Heimskringla - 20.08.1914, Blaðsíða 2

Bla. 2
HEIM8KRINOLA
WINNIPEG, 20. ÁGÚST, 1914
m DOMINION BANK
Horni Notre Dame og Sherbrooke
Str.
IIÖfuttHtAlI uppb..........$.6,000,000
VaraMjóbur.................$. 7,000,000
Allar elKnir...............$78,000,000
Vér óskum eftir vitSskiftum verz-
lunarmanna og ábyrgumst ab gefa
þeim fullnægju. Sparisjóósdeild vor
er sú stærsta sem nokkur banki hef-
ir í borginni.
Ibúendur þessa hluta borgarinnar
óska at5 skifta vió stofnun sem þeir
vita at5 er algerlega trygg. Nafn
vort er fulltrygging óhlutleika.
Byrjit5 spari innlegg fyrir sjálfa
yt5ur, konu og börn.
W. M. HAMILTON, Ráðsmaður
PHONE GARRY 3450
Fréttir frá Islandi.
ÍCrescent
t
♦
4-
t
■f
t
4
4-
4-
MJÓLK OG RJÓMI
er svo gott fyrir börnin að
mæöurnar gerðu vel i
að nota meira af þvi
Engin Bakteria
lifir á mjólkinni eftir að við
höfum sótthreinsað hana.
Þér fáið áreiðanlega
hreina vöru hjá oss.
t
u+
TALSIMI MAIN 1400
ÍSLENZKA LYFJABOÐIN
Vér leggjum kost, á að hafa
og lata af heodi eftir læknisá-
visan hin bcztu og hreinustu
lyf og lytja efni sem til eru.
Sendið læknisávisan irnar
yðar til egils
E. J. SKJÖLD
Lyfjasérfræðtngs (Prescription Spec-
ialist á horninu á Wellington or Simcoe
Hai'ry 4H(iH-H5
FURNITURE
on Easy Payments
OVERLAND
MAIN & ALEXANDER
»411111 llltl IIIIIIIW
:: SHERWIN - WILLIAMS
P
AINT
fyrir alskonar
búsmálriingu.
Prýðingar-tfmi nálgast nú. * *
Dálftið af ISherwin-Williams ::
húsmáli getur prýtt húsið yð- • •
ar utan og innan. — B rú k i ð "
ekker annað mál en þetta. — • •
S.-W. bíismálið málar mest, "
endist lengur, og er áferðar- ::
fegurra en nokkurt annað hús • •
mál sem búið er til. — Komið [ \
inn og skoðið litarspjaldið.—
:: CAMERON & CARSCADDEN £
QUALITY HARDWARB
Wynyard, - Sask. I
HH-l-H-I-I-l-l-H-l-I 'l' I I l
SKEL-HARÐAR
Gólf Mál
Aaðvelt að hreinsa |
og balda hreina
U4
(ísafold).
FRÁ ALÞINGI.
11. júli
Fátt gjörist fréttnæmt á þingi
þessa dagana. Fá frumvörp merk á
döfinni, fundir stuttir, en nefndir
margar settar. Þó er eigi svo að
skilja, að þingmenn liggi í leti, held-
ur sitja þeir við störf allan daginn
í nefndum, flokksfundum og einka-
fundum.
Á miðvikudag var fyrsti einka-
fundurinn haldinn um fánamálið
og stóð hann nærri 3 klst. 1 gær var
aftur haldinn einkafundur og stóð
jafnlengi. Ekkert er sagt opinber-
lega af þeim fundum, en svo mikið
þykjast menn vita, að fullnaðar-
ályktun verði eigi tekin i fánamál-
inu fyrr en ráðherraefnið Sig. Egg-
erz kemur heim aftur af konuugs-
fundi.
Helzta frumvarpið, sem komið
hefir fram síðan á iniðvikudag er
um breyting á þingsköpunum. —
Flutningsmenn eru Einar Arnórs-
son, Sveinn Björnsson, Sig. Gunn-
arsson, Guðm. Hannesson, Sig.
