Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1980, Blaðsíða 84

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1980, Blaðsíða 84
ÞORKELL GRIMSSON STÓLL RAFNS BRANDSSONAR Einhver merkasti gripurinn á Þjóðminjasafni íslands er án efa hinn forni, útskorni stóll frá Grund í Eyjafirði sem þar stendur. Vegna rúnaáletrunar á honum hefur hann oft verið kenndur við Þórunni Jónsdóttur á Grund, dóttur Jóns Arasonar Hólabiskups. Annar stóll, mjög líkur honum, nefndur eftir sama stað, var í eigu bróður hennar, Ara Jónssonar lögmanns í Möðrufelli í Eyjafirði. Sá gripur er nú í Þjóðminjasafni Danmerkur. Báðir þessi stólar voru sendir frá Grund til Kaupmannahafnar árið 1843, látnir í té fornminja- safni Dana, Oldnordisk Museum, og birt um þá skýrsla í tímariti fornritafé- lagsins. Hlutu þeir safnnúmerin 7726 og 7727. Fyrrnefnda stólnum, en hann bar síðara númerið, var svo skilað til íslands árið 1930 ásamt fleiri fornum munum héðan, og fékk hann númerið 10925 á Þjóðminjasafninu. Báðir eru Grundarstólar smíðaðir úr birki að mestu leyti, þeir bera ósvikið yfirbragð fornra húsgagna, eru fremur lágir, all-breiðir, með hornstólpagrind, viðir felldir saman og neglt með nöglum úr tré, kassi er undir setunni, all-djúpur, en nær þó ekki að gólfi, og lok haft ofan á, efri endi stoðanna fjögurra er Iát- inn rísa upp fyrir annað verk, armbríkur eru varla neinar, bakið ofan setu með opinni grind, og þar höfð röð fimm rimla. Mikill og veglegur útskurður prýðir stólana, blasa við heilskornar myndir efst á stoðum en annars staðar er útskurður að mestu lágt upphleyptur, sums staðar er einungis rist, greina má myndir manna, dýra, kynjavera og gripa, jurtaskreyti teygir sig yfir hvern flötinn á fætur öðrum, óhlutlægra atriða gætir nokkuð og mikið er snoturlegra umgerða. Lagið má teljast samhverft í aðalatriðum. Þar eð ekkert skraut er á bakhliðunum virðist líklegt að húsgögn þessi hafi staðið uppi við vegg. Stíllinn er hinn rómanski stíll, sem reynst hefur svo mjög lífseigur í íslenskum handíðum, þó verða greind sterk tengsl við list víkingaaldar, einkum í skrautinu ofan á stólpum, þar sem ormatrjónur rísa, og finna má auk þess nokkur einkenni hins gotneska stíls. Meðfram efri brúninni á bakslá stólsins í Þjóðminjasafni er rist rúnaáletrun í einni línu, þar stendur: „Hústrú Þórunn á stólen en Benedictt Narfa.” Jón Sigurðsson túlkaði áletrunina þannig, skömmu eftir að stóllinn var kominn til Hafnar, að Þórunn sú sem getið er um væri Þórunn Jónsdóttir Arasonar, og hafa menn yfirleitt hallast að því. Áletrunin virðist endaslepp, hefur verið
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.