Norðanfari - 11.08.1876, Blaðsíða 4

68 —
|>ö svona sje, eins og jeg hefi sagt
hjer, öbyggilegt enn víða á Jökuldal, vona
jeg liann verði velbyggjandi eptir ein 3 til
4 ár, hjer frá, eins og jeg gat mjer til í
fyrravor um öskujarðir. |>að játa og nú
kunnugir menn að eyðst haíi askan á Jökul-
dal, ótrúlega síðan í fyrra, fyrir veðrum og
Vatnsrennsli. Hún smámalast sundur og
dregst burtu af vindum og vatni.
27-/7.—76. S. Gr.
Uiii skoðun Dyngjuíjalla.
Um leið og vjer hjer með, höfum þá
ánægju, að skýra lesendum blaðs vors frá á-
grij)i af ferðasögu peirra hr. prófessors John-
strups og lieutenants Caroc, pá er peir í
næstl. júlímánuði ferðuðust upp úr Bárðar-
dal til Dyngjufjalla, að skoða par eldgos-
stöðvarnar og hvernig par væri útlits, skal
pess getið, að ágrip petta fengum vjer hjá
hinum síðarnefnda ágætis- og menntamanni
lieutenant Caroc, hvers líka, af útlendum
mönnum, vjer minnumst eigi að hafa fyrir-
liitt, eður hafi verið jafnljúfmannlegur og
fræðandi sem liann, oss pó að öllu ókenndur:
„|>egar menn fara frá bænum Svartár-
koti, sem stendur hjá Svartárvatni, fremst í
Bárðardal, og hjerum V4 mílu sunnar og
austar en sýnt er i uppdrætti Bjarnar sál.
Gunnlögssonar, heldur maður áfram í suð-
austur, nálægt l1/* mílu fram að Botna-
vatni, par sem Suðurá hefir upptök sin;
hefst par pá ódáðahraun, sje haldið áfram
í sömu stefnu yfir pað, að vegalengd hjer
nm 23/4 mílu, er kornið að neðri hluta
Dyngjufjalla. Hjer sjást nokkrir gamlir
eldgígar og er liraunið par víða hvar með
strítum eða strókum og yfir allt firninda-
legt mjög. |>aðan liggur leiðin lítið eitt
meira til suðurs, en áður, er pá farið yfir
hörmulega ljótt og sknggalegt brunahraun,
sem er hjerum 3 fjórðungar til heillar mílu
á breidd, og er talsvert í fangið, til pess
itomið er upp á Dyngjufjallabrúnina eður
hrygginn i gegnum skarð eitt, nærfellt 300
feta djúpt, er nú kallast Jónsskarð, í höf-
uðið á Jóni bónda |>orkellssyni í Víðirkeri
í Bárðardal, sem fyrstur fann pað. J>á
hingað er komið, blasir Askja við andspæn-
is.gegnt manni. Askja, er hálend sljetta
mestöll pakin ófæru hrauni, sem á allar
hliðar er umkringd fjöllum, sem liggja hjer
um 4000 feta hátt yfir sjávarmál. Einungis
i austur, er að sjá dálítið skarð í fjöllin.
Ejallsljettu pessari hailar mjög að skarðinu,
og hefir liklegast í fornöld sent frá sjer
firni af hrauni, vikri og ösku. Askjan er
á lengd nálægt 1V4 mila. I suðaustur horni
hennar, er hvos mikil, um hálf mila á lengd,
og 600 fetum lægri, enn klettabarmarnir í
kring. 1 hvos pessari er stöðuvatú eitt,
sem er pvermáls 2000 fet og liitinn í pví
21 0 á Celsius hitamælir, og bragðið af pví
sem öskusalti (Sódu) eða hveravatni. Hæð-
in frá klettabörmunum og ofan að vatninu,
ér standberg, með smáhillum og hjöllum,
sem hrunið hefir úr hjer og hvar, paktir
og sljettaðir með ösku og leðju, og víða
hvar með sprungum og gjám. Að norðan-
verðu við hvos pessa, er eldgígur hjcrum
200 álna breiður og 150 álna djúpur ofan
að vatni, en svæðið í kring for og leðja,
sem menn sukku í allt upp á miðjan legg.
