Morgunblaðið - 10.11.1999, Blaðsíða 40

40 MIÐVIKUDAGUR 10. NÓVEMBER 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Lögbrot og
laumuspil
ER starfsemi FÍB-
tryggingar stóð ekki
undir væntingum, og
alþjóðlegur vátryggj-
andi hætti samstarfi
um þær, greip fram-
kvæmdastjóri FIB,
Runólfur Ólafsson, til
þess ráðs að kenna ís-
( lenskum vá-
tryggjendum og sam;
tökum þeirra um. I
grein í Mbl. leiðrétti
ég augljósar rang-
færslur. í ómálefna-
legri svargrein Run-
ólfs í Mbl. 3. nóv. sl.
drepur hann umræð-
unni á dreif. Auk
venjubundins skætings í garð ís-
lensku vátryggingafélaganna og
samtaka þeirra, sem ég nenni ekki
að elta ólar við, heldur Runólfur sig
við fyi'ri samsæriskenningar sínar.
Hinn alþjóðlegi vátryggjandi hætti
m.a. vegna undirróðursstarfsemi á
vegum íslensku félaganna! Þá segh-
Runólfur, að ólöglegir viðskipta-
~'r hættir íslenskra vátryggjenda og
samtaka þeirra megi sín ekki gegn
styrk FIB-trygginga. Mér er
ókunnugt um ólögmæta viðskipta-
hætti innlendu bifreiðatrygginga-
félaganna. Á hinn bóginn hafa sam-
skipti FÍB við vátryggingataka
verið með endemum.
FÍB þjófstartar
Ef vátryggingafélag hyggst
starfa hér eða í öðru EES-ríki á
sviði lögboðinna ökutækjatrygg-
jfinga eru gerðar ríkari kröfur í lög-
um en ella. Talið er nauðsynlegt að
tryggja hagsmuni neytenda sér-
staklega, m.a. á þann veg, að vá-
tryggingaverndin sé í samræmi við
lög og að tjónsuppgjörsleiðir séu
skýrar. Það er svo í verkahring
stjórnvalda að fylgja þessum kröf-
um eftir. Ýmsum upplýsingum ber
að koma til vátryggingafélagaskrár
Fjármálaeftirlitsins. Erlendur
vátryggjandi skal upplýsa hver
annist uppgjör tjóna hér á landi.
Senda þarf eftirlitinu vátrygginga-
skilmála til athugunar, og ganga
þarf frá þátttöku í greiðslu bóta,
sem óvátryggð, óþekkt og erlend
ökutæki valda hér á landi og vegna
aksturs íslenskra ökutækja erlend-
"*r is. Gerist það með aðild að ABÍ,
sem er félag váttyggjenda stofnað í
þessu skyni. Loks þarf að ganga frá
skráningu vátryggjandans í dóms-
málaráðuneyti. Þetta eru í sjálfu
sér einföld formskilyrði, en þó
bráðnauðsynleg. Þegar IBEX-
vátryggjandinn, samstarfsaðili
FÍB, ákvað að draga sig út af ís-
lenska markaðnum
hélt FÍB-trygging
áfram að selja öku-
tækjatryggingar, þó
að þessi skilyrði hefðu
ekki verið uppfyllt. Is-
lensk stjórnvöld kom-
ust að því, að hér var
pottur brotinn. Hófu
þau að rannsaka mál-
ið, og munu hafa
stöðvað starfsemi
FÍB-trygginga í ein-
hverja daga. Allt vai-
þetta mál orðið hið
mesta klúður. I Mbl.
Sigmar fyrir skömmu var rætt
Ármannsson við framkvæmda-
stjóra FÍB um ástæð-
ur þess, að stöðva varð sölu FIB-
trygginga. Þar gagnrýnir hann
framkomu ABI í máhnu. Gefur
Tryggingar
Upplýsingum hefur ver-
ið haldið frá neytendum,
segir Sigmar
Armannsson, eða
þær verið villandi.
hann þannig til kynna, að ABÍ hafi
átt þátt í því, hversu óhöndulega
tókst til hjá FÍB-tryggingu. Þessi
staðhæfíng hans er auðvitað úr
lausu lofti gripin. Stjóm ABÍ, og
raunar íslensk stjórnvöld, gerðu
sitt ýtrasta til að greiða úr málinu,
enda brýnt þar sem öryggi um
framkvæmd vá-
tryggingaskyldunnar var stefnt í
tvísýnu. í samstarfi við alþjóða-
deild Lloyds of London tókst að
finna lausn. Hefur Lloyds séð sér-
staka ástæðu til að þakka stjóm
ABI bréflega fyrir skjóta og fag-
lega afgreiðslu málsins.
