Morgunblaðið - 28.08.1999, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913
193. TBL. 87. ÁRG.
LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Norður-Irland
Sambands-
sinnar efast
um lögmæti
úrskurðar
Belfast. Reuters, AFP.
SAMBANDSSINNAR á Norður-Ir-
landi hugleiddu í gær að leita til
dómstóla vegna úrskurðar Mo
Mowlam, N-írlandsmálaráðherra
bresku ríkisstjórnarinnar, um að
írski lýðveldisherinn (IRA) teldist
ekki hafa rofið tveggja ára gamalt
vopnahlé sitt þrátt fyrir að fullvíst
þætti að herinn hefði staðið fyrir
nokkrum misindisverkum að undan-
förnu. ítrekuðu nokkrir þingmanna
stærsta flokks sambandssinna
(UUP) kröfur um afsögn Mowlam og
sögðu hana ganga erinda IRA.
Hópur þungavigtarmanna úr
UUP hittist á fundi í Belfast til að
ræða hvort þeir ættu að biðja dóm-
stóla að ákveða hvort úrskurður
Mowlam standist lög.
Danny Kennedy, einn þingmanna
UUP á n-írska heimastjórnarþing-
inu, sagðist hæfilega bjartsýnn um
að málareksturinn myndi bera ár-
angur ef af yrði. „Ég tel að Mowlam
hafi gert mikinn skaða. Það er alveg
ljóst að vopnahléð hefur ekki bara
verið rofið heldur að það er fyrir bí,“
sagði Kennedy.
Hann krafðist þess að Tony Blair
forsætisráðherra ræki Mowlam úr
embætti. „Hún hefur glatað öllum
trúverðugleika og ég get ekki séð
hvemig hún á að geta snúið við blað-
inu úr þessu.“
Umdeildar tillögur um
úrbætur í lögreglumálum
Ymislegt fleira varð til að skap-
rauna sambandssinnum í gær og
kallaði David Trimble, leiðtogi UUP,
tillögur nefndar sem leggja á til hug-
myndir að úrbótum á íyrirkomulagi
lögreglumála á N-írlandi „móðgun“,
en tillögunum var lekið út á miðviku-
dag.
Sambandssinnar era afar við-
kvæmir fyrir að hrófiað sé við RUC
og alls ekki ánægðir með að tillög-
urnar eru sagðar fela í sér að nafni
lögregluliðsins (RUC) verði breytt,
sem og búningum og lögreglumerkj-
um, lögreglumenn þurfi ekki lengur
að sverja Bretadrottningu eið og að
settar verði á laggirnar löggæslu-
nefndir sem verði að hafa fulltrúa
Sinn Féin innanborðs.
----------------
Venesúela
Þúsundir
krefjast
lausnar
fanga
ÞÚSUNDIR manna af albönsk-
um ættum fjölmenntu í gær í
miðborg Pristina, héraðshöfuð-
staðar Kosovo, og kröfðust þess
að serbnesk stjórnvöld leystu
Kosovo-Albana, sem haldið er
föngnum, úr haldi.
Fólkið hélt á kröfuspjöldum
og klæddist hvítum bolum er á
var letrað: „Við erum þeir“, og
sýndi þar með samstöðu sína
með föngunum. Skipuleggjend-
ur mótmælanna telja að allt að
7.000 Kosovo-Albanar hafí horf-
ið sporlaust meðan á loftárásum
Atlantshafsbandalagsins stóð og
að margir þeirra séu nú í fang-
elsum í Serbíu. Bernard
Kouchner, yfirmaður Samein-
uðu þjóðanna í Kosovo-héraði,
tók þátt í kröfugöngunni og
sagði að það stríddi gegn
ákvæðum Genfarsáttmálans að
upplýsa ekki Qölskyldur um ör-
lög ástvina sinna. Slíkt væri
villimannlegt.
Átökin um sjálfstæði Austur-Tímor halda áfram
SÞ kreflast þess að
friði verði komið á
Dili, Sameinuðu þjóðunum. Reuters, AFP.
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóð-
anna (SÞ) framlengdi í gær umboð
liðssveitar SÞ í Austur-Tímor um
þrjá mánuði eftir að kosningunum á
mánudag, þar sem pólitísk framtíð
landsins verður ákveðin, er lokið.
Öryggisráðið kom saman í gær og
ræddi stöðu mála í Austur-Tímor en
í átökum fylgjenda og andstæðinga
sjálfstæðis á eyjunni undanfama
daga hafa a.m.k. níu manns látist.
Krafðist öryggisráðið þess að
indónesísk stjómvöld, er sökuð hafa
verið um að standa aðgerðalaus hjá
á meðan andstæðingar sjálfstæðis
beiti fylgjendur ofbeldi, kærnu á lög-
um og reglu svo halda mætti frjálsar
kosningar. Þrátt fyrir ofbeldisverk
undanfarinna daga hafa SÞ ítrekað
stefnu sína um að kosningamar
verði haldnar á mánudag.
Blóðug átök héldu áfram í Dili,
höfuðstað A-Tímor, í gær. Þá er
talið að a.m.k. einn maður hafi látist
af sárum sínum eftir árásir
andstæðinga sjálfstæðis á
þorp í vesturhluta héraðs-
ins. Greint var frá því að
kveikt hafi verið í húsum og
farartækjum.