Lítið eitt lengra frá gíg pessum, hefst kringl-
ótt hraun- og vikurbelti lijerum fjórðungur
mílu á breidd. Vikurlagið liggur ofan á
25 feta pykkum jökulgaddi. í austurhluta
hvosarinnar, er enn að finna 7 stóra eld-
gíga sem eru hvor við annan. Upp úr öll-
um pessum gígum rýkur fjarskamikil gufa,
og með líkum ólátum og pá gufu er hleypt
út úr stærstu gufuvjelum. Úr hinum 7
austustu eldgígunum, renna 3 litlir lækir
með skolalituðu vatni, sem er 40° heitt og
falla ofan í vatnið. Hvervetna niður í hvos-
inni eru hverir og hitinn í peim 70—80 °.
Eptir öllu útliti eldfjalls pessa, má ráða, að
pessi geysimikla hvos, hafi myndast í liin-
um eldri eldgosum, og að hiti vatnsins kem-
ur af pví soðheita vatni, sem rennur úr gíg-
unum, svo geta og verið uppgöngu augu á
botni vatnsins, sem velli upp sjóðandi vatni,
pví par finnst ekkert brunahraun; pað er
pessvegna ekkert ólíklegt, að eldgígarnir
hafi myndast í eldri eldgosum, en nú fyrir
hinn sífellda vellanda hita að neðan og vatns-
magnið að ofan niður í pá, hafi gufu-aflið
brotið sjer veg gegnum jörðina að neðan
upp og sprengt götin á gígana, og svo ask-
an og vikurinn fallið umhverfis ofan á liið
umgetna 25 feta pykka jökullag og veðrið
jafnframt feykt hinni glóandi ösku og vikri
víðsvegar austur um land svo og til Noregs
og Stokkhólms í Svípjóð. — í Suðaustur af
Dyngjufjöllum, um langan veg, sjest gufu-
stólpinn en upp úr Kverkfjöllum, sem lík-
legast eru leyfar af eldgosinu 1867“.
Á einum stað í Sveinagjá ætluðu peir
fjelagar, að reyna að mæla hitann, en par
var pá svo heitt, að práðurinn sem hita-
mælirinn hangdi á ætlaði pegar að brenna
í sundur, svo peir máttu hætta við allt
saman.
Póstarnir.
— Austanpósturinn Sigfinnur Einnsson,
kom hingað 2. p. m., sama dag og póst-
áætlunin til tekur. Með honum frjettíst
að vesturfaraskipið „Yerona“ liefði flutt 379
manns frá Seyðisfirði, 12. f. m. — Erönsk
fiskiskúta liafði strandað á Loðmundarfirði
24. f. m. — Góð tíð og grasvöxtur mikill
er sagður eystra, en fiskafli með minna móti
vegna beituskorts. Eigi voru og Norðmenn
á Seyðisfirði búnir að afla neitt 24. f. m.
— Norðanpósturinn. Jóhannes Pjetursson
kom 8. p. m. hingað til bæjarins, með hon-
um kom adjunkt Gísli Magnússon
frá Beykjavík. — Póstskipið hafði komið 3
dögum síðar til Reykjavíkur, en áætlað er,
vegna stórviðra og hafróts.
Úr brjefi af Suðurlandi, 27/7—76.
„Stuttur er pátturinn núna, og ei merki-
legur. Eiskileysi sökum storma og ógæfta.
Yeðuráttan hefir verið æði styrð síðan pann
12. p. m., sá dagur má heita sá eini hlýji
og góði sumardagur á pessu sumri, norðan-
perrir og hiti mikill. Bigningar með stormi
voru álcafastar pann 17., og aptur nóttina
milli hins 18. og 19., allan pann dag og
hinn næsta, og loks pann 22.; síðan stytti
upp, og dagana 24.—26. var allgóð norðan-
flæsa, svo töður hafa náðst í garð að mestu;
í dag er komin deyfa á sunnan með skúra-
leiðingum. — Engir hafa dáið nafnkenndir,
og heilbrygði má heita almenn. — Tvívegis
hefir Jón landritari verið upp í Borgai'firði
að starfa í kláðamálinu og gjöra ýmsar fyrir-
skipanir í pví, er skýrt mun verða frá í
„Isafold,,.
— PállPálsson alpingismanns í Ár-
kvörn, rúmlega tvítugur, gáfaður og efnileg-
ur maður, fórst af slysförum 21. p. m., með
peim hætti, að pegar fólkið í Árkvörn var
að hreinsa grjót af engjunum skammt frá
ánni, er liggur á milli bæjanna, Árkvarnar
og Barkastaða, datt honum pað í hug á með-
an fólkið tók hvíldir, að stökkva yfir ána
yfir rúmlega tveggja faðma breið gljúfur,
er liggja að ánni upp í fjallshlíðinni, en í
annari ferðinni er hann stökk yfir gljúfrið
misti hann fótanna og fjell niður í pað;
hefir hann eigi náðst úr pvi en, pví gljúfrið
er 20 faðmar á hæð,.enn hylur er niðri í
pví, svo ilt er aðstöðu að komast að líkinu,
og uæstiun talið ómögulegt.
