Landið - 29.09.1916, Blaðsíða 3

L ANDIÐ
155
Alandseyjar,
heita eyjar nokkrar miili Svíþjóðar og Rússlands. Lúta þær Rússum.
Hafa þeir vígirt eyjarnar og þykir Svíum það fjandskapur í sinn garð,
en Rússar lofa að rífa niður vígin eftir striðið og hefur málið svo
hjaðnað niður í bráð. — íbúar eyjanna eru sænskir, og komust þær
fyrst undir yfirráð Rússa 1809. Árið 1856 skuldbundu Rússar sig til
að víggirða ekki eyjarnar, en nú eru loforð ekki mikils virði. Frá
Álandseyjum er aðeins 6 klt. ferð til Stokkhólms.
Svíþjóð er vinstra megin á myndinni, en Finnland hægra megin
að ofan. Hægra megin að neðan sést partur af Eistlandi og eyjarnar
Dagö og Ösel (Eysýsla), sem lúta Rússum, þótt íbúarnir sé sænskir.
í Tolhyníu
á Rússlandi hefur ófriðurinn geisað með miklum ósköpum, og fjöldi
íbúanna hefur hröklast frá heimilum sínum.
A myndinni sjást austurrískir hermenn, sem eru að slökkva elds-
voða í þorpi einu. í það skiftið hafa þá Rússar kveikt í.
Afgreiðsla Landsins
er flutt í Bárubúð (uppi).
Ætli það sé eigi af því, að þeir
eru þaulkunnugir h'ógum og þórýum
kjördæmisins — eru aldir þar upp
og þekkja vel til? En nú er ein-
mitt svo háttað um Bjarna. Á móti
þessu vegur það ekkert, hvort mað-
urinn er nú búsettur í kjördæminu,
eða ekki.
Þetta hafa Dalamenn séð undan-
farin ár og munu ekki láta fleka
sig neitt nú, hvað sem reynt verð-
ur til þess.
Pýzk rödtl.
íslandsvinurinn M. phil. Cdrl
Kiichler hefur, í Wéser-Zeitung 20.
ágúst f sumar, ritað grein um
.verzlunarkúgun Englendinga við
ísland". — Þar athugar hann og,
hve mikið hafi verið flutt af ís-
lenzkum afurðum til annara landa,
og þykir helzt til Iítið hafa verið
gert að því af Þjóðverja hálfu, að
fá sinn skerf af íslenzku verzlun-
inni. Fer hann mjög loflegum orð-
um t. d. um smjórbúin íslenzku,
fyrir hreinlæti og góðan tilbúriing
á smjöri.
Kúchler bendir löndum sínum á,
að hafa augun opin framvegis, og
vér íslendingar getum einungis
verið glaðir yfir því, að Þjóðverjar
auki viðskifti sín við oss að stríð-
inu loknu, þar eð alkunnugt er,
hve góðar og ódýrar vörur þeir
hafa að bjóða í ýmsum greinum.
En ekki trúum vér því, sem
hinn heiðraði höfundur gerir ráð
fyrir sem möguleika: Að Englend-
ingar „stingi okkur í vasa sinn".
Virðist ekki ástæða til, að ætla
þeim slíkt enn sem komið er.
Seljossjunðurinn.
Af þingmálafundinum á Selfossi
í Arnessýslu hefur oss verið skrifað
þaðan að austan, af manni, er var
þar viðstaddur:
„Ég hafði lofað yður, herra rit-
stjóri, að skýra yður frá því helzta,
sem gerðist á Selfossfundinum. Öll
6 þingmannaefnin voru þar og all-
margir kjósendur.
Böðvar Magnússon á Laugar-
vatni lýsti þegar yfir því, að hann
drægi sig til baka.
Gestur Einarsson hóf fyrstur um-
ræður og talaði liðlega. Þá talaði
þar og Árni Jónsson í Alviðru og
gerðu menn góðan róm að ræðum
hans, enda er hann vel máli farinn.
Þá komu Heimastjórnarmennirnir 3
fram á vígvöllinn og lifnaði þá yfir
umræðunum, því að kaldur gustur
blés á móti þeim.
Jón Þorláksson sagði þingheimi
blátt áfram, að ef Árnesingar kysu
sig ekki nú, þá mundi hann stein-
hætta að beita sér meira fyrir
járnbrautarmálinu, eða skrifa meira
um það, rétt eins og það væri
kjósendum í hag, að fá að svitna
undir járnbrautinni hans. Einhver í
hópnum sagði upphátt, að J. Þ.
væri búinn að skrifa langt um
meira en nóg um járnbrautina.
Þá var J. Þ. meðal annars spurð-
ur, hvort hann vildi styðja Lands-
bankann. Þess kvað hann ekki
þörf, þar sem hann hefði átt svo
mikið inni erlendis um síðasta nýjár.
Heldur víturleg ályktun eða hitt
þó heldur.
Guðm. Guðmundsson hélt greina-
góða ræðu á móti sendlunum úr
Reykjavík. Kvað þá ekki koma til
þess að starfa fyrir Árnessýslu;
gætu þremenningarnir (S. S, E. A.
og J- Þ) því rólega farið heim til
sín. Þeirra saknaði enginn.
