Lögberg - 16.07.1914, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. JÚLt 1914.
3
Saga málarans.
Ef.tir Zacharias Nielsen.
Við bjuggum í koti hjá klifi’ út
viö sjó
i kærleik vi5 ylinn vona.
Hann pabbi minn geröi mönnum
skó,
hún mamma var þvottakona.
Og brellinn og ódæll í bernsku eg
var,
mjög bráðgerr með fjörkippi' í
taugum.
Eg lék mér við ströndina, stiklaöi
þar
á steinum, meS bros í augum.
Já, það var elskuleg unaðstíð,
en endaslepp var hún, því mið-
ur, —
við beizkju mannlífsins, böl og strið
varð bráðkvaddur æskunnar frið-
ur.
Að sunnan kom Þjóðverja fjanda
fjöld
vort frelsið og réttinn að beygja.
Þá hóf hann pabbi sinn hjör og
skjöld,
í herinn hann fór til að—deyja!
Og nú komst hún mamma í skuld-
ir skjótt,
við skortinn og eymdina bjó hún.
Á líknarstofnun úr sorg og sótt
að síðustu frá mér dó hún.
Hjá vandalausum eg fóstur fékk
við fjórtán dölum um árið,
eg var kvalinn, og ri^jnn, sem ræf-
ill eg gekk,
menn reittu’ i fólsku’ af mér
hárið.
Eg laug mér til friðar og beininga
bað
og barðist við stráka og hunda;
á götunni einni' átti’ eg griðastað,
þar gat eg þó fengið að blunda.
Við heiminn allan eg háði stríð,
varð heiftrækinn, kjaftfor í svör-
um,
og allir ristu mér napurt níð,
mitt nafn var á hvers manns
vörum!
“Já, bíðið þið við unz vero eg stór!’’
— i vonzku mér tamt var að
kalla. —
Með rentu eg geld ykkur rifinn
bjór, *
og reyni’ að lemja’ ykkur alla!”
Til sextánda árs míns við afglöp
eg jók
og ógæfu brauí mér greiddi.
En þá var það guö sem í taumana
tók
og til sín mig aftur leiddi.
Einn sunnudag ráfaði’ eg fölur og
fár
í fjarlægð frá gömlum slóðum.
Eg var lúinn og félaus og sultur-
inn sár
mér svarf að svo lá mér við
hljóðuih.
Eg hafði strokið, en hét þvi fvr
en hverfa aftur, mig að fela
og sníkja heldur við hvers manns
dyr
mitt hungur að seðja’ eða—stela!
Þá kom eg að bæ, þar sem blómin
smá
mér blikuðu’ í sumardýrð skærri.
Eg læddist í eldhúsið inn á tá,
er engan sá eg þar nærri.
Hve tækifærið oft tælir mann! —
Mér tókst inn í stofu að ganga,
og vanga minn kólna og fölna’ eg
fann, —
mér fanst eg á gálganum hanga.
Eg þjófslega gáði’ í hvem kima’
og krók, —
mig kuldahrollur fór gegnum.
En í þeirri svipan eg eftir tók
allstórri mynd á veggnum.
“Nei, sko! Er hann kominn, — er
kominn hér
kofi’ hennar mömmu úti’ á
tanga ?
Við hliðið hún sjálf þama ein-
mitt er!
Eða’ er eg af vitinu að ganga?
Jú, áreiðanlega er hún það;
eg augað man hennar bláa, —
eg kannast við peysuna strax í
stað
úr stórgerða efninu gráa!
Hún horfir á mig. — 0, hræðstu’
ei neitt!
ó, hræðstu’ ekki, góða mamma!
Eg skal aldrei stela né aðhafast
neitt
sem ilt eða ljótt er, — mamma!
Eg botna’ ekki’ í neinu, og orðið er
mér órótt og þungt um hjarta;
úr minninga náttmyrkri hugsun
hver
sig hefir sem dagstjaman bjarta.
Mér finst ég sé kominn í kofann
minn
hjá klettunum gömlu heima,
°g heyri’ aftur, mamma, málróm
þinn
sem minningar hjartans geyma !
Eg man eg var strákur í stuttum
kjól, -
að steinum og kufungum smáum
eg lék mér, frá morgni unz sigin
var sól
að sævarins öldum bláum.
