Lögberg-Heimskringla - 11.04.1980, Blaðsíða 6
Lögberg-Heimskringla, föstudagur 11 aprfl, 1980
!
♦
♦
HALLDOR LAXNESS
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
:
♦
♦
♦
♦
♦
♦
BREKKUKOTS
ANNÁLL
HELGAFELL
1957
Er ekki hampaminna Kristín mín að tína nokkur blóm
hérna í kirkjugarðinum, til dæmis á leiðinu hans Gabríels
sáluga höfuðeingils eða einhverra annarra útlendínga serr
eru dánir fyrir fimtíu árum og eiga aungva afkomcidt■: a
lífi hér.
Ógn er að heyra til þín barn, sagði konan. Ekki strá úr
kirkjugarðixium segi ég; ekki baldinbrá: það verður reikn-
að okkur. Kirkjugarðurinn heyrir frelsaranum til eimun.
Eru ekki einhver svolftil blóm á leiði hríngjarans sáluga,
spurði ég.
Ja það eru blómin hríngjarans, sagði konan. Blessaður
hríngjarinn vildi aldrei sjá né heyra hann Gorg minn. þau
blóm látum við kjur.
' Ég komst ekki undan því að Iofa að tína hcnni rétt blcm,
og hún sagði hafðu sæll lofað mér þessu. Svo ætla ég að
biðja þig, sagði hún, að finna sparipilsið mitt, það hángir
þarna í horninu undir forheinginu. Ég komst nú aldrci svo
lángt að eiga stakkpeysu, og þaðanafsíður upphlut, því ég
var aldrei annað en ráðskonan hríngjarans og þurfli þaraf-
leiðandi ékki að sitja í kirkju á þeim stað þar scm konan
hans hefði setið hefði hann átt nokkra. En ég á fallcga d \g-
treyu frá gamalli tíð, bláa með svörtum rósum.
Það var liðið nær kvöldi og einhvernveginn nenti ég ekki
í blómareisu uppí Mosfellssveit, en lét mér nægja að slíta
upp nokkrar stjúpmæður og margrétarblóm í kirkjugarðin-
um; mér fanst í svip ég ætti þessi blóm inni hjá þarvistar-
mönnum vegna þess hve oft ég hafði súngið hér þegar ég
var ýngri.
Ég hafði aftur og aftur komið á hótelið um daginn til að
hitta Garðar Hólm, svo mart sem mér farst ég ætti ósagt
við hann á þessum degi. En Garðar Hólm var brottu allan
daginn og mér tókst ekki að snefla hann uppi. Um kvöld-
ið var kominn bréfsnepill til mfn þar sem hann bað mig að
sofa aftur í herbergjum sínum í nótt meðþví hann væri enn
í gestaboði og mundi vaka frammúr; og veítu til taks í kirkj-
unni uppúr fótaferð í fyrramálið; gáttu skrúðhúsmegin.
Þenna morgun var ég kominn fyrir allar aldir með fals-
blómin niðrað kirkju einsog maður sem í draumi verður að
vinna það eitt sem draumvaldur hans býður, og þó óttafull-
ur. Þar fór ég á þá saungskemtun sem ég hef kviðið mest.
Ég stend bakvið kirkjuna hvimandi í ýmsar áttir, áþekkur
manni sem veit ógjörla hvort hann er með réttu ráði, og Iáng-
ar að fá úr því skorið; og skoða blómin í hendi mér undr-
andi. Ég var að vona að þetta kynni nú alt að vera einhver
grikkur og skrúðhúsið væri lokað; eitt var víst, alt var með
kyrrum kjörum á torginu, hvergi sást maður áleingdar lík-
legur til að ætla á saungskemtun. Tveir timburmenn fóru
til að smfða hús utar f götunni. Einn sveitamaður í skinn-
sokkum var lagður á með nokkrar klyfjadrógar undir hert-
um þorskhausabeinum sem hann ætlaði bersýnilega að flytja
heim til sín austur í sveitir, eflaust nokkrar dagleiðir, og það
var ekki lángt frá því að ég öfundaði hann. En þegar ég
sneri dyralokunni þá reyndist skrúðhúsið opið. Martröðin
hélt áfram. Voru kanski boðsmenn komnir, ásett í kirkjunni;
og allir farnir að bíða eftir mér?
