Sunnanfari - 01.10.1895, Blaðsíða 1

Sunnanfari - 01.10.1895, Blaðsíða 1
I I i Verí 2 kr. í „ $ jjj 50 mira arg., jjj | borgist fyrir | 5) fram. íj S\5®5©S\BS «yat35\5\B jjj Augljsingar jjj ú) 20 a. megiu- & jj málsliiia; 25 jj | aura smáletur. ® | I v, 4 OKTOBER 1895 Gísli lögmaður Hákonarson. J>að má búast við því að mönnum fari nú að finnast Sunnanfari hverfast heldur til fornra minna, því að um hríð höfum vér nú mest flutt myndir framfarinna manna, og hér kemur nú mynd af enn einum, en það er af Gísla lögmanni Hákonarsyni, sem glæsilegastur höfðingi var á Íslandi á fyrra hluta 17. aldar, og er elzti lög- maðurinn, sem nú er mynd til af. Gísli lögmaður er fæddur á Hlíðarenda í viðmóti, trölltryggur og raungóður vinum sín- um; bæði málrómur hans og háttsemi var öll fyrirmannleg; hár hans var bleikt eða glóbjart, hörundslitur fagur; nokkuð rjóður í andliti. I dómum sínum var hann réttlátur, og það er sérstaklega tekið fram, að hann hafi »aldrei verið drukkinn af víni« á þingum, og má af því ráða, að í þá daga hafi það verið nokkuð alment, að embættismenn hafi verið slompaðir við embætt- isverk. Framan af bjó Gísli lögmaður í Laug- arnesi, en 1617 keypti hann Bræðratungu í Fljótshlíð 1583. Var hann af góðu bergi brotinn, son- ur Hákonar sýslumanns í Klofa (d. 1608), Árnasonar sýslumanns á Hlíðarenda. |>að er Langsætt. í móð- urkyn var hann kominn af ætt Jóns Pálssonar Maríu- skálds. 1614 gerðist full- komin óvild með Herleifi Daa (Herlegdáð) höfuðs- manni og Gísla lögmanni fórðarsyni, svo að hann misti þá lögsögu; er sagt að Gísli Hákonarson hafi heldur blásið að þeim kol- unum, og var hann þá um sumarið á alþingi kosinn lögmaður sunnan og austan og hélt því embætti til dauðadags. Til eru erfiljóð eptir Gísla lögmann merki- leg. Er þess þar getið, að hann hafi snemma þótt mannvænlegur; þegar hann hafi verið barn að aldri hafi einn af höfuðsmönnunum séð piltinn, litist vel á hann, gefið honum grip nokkurn og spáð vel fyrir honum; í skóla hafi hann skarað fram úr að námi og hafi þar »jafnan verið metinn mest meir en aðrir í gildi«. Segir þar og, að Hákon sýslumaður faðir hans hafi látið hann læra Jónsbók utan að. Fjögur tungumál hafi hann kunnað: dönsku, þýzku, ensku og latínu, og hafi verið að námi erlendis. Hann var með hæstu mönnum að vexti og karl- menni að burðum, allra manna kurteisastur og prúðastur í framgaungu, lítillátur og glaður í Gísli Hákonarson. Biskupstungum og bjó þar síðan. Hýsti hann þar stór- mannlega og er einkum orðlagt bæjardyraportið í Bræðratungu, er síðar eydd- ist af þrumueldi. Heldur var ríkismannarígur kallað- ur milli hans og Odds bisk- ups eptir að Gísli flutti í nágrennið við hann; fór þó alt skipulega. Kona Gísla var Margrét dóttir séra Jóns Krákssonar í Görðum, hálfbróður Guðbrands bisk- ups, og er af þeim komin mikil og merkileg ætt. Var einn sonur þeirra Vigfús sýslumaður á Hvoli faðir Bauka-Jóns og þeirra bræðra; annar var Hákon faðir Sigríðar móður Odds lögmanns. Kristínu dóttur Gísla átti J>orlákur biskup Skúlason; stóð brúðkaup þeirra í Bræðratungu um haustið 1630 með hinni mestu viðhöfn og þar höfð brúðgumareið; lýsir Oddur annálaritari á Fitjum hófi því svo: »Tjöld herra J>orláks stóðu langt norður í holt- um frá Bræðratungu. J>angað reið herra Oddur neðan úr Tungusporði með sinni fylgd frá tjöld- unum. Var brúðgumareiðin heim að staðnum á laugardagskvöldið svo niðurskikkuð, að jafnan riðu þrír og þrír samsíða, þar til helmingur fólksfjöldans var af stað kominn, og þar eptir tveir og tveir. Biskuparnir báðir riðu síðastir, og voru hinir fyrstu þá komnir heim að Tungu, þegar biskuparnir riðu frá tjöldunuui. Ekki

x

Sunnanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sunnanfari
https://timarit.is/publication/140

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.