Þjóðólfur - 15.07.1892, Blaðsíða 2

130
sakir fátæktar landsins og ástandsins í
öðrum kristnum löndum, er væri lítt glæsi-
legt víðast hvar. Yér erura og á sömu
skoðun sem lektor í þessu máli. Hluttaka
vor íslendinga í þessu kristniboði verður
aldrei svo nokkru nemi, og getur því ekki
komið að neinum verulegum notum, því
að ekki höfum vér föng á að senda
íslenzkan klerk til að boða kristni meðal
villumanna suður í Afríku. Ef vér gæt-
um snarað út 10—20,000 krónum á ári
handa kristniboða, þá væri öðru máli að
gegna. Það munaði þó nokkru. En að
skjóta saman nokkrum hundruðum króna
í eitt skipti fyrir öll til að styrkja erlenda
kristniboða, það er ekki annað en fordild
eða fásinna. Væri miklu nær að verja
þessu fé til að koma á fót einhverri guðs-
þakkastofnun í landinu sjálfu, því að „fá-
tæka höfum vér jafnan hjá oss“.
Bindindismálið var hið síðasta á dag-
skrá. Las biskup upp ávarp, er liann og
nokkrir aðrir (7) prestar og prófastar hér
syðra höfðu samið og sent út til presta-
stéttarinnar viðvíkjandi algerðu æfibindindi,
og fór um það nokkrum orðum. Séra Jó-
hann Þorkelsson dómkirkjuprestur hóf um-
ræðurnar og talaði skorinort fyrir þessari
stefnu; sömuleiðis séra Jens Pálsson og
séra Þorkell Bjarnason. Enginn mótmælti
gagnsemi bindindisins, en nokkrir (3) kváð-
ust hlynntari hófsemisleiðinni, en æfilöngu
bindindi. Ekki var leitað atkvæða um
málið, enda var það ekki tilætlun biskups,
þar eð hann hafði þegar sent út ávarp
sitt til undirskripta í flest prófastsdæmi.
Má vænta, að allmikill árangur verði af
áskorun þessari, bæði beinlínis, þannig, að
njargir prestar gangi í æfilangt bindindi,
og ekki sízt óbeinlínis til þverrunar
drykkjuskaparins yfir höfuð meðal alþýðu,
því að „eptir höfðinu dansa limirnir“. Það
verður varla minna heimtað, en að þeir
prestar, sem eru drykkjumenn en vilja þó
ekki skuldbinda sig til vínsafneitunar æfi-
langt, geri sig síður seka í ofnautn hér
eptir og er þá nokkuð unnið.
f Sigurður Yigfússon fornfræðingur,
er andaðist 8. þ. m. (sbr. dánarskrá í síð-
asta bl.), var fæddur í G-altardal á Fells-
strönd 8. september 1828. Voru foreldrar
hans Vigfús bóndi, er síðast bjó í Frakka-
nesi (f 1867), Gíslason stúdents á Ökrum
í Hraunhrepp Vigfússonar af Bustarfells-
ætt og kona hans Halldóra (f 1866) Gisla-
dóttir prests á Breiðabólsstað á Skógar-
strönd Ólafssonar biskups Gíslasonar. Sig-
urður ólst upp hjá foreldrum sínum og var
ekki til mennta settur í æsku. Lærði
hann fyrst gullsmíði að nokkru leyti hér
á landi en sigldi um tvítugsaldur til Kaup-
mannahafnar til að verða fullnuma og
dvaldi þar mörg ár, kom svo út hing-
að og settist að í Reykjavík og stundaði
gullsmíði. Þótti hann þá skara langt fram
úr öðrum að hagleik í þeirri iðn. 1878
varð liann umsjónarmaður forngripasafns-
ins, þá er Jón Árnason hætti því starfi,
en árið eptir gekkst hann fyrir stofn-
un Fornleifafélagsins og varð þá varafor-
seti þess, en síðar forseti. Fór hann rann-
sóknarferðir fýrir félagið optast nær á
hverju sumri og skoðaði sögustaði í flest-
um sýslum landsins. Hefnr lianu ritað
um þessar rannsóknir sínar í árbókum
Fornleifafélagsins, en margt mun enn ó-
prentað af ritgerðum hans. Forngripa-
safnið á honum mikið að þakka og hefur
mikils misst við fráfall hans, því að hann
var manna ótrauðastur að útvega gripi
handa því og handsama þá, áður en þeir
glötuðust eða yrðu seldir út úr landinu.
Hann hafði og manna bezt vit á gildi
þeirra, en óheppilegt var, að safnið skyidi
ekki komast í viðunanlega reglu, meðan
hans naut við, því að nú verður allt erf-
iðara viðfangs fyrir þann, er tekur við
umsjóuinni.
8ig. Vigfússon var þaulkunnugur forn-
sögunum og hafði óbifanlega, bjargfasta
trú á áreiðanleik þeirra. Gramdist hon-
um mjög er hann heyrði þær að einhverju
leyti vefengdar eða skoðunum sínum mót-
mælt, og hætti þá stundum við að gera
lítið úr röksemdum andstæðinga sinua og
telja skoðanir þeirra sprottnar af van-
þekkingu eða misskilningi. Þjóðræknari
var hann í anda en flestir aðrir og mun
ást hans á fornöldinni hafa átt mikinn
þátt í því. Hann var gæddur góðum hæfi-
leikum, þótt ekki væri hann jafnmikill
skarpleiks- og gáfumaður sem dr. Guð-
brandur í Oxford bróðir hans. Hann var
nokkuð fornmannlegur í ásýnd, fölur og
skarpleitur og að ýmsu leyti einkennileg-
ur maður og einstakur í sinni röð. Oss
vantar mann í stað hans, er skipað geti
til fulls sæti hans við forngripasafnið. Nú
sem stendur höfum vér engan.