— Ur öðru hrjefi að sunnan,
dagsettu í næstl. júlímán.: „I fyrra
var sagt að, Álptnesingar hefðu lagt inn salt-
fisk í Hafnarfjarðarverzlanir fyrir 33,000 kr.,
og hvert skippund pá á 42 kr., en í ár hafa
sömu verzlanir gjört áætlun um að fá í
mesta lagi saltfisk fyrir 9000 kr., og að hvert
skpd. mundi verða borgað með 60 kr. jprír
stórbændur á Álptanesi eiga nú hver um sig
100 skpd. minna af saltfislci heldur en í fyrra,
og margir kringum Paxaflóa engan fisk. —•
Hreppsnefndin í Strandahrepp, mun liafa
beðið um 7,000 krónu lán úr landssjóði,
en hreppsnefndin í Álptanesshrepp 1000 kr.;
einnig er sagt, að Seltjarnarness- og Akra-
ness-hreppsmenn hafi beðið um lán“.
— Skipakoma. Ejelagsskipið „ G r á n a“
kom hingað 8. p. m., með timbur frá Nor-
egi. — Daginn eptir hafnaði sig hjér lausa-
kaupmaður Predbjörn frá Bornholm, er nú
kom frá Húsavík með dálítið af vörum.
A U G L Ý SI N (i A R.
— Bækuv til söl u: Lestrarhækur Dr.
Pjeturs; Mynsters hugleiðingar; Hugvekju-
sálmar síra Guðmundar; Yikusálmar síra
Guðmundar Gísla; Llóðmæli og Leikrit Sig-
urðar Pjeturssonar; J>orlákskver; Söngregl-
ur, Söngvar og kvæði Jónasar Helgasonar.
Dönsk málfræði; Myndabók handa börnum;-
Piltur og stúlka; Matreiðslubók og fleiri
parfar bækur. Frb. Steinsson. 1
— Sunnudaginn 2. júlí, fannst í brekk-
unni fyrir utan „Bakaríið“ hnakkur með
öllu tilheyrandi, sem eigandi getur vitjað til
mín, um leið og liann borgar fundarlaunin
og auglýsing pessa.
Akureyri, 22. júlí 1876.
Jóhann Eyjúlfsson.
— Aðfaranóttina hins 20. p. m. var hirt
lítil svipa á mölinni hjá vöruskúr Th. Toms-
ens á Blönduós, og getur rjettur eigandi
vitjað liennar til undirskrifaðs, um leið og
hann borgar auglýsingu pessa.
Kagarhóliá Ásum, 24. júlí 1876.
Jón Guðmundsson.
— Hinn 30. júlí fannst skjóða með kaffi,
sykri og fleiru á veginum innan við Krossa-
nes, sem rjettur eigandi getur vitjað til bók-
bindara Frb. Steinssonar á Akureyri.
— J>ann 8. ágúst fannst s k j ó ð a með
grjónum í, á veginum fyrir sunnan og ofan
Krossanes, sem rjettur eigandi má vitja til
Prb. Steinssonar á Akureyri.
— G1 e r a u g u með sterkri látunsum-
gjörð, töpuðust á Akureyri 3. júlí 1876.
(Annað glerið var brotið). — Sá sem finna
kynni, er beðinn að afhenda pau til ritstj.
Norðanfara, mót póknun í fundarlaun,
— Fyrir rúmum mánuði tapaðist úr hög-
um á Stóra-Eyrarlandi, mógrá meri, 6 til 7
vetra, aljárnuð; marlc: blaðstýft fr. hægra,
hamrað vinstra, og (illa gjörður) biti fram.
Sá sem kynni að hafa hitt hross petta, er
beðinn að koma pví til undirskrifaðs, mót
borgun fyrir ómakið.
Stóra-Eyrarlandi 9. ágúst 1876.
Magús Einarsson.
gJflF" Inn- og útborgun í sparisjóðinn
á Akureyri framfer á bæjarpingsstofunni
hvern virkan laugardag, frá kl. 1—2 e. m.
Eigandi og ábyrgðarm: Björn Jónsson.
Prentari: Jónas Sveinsson.