Lögberg - 01.08.1935, Side 7

LÖGrBERG, FIMTUDAGINN 1. AGÚST, 1935.
15
Þeir höföu gefið fossunum nafniÖ
“Musi-oa-Tunya,” er þýðir “reyk-
urinn, sem hefir hátt.”
Það var 17. nóv. 1855, aS Living-
stone sá Vliktoríufoss|ana. Hann
var einn hvítra manna í fylgd meS
blökkumönnum, og á þeim tíma hef-
ir hann líklega veriS eini hvíti maS.
urinn í allri MiS-Afríku.
Þessi fórnfúsi, einkennilegi maS*
ur var þá búinn aS ferSast um 15
ára skeiS um rnikinn hluta Afríku,
þar sem aSrir höfSu ekki ferSast
fyr—og næstu 15 árum varSi hann
á sama hátt, unz hann varS örlög-
um sínum aS bráS, mitt í ónumdum
frumskógalendum Afriku.
1 síSastliðnum mánuSi var, aS
því er fregnir herma, afhjúpuS
myndastytta af Livingstone viS
Viktor,ufossana á bakka Zambesi-
árinnar.
Á þeim staS, er hann stóS sjálfur
fyrir 79 árum síÖan, stendur nú
líkneski hans.
Ekki mun þaS svo, aS Living-
stone hafi veriÖ reist þetta minnis-
merki sökum þess aS hann fann
Viktoríufossana,—heldur fyrir þaS
stórvirki, er hann vann fyrir Afríku
og íbúa hennar.
ÞaS hefir einhvers staSar veriS
sagt, aS Livingstone hafi áorkaS
meiríi gagnvart útrýmingu þrælasölu
í Afriku en allir aSrir hafi gert á
næstu hálfri öld á eftir honum.
Hann vann aS heill og blessun
blökkumanna hvar sem hann fór, og
spor hans lágu víÖa. Hann kom
Afríku á knattkortiS, svo aS segja,
því stórir hlutar Afríku voru meS
öllu óþektir og auSir á landkortum
þess tíma. Hann var slíkur maSur,
aS allir þeir, er þektu hann og voru
meS honum, fengu ást á honum, og
sagnir um “hvíta guöinn góSa” og
“töfralæknirinn” g’anga meSal
blökkumanna eins og gömul æfin-
týri.
ÞaS fer óneitanlega vel á því, aS
stytta Livingstone skuli standa á
klöppinrii viS Viktorifossana.
Viktoríufossarnir eru eitt þaS
merkasta, er hin fjölbreytta stór-
kostlega Afríka hefir fram aS færa
og Livingstone er merkasti og
stærsti maSurinn er hefir unniS
æfistarf sitt alt í þágu þeirrar álfu.
—All-smávægileg mun hin bronz-
gerSa eftirlíking hans sýnast i sam-
anburöi viS fossana, eins og verk
okkar mannanna yfirleitt, þegar
mæld eru á sömu stærÖarstiku og
' slíkt fyrirbrigSi náttúrunnar. En
bak viS bronziS er minning hins
lítilláta, óeigingjarna stórmennis, og
endurómarnir af sálargöfgi hans og
minningin um stórvirki hans í þágu
“Italía er að endurbæta kafla úr frægðarsögu sinni.”—Mussolini.
—Thomas in the Detroit News.
mannkynsins heyrast víSa, og ber
hærra en hinar tröllauknu drunur
og úSamökk hinna miklu fossa.
Indriði Indriðason. —Dvöl.
Geysir í Ólfusi
vákinn til gosa að nýju.
Boga A. I. Þórðarsyni kaupmanni
tekst að fá Stóra-Geysi í Ölfusi til
þess að gjósa, eftir að hverinn hefir
legið niðri í 300 ár.
í Fagrabrekku í Ölfusi er gamall
hver, sem Geysir heitir. Gaus hann
hátt áSur, alt frá landnámstíÖ og
fram undir 1600. En vegna eldsum-
brota og jarÖskjálfta, sem þá urSu,
hætti hverinn aS gjósa, og hefir
legiS niSri síSan, eSa um 300 ára
skeiS.
