Skírnir - 01.01.1908, Blaðsíða 68

68
Upptök mannkynsins.
Væri um þessi atriði, sem nú var drepið á, og önnur
skyld, margt að segja; en eg fer fijótt yfir þá sögu hér,
þareð þess er víða getið og einnig í íslenzkum ritgerðum.
XV.
Þá skulum vér íhuga lítið eitt, hvenær það muni hafa
verið, sem hinir apakynjuðu forfeður vorir — ólíkir þó
öllum núlifandi öpum — breyttust í menn. Ovissan er i
þessurn efnum mikil eins og svo víða í þessari undarlegu
sögu, sem hér er leitast við að gefa lesandanum svolitla
hugmynd um; vér verðum að muna eftir, að þekkingin
í þessum efnum er að heita má ekki eldri en frá því í
gær; langmest a-f rannsóknunum er ógert ennþá. Hvað
aldur mannkynsins snertir, getum vér þó verið vissir um
að það rís ekki upp fyr en á hinu svo nefnda nýja
lífskeiði jarðsögunnar (tertier-tímabili) og hefst það með
eócen-öldinni. Fyrir þann tíma ber lítið á spendýrunum,
en úr því hei'st uppgangur þeirra. Albrecht Penck, hinn
nafnfrægi jarðfræðingur og landfræðingur, telur sennilegt,
að frá upphafi eócenu aldar séu liðnar 10—11 miljónir
ára. Pleistócena eða kvartera öldin hyggur hann hafi
staðið yfir 5—600000 ár. Síðustu 3000 árin eða svo nefna
menn nútið í jarðfræðislegum skilningi, því að á þeim
tíma hafa svo litlar breytingar orðið á líftegundunum og
yfirborði jarðar, að varla er teljandi, sé jafnað til breyt-
inga þeirra, sem áður hafa gerst.
Ritgerð sú eftir Penck, sem ofangreindar tölur eru
teknar úr, er nokkuð farin að eldast og hefir bæzt og
aukist allmjög þekkingin á ísaldatímabilinu síðan hún var
rituð; hefir þar. enginn jafn mikið umbætt og Penck sjálf-
ur, og er á næstu árum von á nýju riti1) eftir hann um
lengdina á ísaldatímabilinu. Mundi eg ekki furða mig á,
þó að síðar meir yrði komist að þeirri niðurstöðu, að tals-
0 eða réttara sagt niðurlagi rits, sem hefir verið að koma út i mörg
ár: Alpafjöllin á isaldatímabilinu (Die Alpen ins Eiszeitalter) eftir Penck
og Briickner.