Lögrétta - 30.09.1914, Blaðsíða 3

LÖGRJETTA
175
herjarorusta mjög áköf sje byrjuð viö
vinstra arm bandahersins og flytji
fjandmenn þangað lið frá miðjunni
og austurarmi hersins. Frá Bordeaux
er símað, að Þjóðverjar hafi í gær
byrjað aftur að skjóta á dómkirkj-
u.na í Rheims.
London 26. sept.:
Lyderitzbucht í landeignum Þjóð-
verja i Suðvestur-Afríku hefur verið
tekin af liði frá Suður-Afríku.
Franskur fallbyssubátur hefur tekið
Cocobaach( ?) í þýsku landeigninni
Kamerun. Fregn frá Pjetursborg seg-
ir, að varnarliðið í Przemysl hafi
hörfað inn að innri virkjalínunni, því
að Rússar hafi tekið ytri virkin og
stórskotalðið. Opinber fregn frá Pa-
rís segir: 1 virístra armi hafa her-
sveitir vorar haft nokkurn framgang,
þvi að fjandmenn hafa ekki reynt að
gera neitt áhlaup. Fjórtánda hersveit
Þjóðverja hefur verið hrakin aftur
með miklu tjóni.
London 27. sept.: Opinber fregn
frá París segir, að bandaherinn hafi
unnið sig áfram vinstra megin (að
vestanverðu) og á mörgum stöðum
hafi verið að eins fá hundruð metrar
á milli vígisgrafa Frakka og Þjóð-
verja. Varðlið Prússa reyndi að gera
ákaft áhlaup í miðju herlínunnar, en
það var árangurslaust, það var að
eins hrakið lengra aftur á bak. Þjóð-
verjar unnu nokkuð á í gærkvöldi, en
áður en deginum lauk náði lið Frakka
aftur þeirri aðstöðu, er það hafði
tapað.
London 28. sept.: Frá Róm er sím-
að: í skeyti sem hingað hefur kom-
ið frá Pjetursborg er sú fregn, að
hægri armur Austurríkishersins hafi
verið rekinn yfir Karpatafjöllin og
veiti rússneskar herdeildir honum
eftirför. Ófarir Austurríkismanna eru
gagngervar; þeir hafa mist alt stór-
skotalið sitt. Vinstri armur Austur-
ríkismanna hefur hörfað aftur til
Kraká. í London er opinberlega til-
kynt, að fjandmenn hafi í gærkvöldi
ráðist á fylkingar vorar með auknu
afli, en engu meiri árangri. Þjóðverj-
ar hafa ekkert áunnið, en Frökkum
miðað áfram hjer og þar. Höfuð-
borgin í Kamerún, Dúala, hefur gef-
ið sig skilmálalaust á vald herliðs
Breta og Frakka.
Jón Þórðarson skipstjóri druknar.
Það slys varð á Hjalteyri við Eyja-
fjörð kvöldið 22. þ. m., að Jón
Þórðarson skipstjóri frá Ráðagerði
á Seltjarnarnesi druknaði þar við
bryggju. Hann var fyrir botnvörpu-
skipinu „Skallagrimi“, en var á leið
út i botnvörpuskipið „Snorra goða“,
er þar lá við bryggjuna, er honum
skrikaði fótur í hálku á bryggjunni
og steyptist hann út. Bát var undir

Þrátt fyrir stríðið
hefur okkur hepnast að fá hin viðurkendu
hollensku
s»s
ir
aftur, yfir 300 klœðnuðum ur að velja.
Einnig’ nokkuð af
kveiiregfnkápum með e.s. Poiiux.
Komið í tima!
Asg’. Gr. Gminlaug'ssoii & Go.
Austurstrœti 1.
UMBOÐSVERSLUN
CrUÐMUNDAE BÖÐVARSSONAR
ER FLUTT Á GRUNDARSTÍG 9.
Frá 1. október þ. á.
(um óákveðinn tíma) tekur hf. „Klæðaverksmiðjan Iðunn“ AÐ EINS
25 AURA FYRIR AÐ KEMBA OG LYPPA ULLARPUNDIÐ. Jafn-
framt minnir hún á sína alþektu og haldgóðu dúka.
veturinn 1914.
Eftir G. Hjaltason.
XII. Heyforðabúr U. M. F. nyrðra.
Eitt þeirra sá jeg í Barðastrandar-
sýslu 1913. I því voru 40 hestar. En í
Eyjafjarðar- og Þingeyjarsýslu eru
þau ekki fá, víst ein 5 eða fleiri.
Jeg fór frá Árskógsströnd inn á
Hjalteyri. Hjelt 2 fyrirlestra og vel
sótt. Svo inn Kræklingahlíð, 2 fyrirl.
