Þjóðólfur - 01.10.1909, Blaðsíða 3

l>JOÐOLFUR.
ið, að til frekari tíðinda dragi á Grikk-
landi, áður en langt um líður.
Persakeisarinn
afsetti, Múhamed Ali, lagði af stað úr
landi sínu til Evrópu 9. f. m. rneð drottn-
ingu sinni, 4 yngstu börnum sínum og
nokkrum vinum. Áður hann fór komust
á samningar um greiðslu skulda hans.
Svo fær hann um 300,000 kr. í lffeyri
árlega, en verði hann sannur að sök um
nokkra samsæris-viðleitni, á hann á hættu,
að eptirlaun þessi verði af honum tekin.
Hann kvað eiga að setjast að í höll á
Krimskaganum.
í Mexikó
hafa vatnavextir gert afarmikið tjón, og
menn orðið húsnæðislausir þúsundum
saman. Fólk hefur flúið upp á hæðir
og hafst þar við. Sagt er að meira en
io,coo manns hafi beðið bana í vatns-
flóði þessu.
Halastjarna
sú, er kennd er við Halley og síðast sást
1835, er nú að koma fram á sjónarsvið-
ið aptur. Þóttu það tfðindi a.lmikil, er
hinn nafnkunni stjörnufræðingur, Max
Wolf í Heidelberg símaði, að hann hefði
uppgötvað stjörnuna sunnuöagsmorguninn
12. f. m. frá stjörnuturni sínum á Kön-
igsstuhl 1 Heidelberg. Næstu 2—3 mán-
uði sést hún að eins með Ijósmyndun af
himinhvolfinu, sem Wolf er einmitt fræg-
astur fyrir, því að hann hefur uppgötvað
fleiri smástirni (Asteroides) en nokkur
annar. Um nýár á hún að sjást í stærstu
sjónaukum og í janúarlok í venjulegum
sjónaukum. I apríllok sést hún með ber-
um augum sem morgunstjarna og mánuði
síðar sem kvöldstjarna, og er þá mjög
nærri jörðinni, en sést befur á suðurhelm-
ingi jarðar en í Evrópu.
"V iöauki.
Cook og Peary.
Með »Laura< 1 fyrra kveld fengum vér
sfðustu vikuútgáfu af »Times<, að eins
5 daga gamla (frá 24. sept.). Þar er all-
mikið sagt frá þeim norðurförunum.
Kom Peary til bæjarins Sidney á Nýja-
Skotlandi þriðjudaginn 21. f. m., ogflutti
bæjarstjórnin honum heillaóskaávarp. En
eins og getið hefur verið um í símskeyti
hér í blaðinu, neitar Peary að taka á
móti nokkrum opinberum heiðursviður-
kenningum, og kveðst ekki ætla að mót-
mæla fullyrðingum Cooks, að hann hafi
komist til heimskautsins. Er svo að sjá,
sem hann hafi orðið mjög móðgaður yfir
því, að Ameríkumenn trúðu sögu Cooks
°g bjuggu sig undir að fagna honum,
þar á meðal norðurfarafélag það í New-
York, sem Peary er meðlimur í. Hafði
það boðið þeim báðum til veizlu í New-
York, en Peary neitaði boðinu, úr því að
Cook ætti að vera með. Ætlar Peary alls
ekki að koma til New-York, heldur setj-
ast að í sumarbústað sínum, Arnarey í
Maine. Var hann spurður að því í sím-
skeyti, hvort hann ætlaði í leiðangur til
suðurheimskautsins, en hann svaraði apt-
ur: sHeimskautsferðum mínum er lokið,
bæði norður og suður<. Hann kveðst
nú sjá eptir þvf, að hann hefði ekki haft
Bartlett skipstjóra með sér til pólsins, en
það hefði verið fyrirfram ákveðið, að
Bartlett skyldi snúa aptur, er komið væri
norður yfir 88. mælistig. Svertinginn,
sem var með Peary, hefur lýst því yfir,
að hann hafi hjálpað honum til að draga
upp Bandaríkjafánann á heimskautinu, en
aðrir hafa það eptir Eskimóunum, sem
með honum voru, að Peary hafi aleinn
haldið til pólsins síðustu tvo dagana. En
þótt það sé líklega ekki rétt, þá er hitt
víst, að Peary vildi ekki unna nokkrum
öðrum hvítum manni þess heiðurs, að
komast með honum til heimskautsins.
Og sér hann það nú um seinan, að
sú hégómagirni var óhyggileg, því að
annars hefði honum veitt auðveldara að
sanna sögu sína. Að vísu efast fáir um,
að Peary hafi komist alla leið, en það,
sem honum þykir sárast, er, að Cook er
trúað að hafa einnig komist þangað, og
á undan honum. Það er meira en Peary
geti þolað, og þessvegna er hann svo af-
undinn og styggur.
