Landið - 13.12.1918, Blaðsíða 3

LANDIÐ
195
Er ætlast til, að fé verði safnað
með frjálsum framlögum bænda um
land alt, þannig að greitt sé einnar
kr. jarðeldagjald af hverri tunnu af
þessa árs kjötframleiðslu.
Til aala
á Norður-Grænlandi.
Dr. Helgi Pétursson mun vera
sá einasti nú lifandi íslcndingur,
sem stigið hefur fæti á grænlenzka
jörð. Hann starfaði sem jarðfræð-
ingur í víúnda leiðangri, sem gerð-
ur var út til Bjarneyjar-flóans og
strandarinnar þar fyrir sunnan. Var
landa okkar, sem þá hafði nýlokið
prófi, ekki sýnt lítið traust með
þessu. Jarðfræðisrannsóknir Helga
á þessari ferð eru gefnar út í
»Meddelelser om Grönland*. En
það er rangt, þegar fólk álítur
ferðasögu hans: >Grænland að
fornu og nýju«, sem almenna Græn-
landslýsingu, því það svæði, sem
þeir Helgi fóru um og hann lýsir
liggur alt langt fyrir norðan heim-
skautsbaug, en Suður-Grænland er
á líku breiddarstigi og Kristjanía.
Þeir Helgi fóru mest um annes og
eyðieyjar. Þar viðrar oft illa, klaki
fer þar ekki úr jörð að sumrinu,
sólargangur norður þar er ofur-
lágur, jafnvel um sumarsólhvörf.
Ferðasaga Helga gefur því ekki
glæsilega hugmynd um Grænland.
Lítill kafli úr ferðasögunni, sem
hér skal tilfærður með litlum úr-
fellingum, gefur þó hugmynd um
mismun þann, sem er á gróður
ríki og veðráttu milli dala og út-
nesja á Grænlandi. Þeir Helgi eru
komnir góðan spöl inn eftir græn-
lenzkum firði norður þar:
„Um kvöldíð lentum við í vík
einni lítilli og tjölduðum þar á
Iynggrónum hjalla. Það voru skemti-
legir staðir, þessi og aðrir seinni.
Berin voru svo mikil, að tjaldgólfið
varð sortulitað af berjasafa og drap
í gegnum buxurnar, þegar maður
lagðist á hné í lyngið; skamt frá
voru niðandi lækir með ísköldu
krystalls-tæru vatni; og svo fjörð-
urinn blikandi fyrir neðan og fjalla-
sýnin í þessu andursamlega hreina
lofti.
Maður fer að skilja, hvað skemti-
legt það er, að geta flakkað hér
um í þessari náttúru, engum háður
nema veðrinu; en í fjörðunum er
oft sólskin og blár himinn, þó að
rigni úti í eyjum eða úti við hafið
[Þa hófust næturfrost, 23 ágúst].
Þegar lengra dró inn eftir firðin-
um, fór að bera meira á undirlendi;
á einum stað var allstór hallandi
slétta og snarbrattur fjallahringur í
kring. Langir bláir skuggar lágu yfir
sléttunni undan fjöllunum, en Ijósið
var svo sterkt, að hver dráttur í
landslaginu varð nærri því óeðli-
lega skýr, að því er manni virtist.
Yfir öllu var einhver óumræðilega
undarlegur blær, eins og við vær-
um komnir út úr mannhe tnum,
enda mátti svo segja að cokkru
leyti.
Um kvöldið tjölduðum við á
hellusporði, sem liggur suður undan
fjöllunum í Kekertaussak. Sást þar
að nú var komið innarlega f fjörð-
inn, því að jafnvel þetta helluland
var vafið í lyng, sem blánaði og
sortnaði af bláberjum og kræki
berjum, en sumsstaðar voru skellur
af rauðum berjum mjög gómþekk-
um (vacinium vitis idæa. [Tytte-
bær]), sem eru sjaldgæf á íslandi.
Næsta dag var haldið áfram inn
eftir í sama veðri; þetta fjarska
skarpa ljós, skuggarnir dökkbláir,
en hvergi svartir, himininn bleik-
blár. Um hádegi sáum við í jökul-
inn mikla Við áðum þar sem var
gott berjaplass; sólarhitinn var
steikjandi og flugurnar mjög nær-
göngular, og var það skrítið í þessu
veðri að stíga á freðinn jarðveg og
heyra lækjarsitrurnar klingja undir
klakanum.