Sigurður ráðunautur fékk þung
ámæli fyrir stefnuleysi í þinginu,
að hann hringlaði frá einum flokki
til annars, enginn gæti reitt sig á
það sem hann segði. Fyrir traust-
leysið í þinginu, sem af þessu
stafaði, hefði hann ekki enn komið
svo miklu til lciðar, sem að fá
brýr á sprænurnar í Ölvesinu.
Éinar ráðherra hafði sig Iítið
í frammi, sat í þungum þönkum
úti í horni, rétt eins og yfir hon-
um grúfði dómur þjóðarinnar allrar
frá 5. ágúst og lái ég honum það
ekki.
Mikinn sóma gerðu Árnesingar
sér, ef þeir gætu haldið saman um
að reka sendlana frá höfðingjunum
í Reykjavík af höndum sér, en
kysu innanhéraðsmennina í staðinn
með þvf beina fororði, að þeir
styðji aldrei þann óþjóðalega lýð".
€ggert Stejánsson
söng í Bárubúð á laugardagskvöld-
ið var. Húsið var troðfult, svo
sem vænta mátti. Söngskráin var
fjölbreytt. Söng hann m. a. Sieg-
munds Lifbesgesang úr Valkyrjum
Wagners, Sidste Reis eftir Eiv.
Alnes, Zueignung eftir Strausz,
Stóð ég úti í tunglsljósi eftir Svbj.
Sveinbjörnsson og 3 lög eftir Tosti.
Gerðu áheyrendur að þessu hinn
bezta róm, því að þar fór saman
fegurð tónsmíðanna og meðferð
Eggers á þeim. En aðall kvölds
ins voru Iög þau, fimm að tölu,
er Eggert söng eftir Sigvalda
Kaldalóns, bróður sinn. Ætluðu þá
áheyrendur af göflum að ganga af
fagnaðarlátum og lófaklappi. Var
tónskáldið tvisvar kallað fram.
Það er og orð að sönnu, að
mönnum gafst raun á, að nýtt
tónskáld er upp risið meðal vor,
tónskáld, sem getur látið hvern
hugblæ og náttúruhljóm leika f
tónum, tónskáld, sem er svo ís-
lenzkt í anda, að það er sem
dýpstu og viðkvæmustu strengir
íslenzkrar náttúru og íslenzks sálar-
Iffs ómi í lögum hans.
Einna greinilegast kemur þessi
íslenzki blær fram í laginu við
Ríðum, ríðum, rekum yjir sandinn.
Er þar sem heyra megi öræfaauðn-
ina umhverfis, hið jafna brokk
heimfúsra hesta, kvöldskuggana
sem lengjast í fjarska og einveru-
beig ferðamannsins. Ekki er sfðra
lagið við Soýðu, soýðu góði, mjúk
og viðkvæm vögguvfsa — og ekki
er um að viilast. Það getur einungis
verið íslenzk móðir, sem syngur
svo yfir barni sínu. Það ber boð
frá baðstofunni, þar sem móðirin
svæfir barnið með ferskeytlum og
þulum. Og undiraldan angurværa
hefur sérstakan íslenzkan blæ.
En fljótt verður yfir sögu að
fara. Hin lögin hétu Ásareiðin,
íslenzk vetrarnótt í goðfræðilegum
hrikabjarma, Þótt þú langförull
legðir og Ég lít í anda liðna
tíð. Mætti um þau margt segja,
þótt ógert verði látið hér sð sinni. —
Mörg lög söng Eggert tvívegis
að ósk áheyrenda, og að lokum
söng hann utan söngskrár Sverri
konung eftir Svbj. Sveinbjörnsson.
Eggert fer nú utan til Svíþjóðar
og hyggst sfðan munu ferðast eitt-
hvað um Noreg. Munum vér láta
lesendur blaðsins vita á sínum
tíma, hvað honum líður.
Hann endurtók skemtunina með
litlum breytingum á miðvikudags-
kvöldið.
Héðan fylgja honum hugheilar
óskir allra þeirra, er nokkur kynni
hafa af honum.
Ritfregnii*.
Ljóslð, tímarit Einars Jochums-
sonar, 6. ár, er nýlega komið út.
Fer hinn aldni þulur þar á sprett-
um og kemur víða við.
Um hörraungarnar í Witten-
berg. Opinber skýrsla til brezku
stjórnarinnar (þýðing) Er þar lýst
hörmungarástandi brczkra og ann'
ara fanga í fangabúðunum í Witt-
enberg, er taugaveiki geisaði þar í
fyrra. Er þar ýmislegt ljótt að
heyra, en sem betur fer, mun því-
líkt ástand eindæmi, að því er
skýrsla þessi segir, og þar að auki
ekki víst, hve réttorð hún er.
Dýraverndarinn, 5. blað, er
nýkominn út. Eru þar frásögur og
þarfar hugvekjur, t. d. um kynbœt-
ur, hestajárningar, heyásetning o. fl.
