Dagsbrún - 13.04.1918, Blaðsíða 2

46
D A G S B R Ú N
Fyrsta flokks
Org-el-Harmonium og Piano
nýkomin í Hljóðfærahús Reykjavikur
HP Áreiöanlegir kaupendur geta fengið góða borgunarskilmála.
eftirliti lands- eða héraðsstjórna,
af þar til völdum mönnum, því
með þessu móti eru líkur fyrir
því að auður aukist en ekki minki,
en sá er munur að hann verður
ekki einstakra manna oign, heldur
eign heildarinnar, þjóðarauður. Af
því leiðir aftur að þar sem tak-
markið er með þessari breytingu
að bæta úr böli því er misskipt-
ing auðsins veldur, að hagnaðin-
um verður varið til þess bæði að
bæta kjör þeirra sem vinnuna
stunda og til að auka framleiðsl-
una með því að fé sé varið til
rannsókna á ýmsum líklegum nýj-
um atvinnugreinum og til að
hrinda þeim af stað. Þar til þarf
ærið stofnfé þótt fyrirtækið, þegar
það er komið í gang, borgi það
sem fyrst var lagt til og gefi
ávöxt. Þar að auki verður arðin-
um varið til að bæta úr ýmsum
þeim göllum sem nú eru á þjóð-
félagslífinu, varið til að skera burt
meinin og græða sárin sem ávalt
blæða, og mun ég koma að því
síðar. —
Oss hefir verið svarað um það
að við vildum afnema eignarrétt-
inn, slíkt er fjarstæða. Það hefir
komist svo langt með fjarstæður
andstæðinganna að prófessor við
háskólann sem á nokkrar kýr,
hélt því fram fyrir síðustu bæjar-
stjórnarkosningar að ef Alþýðu-
flokkurinn kæmist í meirihluta
í bæjarstjórn mundu verða teknar
af sér kýrnar. Þetta og annað eins
er auðvitað sagt í þeim tilgangi
að hræða veikar og fáfróðar sálir,
því það er ekki meining socialista
að taka neitt af neinum, nema
nauðsyn krefji, sem maður getur
hugsað aðeins með því móti að
sá sem framleiðslutækin hefir með
höndum misbeiti svo valdi sínu
að hætta stafi af fyrir þjóðarheild-
ina, og þó mundi sá sem tekið
væri af fá fult verð fyrir. En við
ætlumst til að hið opinbera taki
sinn drjúga þátt í öllum meirihátt-
ar atvinnurekstri og því er ekki
að leyna að við erum þess full-
vissir að sá tími er ekki langt
undan að allir fallist á þá skoðun
með því að fá reynsluna smám
saman, að hollast verði það fyrir
þjóðarheildina að hún sjálf reki
atvinnu- og þjóðþrifafyrirtækin og
hver einstaklingur sé starfsmaður
heildarinnar.
VII.
Að fyriitækjum mundi verða
illa stjórnað er eitt af því sem
andstæðingar vorir telja sjálfsagt.
Sumir af þeim mönnum sem mest
hafa um þetta talað hafa starfað
í þjónustu hins opinbera og stjórn-
að þar verkum, Ég segi ekki að
þarna ætti við málshátturinn:
„margur heldur mann sem sig",
en manni gæti dottið það í hug,
en hvorki það sem þessir menn
spá, eða þó málshátturinn ætti
þarna við, er nokkurt sönnunar-
gagn fyrir því að fyrirtækjum hins
opinbera hlyti að vera illa stjórn-
að, eða höfð að féþúfu af þeim
sem fyrir þeim stæðu.
