Morgunblaðið - 24.10.1999, Blaðsíða 12

12 B SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ

eru
þeir
KK
OLIKIR
útlits.
tággrannur og
hárið tekið að
þynnast, Magnús
Eiríksson þéttur á velli og
grátt hárið þykkt að sama
skapi. En þar sem þeir eru
saman á sviði Kaffileikhúss-
ins með fullan sal af áheyr-
endum af ýmsu sauðahúsi,
lögmönnum, verkalýðsleið-
togum, karlakórum og
saumaklúbbum, gengur ekki
hnífurinn á milli þeirra. Þeir
spjalla afslappaðir við gesti
og sín á milli. „Ætlarðu að
stilla gítarinn falskan?“ spyr
Magnús þegar honum leiðist
þófið. „Ertu alveg ákveðinn í
því?“
Feilnótur eru ekki margar
eftir að dagskráin hefst og
þeir kynna og flytja lög sín
frá ýmsum tímum sem flest
eiga rætur í tónlist lífsgleði
og lífstrega, blúsnum, og
hitta áheyrendur svo auðheyran-
lega í hjartastað. Það reynist þeim
félögum ekki erfitt að fá fólk til að
syngja með.
Óbyggðirnar kalla
Þeir hafa verið sem næst á sam-
felldu tónleikaferðalagi um landið í
heilt ár, farið víða, allt til yst.u
krummaskuða og upp í óbyggðir.
Hvers vegna? spyr ég, þar sem
ég trufla þá nokknim dögum eftir
tónleikana frá upptökum nýju plöt-
unnar í hljóðveri sem KK á ásamt
fleirum við Borgartún. Eyþór
Gunnarsson stýrir verkinu og
Magnús rekur Kristján til að skrifa
niður hendingu sem honum hefur
flogið í hug við texta eins lagsins.
Já, hvers vegna að skrölta þvers og
kruss um landið? Er þetta pen-
ingahark eða er bara svona gam-
an?
„Tónleikaformið gefur okkur svo
miklu meira en ballspiliríið gerði á
sínum tíma,“ segir Magnús. „Að
fólk komi til að hlusta."
„Taktu bara tónleikana í Kaffi-
leikhúsinu um síðustu helgi,“ held-
ur KK áfram. „Þegar við fórum
þaðan vorum við ekki tæmdir. Við
vorum fullir, - fullir af krafti sem
streymdi frá ykkur í salnum."
Magnús: „Og þá er þetta ekki
lengur spurning um peninga, þótt
alltaf sé gaman að fá þá. Það er
dásamlegt fyrir tónlistarmann að
fá hleðslu frá áheyrendum sín-
um.“
KK: „Við komum heim klukkan
tvö um nótt og líður vel, vöknum
hressir og kátir daginn eftir. En
þegar spilað er fyrir dansi á stað
eins og...eins og Kaffi Bíbbvík...er
komið heim milli fjögur og fimm
með alls kyns púka í eftirdragi.“
Hvers konar púka?
KK: „Ég veit ekki hverjir þeir
eru. Þetta er bara einhver tilfinn-
ing fyrir neikvæði og lífsleiða. Og
sú vanlíðan situr í manni gegnum
nóttina og fram á næsta dag. Eg er
ekki einn um þessa tilfinningu.
Flestir músíkantar finna þetta.“
Yfír þrjátíu ár eru liðin síðan
strákpjakkur að nafni Kristján
Kristjánsson kom í hljóðfæra-
verslunina Rín og spurði eigand-
ann, Magnús Eiríksson, hvað
ódýrasti gítarinn kostaði. Nú
standa þeir saman á tónleikasvið-
um vítt og breitt um landið og
eru að ljúka upptökum nýrrar
blúsplötu sem út kemur á næst-
unni. Árni Þórarinsson hitti
þessa tvo af fremstu lagasmiðum
og flytjendum íslenskrar dægur-
tónlistar og ræddi við þá um
blúsinn í lífinu og lögunum.
Þakklæti
Er það í raun ekki forréttinda-
staða að geta leikið nánast ein-
göngu á tónleikum í stað ballharks-
ins sem flestir kollegar ykkar
þurfa að stunda?
Magnús: „Við Kristján höfum
getað skapað okkur nokkra sér-
stöðu af því við höfum samið lög og
texta sjálfir og erum því í þeirri öf-
undsverðu aðstöðu að geta haldið
uppi tveggja tíma dagskrá með
eigin efni. Og þó að hún væri tíu
tímar.“
Hvemig tilfinning er það að
skynja að lagasmíðar ykkar hafa
sest að í undirmeðvitund áheyr-
endanna; þeir kunna bæði lög og
texta og virðast bera eins konar ást
til hvoru tveggja?