Sig. og Stefán Eyfirðinga.
Helztu breytingar eru þessar:
Forsetar beggja deilda alþingis
standa í sameiningu fyrir reikning-
um alþingis, meðan þing stendur,
en lengur ekki. .......
........Að þinglausnum ber for-
setum beggja deildanna að skila
fjármálaskrifstofu stjórnarráðsins
reikningum þingsins, og skulu
reikningarnir vera þá svo færðir,
að séð verði hver alþingiskostnað-
urinn sé. Milli þinga annast stjórn-
arráðið reikningsfærsluna og
greiðslu á öllum ógreiddum alþing-
iskostnaði.................
Forsetar hafa umsjón með prent-
un alþingistíðindanna, og ráða
mann eða menn til þéss, að annast
ritstjórn og prófarkalestur þeirra;
en hvorki mega þeir hafa þann
starfa sjálfir á hen,di, né nokkur
annar þingmaður. Aldrei má porga
meira en 7 kr. fyrir ritstjórn og
prófarkalestur hverrar prentaðrar
arkar þingtiðindanna, og ekki meir
en 50 kr. fyrir samningu og próf-
arkalestur hverrar prentaðrar ark-
ar efnisyfirlits.........
Breytingartillögu við breytingar-
tillögu má þingmaður bera upp, en
skylt er honum að hafa skilað henni
til prentunar eigi síðar en á miðj-
um aftni daginn áður en aðalbreyt-
ingartillagan skal tekin til umræðu;
enda skal síðari breytingartillög-
unni þá hafa verið útbýtt í fundar-
byrjun. Nefndir geta þó borið upp
breytingartillögur með styttri
fresti............
Út af fyrirsp. til ráðh. má eigi
gjöra neina ályktun, hvorki með
rökstuddri dagskrá né annan veg.
Aftan við seinni málsgrein 34.
gr. bætist:
Fer um mál þau, sein vikið er frá
umræðum með rökstuddri dagskrá,
svo sem um fallin frumvörp (sbr.
27. gr.).
Aftan við 49. gr. bætist ný máls-
grein :
f alþingistíðindunum má ekkert
undanfella, það er þar á að standa
og fram hefir komið i þinginu og
gjörðabækur þingsins og handrit af
umræðum í þinginu bera meö sér.
Engar breytingar má gjöra á hvor-
ugu þessu, nema að leiðrétta þurfi
auðsæjar og sannanlegar villur.
Engu má heldur bæta inn i alþing-
istíðindin, hvort sem það heldur
varðar menn eða málefni, nema þess
sé óhjákvæmileg þörf, eða i því fel-
ist sjálfsögð leiðrétting.
Hann lét eitt sílið hér eftir. Það er
heilt og óskaddað, 14.7 cm. á lengd.
Hin ætlaði hann að sýna Bjarna
fiskifræðingi Sæmundssyni. Þess
munu aðeins dæmi hér á landi, að
sílum hafi rignt, en fátítt er það.
Má geta þess til, að þau hafi sogast
í loft upp í skýstrokk, en síðan
borist fyrir vindi á land.
— Bifreiða-viðkoman hefir mikil
verið upp á síðkastið. Bifreiðafélag
Reykjavíkur er búið að fá sér 6 bif-
reiðar, en auk þeirra munu nú í
gangi einar 5 aðrar.
— Prestasfefnunni í Reykjavik
lauk á laugardag að kveldi. Um-
ræður nokkrar spunnust út af tillögu
Guðm. Einarssonar frá ólafsvik um
kosning biskups. Var loks felt með
jöfnum atkvæðum að vísa máli þessu
til alþingis. — Þrjú erindi voru
flutt á prestastefnunni. Biskup tal-
aði um kenningarfrelsi presta, og
samþykt út af því erindi, að söfn-
uðir ættu að hafa rétt til að segja
prestum upp. — Trúarstarfið utan
kyrku hét annað erindið, flutt af
síra Bjarna Jónssyni, og loks talaði
síra Sig. P. Sivertsen um guðsmynd
Jesú. — Norðanlands hafa allmarg-
ir prestar sótt stefnu á Akureyri,
undir forsæti Geirs vigslubiskups.