þar, vel sótt, þó versta færi væri og
margir Skíðalausir. En þar hefur U.
M. F. komið upp heyforðabúri. Voru
nú í því 75 hestar heys. En svo ætlar
fjelagið að stækka forðabúrið, svo
þar verði 100 heyhesta rúm. Eru þó
bara 22 meðlimir í fjelaginu.
Svo fór jeg fram að Þverá í Öxna-
dal, 2 fyrirl. þar; 30 m. í fjelagi, hafa
komið upp forðabúri með 20 hestum
heys, og U. M. F. garði, 80 ferfðm.;
mátulega stór handa litlu fjelagi.
Þá kom jeg að Bægisá. Þar var jeg
8 haust og 8 vor á yngri árum hjá sr.
Arnljóti við jarðabætur; var því nú
næsta margs góðs að minnast þaðan
frá þeim tima. Sjera Teódór er lipur-
menni, var þar gott að koma, enda
fornum vinum og þeirn góðum að
mæta. Frú Valgerður er þar hjá
dóttur sinni, er nær áttræð, en furðu
ern og ung í anda. Eiga margar kon-
ur landsins rnikið henni að þakka.
Hún var einhver besti leiðtoginn
ungra kvenna á landi hjer nær 20 ár.
Svo kom jeg að Möðruvöllum; þar
er sjera Jón bróðir Valgerðar, skemti-
legur maður og vel að sjer, en lætur
lítið á sjer bera.
Þar býr Eggert Davíðsson, góður,
gamall vinur minn, greindur og dug-
legur myndarbóndi, hjelt skóla, sem
jeg kendi á heilan vetur, 1882—83,
og lærði þar sjálfur líka. Davið sonur
hans var þar þá nýkominn úr langri
sjóferð. Fór með Norskum sem sjó-
maður suður að Spáni og ítalíu, og
hafði frá mörgu að segja.
XIII. Á Akureyri; frægir feðgar.
Þar var jeg um bænadagana og há-
tíðina og hjelt i U. M. F. þar 4 fyrir-
lestra. Voru jafnan um 150 áheyrend-
ur þrjú fyrstu lcvöldin og athygli
gott. En seinasta kvöldið voru fáir,
enda kom þá skip, versta færð á
götum, jeg vesæll og efnið ljelegt.
Jeg bjó til skiftis hjá Jakob Líndal
og Þórhalli prentara, voru heimili
þeirra hin alúðlegustu. Þeir eru helstu
menn í U. M. F. Akureyrar ásamt Er-
lingi bróður Guðmundar skálds Frið-
jónssonar; alt myndarmenn, vel gefn-
ir og góðir drengir. Hina stóru og
fögru gróðrarreiti gat jeg ekki skoð-
að fyrir fönn. Jeg hafði ánægju af að
sjá Akureyri eftir 14 ár, orðin stærri
og fallegri miklu. Margir buðu mjer
heim, bæði góðir fornkunningjar og
sumir ókendir. Nefni jeg þar helst
Kristján kaupmann Árnason, gamlan,
ágætan nemanda minn, kaupmann E.
Laxdal, Odd Bjönsson prentara, og
ekki að gleyma feðgunum frægu sjera
Matthíasi og Steingrími lækni. Er sr.
eins skotið á flot, en það dugði ekki.
Fanst lík hans eftir iýú kl.st. og hef-
ur það verið flutt suður hingað til
greftrunar. — Jón var dugnaðarmað-
ur, á besta aldri. Hann lætur eftir
sig ekkju, Önnu Sigmundsdóttur, og
eina dóttur.
Dáinn er hjer aðfaranótt 28. þ. m.
Leifur, sonur sjera Jóhanns Þor-
steinssonar frá Stafholti.
Dáinn er nýlega i Hafnarfirði Eg-
ill Gunnlaugsson áður Sunnanlands-
póstur.
Sigurður Þórðarson sýslum. lá um
hríð hjer á Landakotsspitalanum síð-
ari hluta sumarsins, en er nú fyrir
nokkru kominn á flakk og farinn
heim til sín.
Afmæli konungs. Kristján konung-
ur X. varð 44 ára 26. þ. m. Afmæl-
isins var minst með því, að flaggað
var i bænum, og með ljósaskrauti og
flugeldum á Fálkanum, sem hjer lá
á höfninni, um kvöldið. Ráðherra og
borgarstjóri sendu konungi heilla-
óskaskeyti, og svaraði hann með
þakkarskeytum og kveðjusendingum
til beggja.
