Þjóðólfur - 10.01.1863, Blaðsíða 6
— 42 —
sem liafa sagt, að skólaskýrslur þessar væri útlits,
fljótt á að líta, -eins og að horfa uppí tannlausa
keriíngu; og þegar þar bætist nú við, að einmitt
danslcan á skýrslunum er ósamkvæm við ís-
lenzka textann,— því menn skyldi þó ætla, að ís-
lenzkan væri aðaltextinn, — bæði að ónákvæmni
og villum, þá verðr gagnsemdin ekki öllu meiri
en gamanið að þessari góðu dönsku; í síðustu
skýrslunni er að vísu ekki annað sýnna á sumum
klausunum, en að þær hafi verið samdará dönsku,
og síðan lagðar út á íslenzku, eins og er t. d. mið-
klausan á 6. og 7. bls. um herra yfirkennara Björn
Gunnlögsson; þar er danskan með nokkurnveginn
réttu máli, en íslenzkan svo rígbundin við dönsku
bugsunina og niðurskipun orðanna, að þar verðr
ekkert rétt mál úr, eigi svo mikið að það sé mál-
villulaust, og fráleitt að það klastr geti íslenzka
heitið. {>á er það einn danslci móðrinn sem inn-
leiðztliefir meðþessum nýrri skólaskýrslum, að frá
tekinni liinni fyrstu, 1851 —1852, að út gefa allar
einkunnir skóiasveinanna í hverri vísindagrein »uppá
hádönskiiK, eða með dönslcum skammstöfunum,
sem engi íslenzkr maðr ólærðr getr lesið úr: „ug.“
„mg.“, „g.“, „tg.“, „mdl.“, „slet“, hver skilr
þetta, og til hvers er það? eptir það skólaskýrsl-
urnar höfðu um full 11 ár á undan innleitt fastar
og auðskildar einkunnir á íslenzku, »ágæt!ega«,
»dável«, o. s. frv. Enga sýslu landsins má nefna
á dönsku blaðsíðunni sínu rétta nafni, er haldizt
hefir um margar aldir, heldr er allt af verið að
umsnúa þeim öllum »uppá gamla móðinn«, þessa
eldri hádönsku, sem tíðkaðist hér í kaupmanna-
bókunum fyrir aldamótin, þó að stjórnin í Dan-
mörkn sé sjálf farin að leggja þessi skrípanöfn
niðr fyrir laungu, en haldi nú öllum þessleiðis
sýslu- og héraðanöfnum sem óbreyttustum í allri
seinni ára löggjöf og opinberum ritum, sbr. fjárlög
Danmerkrríkis, og »IIof- og Stats-Galender« um
öll hin seinni ár. Hvorki stjórnin né aðrir ment-
aðir danskir menn geta því að sér gjört að bafa
slíkan danskan antbælisskap vorn að skopi, lýta
oss fyrir það að maklegleikum, og telja oss til ó-
virðíngar.
Að öðru leyti er það svo víða sem bæði óná-
kvæmni og mótsögn kemr fram í dönskunni, við
það sem er í íslenzkunni í þessari skýrslu, og
hefir það átt sér fyr stað í skýrslum þessum, en
sjaldan eins freklega sem í þessari. Vér skulum
fara fijótt yfir margar prentvillur, og að eins nefna
eina þá slysalegustu og auðsénustu, það er á 27.
bls., l.;2. að ofan: — «DomlcirlcepcEst«. En mót-
sagnirnar og ónákvæmnin er verri. Hér skal að
eins minnast á tvent, af mörgu fleiru af því tagi;
hvort er réttari islenzlcan bls. 14, 18. og 19. 1.
„Auk þessa jflrfer rektor meíl Cllum bekknnmBA í sam-
eim'ngu: Titus, NeroogCæsar 1 — lðeptirSve-
t o n i ii sft.
eða danslcan bls. 15, 19. og 20. I.
„Desuden gjennemgaaet af Bector med 3. Iílasse BA i
Forening af Svetonius: Titns, Nero, og 15
K a p. af Cæ s a r‘\
Og hvort er nýsveinninn Bogi Pjetursson fæddr
1849, eins og segir í íslenzkunni bls. 30, eða
1848, eins og segir í dönskunni, bls. 31?
En það er ótal margt fleira, bæði á íslenzku
og dönsku í þessari skýrslu, er ber vott um
ónákvæmni og hirðuleysis eða handahófs frágáng.
Vér höfum að vísu eigi annað en sögusögn ná-
kunnugra um, að það sé ekki satt sem segir bls.
12 í tölul. 3: »Að alts engin breyting sé gjörð á
kenslubókum og lestrarbókum frá því í fyrra«, þ.
e. á skólaárinu 1860—61; og eins er um það,
sem segir bls. 20, stafi. C (neðstu línu), »aðbóka-
safni lærisveinanna hafi engar bækr bætzt þetta
árið«; þetta kvað heldr ekki vera rétt; og það er
rángt, sem sagt er bls. 22, að Benid. líristjáns-
son hafi notið '/2 ölmusu, þó að honurn væri að
vísu »veitt« hún fyrir byrjun skólaársins, því annar
helmíngrinn, 25 rd., var aptr af honum tekinn
um Janúar lok 1862, eptir úrskurði yfirstjórnend-
anna, og veitt nýsveininum þórði þórðarsyni Guð-
mundsen. Lestrartaflan bls. 8 og 9 er að vísu
með sömu niðrskipun, eins og verið hefir í næst
undangengnum skýrslum, en er þó næsta ógreini-
leg og einhver skekkja í henni, því kenslutíma-
summan, samtals 36 í hvcrjum einstökum bekk,
yrði (o: 36X5) alls..................180 tímar,
en summa hinna saman lögðu kenslu-
stunda í hverri vísindagrein er að eins 170 —
og skakkar þetta um 10 kenslustundir um hverja
viku, en á þó að koma alveg heim, eins og allir
sjá. Ilöðin á skólasveinunum í 2. og 3. bekk A
kvað og ekki vera rétt, eptir því sem hún varð
eptir aðalprófið í Júní 1861.
þetta sem nú var talið, má álíta nægilegt til
þess að sýna óvandvirknina og ónákvæmnina á
þessari skólaskýrslu, þó að vér látum ógetið marg-
falt fleiri af hinum óverulegri villum, en alls munu
þær vera um 60, eptir því sem mönnum liefir tal-
izt. þetta er alls eigi fyrsta skólaskýrslan afhin-
um ýngri, er hefir þessi óvandvirknis einkenni til
brunns að bera, þó að þau iná ske sé hér öliu
frekari og fleiri en að undanförnu; 0g oss hefir