—Stefán Jónsson frá Haganesi
druknaði um fyrri helgi i Mikla-
vatni i Skagafirði, fór niður um ís,
er hann var að vitja silunganets.
— Lagaprófi við Khafnarháskóla
hefir nýlokið Sigfús Johnsen, frá
Vestmannaeyjum með I. einkunn.
• • •
Vertíðarafli botnvörunga Iieijkja-
víkur
Kom úr
síðustu
Tala alls ferð
Hf. Alliance:
Skúli fógeti...... 230,000
Jón forseti....... 160,000
Hf. ísland:
Mars.........:... 195,000
Apríl.............. 165,000
13. mai
14. -
Mai.............
Hf. Kveldúlfur:
Skallagríitiur ..
Hf. Ilraupnir: .
Snorri goði ....
Earl Monmauth
frá fsafirði ..
Elías Stefánssons
10. -
22. -
240,000 9. —
170,000 12.
157,000
142,000
3.
7.
Nörður 210,000 11. —
Eggert ólafsson .. 185,000 6. —
íslendingur 87,000 9. —
Th. Th.:
Bragi 220,000 10. —
Baldur 200,000 11. —
Hf. Haukur:
Ingólfur Arnarson 220,000 19. —-
Hf. Snorri Sturluson:
Snorri sturluson.. 121,000 16. —
Great Admiral
frá Grimsby ... 136,000 29.apr
Gömlu og nýju hallærin.
— Ráðherraeftirlaun. Þeir G.
Eggerz.Björn Hallsson, Jón Jónsson,
Þórarinn Benediktsson, Þorleifur
Jónsson og Stefán Stefánsson Eyf.
flytja svofelt frv.:
1. gr. Eftirlaun ráðherra skulu af-
numin, þegar hin nýju stjórnarskip-
unarlög ganga í gildi.
2. grg. Úr lögum er numin 3. gr.
laga um aðra skipun i æðstu um-
boðsstjórn Islands, frá 3. okt. 1903.
* * *
— Látin er á Eyrarbakka Sigríð-
ur Vigfúsdóttir húsfrú, móðir Sig-
urðar Jónssonar læknis á Færeyjum
og Sigurjóns Ingólfsskipstjóra.
— Þar*i 20. þ. m. voru tveir menn
staddir úti á bæ, sem heitir Miðdæl-
isbakkar undir Eyjafjöllum. Það er
um eina röst frá sjó. Veður var þurt
og þokulaust. Heyrðu þeir þá þyt í
lofti, er þeir hugðu vængjaþyt, en
sáu þó enga fugla, en i sama vet-
fangi sjá þeir hvar rignir silum.
Þan voru 'tO og öll lifandi. Þegar
Hjörleifur frétti þetta, fór hann til
fundar við mennina til að sjá silin,
en þau voru þá öll glötuð. En 26. þ.
m., þegar Hjörleifur lagði af stað,
fundust 12 til 20 síli á öðrum stað,
hér um bil 3 rastir frá sjó. Enginn
sá, er þeim rigndi, en dauð voru
jau, er að var komið; en Hjörleifur
hirti nokkur þeirra og kom með
lau í glasi. Sagði hann þau minni
•n hin, að þeirra, er sími bæði.
Flestum er svo farið, að þeir
muna betur illu dagana en þá góðu
Það illa gleymist sízt af öllu. Menn
gjöra það oft ennþá verra, en það i
sjálfu sér er, með því að hugsa of
mikið um það og mikla það fyrir
sér.
Spyrjum ferðamanninn tiðinda
— Hann leysir þá fyrst frá slysa- og
i illviðra fréttaskjóðunni. Það, sem
1 hann hefir í henni, sýnir hann svo
í bölsýnis-skuggsjánni, og lætur
ranghverfu hlutanna snúa út. Spar-
ari er hann á betri fréttunum, nema
um ódæma fréttir sé að ræða. En
gildari eru þær venjulega, þegar
hann lætur þær frá sér fara, en þær
voru, þegar hann tók við þeim; þær
vaxa í meðferðinni.