Af hundinum Sr.ata og grisnum,
sem gekk
um grænakra’ og rótaði’ og tætti.
svo marga skemtun eg forðum féký
og flest í þá daga kætti.
A hnetum og rúsinum, mamma
min,
þú margoft á kveldin mér gæddir
er heim komst þú, stirð eftir strit-
verk þin,
og stöðugt minn barnsfrið glædd-
ir.
Svo tókstu mig fast í faðminn
þinn, —
sem fangi þar lá eg unninn; —
þú klappaðir mér á kollinn minn
og—kystir mig—beint á munn-
inn.
Svo sagði’ eg þér aftur öllum frá
þeim, æfintýrunum mínum,
er pabbi reykjandi’ í legubekk lá
og las þar í blöðunum sinum.
Og svo var eg háttaður, — enni
mér á
þú ástkossi þrýstir að vanda,
og fyrri’ en eg vissi’ af eg féll í dá
og friðsælu draumanna landa.
Og sunnudags-morgnana einmitt á
var eg upp með mér, hreykinn
og glaður,
í “nýventum” buxum út þaut eg þá
og þóttist nú svo sem maður!
mer rann
sem ármjöll á vordegi nýjum.
Það var ástin hennar sem á þvi
vann
með endurminningum hlýjum!
Guðm. Guðvnundsson.
fangelsisvist. En ef hann stelur
þér afgömlum kýrgarmi, þá
bráðnauðsynlegt; þvi maðurinn
lifir ekki af einu saman brauði.
Manitoba konur.
Eftir Mrs. Nellie McClung.
Hvert er álit ykkar á vínsölunni ?
Álítið þið heppilegt að halda henni
áfram?
Roblin og sumir aí hans fylgi-
fiskum halda með víninu. En
hvað segið þið, Manitoba konur?
Hefir vínið nokkurn tíma verið
vinur ykkar eða barnanna ykkar?
Hefir það nokkurn tima glatt
hjprtu ykkar, eða sent sólskins
bjarma inn á heimili ykkar? Hef-
ir það hjálpað ykkur til að berjast
gegnum lífið? Hefir það varðveitt
ykkur gegn rangindum og móðg-
un? Hefir það nokkurn tíma gert
ykkur eða fjölskyldu ykkar nokk-
urt gagn? Vitið það af nokkrum,
sem það hefir virkilega hjálpað?
Ef ekki, hvað eigið þið þá vínsöl-
unni fyrir að þakka?
Vinið hefir ekki sýnt ykkur eða
börnunum ykkar neina miskunn.
Það hefir slegið svörtum skugga
yfir heimili ykkar, rænt börn-
unum ykkar, sýnt ykkur •fyrir-
litning. hlegið að hræðslu ykkar og
hjarta angist. Hefir ekki einu
sinni sparað ekkjunnar eina son.
Setjist niður, góðu konur, og
hugsið um þetta. Margar af ykk-
ur þurfa ekki að hugsa um það.
því hvað hafið þið hugsað um oft-
Svo man eg er yfir rökkrið rann,
hve rótt var um kvöldin hljóðu: ar, í mörg. löng, sorgarfull ár
þá söngst þú fallega um frelsarann,
sem faðmar öll börnin góðu.
Dagurinn er nú að síðustu kom-
inn, sem að við vitum hvað við
eigum að gera, til þess að útrýma
þessum óvin okkar, vminu. Við
vitum lika hvað við getum gert.
Aftyrhaldsflokkurinn segir að vín-
salirtn geri svo mikið gott að hann
megi til að halda áfram. Þeir
segja líka, að konur skuli ekki fá
jafnrétti, þær verði að sætta sig
við lögin eins og þau eru. Það sé
gott fyrir þær hvort sem er, að
lúta i lægra haldi, undirgefnin sé
þeim holl. *
Við höfum nú heyrt þá “sögu-
skömm fyr”, og hefir henni kanske
Þá lagði einhver hönd sína öxl verið trúandi á miðöldunum, en
Ó, þá var sólfögur sælu-tið
á sakleysis bernsku árum!
Æ, gráttu’ ekki mamma mín góð
og blið,
þótt gráti' eg nú brennheitum
tárum.
Ó, trú þú mér: léttir og unun mér
er »
hér örlitla stund að gráta!
Eg held, mætti’ eg aH af una hjá
þér,
að af óknyttum mundi’ eg láta!”
ekki nú.. Við sendum þeim aftur
skoðanir þeirra, merktar: “óbrúk-
mer a,
er orð þessi snöktandi’ eg sagði.
