Fjallkonan - 14.10.1902, Blaðsíða 3

FJALLKONAN
3
sambandi við þetta mál var minst
á hinn fyrirhugaða lýðháskóla í
Reykjavik og væntu fandarmenn
mikils góðs af því fyrirtæki með
framtíðínni.
5. Rætt um húslestra og sálma-
söng i heimahúsum. Hvatti próf-
astur presta að styðja það mál
eftir föngum.
6. Skýrði prófastur frá afgreiðslu
og úrslitnm þeirra mála, sem síð-
asti fundur hafði með höndum.
7. Skýrt frá, að tilraun til að
bæta sjómannalíf, eins og tal-
að var um i fyrra, hefði að engu
orðið.
8. Prestar komu sér saman um
að stuðla að því, að börn yrðu
ekki skírð skrípanöfnum eða fárán-
lega-mynduðum nöfnum, að geng-
ið yrði sem mest á mis við útlend
og óþjóðleg nöfn, svo og það, að
börn yrðu eigi að jafnaði skirð fieiru
en einu nafni og ekki heldur ætt-
arnöfnum. Vonaðist fuudurinn eft-
ir, að prestar í öðrum prófastsdæm-
um gerðu samtök 1 líka átt.
9. Tilrætt um lifsbaráttu prest-
anna í sambandi við aðrar stóttir
i landinu.
10. Rætt um lestrarfólag prest-
anna; gerðar nokkrar breytingar
á tilhögun þess og stjórn kosin.
Nýtt alheimsritmál.
í blaðinu »Politiken« 18. f. m.
er merkileg og skemtileg grein
um góðkunnan landa vorn, Pál
Þorkelsson, og merkilega uppgötv-
un, sem hann hefir gert. Vér telj-
um víst, að mörgum þyki fróðlegt
að beyra nákvæmar um þetta efni,
og birtum þvi aðalianihald grein-
arinnar.
Greinin talar fyrst um það, að
margir merkir vísindamenn hafi
oft fundið til þess, að þörf væri á
alheimsmáli og minnist á ýmsar
tilraunir, sem gerðar hafa verið
til að bæta úr þeirri þörf, en sem
þó allar hafa orðið að engu. Síð-
an segir blaðið:
Islendingurinn, Páll Þorkelsson,
hefir nú búið til slíkt nýtt mál og
hefir hann sýnt oss bæði orðabók
og málmyndalýsingu, sem hann
hefir samið; og eru þær bækur
ekki neitt smáræði.
Oss fanst mikið til um mann
þenna; hann er prestsson frá Is-
landi og hefir farið víða um.
Hann hefir dvalið i Parisarborg
og lifað þar á tannlækningum. Nú
siðast hefir hann dvaiið í Kaup-
mannahöfn og haft ofan af fyrir
sér með gullsmíði. Hann hefir
ekki gengið lærdómsveginn, en
samt talar hann þýzku, frönsku og
ensku og er ekki ókunnugur ara-
bisku og kínversku. Alt þetta hefir
hann kent sér sjálfur. Einusinni
tók hann að gefa út fransk-islenzka
orðabók; en varð að hætta við það
af fjárskorti. Til þess að lesend-
urnir sjái, að hér er ekki um hé-
góma að ræða, þá skulum vér taka
fram, að háskólakennari Finnur
Jónsson vottar, að uppgötvun Páls
beri vqtt um iniklar gáfur og vits-
muni, og að háskólakennari og
austurlandamálfræðingur Vald.
Schmidt gefur honum ágætan vitn-
isburð, og hefir hann nákvæmlega
lesið bækur hans.
Þetta nýja mál Páls á ekki að
talast, heldur einungis að skiljast.
Hann álítur, að hljóðið sé hverfulla
en svo, að alheimsmál verði á því
bygt.
Páll byggir mál sitt á eintómum
merkjum; hefir hann búið til 25
aðalmerki, sem svara til ákveð-
innahugmynda,ogáþeim hefirhann
með mestu snild bygt málkerfi sitt.
