Skírnir - 01.01.1906, Blaðsíða 89

Oblátudósirnar frá Bessastaðakirkju.
í ritgerðinni: „Verndun fornmenja og gamalla kirkju-
gripa“ í 3. hefti Skírnis f. á. eftir Matthías Þórðarson er rækilega
minst gripasafns Jóns konsúls Vídalíns og konu hans. Sérstaklega er
þar getið oblátudósa frá Bessastaðakirkju, er þeim ýtarlega lýst, og
þykir höfundinum það „býsn mikil“, að þær sknli vera þar niður komn-
ar. Segir hann frú Helgu Vídalin hafa skýrt svo frá, að eg, er eg var
eigandi Bessastaða, hafi gefið henni dósirnar. En við það get eg ekki
kannast, og verður skýrsla frúarinnar að stafa af misskilningi eða
misminni.
Hvað hefir þá til þess borið, að dósirnar hafa á safn Vídalíns
hjóna komist? Tildrögin eru þessi:
Þegar eg 1896 tók að þjóna Bessastaðakirkju, var hún afarilla á
sig komin. Suðurhlið hennar gagntekin af fúa, og hriplek. Vegna fúans
í sperrum, bitum og sjálfri þekjunni, var þakið gliðnað út af vegg og
alt úr lagi gengið, enda vantaði nú hinn þétt setta binding á kirkju-
lofti, er sperrukjálkar og bitar upprunalega höfðu verið samanbundnir
með, svo alt yrði sem eintrjáningur. Hinum gífurlega fúa á innviðum
höfðu langvinnir iekar valdið. Loftið var gjörfúið; setuloftið eins, enda
ekki manngengt orðið. Þareð kirkjan í rigningum rann út af lekum
gafla á milli, einkum þó sunnanmegin, var hún einatt óvistleg fyrir
prest og söfnuð, ekki sízt er veður gekk í frost úr votviðri og lekavatnið
fraus hvar sem það var komið, og ofan á þetta bættist svo hinn kaldi
súgur frá lélegum. biluðum gluggum. Söfnuðurinn hafði lengi og stöð-
ugt undan þessu kvartað við kirkjuhaldarann, en án árangurs. Nú fór
þetta óðum versnandi, og kom æ harðara niður á presti og söfnuði. Nú
fór þetta óðum versnandi, og kom æ harðara niður á presti og söfnuði.
Mér rann þetta til rifja, ekki aðeins vegna þess að eg átti kirkjunni að
þjóna, og hrörnun bennar varð að bitna á raér, ekki siður en sóknar-
mönnum, heldur og vegna þess, að eg áleit hana mestan sögulegan ög
þjóðlegan forngrip og dýrgrip allra kirkna landsins, annara en Hóla-
kirkju i Hjaltadal. Hin hraðfara hnignun Bessastaðakirkju varð mér
þvi brátt að þungu áhyggjuefui, og viðreisn hennar aftur á móti að'
heitu áhugamáli.