Dagsbrún - 12.10.1918, Blaðsíða 2

98
DAGSBRÚN
Allskonar brúkaðar bækur
fást í bóbabúöinni
á Laugaveg 13.
Okrið á Siglufirði.
Ljótt er hvernig Siglflríingar
láta fara meö sig. Þó margar séu
verzlanirnar á Sigluflrði er sami
rassinn undir þeim öllum — sama
bölvað okrið hjá þeim öllum. Sem
dæmi má geta þess, að maður
nokkur, sem hafði borgarabréf fór
til Akureyrar fyrir nokkra menn
og keypti þar landssjóðsvörur, flutti
þær til Siglufjarðar og seldi þær
fyrir innkaupsverð og flutnings-
kostnað að viðbættum 3%. Yerðið
sýndi sig þá að vera til jafnaðar
% ódýrara en hjá kaupmönnunum
á Siglufirði, sem því hljóta að taka
25% ágóða af landssjóðsvörunum
í stað þeirra 10% sem þeim eru
leyfð.
Fleira gæti ég sagt „Dagsbrún"
þessu líkt ef tími væri til, og mun
gera það seinna.
Siglfirðingnr.
19. október.
Á laugardaginn kemur, á þjóðin
með almennri atkvæðagreiðslu að
skera úr, hvort hún viiji aðhyllast
sambandslögin nýju, sem Alþingi
er búið að samþykkja, og sem gera
landið að frjálsu, fullválda og
hlutlausu ríki þ. e. gera nýtt ríki
í álfunni úr gamla ísiandi, eða
hvort hún vilji heldur að ástandið
haldist eins og það er, og landið
verði áfram ekki annað en „óað-
skiljanlegur hluti úr danska rikinu".
Hvort vilja íslendingar heldur?
Vigurklerkurinn
og verkamennirnir.
Þess hefir oft verið minst að
þingið í sumar hafi verið langt og
leiðinlegt og lítil hafi eftirtekjan
orðið. Presturinn frá Vigur, sem
illu heilli komst að við síðustu
kosningar, fyrir flónsku N.-ísflrð-
inga, lék í neðri deild sparsemd-
armanninn — sem helzt kom
fram í því að skamma stjórnina
fyrir að hún á síðastliðnum vetri
lét vinna hér fyrir nokkur þúsund
krónur, og fyrir það forðaði mörg
hundruð manns frá sárri neyð.
Þessi guðsorðsflytjandi persóna
beitti þeim litlu áhrifum sem
hann hafði á þinginu til að koma
í veg fyrir að nokkrar ráðstafanir
væru gerðar til að létta undir lífs-
baráttu almennings í kaupstöðum
eða sjávarþorpum — enda hefir
sjálfsagt ekki verið erfltt að fá
bændurna á þinginu til að láta
það ógert, sem gera þurfti. í þessu
efni virðast þeir herrar bændur
hafa heldur sljófan vilja til hjálp-
ar verkamönnum eða sjómönnum.
Þröngsýni þeirra er svo mikil að
þeir virðast helzt vilja jafna kaup-
staðina, og þá einkum Reykjavík,
við jörðu og fá eitthvað af íbúum
hennar fyrir matvinnunga. Það sem
þeir svo ekki þurfa með af fólkinu
má deyja fyrir þeim, bara ef þeir
sjálfir geta rakað saman nógu fé.
En það er hægara að skilja
háttsemi þröngsýnna bænda sem
aldir eru upp og lifa í iofti aft-
urhalds og síngirni sveitabænda,
sem eru svo uppfullir af margra
alda hreppapólitik, að þeirra and-
legi sjóndeildarhringur nær ekki
lengra en út yfir hreppamörkin
þegar bezt lætur. Sumir sjá alls
ekki lengra en út yfir sinn eigin
hlaðvarpa.
Það er hægara að skilja þá en
mentaðan prest, sem mörg ár hefir
setið á þingi og bögglast við stjórn-
mál. Virðist mestu ráða hjá hon-
um hrein illmenska.