Við tjaldstað okkar um kvöldið
var fjarðarvatnið orðið alveg íeir
grátt. í mosanum og lynginu sá á
hreindýrshorn og var algengt að
finna þau um þessar slóðir,
Miðvikudaginn 25. ágúst, sem var
næsti dagur, héldum við enn inn
fjörðinn, en ekki höfðum við farið
langt, áður en tók að grynna mjög,
og grár leir rótaðist upp f hvert
sinn, sem árunum var dýft í. Loks
kom þar að, að báturinn kendi
grunns, við komumst þó á flot
aftur og reyndum fyrir okkur á
nokkrum öðrum stöðum, en það
fór alt á sömu leið. Jökullinn hefur
borið svona mikla leðju í fjarðar-
botninn og eru þar sandbleytur
illar. Grænlendingar koma stundum
hér inn í fjarðarbotninn, er þeir
ætla á hreindýraveiðar og kvað
það hafa borið við hér, að bátarn-
ir hafa orðið fastir í sandbleytunni
og mennirnir sokkið í leðjuna og
druknað, er þeir ætluðu að vaða til
lands.
Við snerum þá aftur sömu leið,
sem við komum, og lentum í vík
einni, ekki langt fyrir innan síðasta
tjaldstað okkar, og tjölduðum þar.
Lautenant Petersen og eg gengum
inn á fjölíin til að kanna landið,
hvor í sína átt. Megn sólarhiti var
og flugurnar margar og fjörugar,
svo það veitti allervitt að ganga
upp brekkurnar; en það var þess
vert, þetta land, að skoða það. Inn
á milli fjallanna skarst langur dalur
og var dalbotninn alveg sléttur að
því er virtist ofan að, og 5—600
feta hátt yfir fjörðinn, en fremst
var þrep niðu? að firðinum, og
hafði lækurinn eða áin skorið niður
úr því, svo að sá í hvíta leirbakka
utast. En það var líka eini staður-
inni í dalnum, þar sem sá í flag.
Á miðjum dalbotninum var eins og
breitt band, grágrænt, gulgrænt,
gulbrúnt, og sýndi það, hvar lækur
inn rann. Frh.
Pingvt*llip.
Stúdentafélagið ætlar að beita
sér fyrir því, að gera Þirtgvelli að
friðhelgum reit og mun letta styrks
annara félaga á landinu máli þvt
til stuðnings. Mun það vaka fyrir
félaginu að fá sögustaðinn hreins-
aðan, skóginn verndaðan og að
komið sé þar upp veglegu gistíhúsi,
helzt fyrir 1000 ára afmæli alþingis
áúð 1930.
xjtiöna.
Bretar og bandamenn þeirra eru
r.ú sem óðast að setjast í þær
borgir á Vestur-Þýzkalandi, sem
vopnahléð heimilaði þeim liðsetu í.
Ekki er getið um annað, en alt
sé yfirleitt með friði og spekt í
Þýzkalandi. Aðrar fréttir eru helzt
þessar:
Herinn sendur heim. Brezka
stjórnin hetur ákveðið, að hraða
upplausn hersins og flytja hermenn-
ina heim eins fljótt og hægt verð-
ur. En sem stendur eru allmiklir
örðugleikar á því.
Heimsending hermannanna mun,
byrja í þessum mánuði. 2100 liðs-
foringjar, 56,094 hermenn og 2052
verkamenn hafa þegur verið leyst-
ar af hólmi síðan vopnahléð hófst.
Keisarinn. Parísarblaðið »Le
Journah birtir símfregn frá Ziirich
þess efnis, að þýzka stjórnin hafi
ákveðið það í gær, að leggjast
ekki á móti kröfu bandamanna um,
að keisarinn og ríkiserfinginn verðs
framseldir þeim og mál þeirra rann-
sakað og dæmt af sérstökum dóm-
stóli, sem bandamenn skipa.
Hollenzka blaðið »Niews van
den Dag< eggjar stjórnina mjög á,
að losa sig við keisarann og ríkis-
erfingjann, áður en vandræði hljót-
ist af þeim. AUa meðaumkvun tel-
ur bíaðið ótím bæra, enda hafi úr
þeirri átt ekki orðið vart neinnar
meðaumkunar með holienzku sjó-
mönnunum, sern kafbátarnir hafi
orðið að baná hundruðum saman.