Eg tók nú til fótanna og flýði’ þá I andi”. %
og feldi' alt um koll að bragði. I Við verðtim að breyta til; ekki
j skoðunum, heldur mönnum. Fá
“Nei, biddu við, karlinn
heyr mig hér
og hlustaðu’ á söguna mína!
Þess sízt mun þig iðra’, — það segi
eg þér, —-
því söguna heyrði eg þína!
Svo móðir þín er það sem hófstu
svo hátt
og heimilið ykkar kæra!
Mér tókst fyrir litskúfsins töfra-
mátt
það til mín í stofuna’ að færa.
Og víst hef eg málað, — það vita
þú mátt,
mörg veglegri salar kynni.
En þetta’ er það málverk sem hóf
mig hátt
til heiðurs í fyrsta sinni.
Og þúsundir hafa’ að því heima
dázt
og hinu megin við sæinn.
En aldrei svo lifandi’ af lifi og ást
það leizt mér sem þannan daginn
Sú umgerð er bjóstu því, elskunn-
ar kranz
úr auðæfum minninganna,
hún kringdi það árljóma kærleik-
ans,
er kennum við tveir einir manna.
Og hálfu fegurra finst mér því nú.
að framvegis muni þag skína.
— En seg mér: hvert erjndi áttir
þú
rétt áðan í stofuna mína?”
“Æ, kreri herra! — Eg einmana er.
og alls ekki breytti sem skyldi—.
eg læddist — það hvarflaði í huga
mér —
eg hugsaði’ um—ætlaði—vildi—.
%
En svo—svo varð mér um hjartað
heitt,
mig heillaði minninga kraftur,
minn. nýja menn; það er sem okkur vant-
ar.
Það er alls ekki nýtt fyrir konur
að værnda heimili sín og börn. Það
hefir oft komið fyrir, látum oss
gjöra það nú. Við getum haft
áhrif, þó við höfum ekki atkvæðis-
rétt. Látum okkur brúka áhrif
okkar, í guðs nafni.
Hvert einasta atkvæði með liber-
alflokknum, meinar atkvæði með
kvenréttindum, og móti vínsölu.
Það verða varla margir menn til
þess að lokaveyrunum, þegar kven-
fólkið biður um hjálþ þeirra; og
það sem við biðjum nú um, er
réttlátt og sanngjarnt. Látum
okkur ekki vera hræddar að vekja
máls á því.
Það eru margar konur starfandi
i þéssa átt, konur, sem heyra
kvein niðurtroðinna kvenna og
barna; konur, sem geta ekki
gleymt langa listanum af þeim sex
þúsund drengjum, sem vínið helg-
ar sér árlega i Canada.
Ó, konur í Manitoba, hver ein-
asta ykkar þarf að hjálpa í þessu
stríði. Við máske vinnum, við
máske töpum. En látum oss starfa
af megni, svo að ef við töpum,
að við þó getum sagt: “Við gerð-
um okkar bezta.”
Lauslega þýtt hefir
Petrún P. Arnold.
Eg ætla að bæta við nokkrum
orðum.
Skyldi það vera nokkur maður
nú á dögum, sem vill að konan sín
sé lúpuleg og undirgefin. Eg skil
ekki í því. Er það ekki miklu
skemtilegra að þær líti frjálslega
út og séu vel upplýstar? og geti
haft skemtilegar og skynsamlegar
samræður við menn sína um stjórn-
mál og hvað annað? Kemur kon-
getur þú fengið hann dæm an i j Alveg eins og allir menn þarfnast,
fjórtán ára fangelsr. | fæðu, til þess að byggja með upp
Er þetta rétt? Strjúkið þið gló- líkamann, eins þarfnást hinn and
kollinn á henni litlu dóttur vkkar,
og segið þið mér hvert þessi lög
séu réttlát.
Finst ykkur ekki að það væri
rétt, að lög, sem tilheyra bæði’karl-
mönnum og kvenfólki, séu samin
bæði af konum og körlum?
Það er eins og mörgum finnist
að ef konur fái jafnrétti, þá muni
þær ráða öllu. En sú blindni og
fásinna! Það er jafnrétti, en ekki
y/frráð, sem við biðjumxtm. Sum-
um finst að þær hljóti að vanrækja
heimili sín, ef að þær fari á kjör-
staði. Ætli það taki viku að greiða
atkvæði sitt?' Vanrækja bændur
mjög mikið akuryrkju sina við
það?