Og hvað hefir hún “Gróa á Leiti”
einkum á vörunum, hjá vinkonum
sínum? Er hún, gamla konan, fyrst
og fremst að spjalla um góðviðri og
góða mannkosti? Lætur henni ekki
betur, að spá óförum, tala um ill-
viðri og sönn og ímynduð vanhöld
á skepnum og mönnum? — Eða
rógburðarsögurnar um náungann —
ýktar og tilhæfulausar.
Hvers er annars að vænta? Margir
stóru spámennirnir ganga á undan
og ryðja brautina. Hinir smærri feta
fúsir i hælana á þeim: “Eg læt mér
nægja, Ijúfi faðir, að likjast þér”.
Margt er gott i ísl. annálum og
árbókum. Þar á meðal er sagt frá
harðærum og illviðrum fyr á tím-
um. En fremur finst mér þeim lýst
með stórum dráttum og sterkum lit-
um. En lakast er, að þeim ber ekki
altaf saman. Timatalsskekkja er þar
einnig, t. d. hjá Austfjarða annál.
Viðburðir þeir, sern hann lýsir, eru
margir taldir að ske á undan réttum
tíma. Á ýmsu sjást merki þess, að
frásögnin er ýkt, og meiri stund
lögð á, að lýsa illu árunum en þeim
góðu, þvi illa í fari manna en því
góða. Sé sagt frá ágætisárum, verð-
ur veðurblíðan óskapleg. Dýrin
breyta þá jafnvel náttúrueðli sínu.
Annálsritararnir voru sinnar tiðar.
Margir hafa þá skoðun, að affara-
betra sé, að taka heldur djúpt í ár-
inni, þegar um harðindafrásagnir er
að ræða. Það þurfi að vekja hjá
mönnum ótta við þeim. Er þá grip-
ið tit svörtu litanna. Þetta gjörðu
menn á 17. og 18. öld. Ekki vanst
þó mikið. Svo má mikið að þessu
gjöra, að menn missi kjark og von
til sigurs. Margur lætur þá undan
síga og reka á reiðanum, i stað þess
að taka karlmannlega á móti. Á 17.
og 18. öld vörpuðu menn flestum
áhyggjum og vonum upp á guð og
konginn. “Neðribygðinni” var þá
lýst með ófögrum orðum, svo eng-
um gat litist svo á, að þar væri gott
að vera. En gjörðu menn þá meira,
en nú gjöra menn, till þess að lifa
grandvöru lifi og forðast þann stað?
Nei, hver sá, sem ber saman nú-
tíðarbreytni manna alment við
breytni manna á fyrri öldum, mun
sannfærast um, að á því svæði sé
um gleðilegar framfarir að ræða.
Affarasælast mun það, að ógna,
hræða og hirta sem minst þjóðina,
og sýna henni minna af skuggahlið-
um lifsins en þeim björtu. Damó-
klesarsverðið er að vísu gott, á rétt-
um stað og tíma, en að hengja það
i hári yfir höfðum manna, er engu
miður skaðlegt en það var fyrir
vesalings Damókles í höll Díónydos
ar forðum. Ef skáldin gleyma þessu
eiga þau óþökk skilið fyrir óð sinn.
Þau vita sum, hvar fiskurinn ligg
ur. Þau leika sér að því að kitla
veika strengi tilfinningalífsins, og
þau vita, hvað menn heyra bezt, og
haga sér eftir þvi.
Fyrstu harðindin.
ísland má muna tvenna timána.
Það var einu sinni veðurblitt land,
áður en fjöllin fæddust; alt vaxið
suðrænum trjátegundum og blóm
jurtum. Hitinn þá hér likur því,
sem hann er'i Pódalnum á ltaliu.