»Hvers vegna*, segir blaðið, »er
keisaranum og rikiserfingjanum ekki
boðið að fara úr landi af frjálsum
vilja, en að öðrum kosti áskilinn
réttur til þess að flytja þá yfir
landamærin án samþykkis þeirra,
ef nauðsyn krefurf Eina lausnin
er, að þeir hverfi báðir heim aftur
til þýzkalands. Ef einhver þjóð á
að hljóta vandræði af þeim, þá
verður það að vera þýzka þjóðin,
en ekki HoDendingar.
»We'er-Zeitung« skýrir frá þvi,
að forseti hermanna- og verk-
mannaráðsins í Hamborg hafi kom-
ist að þvf með fullri vissu, að 20
pokar, fullir af myntuðu gulli, hafi
verið sendir Bentinco greifa frá
Þýzkalandi handa keisaranum.
Frá Essen. Á fundi verkamanna
Ktuppsverksmiðjanna í Essen var
skýrt frá því, að fimtán þúsund
verkamönnum verksmiðjanna hefði
þegar verið sagt upp vinnunni.
Rínarl'óndin. Á fjölmennum fundi
í Köln, var samþykt tillaga um,
sð skora á foiustumenn flokkanna,
að gera ráðstafanir til þess, að því
verði lýst yfir, að Rt'narlöndin,
ásamt Westfalin, verði sjálfstætt
lýðveldi í sambandi við þýzka lýð-
veldið.
§igliitgar og' fáni.
Bráðabirgðalög hafa verið gefin
út um breytingu á Iögum um skrá-
setning skipa, er meðal annars
skylda öll íslenzk skip til að nota
fslenzka fánann í innan- og utan-
íands siglingum. Þó má veita und-
anþágu frá þessu, ef svo stendur
á, að það gæti valdið töfum og
óþægindum í útlendum höfnum,
meðan eigi er hvarvetna orðið
kunnugt um hinn nýja fslenzka
ríkisfána, og hefur stjórnin því með
auglýsingu heimilað íslenzkum skip-
um að nota danska fánann í sigl-
ingum utun landhelgi til 31. marz
næstk., en innan þess tíma eiga
öll skip að hafa fengið ný þjóð-
ernis- og skrásetningar-skírteini.
JF’rétti.r.
Ásgeir Ásgeirsson
cand. theol. var kosinn formaður
Stúdentafélagsins á aðalfundi þess,
sem haldinn var i fyrri viku,
Stjórn í. S. í.
hefur í hyggju að bjóða hingað
danska knattspyrnufélaginu »Aca-
demisk Boldklubc á næsta sumri,
ef knattspyrnufélögin hérna vilja
styðja það að sfnum hluta.
Hannesar Árnasonar fyrirlestrar.
Prófessor Sigurður Nordal byrjaði
aftur á fyrirlestrum sinum um ein-
lyndi og marglyndi á mánudaginn
var.
Páli Jónsson
lögfræðingur er settur sýslumaður
í Árnessýslu.

Peír tamentir
þessa blaðs, sem ekki
haja greitt attðvirði
þess, eru vnsamlega
beðnir að greiða það
við jyrstu hentugleika.
öllum atvikum lífsins hvað þér hafið
hér gert í áheyrn guðsengla og
frammi fyrir þessum kristna söfn-
uði, þar sem vinir yðrir og vanda-
menn horfa á yður með heitri bæn
til guðs og innilegri ósk um, að
hann greiði sem allra bezt veg
yðvarn í lífinu. Eg vil því enn á
ný minna yður á textaorðin: »Hvað
helzt sem þér aðhafizt f orði eða
verki, þá gerið það allt í nafni
drottins Jesú, þakkandi guði föður
fyrir hann«. Með því að gera þetta,
munuð þér verða guði til velþókn-
unar og lifa sjálfum yður til sælu,
en verða vandamönnum til ánægju
og náunganum til heilla. Þótt tími
sá, er vér lifum á, hafi ýmsa kosti
þá eru nú samt að ýmsu leyti
hættulegir tímar, fyrir ungar og
óreyndar sálir. Það hefir nú undan-
farið gengið margskonar lausung
yfir menn f trúarefnum, svo að all-
margir hafa glatað barnatrú sinni,
en þá kemur auðn og tóm í sálina,
sem eigi er unt við að una, með
þvf líka, að þá vantar zamvizku-
friðinn, er einn má láta menn lifa
sæla. Nú eru jafnframt uppi í heim-
inum ýmsar fáránlegar trúmálakenn-
ingar, undir ýmislegum nöfnum,
og við þeim gleypa þá inar innan-
tómu og glorhungruðu sálir, sem
nokkurskonar uppbót fyrir kristnu
trúna, er þær hafa að fullu eða
hálfu leyti hafnað. Þar verður þá
sálarfæðan ýmiskonar andlegur
óþverri í staðinn fyrir heilnæma
kenningu. Það fer jafnan líkt sem
postulinn segir: „að þegar menn
fást ekki til að trúa inniTieilsusam-
legu kristindóms kenningu, sem frá
guði er komin og engan hefir
nokkru sinni svikið, þá ofurselur
drottinn þá allskonsr villufjarstæð-
um«. Varizt því, að láta léttúð og
lausung tíðarandans, eða dulrænu
og hjátrúarfullu kenningarnar hans
og kreddur leiða yður burtu frá
barnatrú yðvarri. Forðist að láta
ginna yður út í nokkra viilu, hversu
mikil speki og vísindi, sem hún
segist vera, heldur skuluð þér fast
halda við sáluhjálplegu kenninguna,
sem yður hefir nú innrætt verið.
