Fréttir - 11.07.1918, Blaðsíða 1

DAGBLAÐ
73. blað.
Reybjavík, fimtudaginn 11. júlí 1918.
2
. árgangur.
*
Heitstrengingar.
Eitt gamalt kvæði
(Sunmidagur.)
Ljóma fríðar landsins hlíðar;
í*að var siður mikill með for-
feðrum vorum og öðrum forn-
þjóðum að stíga á stokk og strengja
heit einhvers.
Lögðu menn þá að jafnaði líf
sitt og drengskap við að fram-
kvæma eitthvað, ná eign á ein-
hverju eða valdi og metorðum.
Stældu þeir þannig vilja sinn og
beindu honum ákveðna braut, er
ekki mátti án vansæmdar út af
víkja.
Eigi voru þau verk jafnan fögur
eða góð að skoðun nútíðarmanna,
er þeir strengdu heit að vinna, en
að aldarhætti þátíðarinnar voru þau
talin það. Voru það einatt afreks-
verk í landvinningum, vígaferlum
og hefndum, er illkleifar þrautir
þurtti að vinna, svo fram gengi.
Hvað sem um það er, er hitt
víst, að heitstrengingar eru gagn-
legar hverjum manni á hverri öld,
og mega eigi niður falla. I*ví að
sú er oss ærin nauðsyn að brýna
vilja vorn til dáða. Og nú eru ill-
verk eigi afreksverk talin með oss,
svo að lítt er hætt við, að nokkur
gerist til að strengja þeirra heit.
Sannmælið: »Hver verður það
er hann hugsar«, fær þá fyrst
notið sín, er einbeittur vilji er ein-
huga knúinn til að koma því fram,
er hann ákveður. Varðar þá sem
jafnan auðvitað mestu, að rétt sé
hugsað og með rökum ályktað.
Því að litil er von og engin, að
það verk komi að gagni, svo hlíta
megi, er eigi er á skynsamlegu
viti bygt, þ. e. réttum rökum.
Ungum mönnum er því framar
öðru nauðsyn að temja sér að
hugsa rétt, leita sambands orsaka
og afleiðinga í hverju einu, og
álykta um atvik og málefni þá
fyrst, er það er fundið og þess
vandlega gætt í hverju máli. Verð-
ur jafnan því að eins rétt dæmt,
að rétt sé undir flult.
En þá er hugur manns hefur
tekið ályktun nokkra gilda þann /
Veg, og viljinn er reiðubúinn til
þess aðj fara að henni, liggur mikið
við, að sá vilji sé sem styrkvastur
°g hviki honum hvergi, þótt nokk-
blási á móti og eigi sé greitt
Ultl aðgerðir.
Koina þá heitstrengingar að
haldi. Er það að visu gott,
a strengja einhvers heit með
sjálfum sér( svo agrjr viti ekki.
h.n þó er jjitt betra, að strengja
loft er fult af vatna-söng.
Fák skal teygja, fagna degi,
finna Goða’ í kletta-þröng.
Ljúfa! hestinn Ijœ eg þér;
láttu prestinn gá að sér!
Létt á fœti, kvik af kœti
komdu, sœta! og fylgdu mér.
!
Kátur spói’ og Ijóðelsk lóa
Ijóða hvort sinn morgunbrag.
Fákur hneggjar. Gaukur grieggjar.
Gaman er að lifa' í dag.
Gleðin fer með gœfuhnoss,
— gefðu mér nú vœnan koss!
Fyrir handan heiðarlandið
hlátrum andar Goðafoss. —
Fljótt af slað og fram úr hlaði!
— Fákur býst við þeysi-reið;
lyftir hnakka, hringar makkann,
hrekkur við og grípur skeið;
fer sem renni’ af álmi ör!
orku spenna kapp og fjör.
Ljóma fríðar landsins hlíðar;
Ijómi prýðir skýja för.
Ríðum saman. Gaman! gaman!
— Gaktu hœgt um brattan stig.
Hœkkar brekkan blómum þekka.
Blástu, jór! og hvíldu þig. —
Kveðjuóm frá kirkju ber;
klukkur hljóma' að baki mér.
Tekur hreiminn heiðageimur
höndum tveim og með hann fer. —
Líttu á vorið! — Sprettu’ úr spori,
spjalda nanna! vœn og fríð.
Ríðum saman. Gaman! gaman!
Glóir þarna Fagrahlið? —
Um rjóða heiði’, er róleg skín,
röðull breiðir helgi-lín.
Vona-heimur! — heiða-geimur!
í hug mér streyma Ijóðin þín.
S. F.
Bill RE 41)
(Overland) Sími 138.
svo heit sín, að aðrir viti, því að
það er aðhald og styrkur viljanum
til framkvæmda, að aðrir hafi gát
á mætti hans og, þyki nokkurs
um vert, hversu fram vindur. Er
það og slyrkur, er heit er strengt
nokkurs þess, er gott er og mikils
vert, að góðir hugir og vinveittir
fylgi vilja mannsins að verki. En
þess er jafnan að vænta, er í fögur
og góð stórræði er ráðist.
Vafalaust fara nú þeir tímar í
hönd, hvernig sem fer um hin
stærstu áhugamál hinnar íslenzku
þjóðar, að á öllu veltur, að alt
hið bezta, er með þjóðinni býr,
fái notið sín að fullu, — allir göf-
ugustu og fegurstu strengir hennar
fái hljómað í samklið, og öll sterk-
u§tu og beztu meginöfl geti stýrt
vilja hennar að verki.
Er þá af nýju upp runnin öld
heitstrenginganna bæði ungum og
gömlum. Vonura vér og vitum, að
eigi muni íslendingar láta hana
ónotaða um garð ganga, heldur
muni margs góðs og mikils verða
heit strengd og mörg heitin efnd
með íslenzkum drengskap og dáð-
rekki.
Srar til Viðftnns.
Vrið Viðfinnur erum sammála
um að nota megi í íslenzku orð
eins og náttúð, kvöldúð, árúð o. s.
frv. af því að síðari hiutinn -úð
í þessu sambandi er í fullu sam-
ræmi við önnur orð i íslenzku
eins og samúð, ástúð o. s. frv.,
en okkur greinir á um, hvort rétt
sé, íslenzkrar tungu vegna, að
leysa síðari hluta þessara orða úr
böndum, eins og Viðfinnur kemst
að orði í svari sínu til mín í
»Fréttum« 9. þ. m. Hann segir að
orðið »úð« sé í fullu samræmi við-
íslenzkt tungutak og hljómeðii
málsins; eg skal kannast við, að
orðið hljómar ekki illa í eyrum
mínum, ekki ver en t. d. mörg