En ÖII sú blessun og náttúrufegurð
kom engum manni að notum; ekk-
ert mannlegt auga fékk hann litið
Það var löngu fyrir daga Adams og
Evu. Saga landsins frá þessum tíma
er geymd í basalts- og surtarbrands
lögunum. Og fáir hafa enn lesið þá
sögu, og enginn til hlítar. Tímarn-
ir liðu og landið breyttist. Miócen-
og pliócen-tíminn leið. Svo kom Di
lúviu-timinn: fjöll, dalir og firðir
hafa myndast og landið ýmist hækk-
að eða sigið i mar, alt með hægð á
mörgum öldum. út af þessu brá þó
stundum. Þá opnuðust undirdjúpin
og Surtur blés eldi og ösku og fold-
in lék á reiðiskjálfi. En þá er líka
Niflheimur að skapast, heimkynni
kuldans. Elivágar runnu þaðan til
suðurs með eiturkviku þeirri, sem
um síðir harðnaði og varð að isi,
einsog þeir gömlu kendu. ísinn
færðist yfir mörg lönd, þar á meðal
Island. Það var um margar aldir
þakið þykkri klakabreiðu, svo að
hvergi sá á dökka díla. — En sá
mismunur! Svo bráðnaði ísinn,
þegar heimsvorið kom. Bara, að
slíkur heimsvetur komi ekki aftur.
Enn eru j)ó eftirstöðvar frá ísöld-
inni í heimskautalöndunum. öðru-
hvoru færir Pólstraumurinn með sér
ís þaðan, og leggur hann upp að
landinu okkar. ísinn kemur jiaðan
úr norðurhöfum, sem Elivágar voru
forðum, þegar “ár var alda”. Hellu-
ísinn kom úrheimskautahafinu fyr-
ir norðan Síberíu, en fjallaisinn frá
Grænlands óbygðum og jöklunum á
Franz-Jósefslandi og Spitsbergen.
Nokkrum öldum fyrir landnáms-
tíð hefir þó hafis-ófögnuðurinn
komið að landinu, minsta kosti ekki
neitt að ráði. Þá voru hér stærri
skógar en nú eru. Hafa fundist leif-
ar þeirra í jörðu í stöku stað, og
skeldýraleifar, sem benda á heitari
sjó fyrir norðan land, en hann er
nú.
Á síðari hluta 8. aldar komu hing-
að munkar eða einsetumenn frá Ir-
landi. Þeir segja Beda presti, rit-
höfundinum góðkunna, frá hafísn-
um hér við land og vetrarhörkunni.
Hann skrifaði það hjá sér meðal
annars, ókomnum kynslóðum til
gagns og fróðleiks. _______
Svo kom Hrafna-Flóki til lslands
um 865. Hann bjó í vetur á Barða
strönd í Vatnsdal. Þá gjörði harð-
an vetur og hafísvor. Hann misti þá
fénað sinn úr hor. Þetta var fyrsti
fellisveturinn á lslandi. Árið 89(4 eða
891 var einnig harður vetur. Þá
bjó Helgi magri á Hámundarstöð-
um. Það lá nærri, að hann feldi bú-
fénað sinn þann vetur. Arið eftir
var hafisvor.
Þá er hér um bil upptalið, sem
menn vita um harðindi þessarar
aldar. — Nokkuð meira veit maður
um næstu þrjár aldir. En um 15.
öldina er öðru máli að gcgna. Þá
var fátt ritað, sem snerti söguna.
Þegar Lögmanna-annáll hættir 1430,
jagna allar raddir öldina út. Vafa-
laust hefir það verið bezta öldin,
hvað veðurfar áhrærir. Mikil harð-
nda- og fellisár hefðu ekki gleymst
með öllu. Einhver minning þeirra
og ómur hefði lifað fram á næstu
öld. Þar til annálsritun hófst aftur.
Og svo margar minningar hafa
geymst frá þeirri öld, þótt miklti sé
)að minna en frá hinum, að stór-
kostlegur skepnu- og mannfellir
hefði ekki horfið úr minni þjóðar-
innar. — Mér er sama, hvað aðrir
segja um þetta.