í fyrra fór Bogi A. J. ÞórÖarson
kaupmaÖur aS byggja sér sumarbú-
staS hjá Eagrabrekku, skamt þaÖan,
sem hverinn var. ÆtlaSi hann aS
ná þar í heitt vatn til þess aS hita
upp sumarbústaÖinn, og fór aS grafa
í hverinn. VarS hann aS grafa
rnjög djúpt, og komu þeir þá niSur
á langa sprungu, sem mun hafa
myndast þegar hverinn breytti sér.
Heita vatniS bullaSi upp um alla
sprunguna og hvarf út í jarÖveginn.
Er jarSvegur þarna laus og hallandi,
svo aS vatniÖ síaSist niSur brekk-
una.
Sá Bogi nú aS ekki var unt aÖ ná
í heita vatniÖ og leiÖa þaS heim í
sumarbústaSinn nema því aSeins aS
hann gæti stíflaS sprunguna beggja
megin viS hverholuna.
Lét hann nú moka jarSlaginu
ofan af sprungunni á stóru svæSi,
þangaÖ til hann hafSi komist niSur
á fasta klöpp tveim megin viS hver-
holuna. Þá lét hann steypa í
sprunguna, og jafnframt setti hann
víSan og langan járnhólk í hver-
holuna og ætlaSi aS ná þar heita
vatninu.
En skömmu eftir aS þetta verk
hafSi veriS framkvæmt, • lifnaSi
Geysir aS nýju og gaus ákaflega.
Þeytti hann burt járnhólknum og
öllum umbúnaSi þar, og spýtti því
hátt í loft upp.
Þegar verkamennirnir sáu þessar
aSfarir, sögSu þeir sem svo aS til-
gangslaust væri aS reyna aS halda
áfram viS aS virkja hverinn, því aS
þeim ofbuSu lætin í honum og kraft-
urinn.
En Bogi var ekki af baki dottinn.
Honum þótti vænt um aS sér skyldi
hafa tekist aS vekja Geysir af dauS-
um, hvernig svo sem færi um hita-
veituna.
Hélt hann nú verkinu áfram, bjó
til nýja gosholu úr járnhólkum, og
steypti meS .sementi aS utan. Var
búiS um al sem rambyggilegast, og
ýmiskönar annar útbúnaSur viS-
hafSur.
Og nú er svo komiS aS Geysir er
farinn aS gjósa nokkurn veginn
reglulega og er mesti goshver hér á
landi.
Hann þeytir vatnsstróknum eitt-
hvað 70 fet þráSbeint í loft upp.
Er þaÖ álíka hæS og hæSin á
Reykjavíkur Apóteki meS turnin-
um. VerSur Grýta æriS lítil í sam-
anburSi viS hann.
En þegar Geysir fer á staS, lætur
hann sér ekki nægja aS gjösa einu
sinni eSa tvisvar. en heldur áfram
svo aS segja látlaust í 12—14
klukkustundir og hérna um daginn
gaus hann meS stuttum millibilum
í 19. klukkustundir samfleytt.
ÞaS er enginn efi á, aS þetta er
einhver hinn merkasti, ef ekki sá
merkasti goshver, sem til er. Og
hiS merkasta viS hann er þaS, aS
þarna hefir mannshöndin læst úr
læSingi þau nátúruöfl, sem bundin
höfSu veriS um aldir.
Mbl. 28. júní.
The Manitoba Cold Storage Co. Ltd.
Stofnað 1 903
Winnipeg, Man.
Plássið er 2,000,000 Teningsfet, eða 35,000 Tonn
Vér árnum hinum íslenzka þjóÖflokki og viSskiftavinum vorum allrar
hamingju í sambandi viS þessar í hönd farandi hátíÖir.
Sérfrœöingar l fryst-
ingu og öllu, er li/tur
að ávöxtum, nýjum
eöa þ u r k u ö u m,
smjöri, eggjum, kjöti
og geymslu þessara
tegunda.
Fullkomnustu frysti-
og kœliaöferöir.
Því nær allar vandgeymdar
fæÖutegundir
Rekum viðskifti yður til
þæginda
Því nær allar vandgeymdar
fæSutegundir
Sanngjarnt verð og lág
ábyrgðargjöld
Skrifið oss viðvikjandi kæliþörfunn yðar
The Manitoba Cold Storage Co. Ltd.