KK: „Stundum, eins og í Kaffí-
leikhúsinu, fer ég út úr sjálfum
mér og stend úti í sal í huganum og
hugsa: Hvað er eiginlega á seyði
hérna? Og finn til mikils þakklæt-
is.“
Þú sagðir Magnús, þegar þú
kynntir smellinn Öbyggðimar
kalla, að þegar þú samdir lagið
hefðirðu verið að sækjast eftir ein-
hverju álíka hallærislegu og Undir
bláhimni...
KK: „Sjáðu nú Magnús, hann
man hvað þú sagðir. Nú siturðu
uppi með það!“
...en svo lagaðirðu stöðuna og
bættir því við að einfaldleikinn
væri lykillinn að hjarta fólks?
Magnús: „Oft lendum við, sem
semjum lög og texta, í því að það
sem okkur sjálfum finnst flott og
vel gert frá ímynduðu, faglegu
sjónarhorni, fellur alls ekki í
kramið og er aldrei spilað. Hins
vegar detta svo einfaldar melódíur,
allt að því barnalegar, ofan í þjóð-
arsálina, hvað og hvar sem hún nú
er. Meira að segja menn, sem segj-
ast sjálfir vera algjörlega ómús-
íkalskir, njóta lags eins og Óbyggð-
irnar kalla. Við höfum lent í því að
leika það við jarðarför þótt ótrú-
legt sé.“
Hvers vegna einmitt það lag?
Magnús: „Einfaldlega
vegna þess að sá sem dó var
óbyggðamaður og hélt upp á
lagið.“
Kristján, ég hef heyrt þig
flytja Vegbúann við jarðar-
för?
KK: „Já. Ég hef meira að
segja flutt Lucky One við
jarðarför. En það er ekki
auðvelt að flytja lögin sín við
jarðarfarir. Ég geri það helst
ekki, nema af alveg sérstök-
um ástæðum. Ég geri ekki út
á það og tek aldrei neitt fyr-
ir. En stundum er ekki hægt
að segja nei - þegar fólk
hringir og segir að ég geti
bætt líðan þeirra sem eiga
um sárt að binda.“
Oldugangur
Þið semjið oft og syngið
um eigin lífsreynslu, hvort
_____ heldur sem er gleði eða sorg,
timburmenn eða ástvina-
missi. Má líta á textagerð
ykkar að hluta til sem eins konar
tilfinningalega ævisögu?
Magnús: „Vel má vera að hægt
sé að prjóna eitthvert samhengi út
úr ruglinu í okkur Ki-istjáni - eina
eða tvær ævisögur eða svo. Og ekki
endilega okkar, allt eins samferða-
manna okkar.“
KK: „Stundum geng ég inn í líf
þess sem ég syng um. Ég á auðvelt
með að ímynda mér hvernig er að
vera hann. Og stundum er ég
hann.“
Magnús: „Við erum allir margir
menn.“
Magnús, þú hefur samið, spilað
og sungið í allt að 35 ár og Krist-
ján, þú komst eins og stormsveipur
inn í íslenskt tónlistarlíf fyrir ára-
tug eða svo eftir að hafa búið og
spilað erlendis lengi. Þið hafið á
þessum tíma átt misjöfnu gengi að
fagna?
Magnús: „Ég hef ekkert orðið
var við það. Ég hef alltaf verið í
annarri vinnu með, rekið fjöl-
skyldufyrirtækið Rín og ekki þurft
að hugsa um hvort ég ætti fyrir
salti í grautinn ef eitt eða tvö böll
féllu niður. Það er meira en að
segja það að ætla að lifa af tónlist-
inni einni.“
En verða menn svolítið þung-
lyndir þegar plöturnar seljast
minna en áður?
