Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1919, Blaðsíða 24

Að spá i milti.
Það var alkunnur siður á landi hjer »að spá í miltiv; kannast
margir við hann enn af frásögnum manna eða eiginni sjón eða reynd,
en hann mun vera orðinn fremur fásjeður á síðari árum. Má nú
búast við, að hann kunni að leggjast niður og gleymast, en fyrir þvi
að ætla má, að hann sje mjög forn að uppruna og að því leyti
merkilegur, skal honum lýst hjer nokkuð, enda er ókunnugt um, að
það hafi gjört verið áður opinberlega.
Sjálfur hefi jeg ekki sjeð spáð í milti nema einu sinni, en haft
sagnir af því, að það er gjört með tvennum hætti aðallega. Jeg
minnist þess, að jeg sá föður minn, Þórð Sigurðsson, spá í milti haust
eitt, er hann hafði slátrað nautgrip og var að gera hann til á flöt
við bæinn, Fiskilæk í Borgarflrði. — Faðir minn dó 22. nóv. 1883
og mun þessi bernskuminning mín því að líkindum vera frá haust-
inu sama ár, og var jeg þá að eins 6 ára að aldri. Fyrir því eru
sennilega ekki öll atvik hjer að lútandi mjer ljós, en þau man jeg
vel, er jeg tók þá eftir. — Fleiri voru við en jeg og minnir rnig, að
þeir beiddu föður minn að spá í miltið. Hann tók það og lagði á
litla upphækkun á blóðvellinum, sneri sjer að bænum móti land-
norðri og frá okkur, sem á horfðum, en það mun hafa verið af hend-
ingu einni. — Jeg minnist þess ekki að hann hefði bundið um augu
sjer, en mig minnir, að hann skæri ekki sjáandi í miltið, heldur þá
með augun aftur. Jeg minnist þess, að hann skar miltið þversum í
nokkra hluti, en ekki hve marga, og að hlutirnir táknuðu tíðarfar
komandi vetrar, eða þá árs. Þess minnist jeg ekki, hvað spáin þótti
vita á í þetta skiftið.
Jeg hefi á síðustu árum spurt menn úr ýmsum bygðarlögum
eftir sið þessum og heyrt honum lýst á ýmsan hátt, en aðallega
tvennan, eins og áður var sagt.
Spáð var að eins í nautgripamilti og spáð fyrir vetri komanda
þá er slátrað var að hausti Jafnan var spáð mjög skömmu eða
þegar í stað eftir að miltið var tekið innan úr skepnunni.
Það, sem einkum er ólíkt um þessa tvo aðalhætti við að spá í