Landið - 06.12.1918, Blaðsíða 4

192
L A N D ÍÐ
diiéjið Raupmenn yéar ávalí um
Rina aíRunnu sœísqfí Jrá aléin~
sqfageréinni „Saniías“ i %5taijRjavíR.
Ljúflingar,
nokkur nýsamin lög eftir Loft Guðmundsson.
■■ Fást hjá bóksölum, ■ ■■—
Sendið pantanir yðar í pósthólf 436. Reykjavík.
írland og Sinn Fein.
Eftir Chr. Reventlow.
II. Sambandið fram að heims-
(Frh.). styrjöldinni.
Bágindi íra, sem ekki verður lýst
hér nánara, jukust mjög á áttunda
áratug aldarinnar við mörg sam-
fleytt hallæri og hörku jarðeigend-
anna. Óeirðir brutust út og nokkr-
ir hátt settir enskir embættismenn
voru drepnir, en jafnframt beitti
stjórnin járnhörku.
Örlög Parnells og dauði hans
fyrir aldur fram árið 1891 deyfðu
reyndar írsku hreyfinguna um tíma,
en þá voru menn líka farnir að
skilja það á Englandi, að mikilla
endurbóta og aðgjörða þurfti við.
Og með nokkrum búnaðarlögum
frá 1881 hefst hin nýrri landbún
aðarsaga írlands. Það er því mið-
ur ómögulegt að fara nákvæmlega
út í þá merkilegu löggjöf, sem nú
hófst og ýmist var hálfgert fálm,
eða skynsamlegar umbætur. Reynt
var með Iögum að bæta kjör leigu-
liðanna, og innleiða sjálfstjórn sveit-
anna, bæta kjör verkamanna og
ástandið í fólksflestu héruðunum,
og yfirleitt að koma íbúunum á
hærra stig og auka möguleika þeirra
til lffsuppeldis. Stórt írskt búnaðar-
félag var stofnað og tók að starfa
að ýmsum framkvæmdum. Sett
voru á fót smjörbú og lánsstofnanir
og samvinnufélög mynduð, til þess
að Iosa menn undan klafá kaup-
mannanna. Árið 1899 var stofnað
búnaðarráðuneyti, en forseti þess
er þó enskur. En fyrsti varaforseti
var Sir Horace Piunkett, sem á
miklar þakkir skilið fyrir starf sitt
að landbúnaðarlögunum og endur-
reisn írlands, og sama má segja
um eftirmann hans, T. W. Russell.
Og ráðuneytið hefur haft duglegan
sérfræðing, þar sem er ritari þess,
T. P. Gill. Það hefur líka, í sam-
bandi við búnaðarfélagið, unnið
mjög að því, að auka mentun
bændanna, með búnaðarskólum,
ráðunautum, fyrirmyndarbúum o. fl
En ekki var landmálið útkljáð
fyrir þetta. Aðalatriðið var eftir,
nfl. að gefa mönnum verulegan kost
á að kaupa jarðir, og árið 1903
voru loks samþykt lög, sem miða
að því, og voru þau aukin árið
1907. Skipaðar voru nefndir með
miklu valdi og mikið fé heimilað
til þessa endurbótastarfs. Leigulið-
arnir gátu fengið jarðirnar lægra
verði, en jarðeigendur vildu selja.
Ríkið borgaði mismuninn og veitti
til þess 7. milj. pd. (126 milj. kr.).
Þar að auki léði rlkið bændunum
meginið af kaupverðinu, með lág-
um rentum og litlnm afborgunum.
Til þess voru veittar 100 milj. pd.
(1800 milj kr). Nokkrar miljónir
punda voru veittar til verkmanna-
bústaða.
Þessi landbúnaðarframför, sem átt
hefur sér stað á írlandi síðasta
mannsaldurinn, er því nær einstæð
í búnaðarsögu Evrópu, Frá því um
1870 hafa skapazt hundruð þús-
unda af sjálfseignarbændum, og
hreyfingunni fylgir mikil frnmför í
efnahag og menningu. Það er m.
ö. o. búið að Ieggja grundvöllinn
undir mikla þróun framvegis, ef hún
verður studd af nægilegu fjármagni
til bygginga, gripakaupa og jarða-
bóta, og á hinn bóginn af dugn-
aði, mentun og samvinnu. Og
margt bendir á, að komið sé á
góðan rekspöl.