„Við hörmum atburði
gærdagsins,“ sagði Ali Alat-
as, utanríkisráðherra Indó-
nesíu, í viðtali við Reuters í
gær. Sagði hann allar lfkur á
því að lögreglusveitir nái að
koma á friði og spekt áður en geng-
ið verður til kosninga svo þeim yrði
ekki frestað.
Xanana Gusmao sakar sljórn-
völd um tvöfeldni
Xanana Gusmao, hinn útlægi leið-
togi sjálfstæðisbaráttu A-Tímorbúa,
lýsti því yfir í gær að erlendrar
íhlutunar væri þörf ef koma ætti í
veg fyrir fleiri ofbeldisverk. Gus-
mao, sem talið er að verði sleppt úr
stofufangelsi í Jakarta 15.
september nk., sakaði enn-
fremur indónesísk stjóm-
völd um tvöfeldni og sagði
að þau hygðust ekki reyna
að binda enda á ofbeldisverk
gegn sjálfstæðissinnum.
„Ríkisstjóm Indónesíu
hefur sýnt glögglega fram á
að hún vill ekki frið á Aust-
ur-Tímor heldur er hún
ákveðin í að reka stefnu
óstöðugleika og óróa í héraðinu,"
sagði Gusmao.
Óryggisráðið samþykkti sam-
hljóða ályktun sem gerir ráð fyrir
að um 460 alþjóðlegir lögreglumenn
taki til starfa á A-Tímor eftir kosn-
ingamar og þjálfi upp lið heima-
manna. Þá er gert ráð fyrir að SÞ
komi á laggimar fúlltrúaráði sem í
muni sitja leiðtogar stjómmálaafla
og munu þeir leita leiða til að sætta
ólík og eldfim sjónarmið íbúa.
Xanana Gusmao
ÍV/mi*Xl
' 1500 í.
[H0ST>r‘cf§|
Reuters
Atök
brjótast út
Caracas. AFP.
LÖGREGLUSVEITIR notuðu í gær
öflugar vatnsbyssur til að stía sundur
stuðningsmönnum Hugo Chavezar,
forseta Venesúela, og andstæðingum
hans er átök brutust út eftir harðvít-
ugar deilur innan stjómkerfis lands-
ins undanfarna daga. Talið er að sjö
hafi slasast í átökunum.
Alla vikuna hafa verið miklar vær-
ingar í stjórnmálum landsins. Að til-
lögu Chavezar, hefur ríkisstjóm
Venesúela svipt þjóðþing landsins og
dómskerfi mestu af völdum þess.
Forsetinn sagði í sjónvarpsávarpi í
gær að það væri ekki ætlun stjómar-
innar að troða lýðréttindi fótum.
600.000 Tyrkir taldir hafa misst
heimili sín á skjálftasvæðunum
Ankara, Genf. Reuters, AP, AFP.
SULÉYMAN Demirel, forseti Tyrklands, og
Nawaz Sharif, forsætisráðherra Pakistans, voru í
gær ásamt þúsundum Tyrkja viðstaddir fjöldaút-
fór í Ankara þar sem fómariömb jarðskjálftanna
ógurlegu í Norðvestur-Tyrklandi í síðustu viku
voru lögð til hinstu hvflu. Sögðu tyrkneskir fjöl-
miðlar að aldrei fyrr í 75 ára sögu Tyrklands nú-
tímans hefðu svo margir borið harm í brjósti.
Haft var eftir Recep Onal, fjármálaráðherra
Tyrklands, í gær að áætlað tjón við skjálftann
næmi andvirði rúmra 700 milljarða íslenskra
króna.
William Gardner, embættismaður Barnahjálp-
ar Sameinuðu Þjóðanna (UNICEF), sagði á
blaðamannafundi í Ankara í gær að sérfræðingar
stofnunarinnar teldu að alls hefðu um 600.000
manns misst heimili sín í skjálftanum og að þar af
væri um þriðjungurinn böm. Þá hefðu 33.814
byggingar eyðilagst eða orðið illa úti.
Neyðarmiðstöð tyrkneska ríkisins lýsti því yfir
að alls hefðu 13.472 lík fundist á jarðskjálftasvæð-
unum og 27.164 séu slasaðir. Óttast menn að allt
að 40.000 manns hafi látist af völdum skjálftans.
Ross Mountain, yfirmaður skrifstofu mannúð-
armála SÞ í Genf, sagði í gær að stofnunin væri
nú að kanna á hvern hátt mætti bæta alþjóðleg
viðbrögð við hamfömm á borð við jarðskjálftann í
Tyrklandi en taldi jafnframt að aðgerðimar sem
nú hafa staðið yfir hafí almennt tekist vel.
Sagði Mountain að náðst hefði að útvega brýn-
ustu nauðsynjar, s.s. mat, lyf og bráðabirgða-
tjöld. Aðalvandinn væri nú að koma hinum mikla
fjölda manna, sem misst hafa híbýli sín, í húsa-
skjól fyrir veturinn. Mountain sagði að starf SÞ
miðaðist við að hjálpa þeim 200.000 manns sem
ríkisstjóm Tyrklands hefði lýst yfir að væru hús-
næðislausar.
■ Fúsk í smíðum/28