Vertu í sannleika sparsamur
og kauptu
BLUE MBBON
Þú færð meira te fyrir peninga þína og svo gott að þú
verður hrifin af hinum inndæla smekk.
Sendið auglýsingu þessa með 25 centum til BLUE RIBBON LTD.
Winnipeg, og yður verður send matreiðslubók. Er það bezta matreiðslu
bókin í Vestur Canada.
Skrifið nafn og utanáskrift greinilega.
X9teaE<oss
OFCANADA
afneitun um lítinn tíma, ef að pörf er á. Opnaðu Sparisjóðs-
reikning á Union bankanum í Canada og þegar þú hefur pening-
ana í höndunum getur keypt með verðinu fyrir peningana út í
hönd. Afslátturinn getur hjáipað til fess að auka innstæðu
Hnu á bankanum og pú ert komin vel á leið, að verða fjármuna-
lega sjálfstæður.
L0GAN AVE. 0G SARGENT AVE., 0TIB0
A. A. WALCOT, Bankastjóri
Með peninga á bankan-
um getur þú keypt þér
til hagnaðar.
Þú veizt vel, hvað alt
kostar meira, begar púparft
að fá það að láni. Hvers-
▼egna sýnir pú ekki sjálfs-
EINA ÍSLENZKA H0ÐAB0ÐIN I WINNIPEG
Kaupa og verzla með húðir, gærur, og allar tegundir af dýraskinnum, mark
aðs gengum. Líka með ull og Semeca Roote, m.fl. Borgar hæðsta verð.
fljót afgreiðsla.
J. Henderson & Co... Phone Garry 2590.. 236 King St., Winnipeg
Þegar þú þarfnast bygginga efni eða eldivið
D. D. Wood & Sons.
... Limited —
Verzla meB Sand, möl, mulin stein, kalk
stein, lime, “Hardwall and Wood Fibre”
p’astur, brendir tígulsteinar, eldaBar
pípur, sand steypu steinar, “Gips” rennu-
stokkar, "Drain tile,” harB og lin kol,
eldiviB og fl.
SKRIFST0FA:
Cor. R0SS & ARLINGTON ST.
Að svo lítið er talað um harðindi
á söguöldinni, nema þau næstu,
kemur til af því, að þeir, sem þá
lifðu, voru tápmeiri og þoldu betur,
þó eitthvað hallaðist. Þeir hugsuðu
um annað meira en harðæri, það
var ekki ríkast í huga þeirra. Slík
smáræði, sem hafis, skitupest og
rolluvanhöld, gat ekki geymst i arf-
sögnunum.
Voru öll fellisárin ægileg?
Margir hafa fellisvetrarnir verið.
En var það undur, þegar þess er
gætt, að meiri* hluti búpenings
maniia hafði hvorki hey eða hús°
Víða var þó fe gefið á gaddinp í
vcistu skorpunuin. Lömbum var hey
ætlað og reiðhestum höfðingjanna;
ouðvitað einnig nautgiipum.
Oft er sagt í annálum: “Allur pen-
ingur félt, sem ekki hafði hey”, eða;
allur útigangspcningur féll”. Geid-
reymm var venjulega beitt einsog
hrossum, og talinn goður vetur, þeg-
ar altaf var nuutpeningsjörð. Kúm
var beitt úti fram í fannir. Stund-
um sagt, að þá hafi svo góður vetur
verið, að nautpeningur hafi gengið
úti allan veturinn gjaflaus. Þessi
misindismeðferð á kúm og geld-
neytum hélst lengi. Veturinn 1794
var svo góður, að kýr gengu víða úti
mestallaiv veturinn. En betri var þó
veturinn 1829; þá dóu naumast grös.
Þá var ekki kúm beitt, og ekki held-
ur 1846, blíðuveturinn, sein nú
muna fáir.
Annálar lýsa fellisvetrum. Sumir
vetrar, sem þeir kalla harða mjög,
þola samanburð við vetra, sem ný-
lega haia um garð gengið. Við mun-
um vel eftir vetrunum og vorunum
1894, 1896, 1902 og 1907. Þá eru
(Framhald á 3. síðu)