Það var skuggsýnt í skrúðhúsinu og ég þreifaði mc óf r.-v-Ti
■uns ég fann dyrnar inní kórinn, þær stóðu á hálfa gált i.n
gægðist inn. Kirkjan var tóm. Ég hélt áfram inní lórit'p.
Ársólargeislar náou ekki inn af þeim sökum að gluggar cru
ekki hafðir á austurgafli slrkra húsa. Inni var litlaus birta.
glær og dapurleg, með endurskini frá gljáskurmuðn L f i •
veggjum og bekkjum, það minti á glit í þjörfu vatni u.ndn
skýuðum himni; þessi tómlega birta féll á gullcita upprisu-
mynd lausnarans yfir altarinu.
Ég stend með blómin í þöglum kóri Dómkirkjunnar. fram-
anvið gráturnar, og litast um. Og viti menn, strndur c':1 ’
þarna rykfallið orgelskrifli — og hafði ég þó í lei P2ctl! löL
verið að vona að tilvera þess hefði verið af kyni dro” c i. 1
svo mjög sem ég dysmaðist yfir þessum orgclhjalli sc:n nu:
varðaði ekki hót um, hve miklu furðulegra var þó cRi hiit
að ég skyldi standa hér sjálfur. Ef einhvcr skyldi mi <siá im '
hér! Ég flýtti mér að láta blómin á gólfið einsog þau k,c m,
mer ekki við. En þá datt mér í hug að gólf væn cir>',,un
staður blóma. Ætli ég ætti ekki heldur að lcggja þau á gr ít-
urnar? Eða uppá altarið? En hvað mundi 1 ann scra Jóharm
segja ef hann kæmi að þessum blómum á altarinu sinu —
því hann mundi eflaust þekkja þau og vita að þeim hefði
verið stolið. Ég tók aftur upp blómin af gólfinu. Ég stcnd
enn með þau í hendinni að mér finst þegar ég skrifn þessai
línur áratugum síðar. Ég man ekki til að 6g hafi nokkru-
sinni losnað við blómin. Hvar á ég að láta þessi blóm ? I IvaJ
á að verða af þcssum blómum?
Þá er fordyri kirkjunnar lokið upp og inn gánga tveir gest-
ir: prúðbúinn glæsilegur herramaður í broddi iífsins; við hlið
honum fátæk gömul kona. Hann leiðir hana inn kirkjm.ólíia.
Hún dregst áfram á dofnum brauðfótum sínum v.r h dlast
öll að syni sínum til að ná af honum styrk scm þarf til [y\,..
arar gaungu. Hún er í fellíngapilsinu sínu og dagtreyunni og
hefur bundið yfir sig spariþríhyrnunni sinni. Hún er orðin
lítil aftur með þeim hætti sem gamalt fólk rýrnar, tilsýndar
ekki óáþekk telpu sem hafi tekið máttleysisveikina; og á
andliti hennar þessi blindusvipur og deyfu sem veit að öðru
ljósi.
Garðar Hólm sté fram með öllum tilburðum frægðar-
mannsins, listkeisarans sem birtist í hásölum Þalíu undir
þúsundföldum augnatillitum göfugra vandlátra áheyrenda,
auk þess umleikinn sérstakri aðdáun viðkomníngarfullra
gesta fyrir að leiða við hlið sér þessa fátæku alþýðukonu
móður sína: á hátindi frægðarinnar minnist hann upphafs
síns. Og*hann kínkar kolli með hæversklegu brosi í ýmsar
áttir mót bekkjum kirkjunnar, einsog hann kæmi þar auga
á mikilsháttar andlit sem hann vildi ekki láta hjá líða að tjá
virðíngu sína á þessari hátíðisstund. Þar voru og í meðal þeir
gestir að ekki dugði minna en spyrna við fæti á kirkjugólf-
inu miðju til að slá saman hælum og lúta. Og gamla konan
hélt áfram að styðja sig við son sinn þar sem hann nam stað-
ar á gólfinu og laut stórmennum.