Einmitt sama daginn og Peary kom til
Sidney (21. sept.), sté Cook á land í New-
York og var tekið þar með afarmiklum
fagnaðarlátum. Hafa blaðamenn þyrpzt
að honum hvaðanæfa og spurt hann
spjörunum úr fram og aptur allóþyrmi-
lega, en hann hefur staðið sig ágætlega
við þá yfirheyrslu, og settust þó að hon-
um í einu 40 fréttasnatar. Mælt er, að
borgarráðið í New-York hafi ákveðið að
taka opinberlega á móti Cook og gera
hann að heiðursborgara bæjarins. Á-
kvörðun þessi viðurkennir formlega dr.
Cook sem finnanda norðurheimskautsins.
Hann er nú að gefa út skýrslu sína í
blaðinu »New-York Herald«, og kvað
ætla innan skamms að senda öll helztu
skjöl sín og plögg til Kanpmannahafnar
til rannsóknar þar, eins og hann hafði
lofað.
Marokkó.
Mulai Hafid enti svo vel loforð þau, er
hann hafði gefið konsúlum stórveldanna
11. f. m., sem áður er getið, að hann
lét morguninn eptir taka af lífi Bu Ham-
ara, er gerði kröfu til ríkisstjórnar í Mar-
okkó, og verið hafði foringi uppreisnar-
manna. Hafði soldán orðið svo gramur
yfir afskiptasemi stórveldanna út af pynt-
ingum við fangana, að jafnskjótt sem
hann kom af þeirri ráðstefnu, skipaði
hann að skjóta Bu Hamara, og var það
gert í hallargarðinum, í návist kvenna
soldáns. Aðrir segja, að hann hafi fyrst
verið pfndur hroðalega og að síðustu
, varpað hálfdauðum fyrir villidýr. Þá er
símskeyti barst um þetta til Parísar vakti
það afarmikla gremju gegn soldáni, eink-
um sakir þess, að hann hafði látið fremja
verk þetta morguninn eptir að hann veitti
konsúlunum áheyrn. Þykir það bera vott
um frámunalega fyrirlitningu og gerræði,
og ætti soldáni að verða dýrkeypt slík
móðgun gegn stórveldunum. En þar er
illt við að eiga, og verst, að stórveldin
eru í sjálfu sér hvert öðru sundurþykk.
Frá Danmörku
hafa borizt þær fréttir í símskeyti 25. f.
m. að hervarnarlögin hafa verið samþykkt
í ríkisþinginu (líklega 23. f. m.). Aðalá-
kvæðið í lögum þessum er að leggja skuli
niður landvirkin 1922, nema þingið taki
aðra ákvörðun um málið þangað til. Það
er niðurlagning landvirkjanna, sem mestri
deilu hefir valdið, því að hægrmönnum er
afarilla við það ákvæði, en vinstrimenn
vildu hinsvegar leggja öll landvirkin niður
þegar í stað. Það er því einmitt J. C.
Christensens miðlunin, sem orðið hefur
ofan á, svo að hann hefur unnið sigur,
þótt hann sjái sér ekki annað fært en fara
trá vesma æsinga þeirra, er gegn honum
hafa verið vaktar.
Aukaþinginu danska var slitið 25. f. m.
og hafði þá staðið 3*/» mánuð. En hið
reglulega ríkisþing mun koma saman 4.
þ. m., svo að þinghléð verður ekki langt.
Sjálandsbiskup Thomas Skat Rör-
dam er dauður, á 78. aldursári (f. 1832),
hefur verið biskup síðan 1895. Hann var
einhver hinn merkasti kennimaður Dana
og í miklu áliti. Höfuðrit hans er þýðing
á nýjatestamentinu með inngangi og skýr-
ingum í 2 bindum, er þykir ágæt bók, og
varð höf. heiðursdoktor 1 guðfræði fyrir
hana.
€rlenð símskeyti
til Pjóðólfs.
Kaupm.höfn 1. okl, kl. 1 f. h.
Cook og Peary.
Cooks plögg hafa orðið eptir
nyrðra (á Grœnlandi hjá Whitney).
Cook þó öruggur og segist eiga
samrit eða samhljóða eptirrit af
þeim.
Peary hefur samið ákœru gegn
Cook í 74 liðnm.
Frá Bretum.
Lávarðarnir (i efri málstofunni)
orðnir linari í að sgnja fjárlögun-
um, en þingrof samt liugsanlegt.
*
Samkvæmt þessum skeytum er Peary
ekki alveg at baki dottinn með ásakanir
sínar gegn Cook. og ætlar eflaust að halda
máli þessu til streitu.
Brauðauppbót.