Hækkað ílaumi
Undarleg vinnubrögð málsvara
FÍB-tryggingar birtast einnig í fá-
heyrðum samskiptum við sjálfa
vátryggingatakana. I vor var
skaðabótalögum breytt, og í kjölfar
þess hækkuðu íslensk félög iðgjöld
ökutækjatrygginga. Stjómvöld
mátu, að iðgjöldin hefðu hækkað að
meðaltali um 36%. Bifreiðatrygg-
ingafélögum er skylt að tilkynna
vátryggingatökum sérstaklega,
geri félögin breytingar á iðgjöldum
umfram verðlagsþróun. Þetta er
liður í neytendavernd. Sé þessari
kvöð ekki fullnægt, er vátrygginga-
takinn ekki bundinn við venjulegan
Uppsveifla í sveit
NÝLEGA var
formlega opnað glæsi-
legt hótel á Flúðum
* eftir gagngerar
breytingar og viðbæt-
ur. Ferðaþjónusta á
Flúðum á sér langa
sögu og þessar breyt-
ingar era svar hótel-
eigenda við auknum
kröfum nútíma ferða-
manna.
í uppsveitum Ár-
nessýslu, hefur verið
gífurleg uppbygging í
ferðaþjónustu að und-
anfömu. Ferðaþjón-
usta er hér rótgróin
' atvinnugrein eða eins
konar hefð, því hér hafa menn tek-
ið á móti gestum frá
alda öðli. Samhliða umfangsmik-
illi stefnumótun í ferðaþjónustu
fyrir svæðið í heild sem unnin var
á ámnum 1996-1998 með virkri
þátttöku íbúa svæðisins hafa fjöl-
- *mörg verkefni farið af stað.
Einstaklingar, félög, skólar,
stofnanir og sveitar-
félög vinna saman að
fjölbreyttum verkefn-
um og einstök fyrir-
tæki byggja upp og
bæta við sína þjón-
ustu. Samvinna er
meðal ýmissa aðila
varðandi kynningar-
efni og útgáfu. Boðið
er upp á fræðslu af
ýmsum toga s.s. um
stofnun og rekstur
fyrirtækja, þjónustu,
markaðsmál o.fl.
Markmiðið er einkum
tvíþætt þ.e. að efla
arðsemi fyrirtækj-
anna og auka gæði
þjónustunnar sem boðið er upp á.
Verið er að safna þjóðlegum
fróðleik á svæðinu, sem mun verða
settur fram á aðgengilegan hátt og
sveitarfélög vinna að umhverfis-
áætlunum. Hugmyndasamkeppni
um minjagrip er í gangi, fjölbreytt
afþreying er til staðar og mun
fleira á döfinni.
Ásborg
Arnþórsdóttir
uppsagnarfrest við endurnýjun
vátrygginga. Þegar íslensku félög-
in gerðu bifreiðaeigendum skrif-
lega grein fyrir í'yrirhuguðum
hækkunum urðu að vonum miklar
umræður um þær. Málsvarar FIB-
ti-yggingar, þeir Halldór, Sigurðs-
son sem annast sölu FIB-trygg-
inga, og framkvæmdastjóri FIB,-
hafa ítrekað gagnrýnt þessa
iðgjaldahækkun. Hafa þeir raunar
gert meira úr henni en efni standa
til og sagt hana 40 til 50%. Þeir fé-
lagar hafa hins vegar alveg látið
þess ógetið að á þessu ári hefur ið-
gjald FIB-tryggingar ekki hækkað
einu sinni, heldur þrisvar eða fjór-
um sinnum, og í hundraðshlutum
mælt meira en nemur meðaltals-
hækkun íslensku félaganna. Aldrei
voru viðskiptavinir FIB-tryggingar
sérstaklega upplýstir um þessar
hækkanir, og ekki heldur Fjár-
málaeftirlitið. Virðist sem forsvars-
menn FÍB og FÍB-trygginga hafi
reynt að leyna þessum hækkunum.
Er þetta fyrst að koma í ljós nú.
Það eru félagsmenn FIB sem verða
fyrir barðinu á þessum viðskipþa-
háttum. Framkvæmdastjóri FIB,
sem þegir þunnu hljóði um þessar
hækkanir, er hinn sami sem gagn-
rýnir harðlega í fjölmiðlum hækk-
anir annarra aðila, t.d. olíufélag-
anna. Þetta dæmi sýnir, hvernig til
getur tekist þegar samtök neyt-
enda eins og FIB fara að blanda sér
í viðskipti í eiginhagsmunaskyni.