Eg hugsa að blessaðir landarnir
séu nú þessu einmitt hlyntir. Þ.eir
horfa fram í tímann, og sjá bónd-
ann og hina góðu konu, hans aka
saman til kjörstaðarins, og dettur
þá í hug, þegar karl og kerling
ríða á alþing, heima á gamla Is-
landi.
Það er eitt atriði sem eg á svo
bágt með að skilja, og það er,
hvernig nokkur maður getur sætt
sig við að greiða atkvæði sitt í
hvert sinn með sömu hlið, að eins
vegna þess, að hann hefir æfinlega
gert það, eða af þvi, að einhver
kunningi hans gerir það. Mér
finst það sýna svo litla skynsemi.
Afér finst að slíkt blint flokksfylgi
sé aðeins fyrir þá, sem náttúran
hefir verið fremur sparsöm við
á heilaefni. A ekki hver og einn
að kynna sér þarfir almennings og
greiða síðan atkvæði eftir því, sem
hans eigin skynsemi segir honum?
Eg er viss um að það er ílt, að
láta hvorn flokkinn sem er, sitja
of lengi í senn í valdasessinum.
Það sýnist óskiljanlegt, að jarð-
yrkjumenn, sem flest allir kvarta
svo mjög yfir illum markað fyrir
liveiti; fari nú til og greiði at-
kvæði á móti góðum mariýaö, með
því að láta afturhaldsmenn enn
hafa yfirhöndina. Þeir þurfa
hvíld. blessaðir; gefið Framsóknar-
flokknum tækifæri til þess að
sýna, hvað þeir gjöra nú fyrir
okkur. Gleymið öllu heimskulegu
flokksfylgi, greiðið atkvæði með
liberalflokknum. Ef þeir svo ekki
gjöra það sem þeir lofa, þá er ekki
annað en breyta um næst.
Óháðir þingmenn eru náttúrlega
eins góðir, ef þeir kæmust að, en
hrædd er eg um, að alt sem þeir
geri sé að skifta svo liberalatkvæð-
um, að conservativar komist að.
Nú er eg víst búin að segja nóg.
Við treystum því konur og stúlk-
ur, að islenzku mennirnir og pilt-
arnir, sýni mannprýði sýna, og
virðingu fyrir mæðrum sínurn, kon-
um og dætrum og systrum, með
því að greiða nú atkvæði sitt með
liberalflokknum, Okkar vegna; eins
þótt þeir hafi aldrei verið með
þeirri hlið fyr.
Petrún Paulson Arnold.
legi maður næringar, til þess að
geta þroskast, vaxið að vizku og
skilningi.
Allir menn þurfa ^ð lesa og all-
ir menn eiga að lesa, en það er
ekki sama hvað menn lesa. Lestur
góðra bóka gerir manninn vitrari
mann, betri mann, meiri mann; en
lestur lélegra og litilsnýtra bóka
spíllir hugsunarhættinum, rýrir
dómgreindina, dregur úr viljaþrek-
inu, — gerir manninn að minni
manni. Þegar menn velja sér bæk-
ur, mega menn ekki gleyma að líta
á titilblaðið. Það er ekki sama
hver höfundurinn er, sem bókina
reit. Það er ekki sama hvort hann
er bjartsýnn, fulltrúi nýrra og
hærri hugsjóna, nýrrar andlegrar
menningar, eða hann er einhver
og einhver stefnulaus reifarahöf-
undur, siðferðislega volaður, skrif-
andi aðeins fyrir peningana og
prentsmiðjuna; hafandi ekkert að
segja og engin málefni að berjast
fyrir. "
Það er nægilegt til af góðum
bókum handa öllum til þess að
lesa, svo að menn þurfa ekki að
lesa lélegar skmddur. Og það að
menn lesi lélegar bækur i staðinn
fyrir góðar og uppbyggjandi.
kemur til af skeytingariéysi fólks-
ins, menn eru ekki nógu samvizku-
samir í því að kynna sér rithör-
undana og ekki nógu vandir að
virðingu sinni. Feður og mæður
og þér hinir aðrir leiðtogar æsku-
lýðsins! brýnið vandlega fyrir ung-
lingunum að lesa einungis rit
góðra höfunda, það göfgar og
fegrar sálarlíf þeirra. Það verð-
EITRAÐAR ELDSPÝTUR
Innan tæpra tveggja ára verður það ólöglegt að
kaupa eða nota eldspýtur með eitruðum hvítum
brennisteini.