KK: „Já, menn geta dottið í
sjálfsvorkunn. Ég sendi frá mér
fyrstu plötuna mína þegar ég var
35 ára og nú er ég 43. En áður
hafði ég gengið í gegnum svo
margt. Eg hafði staðið með frosinn
kassagítar á götuhorni um miðjan
vetur einhvers staðar úti í löndum
og ekki átt krónu, þekkti ekki kjaft
og vissi ekkert hvar ég ætti að
gista um nóttina. Þess vegna kem-
ur mér fátt úr jafnvægi síðan. Ég
leyfi mér ekki sjálfsvorkunn. Ég
hugsa um hve ég er heppinn. Ég
hef fengið að starfa með stórkost-
legum mönnum í leikhúsinu hér og
leikið með meisturum í músík. Ég
hef ferðast út um allan heim og
spilað. Allt þetta hafði mig dreymt
um frá því ég var strákur. Ég lít á
mig sem forréttindamann. Aftur á
móti get ég ekki neitað því að við-
brigðin voru töluverð þegar ég
hætti að spila á böllum og var að
byrja tónleikahald einn. Þá kom
fyrir að ég mætti á einhvern stað
úti á landi, stillti upp græjum og
hugðist byrja tónleika klukkan níu.
Svo beið ég og beið og enginn kom.
Milli ellefu og tólf pakkaði ég niður
og var að bera út í bíl þegar hund-
rað manns mættu úr partíunum og
spurðu hvort ég væri að fara!“
En finnst þér þú stundum vera
búinn að gera allt? Að ekkert nýtt
sé eftir?
KK: „Ja, hvað á þá að gera? Nei,
það er svo ótal margt á döfinni. Ég
vildi bara að ég hefði stundum
meiri sjálfsaga til að hrinda því öllu
í framkvæmd."
Ólgusjór
Þú gerðir eitthvað nýtt í fyrra -
fórst á sjóinn?
KK: „Já, mig hafði lengi langað
til að prófa það. Var í mánuð á
verksmiðjuskipi frá Þorlákshöfn.
Ég vildi sanna fyrir sjálfum mér að
ég gæti þetta.“
Magnús: „Hann vildi sanna að
hann hefði sjálfsaga. í eina her-
skólanum á Islandi - sjómennsk-
unni.“
Hefur þú verið á sjó, Magnús?
Magnús: „Já, ég var á fragtskipi
íyrir þrjátíu árum. Það var fínn
skóli. Túrarnir teygðust þá allt upp
í tvo mánuði. Við lentum einu sinni
í verkfalli í Bandaríkjunum sem
gerði alla geðbilaða nema mig, þvi
ég var ungur og vitlaus og ekki
kominn með fjölskyldu. Mér fannst
bara gaman að vera fastur í Brook-
lyn vikum saman í fjörutíu stiga
hita og fór á kvöldin og hlustaði á
blús og djass úti undir berum
himni.“
Ur því við erum að tala um lífs-
ins ólgusjó - þú sagðir, Kristján, á
tónleikunum um leið og þú kynntir
lagið um Adda amfetamín að þú
hefðir hitt þá persónu á Vogi þegar
starfaðir þar sem læknir! En þú
varst víst ekki þar sem læknir?
KK: „Nú, hver segir það? Hvað-
an hefurðu það? Jæja þá, nei ég
var þar í meðferð fyrir fjórum ár-
um. Ég var kominn í þrot með
minn lífsstfl. Því tímabili er lokið.“
Magnús: „Almennt held ég að
okkar stétt sé meira og minna búin
með kvótann, ungir sem aldnir. Þeir
sem átta sig ekki á því eiga ekki eft-
ir að flengjast. Þeir, sem halda haus
í ólgusjó fíknieínaneyslu, geta hald-
ið áfram í því öfundsverða starfi
sem tónlistin er. Eins og afi kon-
unnar minnar sagði: Þótt listin sé
fögur, þá er hún mögur.“
KK: „Ég var að lesa Oscar
Wilde. Hann heldur því fram að
listin sé gagnslaus - „art is comp-
letely useless" - vegna þess að hún
er bara fegurð.“
En er ekki fegurð gagnleg?
Magnús: „Svona alhæfingar eru
mjög hættulegar. Ef þú getur glatt
eina manneskju í eina mínútu,
hvort sem það er með list eða öðru,
þá er það ekki gagnslaust."
KK: „Nei, en þetta sagði Oscar.
En mikið af list núna er fyrir fólki
eins og verðbréf, fjárfesting: Mál-
verk geymd í kjöllurum, hljóðfæri í
glerskáp, bækur ólesnar í hillum.
Fyiir það fólk er listin sem slík
gagnslaus. Hún er ekki fegurð.“
Magnús: „Dægurtónlistin er
ekki undanskilin. Þegar ég er í
bílnum og skauta á milli útvarps-
stöðva er iðnaðarruslið yfirþyrm-
andi. Við verðum að viðurkenna