í fjötrum FÍB
Samþykki Fjármálaeftirlitsins
þarf til, vilji vátryggingafélag flytja
vátryggingastofn sinn til annars fé-
lags. Geta þá vátryggingatakar
sagt upp samningi sínum við félagið
frá þeim degi, sem flutningurinn
átti sér stað, enda tilkynni þeir
uppsögn sína skriflega innan mán-
aðar. Er þetta hugsað til hagsbóta
neytendum, óeðlilegt sé að neyða
vátryggingataka til að eiga við-
skipti við það félag, sem yfirtekur
vátryggingu þeirra. Jafnframt því
sem nýr eriendur vátryggjandi er
að taka við FÍB-tryggingu er um
þessar mundir verið að færa stofn
eins íslenska félagsins yfir til ann-
ars félags. Forstjóri viðtakandi fé-
lags segir réttilega í einu dagblað-
anna að viðskiptavinir, sem færðir
séu yfir til félags síns eigi fullan
rétt á því að vera lausir, ekki standi
til að halda viðskiptavinum nauðug-
um. Við sama tækifæri segir hins
vegar forsvarsmaður FIB-trygg-
ingar viðskiptavini sína algerlega
bundna sér! FÍB hefur verið frum-
kvöðull fáheyrðra viðskiptahátta.
Brotið hefur verið á neytendum,
upplýsingum ýmist verið haldið frá
þeim eða þær verið villandi. Stjórn-
völd hljóta að taka þessi mál til at-
hugunar strax.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Sambands íslenskra tryggingafé-
laga.
Ferðaþjónusta
Hver ætlar að taka
á móti 500 þúsund
erlendum gestum
eftir 10 ár, spyr Asborg
Arnþórsdóttir
og hvernig?
Breytt umhverfi,
aukin fagmennska
Á ráðstefnu Ferðamálaráðs í
byrjun október þar sem umfjöllun-
arefni var m.a. rannsóknir í ferða-
þjónustu, bentu fræðimenn á mik-
ilvægi rannsókna til að tryggja
það að verið sé að bjóða rétta vöru
á hverjum tíma. Lífsstíll og ferða-
mynstur eru síbreytileg. Umhverfi
ferðaþjónustunnar hefur tekið
miklum stakkaskiptum að undan-
förnu og má þar merkja meiri al-
vöru, aukið fé, kröftug hagsmuna-
samtök, öflugt markaðsstarf,
fleira vel menntað starfsfólk og
fjölbreytta menntunarmöguleika
Friðarskylda
með ófriði?
Erna Gísli
Guðmundsdóttir Tryggvason
FRAM hefur komið
að í undirbúningi sé
frumvarp um breyt-
ingu á lögum um
kjarasamninga opin-
berra starfsmanna.
Tilefnið er væntan-
lega að Félagsdómur
hefur sýknað Félag
íslenskra leikskóla-
kennara af kröfu um
að uppsagnir 12 leik-
skólakennara úr
störfum hjá sveitarfé-
laginu Árborg verði
dæmdar brot á friðar-
skyldu á gildistíma
kjarasamnings og því
ólögmæt vinnustöðv-
un.
Þríþætt markmið
Rök ríkisstjórnarinnar fyrir að
breyta lögunum og markmiðin
með því eru væntanlega þríþætt: í
íyrsta lagi að leikreglur á vinnu-
markaði verði samræmdar; í öðru
lagi að samningar skuli standa, þ.e.
Samningar
Einhliða breyting á lög-
unum, segja Erna Guð-
mundsdóttir og Gísli
Tryggvason, væri brot
á þessu samkomulagi.
að virða skuli gerða kjarasamn-
inga; í þriðja lagi að viðurlög vanti
þegar út af bregður.
Samræmi
Varðandi fyrsta markmiðið skal
áréttað að heildarsamtök opin-
berra starfsmanna hafa lengi verið
þeirrar skoðunar að ein vinnulög-
gjöf skuli gilda í landinu enda eru
ýmis atriði í lögum um kjarasamn-
inga opinberra starfsmanna sem
þrengja að stéttarfélögum þeirra
umfram það sem leiðir af almenn-
um lögum um stéttarfélög og
vinnudeilur. Til dæmis má nefna
þröng skilyrði við atkvæðagreiðslu
um boðun verkfalls þar sem krafist
er 50% þátttöku í stað 20% á al-
mennum vinnumarkaði auk þess
sem heimild til verkfalls nær ekki
til þeirra sem starfa við “nauðsyn-
legustu öryggisgæslu og heilbrigð-
isþjónustu.