Hver einasti maður ætti að byrja á því að
nota
Eddy’s Eiturlausu
Sesqui - Eldspýtur
og tryggja sér þannig öryggi á heimilinu.
Áður en þú girðir grasflötinn þinn
œttirSu a8 fóna til okk-
ar og láta umboiSsmann
koma heim til þln og
sýna þér allar þær teg-
unðir sem vi8 röfum.
Gð8 girSing borgar sig
betur en flest anna8 er
þfl getur lagt peninga I;
ekki einungis a8 þa8
fegri heldur eykur og
ver8mæti eignarinnar.
Ver8skrá vor og sýnis
bðk kostar ekkert.
The Manitoba Anchor Fence Co., Ltd.
Henry og Heacon Streets
Phone: Garry 1362
WINNIPEG
kyrrir — ósjálfrátt gengið aftur á
bak.
Allir frjálshugsandi menn og
góðir drengir halda merkinu hreinu
og missa aldrei sjónar á því, hvaða
örðugleika, sem áð höndum ber.
Þeir heyja bardagann af því það
er skylda vegna fólksins, vegna
málefnanna sjálfra, og venga hinn-
ur þeim til styrktar i framtíðar-' ar ungu og uppvaxandi kynslóðar.
baráttunni. En varið æskulýðinn ‘ sem á að taka vjð af þeim.
jafnframt við því að sökkva sér
niður í lestur æsandi reifararóm-
ana. Það lækkar hugsunarháttinn.
veikir siðferðisþrekið, svo að að-
staðan verður í alla staði miklu
örðugri en ella mundi.
Afturábak efra áfram
kvæði. Þar er nú karl sem kann
“stemmurnar”. Hann kann alla
þessa meistaralegu kvæðahnúta og
hnykki, sem mest og bezt einkenna
íslensku rímna- og kvæðalögin.
Og sjálfsagt eru menn hér víðs-
vegar um íslendingabygðimar,
sem hafa tamið sér og viðhaldið
þessari list. •
Flestir þeirra manna, er i Rvík
hafa dvalið undanfarin ár. muna
Ungir og gamlir^ Konur oglsjálfsagt eftir þvi, hverja dóma-
menn! Hafið það ætíð hugfast að j dagskæti það vakti að heyra Dr.
afturh^lds eða kyrstöðu hugsunin j Ólaf Dan Danielsson kveða á
er á móti kröfum timans. En fram- skemtisamkomum, Grænlandsvisur
sóknar viðleitnin er pað afl, sem j Sigurðar Breiðfjörðs og ýms önn-
bæta skal samtíðina, en skapar svip ur ágætustu og einkennilegustu
hins ókomna tíma!
Málararnir okkar.
— Eg held að mig gíð hafi hing- unu“ ÞaS ekki alveg eins mikið
að leitt
að hitta’ hana mömmu aftur!”
“Já, liklega! — og héðan af heimilt
er þér
hjá henni að lifa og vinna!
Og þakkaðu guði að þitt heimili
hér
svo heppinn þú varst að finna!”
Langt er nú síðan. — Með litskúf
í hönd »
eg listamanns nafn hefi hlotið,
og vítt hefir flogið mín frægð um
lönd
og farsældar hef eg notið.
En guði næst móðir mín það er,
sem mest á eg þökk að gjalda;
við etidurfund benti hún í áttina
rmér , .
til auðnunnar röðul-tjalda,
við, hvert landinu er vel stjórnað
eða illa? Þurfa ekkl þær og börn-
in, alveg eins að súpa seyðið af
þvi, þegar óskynsamlega er sóað
fé; almennings? o. s. frv.
Skylcli sá maður vera hér til nú,
sem er ánægður með það, að konur
verði að sæta sömu lögum, sem
gerð voru hér þegar hvitir menn
giftust hálfviltum Indíánakonum ?
Boblin er ánægður með það, býst
eg við.
Skyld nokkur sá faðir vera til,
sem finst hin litla fimm ára gamla
dóttir sín, sé ekki meira virði en
ómerkt eigandalaust folald. Lög-
ín okkai* meta litlu stúlkuna jafnt
og folaldið.