* *
Sættir þær, sem England þurfti
að keppa að, voru þá komnar á í
trúmálunum við afnám ríkiskirkj-
unnar 1869, og í búnaðarmálunum
við endurbæturnar frá 1881 til 1903,
þ. e. landbúnaðarlöggjöfina, aukn-
ing á valdsviði sveitarstjórna og
greiðari götu fyrir alla innanlands-
þróun, þótt mikið sé eftir að fram-
kvæma í þá átt enn. En stjbrnar-
farslega og þjóðernislega var hnút-
urinn óleystur.
guðsbarnaréttinum, sem er æðsta
hnoss Hfsins, en ógurlegt böl er að
missa. Til þess að yður geti tekizt
að þroskast sem sannir guðsvinir,
verðið þér þá að kosta kapps um,
að forðast syndina í hverri mynd
sem hún ásækir yður. Hafið þvf
gát á tilhneigingum yðrum og
reynið að finna vel, i hverju yður
er hættast við að hrasa. Þér þúrfið
sjálf að koma auga á veiku hlið-
arnar hjá yður og finna hverjir
dökku blettirnir eru í siðferðislífi
yðru, til þess að geta með guðs
hjálp fært allt líferni yðar í betra
lag en áður var það. Allur siða-
lærdómur kristindómsins er innifal-
inn í kærleiksboðorðum, i þeirri
kröfu, að elska guð sinn af öllu
hjarta og náungann sem sjálfan sig.
Þá breytum vér svo við aðra menn
eins og vér viljum að þeir breyti
jafnan við oss. Þetta er inn sanni
ávöxtur lifandi trúar og er gagn-
stæður þeirri eigingirni í orðum og
verkum er hugsar ávallt mest um
sjálfan sig, sem cr innsta eðli
syndarinnar. Gætið þess vandlega
að dauð trú er gagnslaus, því allt
er komið undir betrun hugarfarsins
og því að andinn verði æ göfugri.
Innan lítillar stundar verðið þér
spurð að inni mikilvægustu spurn-
ingu sem lögð er fyrir nokkurn
mann. Háleitt og fagurt er augna-
miðið og markið sem loforð yðar
og trúarjátning stefnir á; þvi það
segir ekkert minna, en að vilja
verða guði líkur, eftir því sem
framast má verða. Það þýðir, að
láta guðsmyndina i sér fá sífeldan
vöxt og framför. En launin eru
líka í hæsta máta gleðileg, því sem
trúum þjónum sínum lofar guð
yður náð sinni með sælu um tíma
og eilifð. Mikil og vegleg rétt-
indi veitir skírnarsáttmáiinn yður,
kæru ungmenni, en eins og alt,
sem mikilvægt er, þá er hann um
leið alvarlegur og leggur yður
helgar skyldur á herðar. Það er
jafnan áriðandi að lofa með fullri
Ef Englendingar hafa vonað eða
búizt við, að nefndar endurbætur
myndu draga úr sjálfstæðisviðleitni
íra, þá hafa þeir orðið fyrir von-
brigðum. Það er hvorttveggja, að
víða kreppir skórinn að lands-
mönnum ennþá, og þar að auki
hefur myndun stórrar stéttar sjálfs-
eignarbænda altaf og allstaðar örv-
andi áhrif. Krafan um vald í sínu
eigin landi er ekki hvað sízt að
skapi þeirra, sem eiga jarðir í land
inu og hefur þaðan aðalstyrk sinn.
Þingflokkurinn írski var eftir
dauða Parnells klofinn f tvo flokka.
annan stóran undir forustu Johns
Redmonds, og annan minni og rót-
tækari, en árið 1900 sameinuðust
þessi flokksbrot aftur og yfirleitt
hefur flokkurinn síðan verið sam-
mála um heimastjórnarkröfuna inn-
an brezka ríkisins, og viljað fá
henni framgengt með samkomulagi
við England. Það hefur hjálpað
flokknum, að hann hefur haft áhrif
í enska þinginu vegna þess, að
aðalflokkarnir þar, íhaldsmenn og
I— I .............
„Landið“
kemur út einu sinni í viku
og kostar 4,00 kr. árgang-
urinn, ef fyrirfram er greitt,
en 5,00 kr. ef greitt er eftir á.
í kaupstöðum má borga á
hverjum ársijórðungi. Útgef-
andi: Félag í Reykjavík.
Afgreiðslan er í Hafnarstr.
17. Opin alla virka daga
kl. 1—4. Pósthólf 353.
Sími 596. Um ait sem að
henni lýtur, eru menn beðn-
ir að snúa sér til afgreiðslu-
mannsins.
Ritstjóri og ábyrgðar-
maður: Jakob Jóh. Smári,
mag. art., Stýrimannastíg 8
B. Venjulega heima kl. 4—5
e. h. Talsfmi 574.
Áfgreiðsla þessa blaðs
er í Hafnarstræti 17.
Inng,ang,ur frá Kolasundi.
Peir laipiw
þessa blaðs, sem ekki
haja greitt anðvirði
þess, eru vnsamlega
beðnir að greiða það
við fyrstu hentugleika.
frjálslyndir menn, hafa einatt verið
því nær jafn-sterkir, og þar að auki
gátu írar vænzt samúðar frá hinum
sívaxandi verkmannaflokki.
Á írlandi hefur og myndast flokk-
ur jafnaðarmanna og árið 1913 varð
mikið verkfall í Dyflinni, þar sem
mannfélagsástandið er mjög ilt,
undir forustu Johns Larkin’s. En
það voru einkum tvö ný félög,
sem örlögin höfðu ætlað mikil
áhrif.
