tók kynjahlutverkin ekki
mjög hátíðlega. Afi leit hins vegar
á það sem hreinlega móðgun við
mig að vera eitthvað að vasast í
eldhúsinu þegar ég var þarna.
Eitthvað átti ég erfitt með að
kyngja þessu þegar Svaný sagði
við mig: „Já, en getur þú ekki gert
þetta fyrir hann afa þinn?“ Jú, það
gat ég alveg og eftir það gekk
sambúðin eins og í sögu og oft sát-
um við og spjölluðum yfir tebollan-
um langt fram á nótt.
Ég er afskaplega þakklát fyrir að
hafa átt hann afa minn að og það að
sonur minn hafi fengið að kynnast
honum. Undir það allra síðasta þeg-
ar minnið var farið að gefa sig átti
hann stundum erfitt með að koma
mér fyrir sig, en Tryggva Geir
þekkti hann alltaf og mundi allar
fréttir af honum. Mér finnst ég
heyra enn það sem hann sagði svo
oft: „Það er eitthvað í andlitinu á
þessum dreng sem er svo viðkunn-
anlegt. Alveg frá því ég sá hann
fyrst...“ en hann kláraði setninguna
oftast ekki en varð svona fallegur í
framan.
Guð var góður að leyfa okkur að
hafa hann afa svona lengi og góður
að leyfa honum að fara núna þegar
hann sjálfur var búinn að fá nóg.
Takk.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför
JÓNS ÞÓRARINSSONAR
fyrrv. bónda, frá Hjaltabakka,
Hvammsgerði 4.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Vífilsstaða-
spítala og Landakotsspítala, deild K-1.
Guð blessi ykkur öll.
Þorvaldur Stefán Jónsson, Arnþrúður Einarsdóttir,
Sigríður Hrefna Jónsdóttir,
Þóra Þuríður Jónsdóttir, Finnbogi O. Guðmundsson,
Hildur H. Jónsdóttir,
Sigríður Baldursdóttir, Ingvi Þór Guðjónsson
og barnabörn.
t
Þökkum innilega öllum þeim, sem sýndu okkur
samúð, hlýhug og vináttu við andlát og útför
eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður,
afa og langafa,
JÓHANNESAR GUÐJÓNSSONAR
skipstjóra,
frá Ökrum,
Skólabraut 28,
Akranesi.
Sérstakar þakkir til starfsfólks A-deildar Sjúkrahúss Akraness fyrir hlý-
hug og umönnun.
Fjóla Guðbjarnadóttir,
Bjarni Jóhannesson,
Ingiríður Jóhannesdóttir, Björn Gunnarsson,
Guðjón Jóhannesson, Anna Sigurjónsdóttir,
Guðný Jóhannesdóttir, Hjörleifur Jónsson,
Jóhanna Fjóla Jóhannesdóttir, Ari Jóhannesson,
barnabörn og barnabarnabarn.
Margrét Pétursdóttir.