Ef mannafhrak kemur á heim-
ili þitt, og tælir dóttir þína, undir
sextán ára, burtu frá þér, og svi-
virðir hana. er ekki hægt að hegna
Eitt hið fegursta, sem skreytt
getur hýbýli manna, eru vel gerð
málverk. Og áhrif þeirra á list-
næmi og fegurðartilfinningu
manna, geta verið afar-mikil. —
Og fátt getur verið ánægjulegra,
en að eiga myndir af fögrum stöð-
um, sem maður þekkir persónu-
lega ok þykir vænt um. Maður
færist nær þeim, og kemst í inni-
legra samband. við þá og landið í
heild sinni.
Vér eigum núna á þessum tímum
tvo ágæta málara heima á íslandi,
þá Ásgrím Jónsson og Þór. B.
Þorláksson. Báðir þessir menn
hafa ferðast um þvert og endilangt
ísland og málað gullfallegar mynd
ir af mörgum hinna fegurstu
staða á landinu. Svo að á sýningu
hjá þeim, munu flestir landar geta
séð myndir af einhverjum uppá-
haldsstaða sinna.
Hr. Ásgr. Jónsson er nú að
verða viðurkendur snillingur viðs
vegar um Evrópu; minsta kosti
um Norðurlönd, og er oss Islend-
ingum gott til þess að vita.
* Vestur-íslendingar, sem heim
fara sér til skemtunar, ættu að
reyna að kynnast verkum þessara
manna, sem bezt þeir geta. Og
kaupa myndir þeirra. Það mundi
áreiðanlega bdrga sig. Sjálfsagt
mundi mörgum landanum hér í
álfu þykja vænt um að sjá á veggn-
um í stofu sinni, ljómandi fagra
mynd af æskustöðvunum eða af
einhverjum öðrum eftirlætisstað
heima á fósturjörðinni. Og með
því væru lika fátækir listamenn
studdir dálitið, og væri það vel.
“Það er svo bágt að standa í
stað,
því mönnunum munar
annað hvort aftur á bak
ellegar nokkuð á leið.”
Jónas Hallgrímsson.
Það eru mikil sannindi, sem fel-
ast i þessum vísu orðum; sann-
indi sem gildi fyrir allar aldir og
allar kvnslóðir. Vantraust á skil-
yrðum þeim, sem vér lifum undir,
er auðvitað beinn dauðadómur á
möguleikum framtiðarinnar. En
oftraust á samtimanum getur lika
verið jafnhættulegt.
Vér lifum á byltinga öld í and-
legum og veraldlegum skilningi.
Mörg af stærstu menningarspor-
unum, sem stigin hafa verið, eru
stigin í samsiðinni — á þeim tíma
sem vér heyrum til. Og fyrir það
megum vér þakka forsjóninni.
Og þúsundir manna skipa sér
daglega undir sigurmerki framtíð-
arvonanna og framtíðarhugsjón-
anna. Ekki með oflátungsskap eða
hroka, heldur með þeirri sannfær-
ingartrú og stillingu, sem sæmir
mentaðri kynslóð.
Þessum hluta fólksins miðar á-
fram jafnt og þétt að fullkomnun-
ar takmarkinu. Menn, sem þann-
ig berjast, geta hvorki gengið aft-
ur á bak né orðið kyrstöðumenn.
— Starfsemi þeirra hlýtur að
verða heillavænleg landi og lýð.
'En það er lika til önnur tegund
manna, sem vel þarf að hafa auga
með. Það eru þeir rnenn,, sem
Hugleiðingar.
i.
kvæðalög vor. Fjöldi manna heima
kveður ljómandi vel:, þótt fáir
muni jafnsnjallir Ólafi. .
Frú Katrín Einarsdóttir.
Allar þjóðir hafa sjn föstu sér- i Hún var fædd á ReynistaS í Skaga-
kenni, reglur og siði. Koma þar íirÖi 23' A«úst 1843' Giftist yfir-
bezt í ljós lyndiseikunnir og önn- idómara Benedikt Sveinssyni á RH-
ur frumleika merki einstakling-
anna, og setja á þá innsigli sitt.