Segir hann, að mál sitt sé svo
auðugt, að tákna megi með því á
ljósan og skiljanlegan hátt hug-
myndir, sem ekki er mögulegt að
koma orðum að á neinu Norður-
álfumáli.
Það á ekki við, að rekja og
ræða mál þetta útí æsar í dag-
blöðunum. Oss þykja framkvæmd-
ir herra Páls Þorkelssonar þess
verðar, að þeim sé gaumur gefinn,
og álítum að ummæli háskóla-
kennaranna Vald. Schmidts og
Finns Jónssonar sýni það og
saimi, að mál þetta er ekki hé-
gómi. Og vér dáumst því meira
að þessum framkvæmdum, er lit-
ið er til þess, að maöurinn verður
að vinna baki brotnu fyrir lífi sinu,
én hefir þó ekki gefist upp við
þetta stórvirki.
Páll Þorkeisson hefir nú sótt
um styrk til að láta prenta orða-
bók sína og málmyndalýsingu.
Milli íjalls og íjöru.
Laura (Aasberg) kom6. þ. m.
um kveldið seint, frá Khöfn og
Skotl. Með henni komu: Þórður
Pálsson cand. med. & chir, Bjarni
Þorláksson stud. jur, og nýr hjálp-
ræðisherstjóri, Petersen.
C e r e s lagði á stað 10. þ. m.
vestur um land og norður með
hrafl af farþegum.
H e k 1 a, danska varðskipið,
lagði á stað 8. þ. m. til Khafnar.
Með henni sigldi M. Lund lyfsali.
Kommandör R. Haramer,
yfirmanni á Heklu, var haldið all-
fjölment samsæti i »Iðno« 6. þ. m.
Hammer kemur hingað ekki aftur.
Ný frímerki komu nú með
Lauru og eru þegar gengiu í gildi.
Öll gömul frímerki verða yfirprent-
uð og gilda svo til ársloka 1903.
Ganga margir af R.víkingum nú
með frimerkja-»feber«, svo eru
menn sólgnir í að ná í gömlu frí-
rnerkin til þess að græða á þeim
seinna; en ólíklegt er, að allar
gömlu frímerkjabirgðirnar verði
keyptar upp, þar sem sagt er, að
þær nemi um hálfri miljón króna.
Ný trúlofuð eru Hreggviður
Þorsteinsson og ungfrú Ingibjörg
Steingrimsdóttir frá Útskálum.
Hreggviður er nýkominn frá
Ameríku.
f Magnús læknir Ás g eirs-
son á Dýrafirði dó 29. f. m., tæpl.
fertugur að aldri.
I »Iðno« giftu sig 9. þ. m. skip-
stj. Aðalbjörn Bjarnason og Þor-
gerður Jónsdóttir.
„Iiúðurþeytarafól. Rvikur“
heldur
Tombólu
næstkomandi laugardag og
sumiudag í
Iönaöarmauiiahiisiim.
Með Laura kom í verzlun
^Jalóim. (Bffesans.
. Þingholtsstræti 6.
fyrir fullorðna og börn. Sömuleiðis
margeftirspurðu
K1 æ ð i n
í kvenfatnaði, og m. fl.
Alt selt með mjög góðu
verði.
Rauður hestur,
aljárnaður, mark: sneitt
aft. h., heilrifað vinstra,
vel vakur, með síðutök-
um, tapaðist fyrir 3 vikum á Mosfellsheiði.
— Pinnandi er beðinn að skila hestinum
að Bæ í Bæjarsveit eða í Reykjavík til
Ásbjarnar Olafssonar, Þingholtsstræti 22.
Allir þeir sem hafa talað um að
senda verkefni til
Silkeborg
Klædefabrik
nú með »Laura« eru vinsamlega
beðnir að koma sendingunum sem
fyrst til undirskrifaðs.
^Jalóim. (Bttesen.