Eaaaöoo
Rcgnkápur
fyrir kvenfólk, karlmenn, telpur og’ drengi
í stóru úrvali. ~
I
Sjerstakleg’a skal mælt med vorum alþektu
ullar-waterpr oof-kápum
sem ábyrgst er að sjeu vatnsheldar, og heit-
ar sem haust- og vetrar-yfirhafnir, 1
BRAUNS VERSLUN,
REYKJAVÍK, Aðalstrœti 9,
76
73
til Chatam, án þess að finna sig. Og það
var meining hennar, að þjónustustúlkan
hefði lesið brjefið, er það lá á borðinu og
síðan hlaupið með það, til þess að sýna
vinkonum sínum það, en einhver þeirra
haldið því til þess að hafa hald á móður
minni, ef á lægi. — Jeg hygg að móðir min
hafi á endanum fallist á þetta sjálf og
fjell henni það þungt. Ekki þorði hún að
geta þessa við kaftein Delmar, en daglega
bjóst hún við því, að henni yrði gefinn
kostur á að kaupa út brjefið fyrir vissa
peningaupphæð. En ekki varð af því, þar
sem jeg hafði það um hálsinn saumað inn
í selskinnsbuddu eftir Bob Kross og varð-
veitti þa8 eins trúlega, eins og katólsk
nunna mundi hafa varðveitt litinn trje-
bút, er hún hefði ætlað að væri úr hinum
sanna krossi.
En löngu áður en hætt var að þinga um
þetta, hafði hið konunglega skip Kalliópe
verið boðað út til siglingar og stýrði ofan
sundið fyrir snörpum vindi
18. kapítuli.
Þótt jeg hafi frá svo mörgu að segja,
að jeg neyðist til að hlaupa yfir þorra fje-
laga miuna, án þess að geta þeirra, held
jeg að jeg ætti þó að verja einum kapítula
til þess að lýsa þeim nokkuð gerr, er jeg
hafði mest afskifti af á skipinu Kallíópe.
Jeg hef þegar talað mikið um hinn vii’ðu-
lega kaftein Delmar, en jeg verð þó að
lýsa honum nokkuð innvirðulegar. Á
unga aldri hlýtur hann að hafa verið fríð-
ur sýnum, því að jafnvel nú á fimtugs-
aldri, er skegg og hár hans var farið að
grána, var hann mjög fallegur maður;
hann var blómlegur i andliti, bláeygur,
munnfríður og vel nefjaður; hann var
fullar 3 álnir á hæð og svo beinvaxinn,
aðhann virtist jafnvel hærri þar sem hann
gekk.
Það lýsti sjer nákvæmni og jeg vil segja
tign í öllum hans hreyfingum; sneri hann
sjer að einum, þá var það ekki með fumi,
heldur mestu gætni; það var ekkert líkt
fljótræði í hreyfingum hans. Við sjerhvert
minsta tækifæri gætti hann hinna ströng-
ustu hirðsiða og vildi láta sem mest á sjer
bera, eins og spánskur aðalsmaður; hann
sýndi þvi nær í hverju orði og atviki, að
hann gleymdi aldrei ættgöfgi sinni.
Enginn hafði látið sjer detta í hug að
glettast til við hann, nema máske jeg, því
að þótt hjegómadýrðin skini utan á hon-
um, var það höfðingjabragur stórmennis
þess, er matti mikils sjálfan sig og vænti
þess, að aðrir gerðu slíkt hið sama.
Víst er um það, að menn við og við
hentu gaman að hinni dæmafáu nákvæmni
hans i öllu, en jafnan var hvíslast á um
þetta og eigi voru mikil brögð að því.
Jeg skal að eins geta þess, að kostir hans,
sem offísera og sjómanns, voru haldnir
meir en virðingarverðir. Hann hafði af
löngum stjórnarvana fengið Ijósa þekkingu
um skyldur sínar í fylsta mæli og gerði
aldrei svo lítið úr sjer — það hefði verið
gagnstætt skapi hans — að láta offíserana
eða skipverja vita, að hann hefði af nokkru
öðru að segja.
Hvað hina siðferðislegu skapsmuni hans
snerti, verð jeg að eins að geta þess, að
það var næsta torvelt að dærna um þá með
vissu, en svo mikið má segja, að hann
gerði aldrei nokkuð það, er í minsta máta
væri vansæmandi göfugmenni, en hann
hafði vafið sig inn í þvílíkan dularham,
að ekki var unt að dæma tilfinningar hans;
þó bar það til, en mjög sjaldan, að hann
ljeti þær í ljósi, og þegar svo stóð á, var
það að eins um augnablik, en svo varð
hann jafn alvörugefinn og áður.