Sigurður fornfræðingur var kvænt-
ur Ólínu Maríu Jakobínu dóttur ísaks
Jakobs Bonnesens sýslumanns í Rangár-
vallasýslu (f 1835); var hún fyrst gipt
Jóhanni sýslumanni Árnasyni í Rauðuskriðu
(ý 1840), en síðar Vigfúsi Thorarensen syni
Bjarna amtmanns. Hún lifir enn, nú á
áttræðisaldri.
Umsjóuarinaður Forug'ripasal'usius eptir Sig-
urð Vigfússon er fyrst um sinn skipaður Pálmi
kennari Pálsson. Hann -befur að vísu ekki lagt
sérstaka stund á fornfræði, on er maður vel að sér.
og kunnur að frábærri elju og vaudvirkni, og telj-
um vér liann því manna bezt fallinn til að hafa um-
sjón safnsins á hendi framvegis, einkum til þess að
raða þvi svo skipulega sem auðið er, því að brýna
nauðsyn ber til, að það sé gert sem allrafyrst.
ILaudainerkjiuuiU milli Reynistaðar og Haf-
steinsstaða í Skagafirði var^dæmt í landsyfirréttin-
um jll. þ. m. og undirréttardómurinn staðfestur.
(Leseudum Þjóðólfs gefst tii vitundar, að framvegis
ætlum vér að minuast á alla dóma landsyfirréttar-
ins, er oss þykja þess verðir, og birta í blaðinu ágrip
af liiuum merkustu, er einhverja verulega þýðingu
hafa. Dómar yfirréttarins eru ekki neinar leyndar-
ráðssamþykktir eða launungarmál, er ekki mega
verða heyrum kunn. Nei, þvert á móti. Sjálfur
dómstjóriun getur ekki, þótt hann vildi, bannað
blöðunum að taka ágrip af þeim. Að minnsta kosti
er ekkí til neins að ætla sér að knésetja oss á
þann hátt eða gefa blaði voru nokkrar heilræðis-
reglur(l), hvað það s'nertir).
Amtsráðsfundur í suðuramtiuu var haldinn
hér í bænum 4.—6. þ. m. af settum amtmanni
Kristjáni yfird. Jónssyni sem forseta með amtsráðs-
mönnunum Guðl. sýslumanni Guðmundssyni fyrir
Vestur-Skaptafellssýslu, Páli sýslum. Briem fyrir
KangárvalJasýslu, islejfi presti Gíslasyni fyrir Árnes-
sýslu, Þórði hreppstj. Guðmundssyni á Hálsi fyrir
Gullbringu- og Kjósarsýslu og Guðm. próf. Helga-
syni fyrir Borgarfjarðarsýslu. ÁmtsráðBmaður fyrir
Austur-Skaptafellssýslu, Þorgrímur héraðslæknir
Þórðarson, kom ekki á fundinn (hefur líkl. teppzt
við Skeiðarársand). — Forseti lagði fyrst fram ýmsa
reikniuga, bæði yfir þá sjóði, er standa nndir um-
Bjón amtsráðsiuB og yfir sýslusjóðina, er voru end-
urskoðaðir og samþykktir, að eins með litilsliáttar
athugasemdum sumir hverjir. Beiðni kom frá
sýslunefnd Árnessýslu um, að vegurinn frá Þorláks-
höfn út í Selvog yrði gerður að sýsluvegi, en sam-
hliða sýsluvegnr, sem nú er, legðist niður, og var
það samþykkt. Enufremur samþykkt að veita styrk
af gullbrúðkaupssjóði Bjarna amtm. Þorsteinssonar
um næstu 3 ár til að brúa Hólmsá við austanverð-
an Mýrdalssand. Kvennaskólanum i Keykjavik
voru nú sem fyr veittar 100 kr. af jafnaðarsjóði,
séra 0. V. Gíslasyni aðrar 100 kr. til bjargráða-
framkvæmda og sæluhúsverðinum á Kolviðarhóli
100 kr. Ennfremur skorað á landstjórnina að gera
ráðstafanir til að 1 sæluhúsið verði endurbætt og
Btækkað á kostnað landsjóðs. Samþykkt ályktun
sýslunefndar í Borgarfjarðarsýslu um lántöku til
brúargerðar á Flókadalsá og Hvítá hjá Kláffossi.
Ennfremur var samþykkt í eiuu liljóði svolát-
andi tillaga ura eptitiit með útjlutningi á sauðfé:
„Amtsráðið felur forseta, að brýna fyrir lögreglu-
stjórum að láta f'ramfara almenna rannsókn á fé
nú i kaust, einkum á markaðsfé og að kveðja til
hæfa menn í hverjum hreppi, þar sem fjárréft er
eða markaður er haldinn, hreppstjórum til aðstoðar
við slíka rannsókn“. Svo var og forseta faiið á
hendur að leggja fyrir lögreglustjóta i verzlunar-
stöðum i amtinu, þar sem fé er skipað út, að kveðja
til hæfilega marga menn til að skoða hverja sauð-
kind sem út á að flytja, og taka frá þær, sem