Hann leiðir móður sína innareftir öllu kirkjugólfi, inní
kórinn, að stóli sem hefur verið látinn uppvið gráturnar. Þar
setur hann hana niður og hagræðir henni í sæti af natni
mjög innvirðulega, með lotníngu og blíðu í fasi og handa-
tiltektum einsog hann væri að segja við hana að þó hér vaéri
komið mart fólk tignara en hún, þá skyldi hún ekki fyrir-
verða sig, því þessi væri hennar staður fyrir guði og mönn-
um. Og nú situr konan þar fyrir framan altarið ummynduð
og tignarstór í fellíngapilsinu sínu góða og spariþríhyrnunni
svörtu, krossleggur hendurnar í skauti sér hnýttar og ekki
alveg lausar við bjúg, með svörtum æðum og hvítum hnúum.
Garðar Hólm snýr sér að mér.
Þú sest við orgelið, hvíslar hann.
Ég sest.
Byrjaðu að spila, segir hann.
En — en, segi ég.
Það gerir ekkert til, segir hann.
En ég, ég, ég —
Það skiftir aungu máli hvað þú spilar. Ég sýng við a!t.
Troddu skammelin!
Ég hafði ekki fyr stigið á fótafjalirnar cn orgelið tól; til
að glymja sjálft svo undir tók í auðri kirkjunni eiu !t
ætlaði niður að keyra: það var óþétt með öllum loknm, sv”
nótumar gauluðu af sjálfu sér með stórum soghljóðum þcg-
ar troðið var.
Og nú upplýkur Garðar Hólm raddarhólfum sínum. Hljóm-
ieikurinn var hafinn.
ÞEIR ERU AÐ
GANGA AÐOKKUR
DAUÐUM
Ofangreind orö hafa íslensk-
ir leigubílstjórar látið falla í
blaðaviðtölum. Starf þeirra
gerist nú æ erfiðara og valda
því hækkanir á bensinverði-
Samkvæmt blaðafregnum má
við því búast að bensánlítir-
inn verði senn 432 krónur.
— Er það töluvert meira en
einn dollar, má því segja að
nú kosti eitt gallón af bens-
íni fimm dollara. Reiknings-
menn segja að nú kosti það
um 190 krónur að aka með-
alstórri bifreið einn MIó-
metra.
Getur þá hver og einn
reiknað það út hvað það
kosti að aka frá Reykjavík
til Akureyrar eða þá hring-
veginn með ströndum. En
eins og fyrr segir jþá bitna
þessar hækkanir ekki hvað
síst á leigubílstjórum. Ekki
höfum við þó öruggar upp-
'■''singar um hversu há leigu-
..agjöld séu á hinum ýmsu
ieiðum.
VERÐ Á ÍSLENSKUM
PEYSUM
Franska blaðið Express hef-
ur neytendadálk, þar sem
sagt er frá ýmsum varningi,
sem fæst i Parísarborg, mat-
vælum, tískuvörum og fleira.
1 blaðinu 23. febrúar er
sagt frá skemmtilegum peys
um af norðurhveli, sem nú
séu mjög eftirsóttar. Varla
séu þær komnar í litiu tísku-
búðirnar frá Noregi eða Is-
landi þegar þær hverfi það-
an. Þessar grófgerðu hlýju
peysur séu svo vinsælar að
franskir tiskuhönnuðir séu
farnir að teikna goiftreyj-
ur úr þykku ullarbandi með
stórgerðu mynstri.
Ungu stúlkurnar fari í uil-
arpeysur með víðum sveita-
stúlkupilsum- — Þannig séu
þær að líkja eftir þjóðlegheit
um. 1 blaðinu er einnig að
finna upplýsingar um vissar
gerðir af ullarpeysum og
hvar þær sé að fá. Peysurn-
ar kosta frá 190 upp í 475
franka (45,000,00 krónur)-
Handprjónuðu íslensku peys
urnar í sauðalitvmum eru
dýrastar.