Ekki verður því neitað, að hann hafði
mætur á sjálfum sjer, en hver er það,
er ekki sje með því marki brendur? Stór-
menni hafa það fremur öðrum ekki svo
jeg ljet honum þetta í ljósi og fjelst hann
á að eiga tal við mig á afskektum stað
á þilfarinu kl. io, þar eð offíserarnir yrðu
þá allir háttaðir og þess minni líkur til að
við yrðum þá ónáðaðir.
Nóttin var björt og fögur, og er við vor-
um orðnir einir, sagði jeg honum frá öllu,
er við hafði borið og einnig frá innihaldi
brjefsins, er jeg hafði náð. Jeg spurði hann
því næst, hvað hann áliti að jeg ætti að
gera, þar sem jeg væri nú viss um, að jeg
væri sonur kafteinsins.
„Þjer hafið sannarlega verið snjall,
herra Keene, þvi verður ekki neitað, og
brjef þetta, sem er svo gott sem sönnun
frá kafteini Delmar sjálfum, verðið þjer
að geyma vel; jeg veit varla, hvað á að
gera við það, en best held jeg verði, að jeg
saumi það inn í selskinnsbuddu, sem jeg á,
og þá getið þjer haft það um hálsinn, næst
yður, því að þjer og það megið ekki skilja,
en þjer verðið að þegja yfir þvi eins
og steinn. Þjer hafið sagt mjer frá þessu,
en jeg vona, að yður sje óhætt að trúa
mjer, en trúið engum öðrum. Þjer megið
ekkert láta á þessu bera við kafteininn,
ekki með einu orði, heldur láta sem þjer
vitið ekkert fremur en áður, þvi að hefði
hann minsta grun um að brjefið væri hjá
yður, mundi hann gleyma því, að þjer
eruð sonur hans og máske hata yður. Hann
hefði aldrei látið tilleiðast, að játa með eig-
in hendi, að þjer væruð sonur hans, hefði
hann ekki, eins og allir, ætlað yður dauð-
an. Sýnið honum því hina sömu virðingu
og haldið yður frá honum, eins og áður.
Það er ekki nema i ýtrustu nauðsyn, að
þetta brjef geti komið yður að haldi, og
þjer verðið að geyma það til þess tima. Sje
nokkur grunsemi hjá móður yðar, verðið
þjer að villa sjónir fyrir henni. Arnma yð-
ar mun sárt við leggja, að hún hafi sjeð
svip yðar, en inóðir yðar kann að hugsa
á annan veg, en getur ekki sannað það;
hún diríist ekki að segja kafteininum frá
því, að hún hafi grun um, að þjer hafið
brjefið, og það mun jafnast yfir þetta eftir
eina eða tvær sjóferðir."
Jeg fjelst á að fylgja ráði Bob Kross,
þvi að jeg sá, að það var gott, og skild-
um við síðan.
Morguninn eftir fór jeg á fund kafteins-
ins, er ávarpaði mig næstum þurlega.
„Herra Keene,“ mælti hann, „nærri lá
að þjer nrístuð lífið; hvernig komust þjer
hingað aftur?“
Jeg sagði að skipið, sem hefði bjargað
mjer, hefði átt að fara til Lundúna og síð-
an hefði jeg farið í vagni ofan hingað.
„Það er svo, en jeg hafði enga hugmynd
um, að vjer mundum sjá yður aftur, og
þess vegna hef jeg skrifað móöur yðar
um fráfall yðar.“ — „Hafið þjer gert það,
herra minn?“ mælti jeg; „það hryggir
hana mjög.“ — „Það er sem von er" á,
en jeg ætla að skrifa henni með þessum
pósti og skýra henni frá því, að þjer haf-
ið komist af svo gæfusamlega." — „Þakka
yður fyrir, herra minn, en hafið þjer nokk-
uð frekar að bjóða?“ — „Nei, herra Keene,
þjer getið farið aftur út í skip og gegnt
stöðu yðar.“
Jeg hneigði mig og fór burtu, en Bob
Kross beið mín niðri.
„Hvernig fór?“ sagði hann, er við geng-
um burtu. — „Reigingslegur, eins og vant
er,“ sagði jeg; „hann bauð mjer aö fara
út á skip og gegna stöðu minni.“ — „Já,
jeg vissi, að svo mundi fara,“ mælti Bob
Kross; „það er ekki gott að vita úr hvaöa
efni þeir eru gerðir þessir milclu menn. En
kærið yður livergi; þjer hafið yðar eigin
tafl að tefla og yðar eigin leyndarmál að
geyma.“ — „Hans leyndarmál að geyma
eða segja, eftir því sem verkast vill,“ mælti
jcg og beit á vörina. — „Eigi skuluð þjer
láta gremjuna spilla yður, herra Keene.
Þjer hafið hafið best af því sjálfur aö
stjórna skapi yðar; látið hann spila á sin
spil og þjer spilið á yðar; hann þekkir