Prestar landsins ætti að ganga á
undan með það, að kaupa Dýra-
verndarann og hvetja sóknarbörn
sín til þess. Hann sáir mörgum
góðum frækornum, sem munu bera
ávöxt, ef að er hlúð.
(jlímubók, gefin út af íþrótta-
sambandi íslands. Með 36 mynd-
um. Rvík 1916.
íþróttasambandið hefur ásett sér
að gefa smámsaman út kenslubæk-
ur í þeim íþróttum, sem það hefur
með höndum, og er þessi sú fyrsta.
Virðist og einkarvel til fallið, að
byrja á okkar einu þjóðlegu íþrótt,
sem þar að auki er meðal fegurstu
íþrótta.
Höfundar bókarinnar eru afbragðs-
glímumenn. Eru það þeir Guðm.
Kr. Guðmundsson, Ltallgrímur Bene-
diktsson, Helgi Hjörvar, Magnús
Kjaran og Sigurjón Pétursson.
Myndirnar cru teknar af Ólafi
Magnússyni ljósmyndasmið og eru
prýðilega af hendi leystar.
Boffi Bpynjólfsson
jflrréttarmálaflntuingsmaðnr.
Skrifstofa í Aðalstræti 6 (uppi).
Venjulega heima kl. 12 —r
og 4—6 e. ni. Talsími 250.
Fremst er inngangur, um upp-
runa og sögu glímunnar, eftir Helga
Hjörvar, ásamt nokkrum athuga-
semdum um sama efni eftir Guðm.
landlækni Björnson. Þá kemur hin
eiginlega glímulýsing, eftir ofan-
greinda höfunda: Almenn atriði
(glímuvöllur, glímutök, búnaður, að-
staða í glímu) og glímubrögðin. Er
síðastnefndur kafli að vonum lengst-
ur. Þá er rætt um byltu, kaþþglím-
ur og bœndaglímu. Að síðustu
nokkrar bendingar og fyrirmœli
um íslenzka glímu sett af í. S. í.
Bókin er öll næsta vel úr garði
gerð, og eiga höfundar og í. S. í.
þakkir skilið fyrir hana. Hún er
nauðsynleg öllum þeim, er læra
vilja að glíma fallega og heiðar-
lega, en eigi eiga kost á kenslu
hjá afbragðs-glfmumönnum — og
þeir eru flestir. Ætti hún því að
verða sem allra-útbreiddust.
Bókinni fylgja endurskoðuð lög
í. S í.
Fréttir.
Aldarnfuiæli liiblíufélngsius
íslenzka var 10. sept. síðastl. Stofn-
andi þess var sr. Ebenezer Hendcrson,
skozkur prestur, er ferðaðist hér úm
land (1814—15) og skrifaði bók um
ferð sína, er heim kom og bar íslend-
ingum mætavel söguna. Kvaðst hann
hafa lifað hér „tvö sælust sumur æfi
sinnar".
Henderson var ættaður úr Orkneyj-
um, fæddur 1784, en andaðist 1858.
Upplýsingar þessar eru teknar eftir
Nýju Kirkjublaði 15. sept, sem alt
fjallar um stofnun Biblíufélagsins.
Hljónilcikar.
Hr. Pdll ísólfsson lék á orgel 1 dóm-
kirkjunni á sunnudagskvöldið var. Að-
sókn var mikil og láta áheyrendur af
hið bezta.
Jarðarför
Ásgeirs heit. Torfasonar fór fram á
mánudaginn var, að viðstöddu fjöl-
menni. Báru kennarar Iðnskólans kist-
una út úr heimahúsum, bekkjarbræður
hins látna inn 1 kirkjuna, háskólamenn
út úr kirkju, en meðlimir Verkfræð-
ingafélagsins inn 1 kirkjugarð. Sr.
Jóhann Þorkelsson jarðsöng.
Bjarni Jónsson frá Vogi hafði kveðið
vísur þær, er hér fara á eftir, undir
nafni móður hins látna.
Mörg mér blæddi æfi-und,
enginn mátti hlífa.
Raunir mínar rökkurstund
reyndi hver að ýfa.
Gnægri hefði ellin átt
yfir sorg að búa,
þótt hún hefði meiri mátt
missi undan snúa.
Þeirrar líknar lét mig þó
lífið ekki njóta,
yfir þyngra böli bjó
banadísin skjóta.
Til að skýra munar mein
máttur orðsins þrotnar,
þegar laufguð, gróin grein
græn af stofni brotnar.
Þú 1 æsku undir við
ylinn vona minna,
lífsins vor og léttan klið.
ljúflings drauma þinna.
Bjó eg þig til starfs og stríðs,
styrkti sem eg mátti
óskmög þann, sem lands og lýðs
lækna sárin átti.
Þó ert þú nú fallinn frá,
falinn sjónum mínum;
ellin gráta aðeins má
yfir moldum þínum.
Ef mig nú ei þryti þrótt,
þegar vegir skilja,
mundi eg þínum þrautanótt
þessa létta vilja.
Prentstniðjan Gutenberg.