Annað var myndað árið 1893,
og heitir Gaeliska bandalagið. Það
er eiginlega ópólitiskt, en hefur þó
þjóðernisleg og pólitisk áhrif, þar
sem starf þeas er að vernda írska
tungu og bókmentir og stunda sögu
og listir íra.
Hitt félagið er Sinn Fein, sem
er beinlínis pólitiskt og stofnað var
1905 undir forustu rithöfundarins
Arthurs Griffiths, upp úr ýmsum
eldri félögum. Sinn Fein merkir
vér einir. En á fyrstu árum þess
kvað lítið að því. Margir foringjar
þess voru reyndar rólegir og mik-
ils metnir menn, en jafnvel Red-
mond og flokkur hans taldi ekki
ástæðu til þess að gefa því neinn
gaum. (Frh.).
Abyrgðin.
Einn árangur stjórnarbyltingar-
innar í Bayern er sá, að nú
er þess krafist, að Bethmann
Hollweg og aðrir málsmetandi mcnn
séu teknir höndum og þeir látnir
bera ábyrgð á gjörðum sínum. Það
er sagt, að Ludendorff og aðrir
málsmetandi menn gömlu stjórnar-
innar séu flúnir og >Woiwárts«
kallar keisarann »ábyrgðarlausan,
svívirðilegan lygara*.
Blaðamaður átti viðtal við rfkis-
erfingjann þýzka í Hollandi. Kvaðst
hann ætla, að stjórnarbyltingin sé
bráðum á ends. Þegar hann var
spurður hvort hann hugsaði til þess
að hverfa aftur heim til Þýzkalands,
svaraði hann: Já þegar það er
fullkomlega örugt, en hvenær verð-
ur þaðf
Prentsmiðjan Gutenberg.
alvöru og þeim fasta ásetningi, að
halda heitin sfn, hver sem í hlut á,
en umfram alt er nauðsyn að reyn-
ast guði trúr, því að undir því er
öll sæla og samvizkufriður komið.
Eg veit vel, vinir, að þér ætlið að
efna heit yðar og viljið reynast
guði trú, en gætið þess ávallt, að
holdið er veikt, þótt andinn sé
reiðubúinn. Það munu margar freist-
ingar og hættur mæta yður, því
að eigi getur það öðruvísi verið f
syndugum heimi. Víst væri það
því rangt af mér, að vilja gylla
veröldina fyrir yður, enda gerist
þess engin þörf, því vordraumum
æskulffsins skín heimurinn fyrir
augum ins óreynda unglings sem
sólríkur sæludalur. Vonirnar eru
þá svo margar og svo fagrar, og
þvf fer nú betur að svo er, því
nóg verða vonbrigðin síðar, svo að
eigi veitir af að vér höfum þar
talsverðum manni að má. Vérþurf-
um þá að hafa af einhverju veru-
legu að missa. En þégar þér nú
gætið að inum mörgu örðugleikum
lífsins, þá er nauðsynlegt að muna
það tvent, að maður sjálfur er veik-
ur, en guð er máttugur. Það ríður
því á, að biðja hann um styrk í
stríði lífsins. Biðjið nú algóðan
guð um hjálp til þess að yðar|góði
ásetningur í dag megi verða fastur
í sálum yðrum. Kristindómurinn,
er þér nú hafið numið, á að verða
yður veganesti til eilífs Hfs. En
getið þess vel, að þótt reynt hafi
verið eftir getu að útskýra fyrir
yður trúarsánnindin, þá er eigi unnt
að gera það til hlftar, heldur verð-
ur lífsreynslan að gera það enn
betur og við hana mun yður verða
margt skiljanlegt, sem yður er nú
miður ljóst, svo framarlega sem
þér notið hana réttilega og látið
guðs orð Iýsa yður og Ieiða í sann-
leika. Það hefir verið reynt að
innræta yður guðelskanda hugar-
far og það á altaf að vera heitasta
ósk yðar að hafa það. Það sem
þér hafið numið, það á alt að vera
lært fyrir lífið og bera þar góða
ávexti, en eigi liggja kyrrt sem
ónotaður fjársjóður. In sanna fyrir-
mynd kristinna manna er, svo sem
þér vitið, endurlausnari vor Jesús
Kristur. Hans eftirdæmi hafið þér
á samverustundum okkar haft fyrir
augum sálarinnar, við lestur guð-
spjallsorðsins og í samtalinu út af
því. Verk mitt við yður hefur miklu
fremur verið að glæða trúarlíf yðvart
heldur en að fræða það, því það
tel eg mest um vert. Eg vona, að
bendingar mínar og starf hafi með
guðshjálp vakið löngun í hjörtum
yðrum til að lfkjast Kristi og þókn-
ast honum með trúræknu og sið-
fögru líferni. Guðs heilagi andi
hefir með orðinu eilífa og áminn-
ingum eldri manna kallað yður til
að leita guðs og koma til Krists,
svo hjálpræðið hans megi verða
eign yðar. Heilagur andi hefir
með ýmsu móti upplýst yður um
eigin synd yðar og guðs dýrlegu
náð. í skírninni endurfæddi hann
Frh.