Ef hugur fylgdi máli um sam-
ræmingu á leikreglum á
vinnumarkaði hlytu menn að íhuga
að taka lögin til gagngerrar endur-
skoðunar og eru BHM og BSRB
innan greinarinnar auk rann-
sókna.
Vakandi, viðbúnir
Það eru engir fastar í ferðaþjón-
ustu allt er breytingum háð og
þóttvið uppsveitamenn séum
vændir um að liggja eins og ormar
á gulli með gífurlegan fjölda ferða-
manna þá sofa þeir ekki, heldur
hafa augun vel opin og fylgjast
með þróun mála. Hér hefur verið
rannsakað, hugur gesta, ferða-
skipuleggjenda og heimamanna
kannaður og á grundvelli þeirra
upplýsinga mótuð stefna.
Við uppsveitamenn eram ekki
að flytja til Reykjavíkur heldur
njótum þess besta, ýmist fjarlægð-
ar eða nálægðar við höfuðborgina
eftir því sem hentar hverju sinni.
Hér verðum við tilbúin til móttöku
þeirra gesta sem spáð er að hing-
að komi í framtíðinni 500 þúsund
eftir 10 ár og kjörorð okkar stefnu
er gæði og gestrisni með áherslu á
sögu og menningu.
Höfundur er ferðamálafulltrúi
uppsveita Árnessyslu.
reiðubúin til þeirrar vinnu þótt
ljóst sé að ekki er einfalt mál að
samræma vinnulöggjöf í landinu.
Samningar skulu standa
í öðra lagi er markmiðið með
lagabreytingu að samningar skuli
standa - og lög halda. Tekið skal
undir það markmið - en það verð-
ur þá að gilda um báða aðila. Vart
líður sá dagur að ekki sé í fjölmiðl-
um fjallað um skaðabætur til opin-
bers starfsmanns vegna ólögmætr-
ar uppsagnar, dæmt um
kynjamismunun í launakjörum eða
bent á af hálfu umboðsmanns Al-
þingis að hið opinbera virði ekki
auglýsingaskyldu eða lagareglur
um að ráða þann hæfasta til starfs-
ins. Þá er algengt að reglur um
vinnutíma og lágmarkshvíld séu
brotnar.
I tilvikum sem þessum vantar
algerlega viðurlög við brotum á
lögum og kjarasamningum á borð
við þau úrræði sem gilda á al-
mennum vinnumarkaði; stéttarfé-
lög sjómanna geta t.a.m. fengið út-
gerðarmenn dæmda i sektir þegar
hafnarfrí sjómanna er brotið eða ef
útgerðarmenn verða uppvísir að
ólöglegu kvótabraski. Á sama hátt
geta vinnuveitendur stefnt stéttar-
félögum fyrir dóm ef þau eiga sök
á ólöglegu verkfalli eða verkfalls-
vörslu. A því sviði er jafnræði með
aðilum.
Viðurlög vantar
Röksemdir félagsmálaráðherra í
fjölmiðlum nýverið fyrir því að
breyta þurfi lögum um kjarasamn-
inga opinberra starfsmanna voru
“að hópuppsagnir verði tvímæla-
laust ólöglegar hjá þeim sem
starfa eftir lögunum. Bent skal á
að í lögunum er kveðið á um að
stéttarfélög beri aðeins ábyrgð á
samningsrofum einstakra félags-
manna sinna ef þeim verður gefin
sök á samningsrofinu. Ríkisstjórn-
in er því að sækjast eftir viðurlög-
um við brotum gegn lögum og
samningsbundinni friðarskyldu -
sams konar úiTæðum og samtök
opinberra starfsmanna skortir til
þess að opinberir vinnuveitendur
virði lög og samninga.
Einhliða breyting
BHM og BSRB eru reiðubúin að
taka þátt í endurskoðun laga um
kjarasamninga opinberra starfs-
manna með sama hætti og þegar
lög um kjarasamninga opinberra
starfsmanna nr. 94/1986 voru sett
á grandvelli bókana með kjara-
samningum og sérstaks samkomu-
lags milli fjármálaráðherra og
Sambands íslenskra sveitarfélaga
annars vegar og BSRB, BHM og
kennarafélaganna hins vegar hinn
24. nóvember 1986. Viðræðunefnd
þessara aðila kom sér saman um
frumvarp til laga um kjarasamn-
inga opinberra starfsmanna og var
samið um að fjármálaráðherra
beitti sér fyrir því að fá það frumv-
arp samþykkt á Alþingi. Einhliða
breyting á lögunum væri því brot á
þessu samkomulagi og þar með rof
á friðarskyldu fjármálaráðherra.
Erna er lögfræðingur BSRB og
Gísli er frnmkvæm das tjóri BHM.