Reynslan hefir sýnt hjá þeim
erlendum þjóðum sem lengra eru
komnar áleiðis í þessum efnum,
að menn eru alveg eins trúir þó
þeir starfi fyrir hið opinbera eins
og þó þeir störfuðu fyrir sjálfa sig
eða hlutafélag. Þjóðþrifafyrirtæki
hafa verið rekin hér, svo sem
póstmál, sími, banki, vegir, gas,
rafmagn, vatnsveita og er ekki
um annað talað, en þetta gangi
alt siysalítið, eru þau þó rekin að
mestu og öllu eftir kenningu jafn-
aðarstefnunnar, og óg efast um að
þjóðfélaginu hefði orðið það neitt
þægilegra þó einstakir menn hefðu
haft þessi mál með höndum, en
sjálfsagt miklu dýrara. Annars er
það merkiiegt að menn sem mikið
hafa með hlutafélög að gera, skuli
halda því fram að þeir sem mundu
koma til að stjórna fyrirtækjum
þess opinbera hijóti að verða ótrúir
þar sem hlutafélög láta þó að
öllu (eða mestu) leyti einn eða
mjög fáa menn stjórna fyrirtækj-
um sínum. Þar er þó tækifæri
alveg eins og hjá því opinbera,
að draga sér fó eða sýna sviksemi
á annan hátt, og mér vitanlega
hefir ekki borið mikið á þessum
löstum hjá forstjórunum.
Nei, tilfellið er að valdir hafa
verið hæfir menn til starfsins, og
sama mundi hver lands- og hér-
aðsstjórn gera. Að ætla að þær
stofnanir yrðu óhepnari í vali
mannanna er hreinasta fjarstæða.
(Prh.)
Mjólkurnefnd.
Að tilhlutun Alþýðuflokksins
í bæjarstjórn Rvíkur, kaus bæj-
arstjórnin á síðasta fundi sín-
um þriggja manna nefnd til
þess að athuga mjólkurmál bæj-
arins. Hlutu kosningu sömu
menn og sátu í mjólkurnefnd-
inni er starfaði í fyrra: Þorv.
Þorv., Ág. Jósefsson og Sv.
Björnsson.
Hringur soldánsins.
132
133
Nýkomið:
Cornelius Album — Svenska
Folkeviser — Nyt Bal-Album "
Musik for Alle — Ellen Bech Sang
Album — Nyheder fra „Chat noir“
— Norges Melodier — Danmarks
Melodier — Nordisk Sang Album
— Hver Mands Eje — Skandinav-
isk Piano Album — Duetter eftii'
Rubinstein, Mendelsohn og Schu-
mann — Griegs Romanzer og
Sange — Heises Romanzer og Sango
— Hartmanns Melodier — Glunt-
arne — Torsten Petre Album
Grieg — Sinding — Per Lasson
—Fridmann — Palmgren — Sjögren
— Rochmanninov Piano Komp-
ositioner — Opera Album — Bo-
heme — Bajadser — Cavalleria
rusticana — Eugen Onegin Elv*
erskud o. fl Harmonium Musik
mikið úrval. Skólar fyrir Piano,
Harmonium og Yiolin. NýtízkU
danaar, Fox-trot, One Steps og
valsar.
Spiladóslr, Taktmælar og
nótnamöppur.
Hljóðfærahús Reykjavikur.
Þetta og hitt.
fingmenn Khafnar. Sam-
kvæmt hinum nýju grundvallar-
lögum Dana, sem nú í þessuW
mánuði er kosið eftir í fyrsta skiftí;
fá Khöfn og Friðriksberg 24 fólks-
þingsmenn, sem kosnir eru í einu
lagi með listakosningu. Af þeiD®
gera jafnaðarmenn sér von um a®
fá 12 til 14.
Khöfn og Fr.berg hafa í Fólks-
þinginu sem nú situr samt.
þingmenn, og eru 9 af þeim jafu"
aðarmenn.
Skv. nýju lögunum eiga Kh. og
Fr. að kjósa 10 Landsþingsmenn,
og á sömuleiðis að kjósa þá í einu
lagi með listakosningu. Gera jafn-
aðarmenn sér von um að fá 5—6
af þeim.
Prentsmiðiao Gutenberg.
