Njörður - 23.05.1917, Blaðsíða 1
§ Verð hvers ársfjórð- 5
| ungs (15 blöðj kr. 0,75 |
I er greiðist fyrirfram. :
' Ei-londis 4 kr. árg. :
Njðrðnr.
-+S Ritstjóri: síra Gruðm. Guðmundsson. ís+-
| Kemur vanalega út \
| einu sinni í viku og |
| aukablöð við og við. |
; AUs 60 blöð & ári. \
WNiniMÍmnMMMMIMMHIIIIIIKIIIIHlUf itllWtilHIMiilMIIIHIHlwF
II. ARG.
ísafjörður, 23. maí 1917.
M ÍO-
Hf. Djúpbáturinn.
Þannig néfnist félag það, sem tekið liefir að sér að útvega oss
Isfirðingum hentugan Djúpbát. Félagið er nú fullstofnað og hefir sett
sér lög og kosið stjórn. Formaður félagsins er Halldór bóndi Jónsson,
Hauðamýri og varaformaður Magnús Torfason bæjarfógeti hér.
Lög félagsins og hlutabréf verða prentuð hið bráðasta og send
klutköfum.
Stjórn félagsins væntir þess, að allir góðir ísfirðingar umhverfis
Djúpið styrki félagsskap þenna eftir megni, bæði í orði og verki.
Hlutafó verður enn þakksamlega móttekið og ógreidd híutaloforð
óskast greidd hið allra fyrsta til undirritaðs féhirðis félagsins.
ísafirði, 21. mai 1917.
Halldór Jónsson, Gcuðm. Bergsson,
p. t. formaður. p. t. fókirðir.
SvikræBi.
I.
Þegar aiþing var endurreist rétt
fyrir miðja siðustu öld, mátti svo
heita að verkefni þess væri, að
manna niðurnídda þjóð.
Heilsan var niðurnídd; börnin
dóu unnvörpum þegar á unga aldri
og landsmenn voru varnarlausir
gegn stórsóttum, landlægum sem
að komnum.
Yitið var .niðurnítt; skólar nær
engir, litill vísir nýrra bókmenta
og enn minni verkleg þekking önn-
ur en sú, sem hingað fluttist i
landnámstið.
Hjartað var niðurnitt; tilfinning-
arnar spiltar, sumpart af þrælkun,
sumpart af stjórnleysi liðinna alda.
Kúgun hafði gjört landslíðinn
kargan, heft drengilegar fram-
kvæmdir, en liðið, leyft eða magn-
að, skammarlega þjónkun vondra
fýsna.
Þar var ofdrykkja efst á blaði.
í brennivini hertu þorparar hroka
sinn og illmennsku; í brennivíni
svæfði hrakin alþýða heift sína og
þar drektu þjóðræknir menn ofur-
harmi sinum yfir því, að geta lítt
eður ekki grætt iandsins mein. —
Hið nýja þing hóf þegar baráttu
gegn áþján Dana og tókjafnframt
upp starf mikið i alskonar heil-
brigðismálum, skólamálum og
fræðslutnálum.
Hefir það smátt og smátt samið
mörg og merkileg lög í þessum
efnum.
Oft hefir þeim verið ábótavant,
eins og allir vita og ekki sjaldan
hefir þeim verið slælega fylgt.
Saint hafa þau gjört stórgagn,
enda hefir jafnan verið reynt að
berja í brestina, stundum með þvi
að bæta lögin eða auka, stundum
með því að framfylgja þeim betur
og betur.
Enginn hefir látið sér til hugar
koma, að kollvarpa þessu laga-
smíði eða hætta við það.
Slíkt mundi af öllum talið óðs
manns æði.
Þegar menn ekki skipuðust við
augljós rök eða brýna nauðsyn
varð að hefta sjálfræði manna t. d.
með skólaskyldu, sóttvarnarreglum
o. fl. o. fl. —
En brennivínið hélt áfram að
skerða heilsu og skemma vit lands-
manna.
Nautn þess hefti þroska æsku-
manna, dró úr þrótti fullorðinna
og hvataði hnignun aldraðra. Það
braut niður heilsu og hreysti lands-
ins barna.
Það lamaði jafnframt læknana,
er settir voru til varnar heilsu
manna.
Stundum lágu þeir í ölvímu, er
þeirra var vitjað, stunduin skjögr-
uðu þeir víndrukknir að sóttarsæng
éða banabeði manna. —
Vinnautn eitraði skólana. Kenn-
arar drukku, sumir langt úr hófi;
komu jafnvel augafullir i kenslu-
stofur sínar, svo engi tiltök voru
fyrir þá að reyna að kenna.
Nemendur fetuðu í þeirra fót-
spor, sem von var, sumir svo ræki-
lega að þeir aldrei urðu að manni,
eða biðu aldurtila fyrir forlög fram.
Prestarnir, fræðarar ogleiðtogar
líðsins, sem áttu að vera útvaldir
þjónar drottins, drukku einnig,
margir svo freklega, að kenning
IVý komið í verslun
Guðrúnar Jónasson
margar teg. af þvottasápu svo
sem: Sólskinssápu og Kreolinsápu.
Einnig mikið úrval af handsápum.
þeirra naut sín eigi og embætti
þeirra varð fyrir lasti.
í stað þess að vera til fyrir-
myndar og prýði í söfnuðinum,
urðu þeir stundum góðum mönn-
um til hneykslis, en illum til að-
hláturs.
Þvarr þannig vegur þeirrar stétt-
ar, sem löngum hafði verið gagn
og sómi landsins, flestum fremur.
Mestu bændur og bestu sjómenn
drukku til óbóta.
Gegn öllum þessum mannskemd-
um, sem vínnautn olli, reis smá
saman drjúgur hluti alþýðu og
fjöldi presta.
Alþing lét málið til sín taka,
og reyndi með ýmsu að draga úr
vinnautn eða vínsölu í hennar
herfilegustu mjmdum.
Siðan hófst bannstefnan; bann-
lögin voru sett og gengu í gildi
með árinu 1915, eins og kunnugt er.
Lét þá Alþing ásannast, að vín-
nautnin hefði reynst þjóðinni skað-
leg og skyldi því eigi lengur leyf-
ast.