WINNIPEG, MANITOBA
Hugvitsmenn
ÞaS er ekki ætíS aS hugvitsmenn
græSi mikiÖ á uppgötvunum sínum.
Margir hafa gert mikilsverSar upp-
götvanir, sem samtíÖin hefir mis-
skiliS, og þeir hafa ekki haft neitt
upp úr þeim.
Einn þessara manna var Phillippe
Lebon, sem fann upp gasljósiS.
Hann andaÖist 1804, og menn héldu
aS hann væri vitlaus aS halda því
fram, aS logaS gæti á lampa, sem
enginn kveikur var í. ÞaS var líka
hlegiS aS Bénjamín Eranklín þegar
hann fann upp eldingavarann. Og
þannig hefir fariS fyrir f jölda mörg-
um öSrum.
En aÖrir hafa aftur á móti veriÖ
hepnir meS uppgötvanir sínar.
Sá, sem fann upp hiS svonefnda
“djöflaspil” græddi 5 miljónir
króna á þvi aS sögn, og þó kom upp
úr kafinu aS Grikkir höfSu fundiÖ
þetta leikfang upp fyrir þúsundum
ára.
x Önnur uppgötvun, sem reyndist
hugvitsmanninum happadrjúg, er
gasblaSran, sem menn hafa í spotta.
Fyrsta áriS seldi hann fyrir 200
þúsundir króna.
MaSurinn, sem fann upp barna-
hringluna, græddi stórfé á henni.
Saga er til um þaS hvernig hann
fann hringluna uppý Hann var blá_
fátækur en átti mörg börn, og þau
voru ákaflega óþæg og heimtuÖu
leikföng. Og til þess aS friSa þau
náSi hann sér í tómá pjáturdós og
lét steina í hana. Börnin voru stór-
hrifin—og honum tókst aS fá einka-
leyfi á uppgötvun sinni. Og síSan
hafa barnahringlur veriÖ seldar um
allan heim.
BlikksmiÖ nokkurn í Bristol
dreymdi þaS einhverju sinni aS
hann misti bráSiS blý niÖur á götu.
Hann þóttist fara aS sækja þaS og
bjóst viS aS þaS mundi vera i einum
klump, en varS hissa er hann sá aÖ
þaS hafSi tvístrast í hnöttóttar agn-
ir. Þegar hann vaknaSi þótti honum
þetta svo merkilegt aS hann afréS aS
reyna þaS í vöku—og árangurinn
varS sá sami og hann hafSi dreymt.
Hann hagnýtti sér þetta á þann
hátt, aS hann stofnaÖi fyrstu hagía.
verksmiSjuna og græddi á henni
200,000 krónur.
AS lokum skal þaS nefnt, aS sá
sem fann upp hina heimskunnu
\\rorcestersósu, var matreiÖslumaÖ-
ur í borginni Worcester. Hann seldi
kaupmanni nokkrum “receptiÖ” fyr.
ir 90 krónur. KaupmaSur sá hét
James R. Perrins, og þaÖ var hleg-
iS aS honum fyrir vitleysuna. En
honum tókst aS gera sósuna aS al-
heims vöru og græddi á henni 14
miljónir króna.
—Lesb. Mbl.
Tryggingin felst
í nafninu
Pantið fyrir hátíðahöldin.
Öl, Bjór og Stout
frá gömlu og velþektu ölgerðarhúsi
Riedle Brewery
STADACONA og TALBOT
Phone 57 241
flutt skemtilegt erindi um þaÖ
hvernig stórt fólk sýnir sig vestan
hafs. Var hann aS lúka þessit erindi
þegar Jóhann kom. Gekk hann þeg.
ar upp á pallinn í Nýja Bíó, og var
þá mikiÖ lófaklapp í húsinu, því aS
engum mun hafa komiÖ til hugar
áSur aS maSurinn væri annar eins
risi aS vexti, eins og raun er á.
SíÖan gekk Jóhann niÖur í salinn
og stóS þar mitt á meÖal áhorfenda,
eins og klettur úr hafinu. Sázt þá
enn gjör en áSur hve vöxtur hans er
geisilegur, því aS engu var líkara
en barnahópur væri í kringum hann.