Ég get ekki fengið betri sam-
líking á Vigurklerkinum, en Faros
hinn Egyftska í sögunni í „Frétt-
um“.
0. N. Þ.
Ofriðurinn.
Dagsbrún flytur ekki oft útlend-
ar fréttir, getur það ekki sökum
þess hve lítið rúm hún hefir —
því miður.
Tíðindi þau, sem nú eru að ger-
ast, mega þó eigi fara fram hjá
án þess þeirra sé minst.
Svo sem flestum lesendum blaðs-
ins mun kunnugt, hófu Banda-
menn svo öfluga sókn, á hlið við
síðustu sókn Þjóðverja, að hinir
síðarnefndu urðu að hætta sókn-
inni og taka upp vörn. Síðan hefir
þessari sókn Bandamanna haldið
áfram, en Þjóðverjar jafnt og þétt
orðið að hopa — þó ekki hraðar
en það, að þeir jafnan hafa getað
bjargað undan mestu liði sínu því
er lifandi var, svo og einnig mestu
af hergögnunum, þó mikið hafi
lent í höndum óvina þeirra. Pessi
sókn Bandamanna mun hafa haft
örvandi áhrif á herlið þeirra á
Balkanskaga, sem hefir haft aðal-
stöð sína í Saloniki, og hóf það
sókn gegn Búlgörum með góðum
árangri. Sú sókn, og þó öllu frem-
ur ófarir Þjóðverja á vesturvíg-
stöðvunum, mun hafa slegið óhug
miklum á þá, því forsætisráðherra
þeirra samdi snöggiega við Banda-
menn um yopnahlé, .án þ9SS að
spyrja Ferdinand konung að. Varð
það til þess að hann lagði niður
konungdóm, og flúði úr landi, en
Boris elzti sonur hans tók við.
Hafa Búlgarar nú lagt niður vopn
og eru Þjóðverjar horfnir burt úr
landinu.
Stjórnarskifti hafa orðið í Þýzka-
Iandi og er Maximilian prins af
Baden orðinn kanslari, en í stjórn-
inni er meðal annara Scheidemann
jafnaðarmannaforingi, og Erzberger
foringi miðflokksins.
Hinn nýji kanslari hefir snúið
sér til Wilsons forseta, að hann
kallaði saman á fund fulltrúa frá
öllum ófriðarþjóðunum til þess að
ræða um frið, og segir að Þjóð-
verjar séu albúnir að semja frið
á grundvelli þeim sem Wilson heflr
tiltekið í ýmsum ræðum sínum,
en aðalatriði þeirra er, að hver
þjóð fái að ráða sér sjálf, og
þá þar með, að Belgia og Serbia
verði endurreist, og að Pólland
verði sjáltstætt ríki. Wilson hefir
beðið um skýringu á því hvað
kanslarinn eigi við, og segir jafn-
framt, að um vopnahlé geti ekki
verið að ræða, nema Þjóðverjar
taki þegar her sinn úr öllum her-
teknum löndum.
Flest bendir á að upp úr þess-
um málaleitunum muni koma frið-
ur — og það máske áður en varir.
Kaupið nú
harmomum «8 piano,
áður en þau stíga í verði; nokkur
brúkuð, vel viðgerð, til sölu.
Miklar birgðir af nótum, þar á
meðal allskonar nótna-kenslbókum.
Hljóðfærahús Reykjavíkur.
Kaupendur blaðsins, sem
ekki hafa enn greitt andvirði yfir-
standandi árg., svo og þeir er
skulda fyrir eldri árg., eru vin-
samlegast beðnir að greiða það
hið fyrsta.
Prentsmiöjan Gutenberg.
Síðasta ráðið.
4
nasir hans þöndust út, og óafvitandi krept-
ust hinir mögru fingur hans eins og arn-
arklær, sem ætla að fara að grípa.