134
getað komið íyrirætlunum ykkar í fram-
kvæmd. Hann hlýtur þvi að hafa haft
annan tilgang með því að ná í bréfin —
ef hann þá hefir þau, sem ég satt að
segja efast um.«
»Ef til vill hefir hann ætlað að svíkja
okkur.«
wÞví þá það?«
»Mér til skapraunar — og til þess að
græða fé. Abdul Aziz soldán hefði vafa-
laust viljað borga bréfin vel, því næði
hann i þau yrðu allar ráðagerðir Muley
Hafids uppreistarsoldáns að engu.«
»Ég held nú samt ennþá, að maður-
inn hafi logið upp allri sögunni, til þess
að losna siálfur úr klípunni«, sagði Borg-
ar. »Það er auðvelt að ákæra Savary,
þegar hann er ekki sjálfur viðstaddur.«
»Við verðum að láta þá hittast. Savary
höfum við innilokaðan, og þannig getum
við komist að því hvort hann hefir bréf-
in eða ekki.«
»En hvað hefir orðið af amerisku
stúlkunni?« spurði Borgar. »Hvar er
hún?« spurði hann Gyðinginn.
»Ég skildi hana eftir hérna með kon-
unni minni«, sagði Gyðingurinn, »en þær
hafa vist farið báðar, þegar þið brutust
hér inn. Ef þið viljið, skal ég fara og
leita hennar — ef til vill finn ég hana.«
»Gott og vell En þá fer ég líka.« Gyð-
ingurinn glotti og Zairah lyfti hendinni
aðvarandi.
»Þú færð ekki að fara einn út með
honum, hann væri vis til að villa þig.
Við verðum að finna upp á einhverju
öðru til þess að hafa upp á stúlkunni.
Komdu með og hjálpaðu mér að taka
bréfin af Savary, svo skulum við sjá til
hvað hægt er að gera.«
»Og á meðan hverfur hún et til vill
fyrir fult og alt.«
»En það væri sjálfsmorð að fara með
Gyðingnum, og þó við færum bæði, þá
gæti hann samt auðveldlega gint okkur.«
Borgar leit á Gyðinginn og sá að hún
hafði á réttu að standa. Hann skalf við
þá tilhugsun að vera aleinn, þó ekki
væri nema eitt augnablik, með slíkum
þorpara.
»Treystu honum ekki!« sagði Zairah í
bænarróm. »Komdu með til Savarys,
seinna getur þú svo skýrl paschanum i
Tangerborg frá hvarfinu. Eg veit ekkert
annað ráð. Og þegar ég nú bið þig að
koma með mér, hugsa ég aðeins uo*
hvað þér sé fyrir beztu. Komdu meðl*
Svo þrýsti hún sér upp að honum °f>
vafði berum, hvítum örmunum um hálg
honum. í annað sinn þessa nótt voru
varir hennar rétt við varir hans. . . .
Og Borgar fann að hann var að missa
vald á sér. Hann gleymdi GyðingnuU1
og sá aðeins að Zairah Colet stóð fyrl1
framan hann í allri sinni dýrðlegu fe$'
urð. Honum sortnaði fyrir sjónum °f>
blóðið svall i æðum hans. Hann la
arminn utan um grannvaxinn líkaiu*
hennar og þrýsti henni að sér — efh
augnablik hefðu varir þeirra mæzt, en
þá heyrðist lágt kvenmannsóp, stuu11
líkast, frá ytri svölunum. Gyðingurio11
kiptist við í sæti sínu, Zairah snéri ser
snögt við, en Borgar stóð grafkyr
hlustaði. En ekkert annað hljóð heyi'ðis •
Zairah og Borgar hlupu til dyranna °f>
kiptu frá tjaldinu. Á undan þeim hlup
skuggar tveir í myrkrinu og hljóp B°r^
ar þegar á eftir þeim og skeytti eugn
öðru. Hann hljóp yfir garðinn og V1
hliðið náði hann i kápuna á annari, Þc$
ar hún ætlaði að smeygja sér út. 11 g
snéri sér við og sló framan í hann uie