íslendingar eru taldir að vera
iðavatni 1859 og átti með honum 5
börn, af þeim eru 3 á lifi; Ragn-
hetSur, gift Júlíusi SigurðsByni banka-
stjó,ra, á Akureyri; EinarBenedikts-
skapstórir menn, og sækja þeir það ( son skáld og fyrrum sýslumaður, og
óefað að miklu leyti til Fjallkon-
unnar fögru, móðurs sinnar. Is-
lenzk náttúra sker ekki utan afj Haukur bóndi á Vatnsenda, er drukn-
aði fyrir nokkrum arum, og þriðji,
frú Kristín sem nú er hér í Reykja-
vik. Annar sonur þeirra var Ólafur
því, sem kallað er, ef svo mætti að
orði kveða.
Þorrabyljimir eru ekki mjúkir
á manninn — það er síður en svo.
Þeir ganga beint framaruað hverj-
um sem er, og enginn getur mis-
skilið þá.
Islenzkar konur telja margir
kvenna fegurstar. Móðir þeirra
er líka fögur, það vitum við öll.
Líttu á sólroöna fagurlaufgaða
hlið heima á íslandi, og veittu jafn-
framt eftirtekt stúlkunni með gló-
bjart mjúkliðað hárið, sem er að
snúa í flekknum suður á hjallan-
um. Kannastu ekki við ættarmerk-
ið? Hlustið á stormhviðurnar i
gegnum fjallaskörðin, ýmist snögg-
feveinn, dó ungur. Frú Katrín dó,
eftir langa legu, af heilablóðfalli 17.
þ.m, í Landakotspítalanum hér í
Reykjavik.
Foreldrar frú Katrínar voru Einar
umboðsmaður á Reynistað og Ragn-
heiður Benediktsdóttfr kona hans.
Halldór Bjarnstson Vídalín var afi
þeirra hjóna og frá honum má rekja
þá ætt til Páls lögmanns Vídalíns og
Arngríms Jónssonar lærða. Frú Kat-
rín var einnig komin af land- eða
embættisaðli norðanlands, ef svo
mætti að orði kveða; hún
vissi það vel og kunni hverjum
maúni betur allar erfðakenningar og
munnmælasögur Reynistáðaættarinn-
ar> °g þa® fólk á í fórum sínum
óvanalega mikið af hvorutveggja.
Einar á Reynistað unni dóttur sinni
mikið. Hann vildi ala hana upp viö
ar, ymist langar, aðra stundina sólskin og sunnanvind, og þar sem
reginsterkar, en hina veikar og ang- heimilið var mjög ríkt, \ vildi hann
urværar. halda hetini meira til skarts en hús-
Fin^t ykkur þær ekki ;minna verha- Móðirin var strangari, en
nokkuð á kvæðalögin og kvæða- r<:f Iíliílni ,unl' ára fdr hnn fra
með hóflausu orðaglamri, gylling-! hnútana, íslenzku kvæðamannanna? p’ - ’ minu a eynista®' °S giúist.
______ki i i • ^ s ,r . , , , ,, .. , Giftingm hafði lengi verið fyrirhug-
um og blekkingarvaðh, reyna að J Margir hafa haft margar og mikl- uö ag gömlum siS _ af foreldrun-
um. Þ að hafði verið svo áður i ætt-
telja lýðnum trú um að þeir séu l ar ánægjustundir af kvæöalögun-
Hvað
menn
lesa.
Allir menn, sem á annað borð
hafa lært að lesa, fá sér venjulega
eitthvað af bókum, til þess að
stytta sér stundir við, á þeim tím-
um, er þeir hafa afgangs frá dag-
Með tárunum aþlítt það illa, úr honum með meiru en fimm ára legum skyldustörfum. Þetta er
hinir sönnu framfaramenn, eins og-
t. d. Roblinstjórnardilkarnir í þessu
Iandi gera. Fyrir slilKim mönnum
þarf þjóðin vel að gæta sín. Og
þess vegna verða menn að gera sér
glögga grein fyrir þvi, hverju þeir
hafa afrekað fyrir Iandslýðinn.