Bráðabirgðaruppbót úr landsjóði hafa
fengið 21. f. m. þessi prestaköll: Hólmar
í Reyðarfirði 450 kr., Kálfafellsstaður 400,
161
Ólafsvellir 400, Torfastaðir 350, Bægisá
250, Lundur 250, Presthólar 250, Svalbarð
í Þistilfirði 250, Kálfatjörn 225, Bjarna-
nes 200, Hjarðarholt 200, Hvammur í
Norðurárdal 200, Vellir í Svarfaðardal
200, Dýrafjarðarþing 150, Hestþing 150,
Miklholt 130, Sandar í Dýrafirði 150,
Staður í Grindavík 150, Suðurdalaþing
150, Mosfell í Mosfellssveit 100.
„Laura"
kom hingað frá útlöndum í fyrra kveld
með nokkra farþega, þar á meðal voru
Jón Kristjánsson cand. jur., Karl Bartels
og Jón Halldórsson snikkari af Árósasýn-
ingunni, ennfremur læknaskólakandidat-
arnir Guðmundur Guðfinnsson, Gunn-
laugur Þorsteinsson og Sigvaldi Stefánsson.
Nýir læknar.
Rangárvallalæknishéraði er Guðmundur
Guðfinnsson læknaskólakandidat settur til
að þjóna í fjarveru héraðslæknis Jóns
H. Sigurðssonar, sem dvelur ytra. Stranda-
læknishéraði er Sigvaldi Stefánsson lækna-
skólakand. settur til að þjóna, og Þing-
eyrarlæknishéraði Gunnlaugur Þorsteins-
son læknaskólakand. í fjarveru hérað*;-
læknisip,s þar, Andrésar Féldsted, er hef:
ur siglt til útlanda til að fullkomna sig
í sérstökum greinum læknisfræðinnar.
Skáldsagan ,,Halla“
eptir Jón Trausta (Guðmund Magnús-
son) er samkvæmt því sem »Politiken«
segir, að koma út á Hagerupsforlagi í
Kaupmannahöfn í danskri þýðingu eftir
frú Helgu Gad (dóttur J. Havsteens amt-
manns).
Lagaskólinn.
Aukakennari við þann skóla var skip-
aður 27. f. m. cand. jur. Jón Kristjánsson
(háyfirdómara).
Vatnsveitan.
er nú fullger eða því sem næst, og verð-
ur vatninu hleypt inn í bæinn á morgun
alla leið úr Gvendarbrunnum, en síðari
hluta sumarsins hefur bærinn haft vatn
(til þvotta) úr Elliðaánum.
149
inn minn, neyðst til þess að ryðja úr vegi síðustu efasemdunum um sök mína.
Og samt — þrátt fyrir allt það, sem þú hefur séð, Charles, er eg jafnsaklaus
af öllu þessu, eins og þú«.
»Eg þakka guði fyrir, að eg skuli heyra þig segja þetta«.
»En þér er það samt ekki nóg, Charles. Eg get lesið það út úr andlitinu
á þér. Þú munt vilja fá að vita, hvers vegna saklaus maður hefur þurft að
fela sig í öll þessi ár ?
»Eg reiði mig alveg á orð þín, Ned, en heimurinn vill fá hinni spurning-
unni svarað líka«.
»Það var til þess að bjarga sæmd ættarinnar, Charles. Þú veizt hversu
annt mér var um hana. Eg gat ekki hreinsað sjálfan mig nema með því að
sanna, að bróðir minn hefði gert sig sekan í þeim svívirðilegasta glæp, sem
hent getur nokkurn heldri mann. I átján ár hef eg verndað minningu hans
og lagt þar fyrir 1 sölurnar allt það, sem nokkrum manni er frekast unnt. Eg
hef verið grafinn niður lifandi, svo að eg er nú orðinn gamall maður og hrum-
ur á fertugasta árinu. En þegar eg nú verð að velja annanhvorn kostinn, að
segja sannleikann tim bróður minn eða gera syni mínum rangt til, þá getur
ekki verið efamál, hvorn þeirra eg eigi að taka, einkum þar sem eg hef ástæðu
til að vona, að unnt sé að finna ráð til þess, að halda því, sem eg nú ætla
að segja þér, leyndu fyrir almenningi«.
Hann stóð nú upp af stólnum og staulaðist með hjálp beggja förunauta
sinna út að rykuga borðinu. Á því miðju lágu óhreinu, mygluðu spilin, alveg
eins og við Jim höfðum séð þau fyrir mörgum árum síðan. Avon lávarður
sneri þeim við með skjálfandi fingrum, tók hálfa tylft af þeim og fékk frænda
mínum.
»Þuklaðu með þumal- og vísifingrinum í neðra hornið vinstra megin á
þessu spili, Charles«, sagði hann. »Láttu þá renna ofurlétt fram og aptur yfir
spilið, og segðu mér, hvort þú verður var við nokkuð«.
»Það hefur verið stungið 1 gegn með nál«.
»Einmitt. Hvaða spil er það«.
Frændi minn sneri þvf við.
»Það er laufkongur«.
»Gættu að horninu á þessu«.
»Það er alveg slétt«.
»Og hvaða spil er það?«
»Spaðaþristur«.
»Og þetta?«
»Það er stungið. Það er hjartaás«.