Þessir tveir menn líktust mjög að and-
litsfalli og vaxtarlagi, og þó voru þeir
ákaflega ólíkir. Báðir höfðu sömu dökku
augun, en í augnaráði mannsins við
gluggann var ákveðni og festa, en augna-
ráð hins var óákveðið og flóttalegt. Hann
gat ekki staðist augnaráð hins, en átti í
stöðugu stríði við sjálfan sig að gera það.
Háu kinnbeinin og hvilftin fyrir neðan
þau, voru eins á báðum, og þó var hvilft-
in öðruvísi löguð. Hinar þunnu varir
þeirra voru eins og steyptar í sama mót-
inu, en varir Georgs voru þéttar og fast-
ar, en Aðalsteins mjúkar og lausar —
varir meinlætamannsins sem Iagst hafði
í óhóf. Hann hafði líka kipring um munn-
vikin. Holdafar hans var orðið skvap-
kent, einkum bar á því á, hinu arnar-
lega arnarnefi hans, sem eitt sinn hafði
verið eins hvast eins og nefið á hinum.
Aðalsteinn átti í stríði með að vera ró-
legur á miðju gólfinu. Þögnin fékk á
hann. Honum fanst eins og hann rugg-
aði aftur og fram. Hann vætti varir sín-
ar með tungunni.
5
4
»Ég fer hvergi«, sagði hann með ör-
væntingarákefð.
Hann varð undirleitur og fitlaði aftur
við ermina sina.
»Og þú ert ekki nema 26 ára, þú vesa-
lings hruma gamalmenni«, sagði Georg
loks.
»Reiddu þig nú ekki á það, að ég sé
svo hrumur«, ansaði Aðalsteinn hálf-
reiðílega, og brá fyrir bardagaglampa í
augum hans.
»Manstu eftir þegar við syntum hálfa
aðra mílu, þvert yfir sundið?«
»Já — og hvað með það?« Það kom
ólundarsvipur á andlit hans.
»Og manstu eftir þegar við boxuðum í
hlöðunni, að skólastundunum loknum?«
»Ég stóð í þér.«
»Stóðstu i mér!« Rödd Georgs hækk-
aði snöggvast. »Þú lumbraðir á mér fjóra
dagana af fimm. Þú varst helmingi sterk-
ari en ég — eða þrefalt sterkari. Og nú
þyrði ég ekki að henda í þig legubekks-
svæfli; þú mundir böglast saman eins og
visið laufblað. Það raundi drepa þig, þú
vesalings hrörlega gamalmenni!«
»Það þýðir ekkert fyrir þig að fara að
hreyta í mig ónotum, þó ég sé búinnað
6
taka aðra ákvörðun«, mælti hinn mót,
og það var eins og það væri ávæningur
af grát i röddinni.
Kona hans kom nú inn í herbergið,
og hann horfði til hennar eins og hann
skírskotaði til hénnar; en maðurinn við
gluggann skrefaði snögglega fast að hon-
um, og orðin eins og brutust út úr hon-
um —
»Þú veizt ekki hvað þú vilt sjálfur í
tvær mínútur í röð! Þú ert alveg vilja-
laus! Hrygglaus, skríðandi ormur ertu!«
»Þú getur ekki gert mig reiðan.« Að-
alsteinn brosti slóttalega og horfði hreyk-
inn á konu sína. »Þú getur ekki gert mig
reiðan«, endurtók hann, eins og sú hugs-
un væri honum fullnægjandi. »Eg veit
hvað þú vilt. Það er maginn í mér, skal
ég segja þér. Kg get ekki gert við því.
Það veit guð, að ég get það ekki. Er það
ekki maginn í mér Mary?«
Hún leit á Georg og talaði stillilega, þó
hendi hennar skylfi sem hún fól í pilsfell-
ingunum:
»Er ekki tíminn kominn?« sagði hún
blíðlega.
Maður hennar snéri sér grimmúðlega
að henni. »Ég fer ckki!« hrópaði hann.
/