Skírnir - 01.01.1903, Blaðsíða 1
Fréttir frá íslandi 1902.
Löggjöf og landstjórn.
Þess er getið í fréttum frá íslandi fyrir árið 1901, að það ár var
á alþingi samþykt frumvarp til stjórnarskipunarlega um breyting á
stjórnarskrá um hin sérstaklegu málefni íslands, 5. jan. 1874. Var á-
kveðið i því frumvarpi, að sérstakur ráðgjafi skyldi skipaður fyrir ís-
land, er talaði og ritaði íslenzku, og skyldi hann vera búsettur í Kaup-
mannahöfu. Það var þetta siðasta atriði, ákvæðið um búsetu ráðgjaf-
ans, er flokkana þá greindi á um. Minni hlutinn á því þingi, er nefndi
sig Heimastjórnarflokk, vildi með engu móti hafa ráðgjafa, er eigi væri
búsettur á íslandi, en meiri hlutinn taldi með öllu ómögulegt, að stjórn-
in danska myndi fallast á að ráðgjafinn fyrir ísland væri búsettur hér
á landi, enda höfðu hægrimannaráðaneytin dönsku talið slikt hina mestu
ijarstæðu. Frumvarpið var því samþykt af þínginu, en jafnframt sendi
efri deild konungi ávarp, þar sem hún gat þess, að íslendingar teldu
eigi stjórnarbótarkröfum sínum fullnægt, nema ráðgjafinn fyrir ísland
væri búsettur á íslandi.
Samkvæmt 61. gr. stjórnarskrárinnar var alþingi síðan rofið og efnt
til nýrra kosninga. En nú horfði stjórnarskrárbaráttan nokkuð öðru-
vísi við en áður. Nv stjórn, vinstrimannastjórn, var sezt að völdum i
Danmörku 1901, og þótti mörgum liklegt, að hún myndi vera fúsari til
þess að sinna stjórnarbótarkröfum vorum, en hægrimannastjórnirnar
höfðu verið. Sú varð og raunin á, að 10. janúar 1902 gaf kouungur
út „boðskap til íslendinga11, þar sem hann svarar ávarpi efri deildar á
þá leið, að hann sé fús til þess að verða við óskum hennar og þjóðar-
innar og veita íslandi sérstakan ráðgjafa og sérstakt stjórnarráð, er
hafi aðsetur sitt i Reykjavík. Kvaðst hann mundu leggja frumvarp um