UliLARSENDINGBM,
sem eiga að fara að Reykjafossi í
Ölfusi, veiti ' eg undirskrifaður
móttöku og annast fiutning á þeim
fram og aftur. Sömuleiðis má
vitja þeirra aftur hjá mér, en
greiða verður þá um leið kemb-
ingarlaunin og örlítið flutnings-
gjald.
Áriðandi er, að allar ullarsend-
ingar séu vel merktar.
Reykjavík, Laugaveg 45 sl/« ’02.
Jón Helgason.
, 2g2
„pó að þessi játning sé hvorki heil né hálf, þá ætla eg samt
að taka hana gilda, og eg skal segja þér, hvað þú átt að gera,
þú átt að tína saman pjönkur þínar, setjast hjá mér í sleðann
og fara með mér heim að Hringnesi. |>ar mun eg hafa þig i
strangri gæzlu þangað til þú ert gittur stúlkunni, sem þú hefir
glapið“.
Skammri stundu seinna var Laggi kominn af stað með Hell-
stedt áleiðis að Hringnesi; var nú burtför hans engu ósviplegri
en forðum, er hann flúði frá Homdölum.
Vér getum nú ekki verið að segja þessa giftingasögu leng-
ur. Laggi hafðist við á Hringnesi meðan verið var að búa und-
ir brúðkaupið og létu þau Hellstedt og Emma honum hinn bezta
beina i té. Kunni hann æ betur við sig, og upp á síðkastið
þurfti engar gætur að hafa á honum. Honum varð það vonum
bráðara ljóst, að er hann væri giftur, yrði hann að leggja niður
hinn forna atvinnuveg sinn og taka sér eitthvað annað betra og
gagnlegra fyrir hendur.
Með því líka Hellstedt benti honum iðulega á og brýndi fyrir
honum, að tál og blekkingar væru ósæmilegur atvinnuvegur, eng-
um sæmdarmanni boðlegur; en nytsöm og heiðarleg starfsemi
aflaði hverjum manni trausts og virðingar. Laggi og Hilda
Vikman giftust hjá Stenlund kaupmanni og var Laggi orðinn
allur annar maður, er hann settist á brúðarbekkinn.
Eftir giftinguna kom Hellstedt því svo fyrir, að Laggi gerði
verzlunarfélag við Stenlund, og reyndist hann með tímanum hinn
nýtasti maður í þeirri stöðu.
289
„þetta er sigur framtíðarinnar11. hugsaði hann. „Gamlar
skoðanir rýma fyrir nýjum“.
Nú tóku menn að búa sig til að taka þátt í hjónavígslunni
og Willner, sem átti að vera svaramaður brúðar, fór þangað sem
hann átti að vera.
Dyrunum á vígslusalnum var nú lokið upp og leiddi Willn-
er Emmu að hlið brúðgumanum.
* *
*
Eitt kvöld kom Stenlund kaupmaður að Hringnesi.
„Eg kem með miklar og nýjar fréttir. Eg fekk í dag bréf
frá fangaverðinum“.
„Nú-nú, og hvað líður undirforingjanum?“
„Hann er dauður; dó á-sjálfa jólanóttina. En með bréfi fanga-
varðarins kom bréf frá undirforingjanum; þar játar hann glæp
sinn, kveðst yðrast illgerða sinna og biður bæði mig og yður
fyrirgefningar“.
„En eg hef einar fréttir enn. Hilda Vikman kom heim aft-
ur í gærkveldi, yfirgefin af öllum og komin á steypinn“.
„Hvað eruð þér að fara með“, kallaði Hellstedt og þaut
upp.
„Hreinann og beinann sannleikann, og það sem er ennþá
lakara, að móðir hennar vill ekkert sinna henni, og Hilda hefði
orðið að liggja úti um nóttina, ef eg hefði ekki skotið skjóls-
húsi yfir hana“.
Hellstedt var nóg boðið. þ>ó kærleikur hans til Hildu væri
horfinn, þá kendi hann samt í brjósti um hana.