Það er heimska, að hlaupá eftir
sérhverjum nýjum kenningarþyt og
vizkuvindi. Hagnýtið yður þar á
móti allt það gott, sem þessi alvar-
legi tími ber í skauti sfnu. Látið
orðin yðar jafnan bera vott um
gott hjárta og verkin um kærleiks-
ríkt hugarfar. Sannkristinn maður
er fús til hluttekningar með þeim,
er þrautir líða í einhverri mynd,
og vill ávalt hjálpa, lfkt lausnar-
anum, er gladdist með glöðum og
hryggðist með hrygguro. Viðkvæmt
hjarta er sönn blessun f þessarri
köldu veröld, og engin hjálp er
sorgbitnum manni betri, en að vita
að eitthvert gott hjarta finnur til
með Sér og biður guð með sér.
Gætið þess, að láta alt, sem yður
mætir, hvort sem það er blítt eða
strítt, hafa betrandi áhrif á yður,
því guð sendir yður það alt í góð-
um tilgangi; því er óhætt að treysta.
En til þess að geta haldið slfkri
trú í mótgangi Kfsins, þarf maður
að biðja guð stöðugt. Gerizt hon
um þvf handgengin f bænaákalli,
bæði í gleði og sorg æfidaganna;
þá mun hans heilaga orð færá yður
frið og sælu, en beint þau æðstu
lífsgæði vantar marga nú á þess-
um sjúka rugltíma. Sækið iðulega
guðshús og lesið oft orð hans, en
dýrkið hann líka með trúmennsku
við vinnu yðra úti og inni. Syndin
liggur ávallt við dyrnar hjá oss
breyzkum mönnum. Velgengni, auð-
legð og heilsa getur leitt mann til
syndar, en anrjstreymi, örbirgð og
vanheilsa getur lfka gert það. Það
er hægt að syndga í sollinum og
fjölmenninu, en það er líka auð-
velt að syndga í fásinninu og ein
verunni. Allstaðar þarf þvf á verði
að vera. Hugsið þvf til guðs bæði
í glaðværð og fjölmenni og iíka í
sorgarmæðu og einveru. Látið eng-
an illan félagsskap né vondan vana
annarra spilla sakleysi yðru, heldur
hugsið til guðs jafnan bæði f starfi
og hvfld. Og þér fullkorðnu menn
og konur, er nú hafið verið vottar
að þessarri helgu athöfn, látið þau
orð, er eg tala í dag, líka ná til
yðar, þvf eg tala eigi eingöngu
við ungmennin, heldur til yðar allra.
Minnist nú fermingar yðar sjálfra
og endurnýizt í anda yðvars hug-
skots; nýið upp þau loforðin, sem
þér hafið áður guði gefið, en sem
því miður hafa að Iíkindum stund-
um brotin verið. Iðrist af hjarta
afbrota yðar og biðjið fyrir sjálf-
um yður um leið og þér biðjið
fyrir þessum ungu sálum. Vér er-
um allir sorglega trúarveikir og
kærleiksnauðir og þurfum því með
að vakna til alvöru f sáluhjálpar-
efnum. Þótt orð mín séu ófullkom-
in, þá takið þau til fhugunar, því
þau eru byggð á kenningu drottins,
er hefir falið mér óverðugum að
tala í sfnu nafni nokkur vekjandi
orð til yðar allra. Gangið þá á
undan inum ungu með góðu eftir-