Keptust áhorfendur viS aS fá aS
táka í hönd hans, og þaS er nú hönd
“sem segir sex.” Nokkrar myndir
af sér hafSi hann meÖferÖis til sölu
og voru þær rifnar út á svipstundu.
En úti fyrir Bíó beiÖ sægur barna
til þess aÖ fá aS sjá hann þegar
hann kom út. Þótti mörgum þaS
merkilegt, aS hann skyldi þurfa aS
beygja sig þegar hann gekk út um
dyrnar á Bíó.
Frá Bió fór Jóhann vestur á Elli-
heimiliS til þess aÖ lofa fólkinu þar
aS sjá sig.
Jóhann kemur ákaflega vel fyrir
—kurteis og prúSur í allri fram-
göngu. Ekki mundi honum þó hent
aS vera mikiS á ferli hér um göt-
urnar, því aS fólk mundi þyrpast
um hann og glápa á hann, svo aS
hann kæmist hvorki fram né aftur.
—Mbl. 18. júní.
Tíu ár eru liSin síÖan reglubundn-
ar daglegar flugferðir hófust frá
SviþjóS til MiS-Evrópu. Er þaS
sænksa félagiS Aerotransport og
hollenzka K.L.M. félagiS sem starf.
rækja þessar flugleiSir ásamt Dansk
Luftfartsselskab. ÁriS 1925 fluttu
flugvélarnar 1851 farþega en 1934
16,020 farþega. Og búist er viS
framhaldandi vexti, svo aS sænska
félagiS er nú aS kaupa nýjar vélar
til ferSanna. Meðal þeirra-er Fokk-
erflugvél F22, sem heitir ‘Lappland’
og flytur 22 farþega og fer harSast
258 km. á klukkutíma.
Stóri maðurinn í
Nýja Bíó
Á laugardagskvöldiS komu þeir
aS norSan, Steingrímur læknir Matt.
híasson og Jóhann Pétursson, stóri
maSurinn úr SvarfaÖardal. VarS
Jóhann eftir aS Álafossi, en Stein-
grímur læknir kom hingaS til bæj-
arins, meðal annars til þess aS undir.
búa sýningu á stóra manninum í
Nýja Bíó.
Sýningin átti að hefjast kl. 3 á
sunnudag. HafSi þá frést aS Jó-
hann væri korninn i bæinn, en ekki
kom hann í Bió.
Fólk streymdi þangaÖ hópum
saman, og þegar tími var til kominn
aS sýning skyldi byrja, var reynt aS
hringja að Álafossi, en stöðin á Brú.
arlandi var lokuð, og samband náS-
ist ekki. Var nú ekki um annaÖ aS
gera en aS þeir Steingrimur læknir
og dr. Guðmundur Finnbogason
héldi erindi sín í Bíó, og jafnframt
var farið í bil upp aS Álafossi i
snatri til þess aS vita hvort Jóhann
væri þar enn. Reyndist þaS svo, og
hafði hann biÖið eftir þv aS sér yrði
gert aSvart. Var nú ekið meS hann
hiS skjótasta niður i bæinn, og!
stóSst þaS á endum aS hann kæmi
nógu snemma. Þeir höfðu þá báS-
ir lokið ræðum sínum Steingrimur
læknir og dr. GuSmundur, en auk
þess hafði Ásmundur P. Jóhannsson
SIGURDSSON, THORVALDSON
COMPANY, LIMITED
GENERAL MERCHANTS
4 BÚÐIR
RIVERTON, HNAUSA, ARBORG og
BISSETT, MANITOBA
Verzlun er stofnuð en ekki hægt að segja
að hún sé bygð að fullu. — Eins og lif-
andi vera fer hún vaxandi og öflin, sem
hrinda henni áfram og vísa leiðina til
meiri fullkomnunar heimta að hún sé
árvökur, framgjörn og nú á þessum tím-
um stöðugt i nýrri æfintýraleit.
SIGURDSSON, THORVALDSON
COMPANY, LIMITED
STOFNAÐ 1897 — LÖGGILT 1912