“Af ávöxtunum skuluð þér þekkja
þá”. Afreksverk þessara manna
munu torfundin, sökum þess, að
þau hafa aldrei nein verið. Menn-
irnir hafa ekki verið annað en
grímuklæddir, eigingjarnir aftur-
halds og kyrstöðumenn, sem aldrei
höfðu nein hjartans mál að berj-
'ast fyrir. Við skulum til dæmis
taka afstöðu Roblinsmanna til
bindmdismalsins. Þeir segjast vera
eindregnir bindindisvinir — vilja
hjálpa því máli áfram alveg eirs
og F ramsóknarf lokku rinn. Þó
vita allir menn að þeir leggja sig
í líma til þess að vemda hótelin og
drykkjuskólana. Og þeir standa
ekki í stað — þeir mundu vilja
gera Rauðána að brennivinsfljóti.
ef þeir fengju því áorkað.
Einkenni Roblins og hans nóta
eru, og hafa alt af verið þau: að
þykjast! en ekki vera. Þykjast
vera framfaramenn, en vera aftur-
halds eða kyrstöðumenn.
En eins og visuorðin segja, þá
er svo bágt að standa í stað, og
þess vegna hafa þessir menn, —
jafnvel þótt þeir reyndu að standa
um gömlu heima á Fróni, mörg inni, og því átti það að verða öðru-
kvöldvakan hefir því orðið skemti-
legri en el!a mundi.
Því'miður hefir þessi þjóðlega
íprótt ekki verið iðkpð sem skyldi
heima, og jafnvel sum fallegustu
þjóðlögin fallið í gleymsku, og er
það skaði mikill.
En sem betur fer.'er þó áhugi
manna heldur að glæðast aftur í
þessu efni. Mun það mikið að
en þakka þeim séra Bjarna Þorsteins-
syni á Siglufirði, er safnað hefir
íslenzkum þjóðlögum í eina heild,
og Sigfúsi Einarssyni, sem raddsett
hefir og gefið út nokkur þessara
fegurstu laga, af mikilli list. Að
vísu em það ekki alt rimnalig, sem
Sigfús hefir raddsett, en flest eru
það þó kvæðalög — kvöldvökulög.
Litill vafi er á þvi, að til hljóta
að vera eins góðir kvæðamenn nú
á dögum og áður var, ef að þeir
aðeins temdu sér listina, en það
verða þeir líka að gera.
Á meðal Vestur-I^lendinga em
til fyrirtaks kvæðamenn, sem vand-
lega hafa viðhaldið þjóðareinkenn-
um í þessu sem öðm. Eg sem um
þetta rita, gæti t. d. bent á herra
Jóhannes Stefánsson í Wynyard
bygðinni, bróður Vilhjálms Ste-
fánssonar, hins fræga landkönn-
unarmann6. Eg diefi sjaldan
vísi nú ? Hún átti nú að standa
fyrir stórbúi, og ala upp barnahóp,
og kom að því öllu kornung og óvið-
búin. Svo kom niðurskurðarald-
an yfir landið. Benedikt Sveinsson,
niaður hennar, skar þrisvar nið-
ur alt sauðfé sitt. Kuldar lífsins
næddu um sólskinsbarnið. Fjármunir
þeirra gengu við það til þurðar, og
þau skildu samvistir, og hún kom út
úr þvi kalin á hjarta, eins og vanalega
gengur þegar hjón skilja. Eftir það
var hún heimilislaus á jörðunni.
Frú Katrin Einarsdóttir var mesta
fríðleikskona. Til hennar var jafnað
þegar hún var jungfrú fyrir norðan,
og vanalegast ekki lengra. Þegar hún
var komin á efri ár, mátti heyra á
henni að hún vissi til þess, að hún
væri vel eygð. En hver er sú fríð-
leikskona, sem ekki veit um það,
hvað hún hefir til síns ágætis? Frú
Katrín var mesta gáfukona. Hún gat
bygt hverja setningu, sem hún tal-
aði með óvanalegri snild. Ef hún
hefði verið á Bretlandi, eða Ameríku,
og ef henni hefði þá ekki fundist það
ósamboðið virðingu sinni að halda
ræður, þá hefði hún án efa getið sér
orðstír fyrir málsnild.—Konur hér á
landi hafa farið svo dult með hæfi-
leika sína, að það er naumast, að
þeirra nánustu viti af þeim. Svo
mun hafa verið með frú Katrínu. Þó
það væri á fárra manna vitorði fékst
hún við ljóðagerð, og fáeinar mann-
eskjur, sem hana þektu, álíta að hún
fengið betri skemtun en að hlýðat haii veri® skáld með afbrigðum.
á hann kveða rímur og skringi- —Isafold.